کالایی شدن
ارزش های انسانی! 15 شهریور
-96
تهران- ایرنا- کالایی شدن ارزش ها و
تاثیر آن بر زندگی یکی از برون دادهای دنیای سرمایه داری است. در این شیوه از
زندگی، فرد و رفتار او نیست که تعیین می کند چه جایگاهی در جامعه دارد، بلکه میزان
استفاده وی از کالاهای لوکس و هزینه های زندگی است که نماد طبقه اجتماعی به شمار
می رود.
به گزارش گروه پژوهش و بررسی خبری
ایرنا، این شیوه از زندگی و تاثیر پذیری رفتار فرد از کالاها، در اصلاح جامعه
شناسی با عناوینی مانند «کالاوارگی» و «شی سَروری» تعبیر شده و نظریه پرداز برجسته
آن «گئورک لوکاچ» اندیشمند مجارستانی است. لوکاچ شی سَروری را وضعیتی می داند که
کالا برای افراد نه یک ابزار رفاهی، بلکه یک هدف و مایه ارزش و شخصیت اجتماعی است؛
به عبارتی اشیای بی جان تعیین کننده شخصیت و جایگاه فرد است.
** نگاهی نظری به کالاوارگی
واکاوی نظریه اندیشمندان اجتماعی در زمینه کالاوارگی و سلطه کالا بر زندگی فرد، نشان از آن دارد که هر چند فخر فروشی به وسیله لباس و کاخ های مجلل، از قدیم الایام در بین بسیاری از کشورها رایج بوده اما گسترش کالاوارگی در دنیای کنونی، بروندادی از برنامه هایی است که دنیای سرمایه داری برای فروش محصولات خود دارد.
در این زمینه «اریک فروم» اندیشمند آمریکایی با آسیب شناسی جامعه ی صنعتی، از خودبیگانگی انسان ها را نتیجه پیشرفت های علمی در دوران معاصر می داند و معتقد است: نظام سرمایه داریِ حاکم بر تولید، یکی از مهمترین دلایل از خودبیگانگی انسان هاست که با استثمار و فرهنگ مبتذل، بشر را وابسته به تولید خود کرده است.
** تبیین مفهوم کالاوارگی
نقد کالاوارگی به معنی نفی رفاه اجتماعی نیست اما آنچه در این زمینه محل نقد است، جایگزینی کالا به جای ارزش هایی است که می تواند هم سبک زندگی و هم شیوه رفتاری فرد را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس خلاصه کردن شی سروری در یک قشر یا طبقه خاص نمی تواند به درستی مفهوم این مولفه را تبیین کند. لذا اگر فکر کنیم که شی سروری تنها مختص یک طبقه خاص و تنها در نقاط خاصی از کشور رایج است سخت در اشتباهیم.
شی سروری که این روزها در تمامی نقاط جامعه ما در حال گسترش است، موجب شده تا تمام هم و غم مردم دسترسی به کالاهای گرانقیمت و نشان دادن شخصیت خود با لباس و دیگر وسایل زندگی باشد.
**نظام سرمایه داری خاستگاهِ کالایی شدن
هر چند که خاستگاه کالا وارگی و شی سروری نظام سرمایه داری است اما نباید در زمینه ترویج این مساله از نقش رسانه ها چشم پوشی کرد. بهترین تحلیل برای نقش رسانه در رواج تجمل گرایی کالایی در یک سده گذشته از سوی اندیشمندان مکتب «فرانکفورت» ارایه شده است.
آنان برخلاف نظر مارکسیست ها از نقش پول و سرمایه در استثمار مردم چشم پوشی کرده و به جای آن به نقش رسانه توجه ویژه ای دارند. تحلیل محتوای پیام های بازرگانی رسانه ملی و تبلیغات ماهواره ای نشانگر ترویج زندگی تجملاتی است و نمود آن را حتی در سریال ها و فیلم های سینمایی داخلی جستجو کرد.
** آسیب شناسی کالایی شدن
کالاوارگی می تواند آسیب های فراوانی در زمینه های اجتماعی، روانی و اقتصادی داشته باشد. یکی از آسیب ها را می توان گسترش واردات کالاهای غیرضروری و آسیب رسیدن به اقتصاد ملی نام برد.
از این رو، دوری از فرهنگ بومی و معیارهای ملی یکی دیگر از آسیب های شی سروری در ایران است؛ واردات کالاهای خارجی، این باور غلط را در بین مردم ترویج می دهد که داشتن خانه ای به سبک خاص و بیگانه با فرهنگ ایرانی- اسلامی، افتخار محسوب می شود؛ این وضعیت نمی تواند برای فرهنگ مادی و معنوی ما مطلوب باشد.
اقتصاد خانواده از دیگر بخش هایی است که به شدت از کالایی شدن هویت فردی تاثیر می پذیرد. به گفته برخی اندیشمندان اجتماعی، جامعه ایرانی برای تحول و پیشرفت نیازمند تحکیم اخلاق است؛ ولی رواج مساله ی کالاوارگی و ارزش پیدا کردن انسان با کالاها موجب می شود تا ارزش های انسانی و اخلاقی کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
در این شرایط و زمانی که درآمد خانواده در حد خرید کالا و تجملات نباشد، نتیجه آن افزایش تحمیل هزینه های گزاف، اختلافات و در نهایت فروپاشی خانواده است.
**گذر از کالاوارگی
خرید ارزش اجتماعی با پول برای کسانی که اعتماد به نفس بالایی ندارند می تواند راهکار مناسبی محسوب شود. این افراد که به طور معمول از اعتماد به نفس ضعیفی برخوردارند و در مقابل دیگران و جایگاه خود در جامعه احساس حقارت می کنند با خرید وسایل گرانقیمت سعی می کنند خود را متفاوت نشان دهند .
