واژه‌های
زیرتیغ 12دی-97
تهران- ایرناپلاس- کمیته تعیین مصادیق
محتوای مجرمانه برخی از واژه‌های موجود در فرهنگ لغت‌های آنلاین را از دسترس خارج
کرده است. با این حال، مدیر بخش ویرایش ویراستاران معتقد است این کمیته باید بین
مستهجن‌نگاری و هرزه‌نگاری با علمی‌نگاری و فرهنگ‌نگاری تفاوت قائل شود.
اگر در یکی از سایت‌های فرهنگ لغت
آنلاین، برای مثال واژه گعده را جستجو کنید، با این پیام مواجه خواهید شد، «بر
اساس مادۀ 21 قانون جرایم رایانه‌ای مجرمانه این واژه به دستور کمیتۀ فیلترینگ،
حذف گردیده است». این رویکرد علاوه بر اینکه موجب از دسترس خارج شدن اطلاعات فرهنگ‌نامه‌ای
خواهد شد، در تضاد با رویکردهای علمی و فرهنگی بوده و سبب استفاده بیشتر از
فیلترشکن‌ها می‌شود.
**برخی از واژه‌هایی که گفتند حذف شود معناهای متفاوت دارند
مهدی صالحی دره‌بیدی، دبیر انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره محدودیت نرم‌افزارهای فرهنگ لغت در مورد برخی واژه‌ها گفت: با فرهنگستان در مورد محدودیت‌ها مکاتبه کردیم و آقای حداد عادل پذیرفتند که پیگیری کنند. از جایگاه انجمن ویراستاران، وظیفه خود می‌دانیم که در این مورد پیگیری کنیم.
وی افزود: این محدودیت‌ها، دخالت در انتشار اطلاعات فرهنگ‌نامه‌ای است. برای مثال، اخیراً پیگیر شدند که واژه «گعده» را حذف کنید. گعده یعنی جایی که عده‌ای دور هم می‌نشینند و حرف می‌زنند. گفتند این واژه را حذف کنید، یا مثلاً تأکید کردند که واژه‌های «کاف‌دار» که همه می‌دانند را حذف کنید، بعضی از واژه‌ها با عربی هم مشترک است.
**معنای این واژه‌ها در فرهنگ لغت باید پیدا شود
مدیر بخش ویرایش ویراستاران در مورد اثر حذف این واژه‌ها گفت: اگر کسی این واژه‌ها را در فرهنگ‌نامه پیدا نکند، کجا باید دنبال آن بگردد؟ در آخر، مجبور می‌شود با فیلترشکن دنبال واژه‌های فارسی بگردد. وقتی که این واژه‌ها فیلتر شود، کسی که جوینده است، در جایگاه‌های دیگر این واژه‌ها را پیدا می‌کند.
وی افزود: با همین روند، تهدید به فیلتر می‌کنند. اتفاق بدتر این است که وقتی این واژه‌ها فیلتر می‌شود در جستجوی مقالات علمی پژوهشی هم یافت نمی‌شود و کسی که دنبال «نظریه کُون» در اندیشه سهروردی باشد، احتمالاً مقاله‌های علمی پژوهشی را پیدا نخواهد کرد.
**باید بین سایت‌های مستهجن و فرهنگ‌نامه تفاوت وجود داشته باشد
صالحی در مورد تهدید وبگاه‌های فرهنگ عامه گفت: در فرهنگ عامه ما ضرب‌المثل‌ها، تعابیر و... وجود دارد، ما نمی‌توانیم فرهنگ عامه را فراموش کنیم، این مسئله‌ای است که وجود دارد. یکی از معضلات کسانی که در این وبگاه‌ها فعالیت می‌کند، ترس و واهمه‌ای از این موضوع است که اگر برخی از این مثال‌ها را مطرح کنیم، با نامه کمیته فیلترینگ مواجه می‌شویم، که این مَثَل حذف شود و اگر حذف نشود سایت فیلتر می‌شود. باید فرقی بین سایتی که مطالب مستهجن منتشر می‌کند با سایتی که مطالب علمی منتشر می‌کند، وجود داشته باشد و این فرق متأسفانه دیده نمی‌شود.
