نقد یا تخریب

نقد یا تخریب! 15بهمن-93
رژیم قرون و سطایی عوامفریب وسراسر آلوده به فساد و نیرنگ ودروغ واتهام زنی وپرونده و سناریوسازی علیه ی مخالفان طوریکه  توانسته است  36 سال این چنین به بقای ننگین خود ادامه دهد. اکنون با فضای خود ساخته همچون عنبکوتی که کنج دیوار اسیر دام تارهای تنیده  ی خود می شود ونابود می گردد .  درروند جنگ قدرت وثروت  موجب شده تاصدای اعتراضی بلند شود که نقد یاتخریب فرق دارد!!
حرف‌های کلی و بدون مصداق، ایراد اتهام بدون ارایه مدرک، نسبت دادن اظهارات و اقدامات دروغین به افراد یا نهادها؛ این روزها فضای سیاسی کشور آکنده از اقداماتی از این دست شده است؛ اقداماتی که به نام «نقادی» صورت می‌گیرد اما واژه‌ای جز «تخریب» نمی‌تواند آن را توصیف کند.همه دست اندرکاران و فعالان سیاسی و حتی رسانه‌ای می‌گویند که برای حرکت در مسیر موفقیت باید مدیران نقدپذیر داشته باشیم و در بیشتر مواقع از میزان نقدپذیری دولتی‌ها گلایه می‌شود اما در عین حال شاهد هستیم که در بسیاری از مواقع عملکرد افراد با نقد سازنده فاصله بسیار دارد.
طی هفته‌های اخیر شاهد گسترش اقدامات تخریبی علیه دولت بوده ایم. ورود کشور به فضای انتخاباتی یکی از اصلی‌ترین عواملی است که باعث می‌شود شاهد این گونه تندروی‌ها و تخریب‌ها باشیم زیرا در این ایام است که احزاب و گروه‌ها علیه یکدیگر صف آرایی می‌کنند و برای دست یابی به موفقیت از هیچ تلاشی فروگذار نیستند؛ حتی اگر این تلاش همان تخریب کردن رقبا باشد! در بعضی موارد دیده می‌شود که بعد از اتمام انتخابات‌ها نیز گروه بازنده بر همان روش خود مبنی بر تخریب رقیب ادامه می‌دهد. از این رو باید شاخص‌های انتقاد اصولی و سازنده را شناخت و میان نقد و تخریب تمایز قایل شد.
نگاهی به بیانات رهبر معظم انقلاب در این خصوص می‌تواند معیار خوبی برای تمایز نقد و تخریب است. ایشان بارها بر ضرورت فضای نقادی و دوری از تخریب‌ها و اظهارات و اقدامات غیرمنصفانه تاکید کرده است. برای نمونه ایشان در دیدار اعضای هیات دولت در سال 81 گفته بودند که « انتقاد اگر دلسوزانه و منصفانه باشد، کمک هم می‏کند. اگر انتقادی دلسوزانه هم نبود، بالاخره دانسته می‏شود. در مقابل حرکت دولت، اگر یک وقت عیبجویی غیرمنصفانه‏ای هم بشود، نخواهد توانست افکار عمومی و واقعیتهای بیرونی را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین من نمی‏خواهم انتقاد را منع کنم؛ اما تخریب را چرا. تخریب به‏هیچ‏وجه مصلحت نیست. با هیچ توجیهی کسی نمی‏تواند خود را قانع نماید که دولت را تخریب کند.» یا سال 78 در جمع دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف در همین خصوص گفته بود که «من البته هیچ‏وقت جلوی انتقاد را نگرفته‏ام و کسی را منع نکرده‏ام. انتقاد صحیح و دلسوزانه ضرری ندارد؛ اما این انتقاد بایستی به تخریب نینجامد
ایشان همچنین در دیدار با اعضای دولت در شهریور 78 مرز میان تخریب و انتقاد را این طور تعریف کردند که «معنای انتقاد آن ارزشیابی منصفانه‌ای است که یک آدم کارشناس میکند؛ نقادی همین است دیگر. وقتی شما طلا را میبرید پیش یک زرگر که نقادی کند، او میگوید که آقا! این عیارش بیست است؛ یعنی عیار بیست را قبول میکند؛ حالا از بیست و چهار عیار - که طلای خالص است - چهار عیار کم است. این شد نقادی. البته زرگر هم هست و وسیله نقادی را هم دارد. اما اگر چنانچه طلا را بردید مثلاً پیش یک آهنگر و او یک نگاهی کرد و آن را انداخت و گفت: آقا! اینکه چیزی نیست! این اسمش نقادی نیست. اولاً اصل طلا بودن این، انکار شده. خب، بالاخره مرد حسابی! حالا عیار بیست و چهار ندارد، عیار بیست که دارد؛ این را قبول کن! ثانیاً: شما که اهل این کار و آشنای این کار نیستی
*
نقدهای منصفانه را نادیده نگیریم
بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم شاهد بودیم که در برخی موارد جای نقد و تخریب با هم عوض شده است و علی‌رغم تاکید رئیس جمهوری بر ضرورت تعامل میان قوا و همه نهادها در کشور بعضا شاهد برخوردهایی نیز بوده ایم.
