توالی پدیده خشکسالی و لزوم مدیریت مصرف آب در استان مرکزی

توالی پدیده خشکسالی و لزوم مدیریت مصرف آب در استان مرکزی 21اذر-95

کم کشور در جنگ خانمانسوز موهبت ا لهی 8 ساله نابود شد و به میط زیست آسیب وارد و هوای شهرهای کشور ازجمله هوای شهرا راک آوده شده است که پدیده خشکسالی هم اضافه شده است.

اراک - ایرنا - توالی پدیده خشکسالی در استان مرکزی در کنار روش های نامناسب آبیاری کشاورزی و مصارف خانگی در سال های اخیر افت سطح سفره های زیرزمینی و خسارت جدی را در پی داشته که برای مهار این بحران لزوم مدیریت منابع آبی ضروریست.

به گزارش ایرنا، آب به صورت یکنواخت در سطح کره زمین وجود ندارد و در بسیاری از نقاط جهان این ماده حیاتی به میزان کافی در دسترس همگان نیست و در حالیکه سه چهارم کره زمین را آب فراگرفته است اما بخش کمی از این میزان قابل مصرف در بخش های بهداشتی و کشاورزی است.
وقوع خشکسالی به عنوان پدیده ای طبیعی و تکرار شونده در اقلیم در تمام نقاط جهان محتمل است، هر چند که ویژگی های آن از نقطه ای به نقطه دیگر متمایز است، اما به طور کلی خشکسالی به نباریدن باران کافی در یک دوره زمانی اطلاق می شود و باعث ایجاد تنش های آبی و کسری منابع آب مفید برای برخی فعالیت ها می شود.
استاندار استان مرکزی بر صرفه جویی و حفاظت بهینه از منابع آبی تاکید کرد و گفت: این استان اگر به روند مصرف بی‌رویه آب ادامه دهد در 25 سال آینده هیچ منبع آبی در بخش کشاورزی و صنعتی نخواهد داشت.
محمود زمانی قمی افزود: در سال های اخیر مشکل خشکسالی، کمبود منابع آبی و کاهش سطح آب های زیرزمینی را در نقاط مختلف استان رقم زده اما، این مسئله به تنهایی عامل کمبود آب نیست و روش ناصحیح مصرف، موضوع تاثیرگذار در بروز پدیده توالی خشکسالی است.
وی اظهار کرد: برای نهادینه کردن و اجرای الگوی صحیح مصرف در تمام بخش ها، باید اطلاع رسانی و فرهنگ سازی انجام شود تا بتوان به درستی منابع آب موجود را مدیریت کرد.
زمانی قمی گفت: در بخش کشاورزی الگوی مصرف آب باید به طور کلی تغییر کند و روش های نوین آبیاری و بهره گیری از کشت های کم آب بر ترویج شود.
وی توضیح داد: بخش کشاورزی عمده مصرف آب را می بلعد و اگر در این حوزه، الگوی مصرف در بازه زمانی کوتاه تغییر نکند در دو دهه آینده با بحران در منابع آبی استان قطعی است.
استاندار استان مرکزی افزود: بحران کم آبی در استان مرکزی واقعیتی تلخ است که باید آن را پذیرفت و دستگاه های متولی کشاورزی باید با الگوی کشت پرآب بر برخورد جدی کنند.
زمانی قمی بیان کرد: شرکت آب منطقه ای استان، جهاد کشاورزی، آب و فاضلاب روستایی و شهری باید به‌ دنبال ایجاد رژیم جدید مصرف آب باشند و به ‌سمت مدیریت مصرف بهینه و منطقی حرکت کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی، به وجود چاه های غیرمجاز در استان اشاره کرد و گفت: با توجه به زمان بر بودن پرکردن چاه های غیر مجاز، نیاز است برای جلوگیری از هدر رفت آب با همکاری سازمان های متولی 1000 چاه غیرمجاز که بعد از سال 85 حفر شده اند تعیین تکلیف و از برداشت آب از این چاه ها جلوگیری شود.