وی افزود: از فرهنگستان درخواست کردیم که پیگیری و از این وبگاه‌ها حمایت کنند تا اگر قرار است چنین اتفاقی رخ دهد، کمیته فیلترینگ از فرهنگستان استعلام کند که سایت‌ها فیلتر شوند یا خیر. امیدواریم کارگروهی زودتر راه‌اندازی شود و فرهنگستان بتواند این تعامل را شکل دهد.
**اگر نیازهای زبانی در داخل برطرف نشود، دیگران برای برطرف کردن نیاز برنامه‌ریزی می‌کنند
دبیر انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی درباره حذف واژه‌ها با فیلتر کردن آنها گفت: با فیلترینگ چیزی تغییر نمی‌کند و فقط کار سخت‌تر می‌شود. در مباحث ادبی و فرهنگی باید ملاحظه را مرتب کرد، اگر وبگاهی مَثَل‌ها را جمع‌آوری می‌کند که در متون گذشته و ترجمه‌ها وجود دارد، چطور می‌شود فیلتر کرد. فردی در متن یا ترجمه‌ای با واژه‌ای مواجه می‌شود، دنبال معنی آن می‌گردد، که متوجه می‌شود وجود ندارد.
وی افزود: اگر ما واژه‌ها را فیلتر کنیم، در کشورهای دیگر دنیا می‌بینند که این نیاز در ایران وجود دارد، برای برطرف کردن نیاز فعالیت می‌کند، که در نتیجه فضا را برای دیگران آماده می‌کنیم تا جواب سؤالات را بدهند. آیا چنین چیزی مطلوب است؟ آیا یک دانشگاه آمریکایی باید وبگاهی راه بیندازد و جواب سؤالات ما را به زبان فارسی بدهد؟ این کار را هیچ‌کس قبول ندارد و قطعاً یک اختلالی است که دیدگاه ناقصی از آن حمایت می‌کند. امیدوارم که با گفت‌وگوها و پیگیری‌ها به نتیجه برسیم و کمیته فیلترینگ زودتر برای این مسئله چاره‌ای بیندیشند تا جاهای دیگر نیازهای داخلی ما را پوشش ندهند. این رویکرد باید به این نحو اصلاح شود که فرقی قائل شویم بین جایی که مستهجن‌نگاری و هرزه‌نگاری می‌کند با جایی که مشغول علمی‌نگاری و فرهنگ‌نگاری است.
گزارش از مهدی نجفی‌خواه
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**
**برخی از واژه‌هایی که گفتند حذف شود معناهای متفاوت دارند
مهدی صالحی دره‌بیدی، دبیر انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره محدودیت نرم‌افزارهای فرهنگ لغت در مورد برخی واژه‌ها گفت: با فرهنگستان در مورد محدودیت‌ها مکاتبه کردیم و آقای حداد عادل پذیرفتند که پیگیری کنند. از جایگاه انجمن ویراستاران، وظیفه خود می‌دانیم که در این مورد پیگیری کنیم.
وی افزود: این محدودیت‌ها، دخالت در انتشار اطلاعات فرهنگ‌نامه‌ای است. برای مثال، اخیراً پیگیر شدند که واژه «گعده» را حذف کنید. گعده یعنی جایی که عده‌ای دور هم می‌نشینند و حرف می‌زنند. گفتند این واژه را حذف کنید، یا مثلاً تأکید کردند که واژه‌های «کاف‌دار» که همه می‌دانند را حذف کنید، بعضی از واژه‌ها با عربی هم مشترک است.
**معنای این واژه‌ها در فرهنگ لغت باید پیدا شود
مدیر بخش ویرایش ویراستاران در مورد اثر حذف این واژه‌ها گفت: اگر کسی این واژه‌ها را در فرهنگ‌نامه پیدا نکند، کجا باید دنبال آن بگردد؟ در آخر، مجبور می‌شود با فیلترشکن دنبال واژه‌های فارسی بگردد. وقتی که این واژه‌ها فیلتر شود، کسی که جوینده است، در جایگاه‌های دیگر این واژه‌ها را پیدا می‌کند.