براساس آنچه گفته شد کالاوارگی در جامعه امروزی به یک مسابقه برای برتر نشان دادن خود در سطح کلان تبدیل شده است. در حالی که در فرهنگ معنوی ایران تاکید بر اخلاق و تقوا مهم ترین ملاک های برتری محسوب می شود اما ترویج شیوه های نوین زندگی این مسائل را به حاشیه برده است.
پژوهشم**2052** 1601**خبرنگار: غفار میرزایی** انتشار: شهناز حسنی
** نگاهی نظری به کالاوارگی
واکاوی نظریه اندیشمندان اجتماعی در زمینه کالاوارگی و سلطه کالا بر زندگی فرد، نشان از آن دارد که هر چند فخر فروشی به وسیله لباس و کاخ های مجلل، از قدیم الایام در بین بسیاری از کشورها رایج بوده اما گسترش کالاوارگی در دنیای کنونی، بروندادی از برنامه هایی است که دنیای سرمایه داری برای فروش محصولات خود دارد.
در این زمینه «اریک فروم» اندیشمند آمریکایی با آسیب شناسی جامعه ی صنعتی، از خودبیگانگی انسان ها را نتیجه پیشرفت های علمی در دوران معاصر می داند و معتقد است: نظام سرمایه داریِ حاکم بر تولید، یکی از مهمترین دلایل از خودبیگانگی انسان هاست که با استثمار و فرهنگ مبتذل، بشر را وابسته به تولید خود کرده است.
** تبیین مفهوم کالاوارگی
نقد کالاوارگی به معنی نفی رفاه اجتماعی نیست اما آنچه در این زمینه محل نقد است، جایگزینی کالا به جای ارزش هایی است که می تواند هم سبک زندگی و هم شیوه رفتاری فرد را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس خلاصه کردن شی سروری در یک قشر یا طبقه خاص نمی تواند به درستی مفهوم این مولفه را تبیین کند. لذا اگر فکر کنیم که شی سروری تنها مختص یک طبقه خاص و تنها در نقاط خاصی از کشور رایج است سخت در اشتباهیم.
شی سروری که این روزها در تمامی نقاط جامعه ما در حال گسترش است، موجب شده تا تمام هم و غم مردم دسترسی به کالاهای گرانقیمت و نشان دادن شخصیت خود با لباس و دیگر وسایل زندگی باشد.
**نظام سرمایه داری خاستگاهِ کالایی شدن
هر چند که خاستگاه کالا وارگی و شی سروری نظام سرمایه داری است اما نباید در زمینه ترویج این مساله از نقش رسانه ها چشم پوشی کرد. بهترین تحلیل برای نقش رسانه در رواج تجمل گرایی کالایی در یک سده گذشته از سوی اندیشمندان مکتب «فرانکفورت» ارایه شده است.
آنان برخلاف نظر مارکسیست ها از نقش پول و سرمایه در استثمار مردم چشم پوشی کرده و به جای آن به نقش رسانه توجه ویژه ای دارند. تحلیل محتوای پیام های بازرگانی رسانه ملی و تبلیغات ماهواره ای نشانگر ترویج زندگی تجملاتی است و نمود آن را حتی در سریال ها و فیلم های سینمایی داخلی جستجو کرد.
** آسیب شناسی کالایی شدن
کالاوارگی می تواند آسیب های فراوانی در زمینه های اجتماعی، روانی و اقتصادی داشته باشد. یکی از آسیب ها را می توان گسترش واردات کالاهای غیرضروری و آسیب رسیدن به اقتصاد ملی نام برد.
از این رو، دوری از فرهنگ بومی و معیارهای ملی یکی دیگر از آسیب های شی سروری در ایران است؛ واردات کالاهای خارجی، این باور غلط را در بین مردم ترویج می دهد که داشتن خانه ای به سبک خاص و بیگانه با فرهنگ ایرانی- اسلامی، افتخار محسوب می شود؛ این وضعیت نمی تواند برای فرهنگ مادی و معنوی ما مطلوب باشد.
اقتصاد خانواده از دیگر بخش هایی است که به شدت از کالایی شدن هویت فردی تاثیر می پذیرد. به گفته برخی اندیشمندان اجتماعی، جامعه ایرانی برای تحول و پیشرفت نیازمند تحکیم اخلاق است؛ ولی رواج مساله ی کالاوارگی و ارزش پیدا کردن انسان با کالاها موجب می شود تا ارزش های انسانی و اخلاقی کمتر مورد توجه قرار بگیرد.
در این شرایط و زمانی که درآمد خانواده در حد خرید کالا و تجملات نباشد، نتیجه آن افزایش تحمیل هزینه های گزاف، اختلافات و در نهایت فروپاشی خانواده است.
**گذر از کالاوارگی
خرید ارزش اجتماعی با پول برای کسانی که اعتماد به نفس بالایی ندارند می تواند راهکار مناسبی محسوب شود. این افراد که به طور معمول از اعتماد به نفس ضعیفی برخوردارند و در مقابل دیگران و جایگاه خود در جامعه احساس حقارت می کنند با خرید وسایل گرانقیمت سعی می کنند خود را متفاوت نشان دهند .
براساس آنچه گفته شد کالاوارگی در جامعه امروزی به یک مسابقه برای برتر نشان دادن خود در سطح کلان تبدیل شده است. در حالی که در فرهنگ معنوی ایران تاکید بر اخلاق و تقوا مهم ترین ملاک های برتری محسوب می شود اما ترویج شیوه های نوین زندگی این مسائل را به حاشیه برده است.
پژوهشم**2052** 1601**خبرنگار: غفار میرزایی** انتشار: شهناز حسنی