عراق و عطشی دیرپا برای آرامش

عراق و عطشی دیرپا برای آرامش 12اذر-98

تاهنگامی که دست رژیم ولیت فقیه و سپاه قدس و عوامل نفوذی عراقی شان از کشور عراق قطع نگردد امکان آرامش و امنیت برای شهروندان عراق امکان ندارد.

تهران- ایرنا- کمتر کشوری را در خاورمیانه می‌توان دید که همچون عراق طی سده اخیر درگیر جنگ و ناامنی شده باشد؛ کشوری که اکنون با تنش‌های اجتماعی و بی‌ثباتی سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، عراق پس از حدود دوماه ناآرامی و اعتراضات مردمی شاهد کناره‌گیری نخست وزیر «عادل عبدالمهدی» بود.

با اوج گرفتن ناآرامی‌ها و ادامه کشته‌شدن شماری از معترضان، آیت الله «سیدعلی سیستانی» مرجع عالی شیعیان عراق از اعضای پارلمان این کشور خواست تا در رویکردهای خود در قبال دولت و کابینه تجدیدنظر کنند. پس از آن بود که نخست وزیر استعفای خود را به پارلمان ارائه کرد و نمایندگان مجلس عراق نیز دیروز (دهم آذرماه) با استعفای عبدالمهدی موافقت کردند.

پس از این استعفا بود که گمانه‌زنی‌هایی درباره جانشینان احتمالی عبدالمهدی صورت گرفت و نام‌هایی چون «حیدر العبادی» نخست وزیر پیشین و دو تن نمایندگان سابق پارلمان مطرح شد؛ گزینه‌هایی که البته یکی از مقامات عراقی آن‌ها رد کرده و معاون ائتلاف «فتح» با تاکید بر اهمیت هماهنگی در سطوح عالی کشور برای معرفی جانشین نخست وزیر مستعفی تصریح داشته گمانه‌زنی‌های اخیر کذب و و بر اساس اخبار نادرست فیسبوک است.

علاوه بر این، طی روزهای اخیر با برخی از نیروهای نظامی متهم به قتل معترضان برخوردهای قضایی جدی صورت گرفت و حتی یکی از افسران عراقی حکم اعدام دریافت کرد.

در کشاکش تحولات سیاسی عراق، عبدالمهدی استعفای خود را برای برونرفت از بحران موجود در کشورش مهم خوانده و اعلام کرده این تصمیم جهت خنثی کردن بحران و ایجاد آرامش در کشور صورت گرفته است.

در موضع‌گیری همپیوند با اقدام عبدالمهدی، «نوری المالکی» دبیرکل «حزب الدعوه» و نخست وزیر اسبق عراق تحولات اخیر را به معنای پیروزی اراده ملی جهت دگرگونی‌های مسالمت‌آمیز دانسته و اظهار خوش‌بینی کرده که روزهای دشوار عراق به پایان برسد. مالکی با اشاره به مداخله عوامل پشت‌پرده ناآرامی‌ها در خارج از کشور تصریح کرده توطئه آشوب هدفمند و تلاش برای بازگرداندن کشور به دوران دیکتاتوری صدام با شکست مواجه شد.

با این حال برخی از نخبگان سیاسی همچنان از نگرانی‌های خود در مورد آینده تحولات می‌گویند و راهکارهایی چون تشکیل کابینه با محوریت چهره‌های غیرحزبی و تکنوکرات را مطرح می‌سازند؛ گزینه‌ای که پس از استعفای «سعدالحریری» نخست وزیر لبنان در بحبوحه اعتراضات اخیر این کشور نیز به طور ویژه و مکرر به زبان می‌آید.

از سوی دیگر، «مقتدی صدر» رهبر ائتلاف «سائرون» که در انتخابات اردیبهشت‌ماه پارسال توانست بیشترین کرسی‌های پارلمانی را به دست آورد خواسته خود را انتخاب نخست وزیر از طریق رجوع به آرای عمومی و همه‌پرسی عنوان کرده است.