«
مهرداد بائوج لاهوتی» نماینده مردم لنگروه در مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با ایرنا ضمن تاکید بر این که نباید نقدهایی را که صادقانه مطرح می‌شود نادیده گرفت، اظهار کرد: متاسفانه عده قلیل و محدودی هم به دنبال تخریب هستند و در همین مجلس شاهد آن هستیم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بسیاری از نمایندگان نیز ایراداتی را مطرح می‌کنند زیرا خواستار موفقیت دولت هستند و تلاش می‌کنند که با رفع این ایرادات به دولت کمک کنند. بنابراین دولت نباید از شنیدن این انتقادات ناراحت شود و اتفاقا می‌تواند با ساماندهی همین نقدها در مسیر صحیح حرکت کند.
لاهوتی در پاسخ به این پرسش که مرز تخریب و انتقاد کجاست، اظهار کرد: ما در قوه مقننه مشغول به کار هستیم و قرار نیست که همه گفتمان‌ها شبیه هم باشد به همین خاطر می‌بینید که وقتی دولت یک لایحه را ارایه می‌دهد روی آن بررسی می‌کنیم و حتما مخالفانی دارد. در این میان احتمالا تغییراتی نیز می‌کند و دولت نباید از این بابت نگران شود.
لاهوتی افزود: رئیس جمهوری در آغاز کار خودش گفت که پایبندی به قانون را سرلوحه خود قرار می‌دهد و ما نیز بر همین تاکید می‌کنیم. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد بحث نظارت‌ها در مجلس است. ما این وظیفه را به عهده داریم و ابزار آن نیز سوال است. گاهی می‌بینم که رسانه‌ها بر تعداد این سوالات تاکید کرده و فضاسازی می‌کنند در حالی که اصلا نباید سوال از وزیر را به حساب مقابله با دولت یا قصد تخریب گذاشت.
وی تصریح کرد: ما بارها گفته‌ایم که وزرا از همین تعامل با مجلس می‌توانند استفاده کنند و با همفکری‌های ضروری در مسیر درست حرکت کنند.
این نماینده مجلس در واکنش به این مساله که برخی‌ها در مجلس تلاش می‌کنند تا از کوچک‌ترین مسایل بحران سازی کنند و بر دولت بتازند، گفت: بله اما آنها تعدادشان محدود است و حتی از انگشتان دست کمتر هستند.
وی گفت: فراموش نکنید که وجود افراد تندرو در همه جوامع اجتناب ناپذیر است و حتی در خود قوه مجریه نیز ممکن است افرادی با گرایش‌های تندروتر در حال فعالیت باشند. به همین خاطر است که من توصیه می‌کنم دولت فضای کلی قوه مقننه را در نظر بگیرد و همراهی کلی در این قوه را به خاطر عملکرد یک عده اندک نادیده نگیرد.
