فرماندار
گنبد قابوس به ایلنا خبر داد؛
درحالی‌که پرونده جهانی شدن فرش ترکمن
در دست تکمیل است و گنبد قابوس برای این مهم کاندیدا شده است اما هنوز مرکز دائمی
برای فروش این صنایع دستی در نظر گرفته نشده. این درحالی است که حتا مرکز صنایع‌دستی
منطقه نیز به دلیل عدم مکان‌یابی مناسب تعطیل شده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، عبدالقدیر
کریمی (فرماندار گنبد کاووس) در خصوص آخرین وضعیت
جهانی شدن فرش ترکمن و مسکوت ماندن موقت این پرونده گفت: پروسه ثبت فرش ترکمن از
مدت‌ها پیش از سوی ابراهیم کریمی (مدیرکل میراث فرهنگی و صنایع دستی استان گلستان)
و مریم آق آتابای (مدیر میراث و گردشگری گنبد) مطرح و در اولویت‌های کاری استان و
شهرستان قرار گرفت.
او با اشاره به آنکه بیشترین تمرکز
فعالان و مسئولان امر طی ۲تا ۳ ماه گذشته در حوزه برگزاری جلسات مدیریتی و هماهنگی‌های
بین بخشی بین شهرستان و استان بود، گفت: ما این آمادگی را داریم و شک نکنید که این
اتفاق خواهد افتاد، حوزه‌هایی که باید فعال می‌شد، فعال شده است. حساس‌سازی در
حوزه دستگاه‌ها و مدیرانی که با فرش ترکمن مرتبط هستند، انجام شده و دقیقا مدیران
توجیه هستند که موضوع ثبت جهانی فرش ترکمن تا چه اندازه برای ما مهم است.
کریمی خاطرنشان کرد: من هم به دلیل
علائق شخصی و جایگاه مدیریتی به شدت روی این موضوع حساس هستم و قول می‌دهم
که فرش ترکمن ثبت جهانی شود. پس از برگزاری جشنواره اقوام در گنبد و سپری شدن هفته
وحدت همه تمرکز خود را روی همین موضوع می‌گذاریم و بسیج می‌شویم تا آنچه را که
دوستان تصمیم گیرنده برای ما شرط گذاشتند یک به یک انجام دهیم.
تعطیلی مرکز صنایع دستی
فرماندار گنبد کاووس درحالی از اتمام
پرونده ثبت جهانی فرش ترکمن سخن می‌گوید که این منطقه هنوز در راه‌اندازی و فعال
کردن مرکز صنایع دستی با مشکلات بسیار روبه روست چنانکه مدت‌هاست بخش مرکز صنایع
دستی تعطیل شده است. او در این خصوص گفت: در آنجا مشکلاتی وجود
دارد، اولاً به لحاظ مکان‌یابی جای خوبی انتخاب نشده که باید برای آن فکری کنیم،
یکسری مشکلات جانبی هم فعالان و تولیدکنندگان صنایع دستی داشتند که با آنها هم
صحبت کردیم و در این مباحث به جمع‌بندی رسیده‌ایم، ضمن اینکه تلاش می‌کنیم مرکز
پایانه تخصصی صادرات صنایع دستی در گنبد ایجاد کنیم.
او ادامه داد: در این راستا، ساختمانی
در اختیار استان قرار گرفته که البته مالکیتش قطعی نیست. تلاش ما بر آن است که این
ساختمان را تملک کنیم و پایانه تخصصی صادرات صنایع دستی را در گنبد راه بیاندازیم.
بازارچه‌های فصلی برای فروش فرش ترکمن
از آنجا که یکی از راه‌های معرفی هرچه
بیشتر صنایع دستی، راه‌اندازی بازارچه است، کریمی در خصوص این مهم که آیا برنامه‌ای
برای راه‌اندازی بازارچه فرش در گنبد پیش از تهیه پرونده ثبت جهانی وجود دارد یا
خیر، گفت: ما به معنای بازارچه و یا راسته فرش فروش‌ها چیزی نداریم اما به صورت
پراکنده در گنبد فروشگاه‌های بسیار بزرگ و قابل توجه در حوزه فرش ترکمن داریم.
درعین حال، شاهد فعالیت بازارچه‌های سنتی موردی در گنبد هستیم که به
صورت فصلی چه در گرگان و چه در گنبد برگزار می‌شود و تولیدکنندگان فرش ترکمن
تولیدات خود را عرضه می‌کنند اما بازاری مثل تبریز، مشهد و یزد نداریم چراکه آنها
به لحاظ تاریخی یک سبقه قدیمی در زمینه تولید فرش دارند اما در شهرستان‌هایی مثل
گنبد این زمینه وجود ندارد.
نصب المانی از فرش ترکمن در میادین
مریم آق آتابای (رییس اداره میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبد کاووس) نیز با اشاره آنکه یکی
از وظایفی که اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گنبد کاووس پیگری می‌کند
نصب اِلمان‌هایی از نقوش فرش این منطقه در سطح شهرستان است، گفت: در این
راستا اِلمان‌ها و بیوگرافی‌هایی از نقوش فرش‌هایی که از ذهن یک مادر ترکمنی
برخواسته است را مدنظر داریم. به همین دلیل در این زمینه کارگروهی تشکیل شد و
طراحی‌هایی صورت گرفته است و تاکنون توانسته‌ایم یک اِلمان را برای یکی از میادین
طراحی کنیم تا بتوانیم آن را قبل از نوروز ۱۳۹۸ نصب کنیم.