عزت اله آمره ای افزود: بیشترین چاه های غیرمجاز در این استان مربوط به شهرستان های اراک، شازند و خنداب و کمترین چاه های غیر مجاز در شهرستان زرندیه است.
وی، نصب کنتورهای هوشمند برای جلوگیری از اضافه برداشت چاه های مجاز را از برنامه های وزارت نیرو برای جلوگیری از هدر رفت آب کشاورزی عنوان کرد و گفت: 320 میلیارد ریال اعتبار برای تجهیز چاه های آب کشاورزی استان مرکزی به کنتورهای هوشمند نیاز است که این مهم نیازمند توجه مسئولان است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی گفت: بحران کم آبی در کشور جدی است و یکی از چهار سد بحرانی کشور سد الغدیر ساوه است.
آمره ای افزود: با همکاری مردم و مسئولان انتظار می رود همه بندهای انحرافی و سردهنه های مسیر رودخانه ی قره چای در فصول غیر زراعی بازگشایی شود تا این امر سبب جاری شدن آب رودخانه شده و علاوه بر تغذیه مناسب سفره های آب زیرزمینی و ذخیره آب به منظور فصول زراعی، اکوسیستم رودخانه نیز احیاء شود.
وی اظهار کرد: بهره وری آبیاری در حوزه کشاورزی در استان مرکزی پایین است و می طلبد اقداماتی برای کاهش میزان هدررفت آب انجام شود.
آمره‌ای با اشاره به مشکلات هدررفت آب در بخش کشاورزی اظهار داشت:استفاده از روش‌های سنتی و غرق آبی موجب می شود حجم بالایی از اب در حوزه کشاورزی حیف و میل شود.
وی اظهار کرد: نیاز است که دوره های ارتقاء دانش کشاورزاندر روش های کاشت، داشت و برداشت و بهره وری آب توسعه یابد و مشارکت بهره برداران این بخش در مدیریت بهینه آب روز به روز بیشتر شود.
وی اظهار کرد: تنها 15 درصد کشاورزی استان از سیستم های آبیاری مدرن استفاده می‌کنند.
این مسئول ،اراضی خرده مالکی ، پایین بودن کیفیت آب و بالا بودن هزینه تجهیزات آبیاری نوین را از جمله عواملی دانست که موجب کندی تبدیل آبیاری سنتی به مدرن در این استان شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مرکزی گفت: با همکاری مردم و ادامه روند حمایت دولت امکان مجهز شدن اراضی کشاورزی به سیستم های آبیاری نوین فراهم است.
به گفته وی، شرکت آب منطقه‌ای مرکزی نیز هوشمند کردن کنتورهای آب مصرفی کشاورزان و جلوگیری از حفر چاه‌های غیرمجاز را به عنوان عاملی بازدارنده در دستور کار خود قرار داده است که هزینه تامین این کنتورها را می‌توان با گرفتن تسهیلاتی از بانک‌ها تامین کرد.
مهندس آمره ای گفت: در فصول سرد سال باید چاههای کشاورزی خاموش و بندهای انحرافی و سردهنه های مسیر رودخانه ها در این فصل بازگشایی شود.
وی بیان کرد: با ادامه روند فعلی مصرف آب کشاورزی در استان، در آینده نه چندان دور به وضعیت بحران آب می رسیم و باید همه در صرفه جویی مصرف آب همکاری و مشارکت جدی داشته باشند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی گفت: به منظور بهینه کردن مصرف آب در شهر اراک، شهرداری اراک باید آب مورد نیاز فضای سبز را از آب آشامیدنی جدا کند زیرا آبرسانی در حوزه آشامیدنی از اهمیت بسیاری برخوردار است و شهرهای استان مرکزی نیز به جز تفرش و ساوه تا 20 سال آینده مشکل تامین آب ندارند.