وی افزود: با همین روند، تهدید به فیلتر می‌کنند. اتفاق بدتر این است که وقتی این واژه‌ها فیلتر می‌شود در جستجوی مقالات علمی پژوهشی هم یافت نمی‌شود و کسی که دنبال «نظریه کُون» در اندیشه سهروردی باشد، احتمالاً مقاله‌های علمی پژوهشی را پیدا نخواهد کرد.
**باید بین سایت‌های مستهجن و فرهنگ‌نامه تفاوت وجود داشته باشد
صالحی در مورد تهدید وبگاه‌های فرهنگ عامه گفت: در فرهنگ عامه ما ضرب‌المثل‌ها، تعابیر و... وجود دارد، ما نمی‌توانیم فرهنگ عامه را فراموش کنیم، این مسئله‌ای است که وجود دارد. یکی از معضلات کسانی که در این وبگاه‌ها فعالیت می‌کند، ترس و واهمه‌ای از این موضوع است که اگر برخی از این مثال‌ها را مطرح کنیم، با نامه کمیته فیلترینگ مواجه می‌شویم، که این مَثَل حذف شود و اگر حذف نشود سایت فیلتر می‌شود. باید فرقی بین سایتی که مطالب مستهجن منتشر می‌کند با سایتی که مطالب علمی منتشر می‌کند، وجود داشته باشد و این فرق متأسفانه دیده نمی‌شود.
وی افزود: از فرهنگستان درخواست کردیم که پیگیری و از این وبگاه‌ها حمایت کنند تا اگر قرار است چنین اتفاقی رخ دهد، کمیته فیلترینگ از فرهنگستان استعلام کند که سایت‌ها فیلتر شوند یا خیر. امیدواریم کارگروهی زودتر راه‌اندازی شود و فرهنگستان بتواند این تعامل را شکل دهد.
**اگر نیازهای زبانی در داخل برطرف نشود، دیگران برای برطرف کردن نیاز برنامه‌ریزی می‌کنند
دبیر انجمن فرهنگی آموزشی ویرایش و درست‌نویسی درباره حذف واژه‌ها با فیلتر کردن آنها گفت: با فیلترینگ چیزی تغییر نمی‌کند و فقط کار سخت‌تر می‌شود. در مباحث ادبی و فرهنگی باید ملاحظه را مرتب کرد، اگر وبگاهی مَثَل‌ها را جمع‌آوری می‌کند که در متون گذشته و ترجمه‌ها وجود دارد، چطور می‌شود فیلتر کرد. فردی در متن یا ترجمه‌ای با واژه‌ای مواجه می‌شود، دنبال معنی آن می‌گردد، که متوجه می‌شود وجود ندارد.
وی افزود: اگر ما واژه‌ها را فیلتر کنیم، در کشورهای دیگر دنیا می‌بینند که این نیاز در ایران وجود دارد، برای برطرف کردن نیاز فعالیت می‌کند، که در نتیجه فضا را برای دیگران آماده می‌کنیم تا جواب سؤالات را بدهند. آیا چنین چیزی مطلوب است؟ آیا یک دانشگاه آمریکایی باید وبگاهی راه بیندازد و جواب سؤالات ما را به زبان فارسی بدهد؟ این کار را هیچ‌کس قبول ندارد و قطعاً یک اختلالی است که دیدگاه ناقصی از آن حمایت می‌کند. امیدوارم که با گفت‌وگوها و پیگیری‌ها به نتیجه برسیم و کمیته فیلترینگ زودتر برای این مسئله چاره‌ای بیندیشند تا جاهای دیگر نیازهای داخلی ما را پوشش ندهند. این رویکرد باید به این نحو اصلاح شود که فرقی قائل شویم بین جایی که مستهجن‌نگاری و هرزه‌نگاری می‌کند با جایی که مشغول علمی‌نگاری و فرهنگ‌نگاری است.
گزارش از مهدی نجفی‌خواه
**اداره کل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**