لاهوتی همچنین گفت: یکی از مشکلات ما که از جمله عوامل پیدایش این مسایل است ضعف در تحزب است. اگر کار حزبی در کشور نهادینه شده بود اکنون یک نماینده در مجلس حرف شخصی خودش را نمی‌زد و باید ایده و نظر حزب را منتقل می‌کرد؛ در این صورت حتما بخشی از مشکلات حل می‌شد.
وی در ادامه با تاکید بر این که نباید نگاه غیرمنصفانه داشت، گفت: در دولت یازدهم یک فضای آرام اقتصادی ایجاد شده و ما از آن فضای پرنوسانی که هر روز با یک قیمت و رویداد تازه مواجه بودیم فاصله گرفته ایم. از سوی دیگر باید شرایط را نیز در نظر گرفت زیرا ما در دولت قبل درآمد سرشار نفتی داشیم که استفاده درستی از آن نشد اما اکنون با کاهش قیمت نفت و چالش‌های احتمالی آن مواجه هستیم.
به گفته این نماینده مجلس در عرصه سیاست خارجی نیز تغییراتی حاصل شده است که نمود روشن آن همین است که 6 کشور مدعی دنیا اکنون با ما در حال مذاکره هستند در حالی که قبلا ما را به حساب نمی‌آوردند؛ حتی اگر توافق هم نشده باشد حداقل حقی از ما ضایع نشده است و همین خوب است.
نماینده لنگرود در مجلس ادامه داد: به نظر من نقد یعنی وقتی ایرادی گرفته می‌شود باید با لحاظ کردن همه این مسایل باشد و در غیر این صورت وارد فضای تخریب می‌شویم و این صحیح نیست.
*
اقلیت اثرگذار
روشن است که اگر فعالان سیاسی، کارشناسان و رسانه‌ها از نظر نوع ادبیات و مسایل مورد بررسی مسیر اعتدال را پیش گیرند به عنوان خط دهنده افکار عمومی، می‌توانند فضای افراطی را از جامعه دور کنند. در این میان انصاف و حقیقت گرایی اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند و آن وقت است که باید به مرز میان نقد و تخریب توجه بیشتری کرد.
«
ابوذر ندیمی» نماینده مردم لاهیجان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با ایرنا چهار گروه مخاطبان، منتقدان، مخالفان و معاندان را از هم متمایز کرد و گفت: مخاطبان کسانی هستند که از جهات مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... موضع خاصی ندارند. منتقدان نیز کسانی هستند که اشکالات و عیوب را در همه این زمینه‌ها گوشزد می‌کنند. در مورد مخالفان نیز روشن است که به طور کلی بنای مخالفت دارند و در هر حوزه‌ای با اقدامات صورت گرفته مخالف هستند اما گروه معاند، با عناد و دشمنی نسبت به عملکردها موضع‌گیری می‌کنند و در حقیقت همان تخریب کنندگان هستند.
وی افزود: در مورد سه گروه نخست بحث خاصی وجود ندارد اما گروه معاند را باید مورد توجه قرار داد زیرا این‌ها بدون در نظر گرفتن نکات مثبت به دنبال مچ گیری و پیدا کردن نقاط ضعف هستند و در نتیجه تشکیل و تردید ایجاد می‌کنند.
نماینده مردم لاهیجان در پاسخ به این پرسش که تفاوت نقد و تخریب چیست، گفت: نقد همان است که با در نظر گرفتن خوبی‌ها و بدی‌ها درکنار هم و با زمینه دلسوزی و حمایتی عنوان شود اما عناد آن است که با پوشش و به بهانه نقد مطرح می‌شود اما در عمل به قصد به اثبات رساندن نظر خود و تخریب است.
این نماینده مجلس تصریح کرد: به اعتقاد من نباید از مخالفان بیم داشت زیرا بیان همین مخالف‌ها موجب رحمت است اما عناد و تخریب خطرناک است زیرا در بیان آن قصد بهسازی دیده نمی‌شود و بر پایه کینه توزی است.