او درباره افسانه و معرفی فلسفه اِلمان‌های
فرش ترکمن توضیح داد: هرکدام از نقوش فرش ترکمن بیوگرافی دارد برای مثال «ماری
گول» یکی از گل‌های اصلی ترکمن است و در ثبت ملی و جهانی به آن توجه شده است. این
اِلمان جای پای شتر است و ما سعی کردیم کتیبه‌هایی از این طراحی‌ها و الِمان‌ها
داشته باشیم تا آنها را در هر نقطه‌ای از شهر معرفی کنیم. البته قبل از آنکه ما
این کار را شروع کنیم، شهرداری گنبد کاووس دور میدان یادبود این شهر چنین کاری را
انجام داده است.
موزه فرش
آتابای درباره موزه فرش بیان
کرد: این موزه در سال ۱۳۹۲ با همکاری اداره کل
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری راه‌اندازی شد و توانستیم تعدادی از فرش‌های
موزه را به عنوان نمونه‌هایی از صنایع دستی استان جمع آوری کنیم و به نمایش
بگذاریم. تعدادی از این فرش‌ها برگرفته از نقوش اصلی فرش ترکمن است که با سفارش به
یک بافنده پیشکسوت ترکمن بافته شده تا نمونه‌هایی از نقوش اصلی فرش ترکمن را داشته
باشیم. برای مثال «قبسه گل»، «طغرل گل» و «آینه گل» طرح‌هایی هستند که متاسفانه در
چند سال اخیر کمتر در فرش‌های ترکمن استفاده می‌شود و طرح‌های آن را برای احیا به
یک بافنده معاصر سفارش دادیم.
به گفته او؛ بخش دیگری از فرش‌ها نیز با
اعتباری که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به این کار اختصاص داد،
خریداری شده و سعی کردیم از اقصی نقاط استان گلستان ازجمله آق قلا، کلاله، بندر
ترکمن و شهرهایی که قوم ترکمن در آن زندگی می‌کنند، تهیه کنیم. همچنین سعی کردیم
فرش‌هایی انتخاب کنیم که مواد اولیه آن مثل پشم مرینوس، کُرک و ابریشم اصیل
و رنگ آمیزی آن گیاهی باشد. در حال حاضر فرش‌های به نمایش درآمده در موزه گنبد
کاووس دارای این ویژگی‌ها هستند. موزه فرش نیازمند اعتبار است و اداره کل میراث
فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درصدد است اعتباراتی را برای آن و برج گنبد قابوس در
نظر بگیرد تا بتواند این موزه را تکمیل و تجهیز کند.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و
گردشگری گنبد کاووس از اختصاص یک
میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای این پروژه خبر داد و گفت: طرح مطالعاتی این
موزه که یک پروژه ویژه است نیز آماده شده و فقط باید ساخت آن را شروع کنیم.
اتابای درخصوص تعداد کارگاه‌های قالی
بافی که در حال حاضر در گنبد کاووس فعال هستند، گفت: از سال ۱۳۸۴ به بعد مدیریت
حوزه فرش ایران به اداره تجارت، صنعت ومعدن سپرده شد و سازمان میراث فرهنگی، صنایع
دستی و گردشگری نمی‌تواند در این زمینه آمار دقیقی بدهد زیرا آمار اصلی دست ما
نیست اما با توجه به بسته فرهنگی که اداره میراث برای هنرمندان بافنده دارد تاکنون
حدود ۴۸۰ بافنده در حوزه گلیم بافی تحت پوشش ما هستند.
او درباره بسته شدن بازارچه صنایع دستی
نیز بیان کرد: متاسفانه نبود طرح مطالعاتی برای ایجاد این بازارچه موجب شد که ما
در این زمینه با مشکلاتی مواجه شویم. با وجود اینکه این بازارچه در کنار برج قابوس
است اما با نداشتن فضای پارکینگی و برخی مشکلات مهندسی دیگر مواجه است اما
با قول‌هایی که شهردار و فرماندار گنبد کاووس داده‌اند، فضای مناسبی برای ایجاد
بازارچه صنایع دستی به صورت دائمی خواهیم داشت. موضوع زمین آن نیز در شورای اداری
مطرح شده است که بتوانیم در جلسه آینده به تصویب برسانیم.
تمام این صحبت‌ها در
حالی مطرح می‌شود که در پرگردشگرترین نقطه گنبد در کنار میراث جهانی این منطقه به
جای فروش عروسک‌های بومی، شاهد فروش عروسک‌های پلاستیکی چینی هستیم که فقط چیزی
شبیه به لباس ترکمن را بر تن دارند. اینگونه به نظر می‌رسد که گردشگران باید از
طریق این عروسک‌های پلاستیکی با آداب و رسوم و فرهنگ ترکمن آشنا شوند.