مهندس آمره‌ای افزود: با وجود بارش خوبی که امسال باعث سرریز سد کمال صالح اراک شد هنوز ضرورت مدیریت مصرف آب وجود دارد.
وی توضیح داد: برای توسعه صنعت استان مرکزی محدودیت استفاده از آب زیرزمینی وجود دارد که این امر مستلزم استفاده پساب تصفیه‌خانه اراک در این بخش است.
وی خاطرنشان کرد: کاهش بارش باعث شده تا دخل و تصرف در حریم رودخانه ها افزایش پیدا کند و گسترش ساخت و ساز به حریم رودخانه ها آسیب جدی وارد کرده است.
معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب استان مرکزی گفت: آب مورد نیاز شهرستان های اراک، محلات، نیمور، ساوه و دلیجان از سه سد کمال صالح، الغدیر، 15 خرداد و بقیه شهرها نیز از 210 چاه زیرزمینی تامین می شود.
بهمن آنالویی افزود: از ابتدای امسال تاکنون نیز 76 میلیون مترمکعب آب در استان مرکزی برداشت شده که 37 درصد منابع آبی و 63 درصد از منابع زیرزمینی بوده است.
وی توضیح داد: علاوه بر سد و منابع زیرزمینی، یک چشمه آب نیز در شهرستان محلات آب آشامیدنی مردم این شهرستان را تامین می کند و در چهار شهرستان استان چهار رشته قنات منابع آبی را در اختیار مردم قرار می دهند.
فرماندار اراک گفت: مشکلات حوزه تالاب کویری میقان اراک به علت خشکسالی باید با درایت و نظارت مدیریت صحیح شود در غیر این صورت، طبیعت انتقام خود را می گیرد.
حسین بختیاری افزود: فقدان مدیریت مناسب در خصوص تالاب کویری میقان باعث می شود تا در سال های آتی زندگی در کلانشهر اراک ممکن نباشد و طوفان هایی که از روی کانون ها و چشمه های غبار نمکی این تالاب برمی خیزد آلوده و عوارض آن برای سلامتی خطرناک باشد.
وی اظهار کرد: ساماندهی کشت گیاهان غیراستراتژیک به منظور حفظ منابع آبی با نظارت جهاد کشاورزی نقش تعیین کننده ای در مدیریت مصرف آب دارد.
وی گفت: رعایت حریم رودخانه ها و برخورد قانونی با چاه های غیرمجاز از دیگر راه های حفاظت از منابع آبی است.
رئیس شورای اسلامی کلانشهر اراک گفت: تصمیم های واحد و کارآمدی در استان متناسب با بحران و مشکلات موجود در حوزه آب گرفته نمی شود و برای مشکلات این بخش باید ستادی در استان تشکیل شود تا مدیریت آب نتیجه بخش باشد.
اسماعیل تاج آباد افزود: مدیریت مصرف آب نیازمند همکاری همه بخش ها است و دستگاه تخصصی به تنهایی نمی توانند در مدیریت مصرف تاثیرگذار باشند.
وی بیان کرد: شورای شهر اراک هرسال 70 تا 80 میلیارد ریال برای مدیریت بهینه مصرف آبیاری پارک ها به شهرداری اعتبار می دهد.
وی اظهار کرد: آبیاری فضای سبز در هیچ پارکی در اراک به شیوه آبیاری غرق آبی نیست و از سیستم آبیاری نوین در بهره گرفته می شود.
وی گفت: کمبود منابع آبی باعث شده تا شهرداری اراک تناوب آبیاری در فضای سبز را از 14 روز به دو ماه برساند.
وی ادامه داد:با وجود آلایندگی هوای این کلانشهر ظرف دو سال اخیر هیچ درختی کاشته نشده زیرا در تامین منابع آبیاری آن با مشکل مواجه است.
6991/6013/ گزارشگر: معصومه ابراهیمی* انتشاردهنده:مژگان حیدری*