ندیمی افزود: معاندان معمولا اول واقعیت موجود را بیان می‌کنند و بعد به آدرس‌های جدید ارجاع می‌دهند یا آدرس‌های جدید می‌سازند. انگیزه آنان انتخاباتی، سیاسی یا هر چه باشد در نهایت به بزرگ نمایی ضعف‌ها و ایجاد و ترسیم ضعف‌ها می‌انجامد. عده این‌ها اندک است اما تاثیر‌گذاری زیادی دارند زیرا از نظر در اختیار داشتن تریبون و رسانه در اقلیت نیستند.
وی در پاسخ به پرسش دیگر ما مبنی بر این که دولت باید با این گروه تخریب گر برخورد کند یا نه، گفت: دولت باید به هوش و دریافت مردم اعتماد کند زیرا خود دولت در نتیجه هوش و درایت همین مردم بر سر کار آمده است و به نظر من باید اجازه داد که مردم پاسخ این تخریب گران را بدهند و لازم نیست که دولت به صورت مستقیم وارد عمل شود.
به گفته ندیمی دولت در مقام اجرا است و باید زمان خود را صرف مدیریت کشور کند لذا بهتر است که خودش را درگیر این حاشیه سازی‌ها نکند.
وی همچنین گفت: این پاسخ‌ها می‌تواند به شکل‌های مختلف و از طرف افراد مختلف عنوان شود؛ یعنی حتما لازم نیست که رئیس جمهوری یا اطرافیان وی پاسخ دهند. بهتر است که افکار عمومی به سمتی هدایت شود که خود به این نوع برخوردها پاسخ مناسب دهد. علاوه بر این دولتی‌ها نباید فراموش کنند که گاهی پاسخ‌های آنی و با عجله باعث می‌شود در نگاه افکار عمومی گروه تخریب گر محق جلوه کند؛ بنابراین اگر پاسخ از سوی توده مردم و در زمان مناسب داده شود به بهترین شکل می‌توان با این نوع تخریب کردن‌ها مقابله کرد.
وقتی حرف از نقد و تخریب می‌شود لازم است که علاوه بر مسولان و فعالان عرصه سیاست، عملکرد رسانه‌ها را نیز مورد توجه قرار داد زیرا یکی از اصلی‌ترین وظایف یک رسانه آزاد نقد است و در همین مرحله باید نقد را از تخریب جدا کرد تا در حوزه فعالیت رسانه‌ای شاهد بدگویی‌ها و تملق کردن‌ها و... نباشیم.
بدون تردید در یک جامعه آزاد حتی اگر نقد مطرح شده نقد درستی هم نباشد از سوی دولت‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و به آن پاسخ داده می‌شود. حتی بحث در مورد انتقادات مطرح شده عاملی در جهت پیشرفت دموکراسی خواهد بود اما متاسفانه شاهدیم که برخی از گروه‌های تندرو در کشور ما حمایت از دولت یا حمایت از نظام را به معنی جانبداری‌های بی‌چون و چرا می‌دانند و بر خود واجب می‌دانند تا با دولت و جناح رقیب مقابله کنند. از این رو است که از انصاف و نقد اصولی فاصله می‌گیرند و به ورطه تخریب می‌افتند.
لاهوتی نماینده لنگرود:
* تعداد انهائی که در مجلس تلاش می‌کنند تا از کوچک‌ترین مسایل بحران سازی کنند و بر دولت بتازند محدود است و حتی از انگشتان دست کمتر هستند
*
در دولت یازدهم یک فضای آرام اقتصادی ایجاد شده و ما از آن فضای پرنوسانی که هر روز با یک قیمت و رویداد تازه مواجه بودیم فاصله گرفته‌ایم
ندیمی نماینده لاهیجان:
*
عناد و تخریب خطرناک است زیرا در بیان آن قصد بهسازی دیده نمی‌شود و برپایه کینه‌توزی است
*
یکی از اصلی‌ترین وظایف یک رسانه آزاد نقد است و در همین مرحله باید نقد را از تخریب جدا کرد تا در حوزه فعالیت رسانه‌ای شاهد بدگویی‌ها و تملق کردن‌ها و... نباشیم.