کناره‌گیری نخست وزیر و آغاز تکاپوهای سیاسی برای تعیین سکاندار جدید کابینه در حالی صورت می‌گیرد که عبدالمهدی با گذشت حدود پنج ماه از برگزاری انتخابات توانست نوعی همسازی را میان ائتلاف‌های رقیب به وجود آورده و پروسه تشکیل کابینه را کلید بزند.

در سال ۲۰۱۰ میلادی بود که پس از گذشت حدود ۱۰ ماه از برگزاری انتخابات (ماه مارس) گروه‌های عراقی توانستند برای تشکیل کابینه به توافق دست یابند.

با توجه به اختلافات میان گروه‌های سیاسی و وضعیت ناآرام عراق، بسیاری با نگرانی به روزهای آینده و سرنوشت دولتی که باید مطالبات گسترده معترضان را عملی سازد، چشم دوخته اند.

تجمعات مردم عراق ابتدا در استان‌های شیعه‌نشین جنوب و در اعتراض به نابسامانی‌های معیشتی، بیکاری و ضعف شدید خدمات عمومی به راه افتاد اما اکنون به نواحی سنی و کردنشین شمالی نیز تسری یافته و خواسته‌های معترضان نیز شاهد دگرگونی‌هایی بوده است. علاوه بر این، بسیاری از ناظران و رسانه‌ها از نقش‌آفرینی بازیگران خارجی برای به انحراف و خشونت کشاندن اعتراضات سخن می‌گویند.

ناآرامی‌های عراق در حالی به درازا کشیده که این کشور سال‌ها از روزگاری آرام و بی‌التهاب به دور بوده است. به بیانی دیگر باید گفت کمتر کشوری همچون عراق در خاورمیانه یکصد سال گذشته چنین آشوب‌زده و ملتهب بوده است.

در جریان تحولات مربوط به جنگ جهانی اول که عراق را از امپراتوری عثمانی جدا ساخت و تحت قیمومت بریتانیا قرار داد، آرامش و ثبات از بین النهرین گریزان شد.

۲۵ سال پس از قرارداد «سایکس- پیکو» (وزرای امور خارجه انگلیس و فرانسه پس از جنگ جهانی اول) که قلمرو سابق عثمانی را میان لندن و پاریس تقسیم کرد، جنگ عراق و انگلیس درگرفت.

پس از استقلال و درگیری‌های داخلی نیز سایه جنگ از سر عراق دور نشد و تا پیش از روی کار آمدن «صدام حسین» در اواخر دهه هفتاد میلادی که از طریق کودتا و حذف گسترده مخالفان صورت گرفت، کودتاهای متعددی به وقوع پیوست. علاوه بر اینکه بغداد در جنگ‌های اعراب و اسرائیل وارد تنازع با تل‌آویو شد.

آخرین دیکتاتور عراق هر چند کوشید تا با استبدادی فراگیر و خشونت‌بار، ثبات را بر کشورش حاکم سازد اما در جریان عملیات کشتار علیه شیعیان و کُردها -سرکوب انتفاضه شعبانیه و عملیات انفال (۱۹۹۱-۱۹۸۸)- خاک عراق را به خون مردم این کشور آغشته کرد.

عراق در دوره صدام به خاک ایران تجاوز و جنگی هشت ساله را بر دو ملت شیعه تحمیل کرد. پس از آن بود که ارتش بعثی عراق به سوی کویت سرازیر شد تا همسایه جنوبی را تحت سیطره خود درآورد.

این حمله به جنگ خلیج فارس انجامید و آمریکا با ائتلافی از کشورها به عراق حمله برد تا در عملیات موسوم به «طوفان صحرا» ارتش این کشور را از کویت بیرون کند. از آن پس بود که تحریم‌های گسترده همراه با ویرانی کمر عراقی‌ها را زیر بار فشارهای بین‌المللی خم کرد.

حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ که به بهانه جلوگیری از دسترسی رژیم صدام به تسلیحات کشتار جمعی صورت گرفت، علاوه بر اینکه بسیاری از عراقی‌ها را به کام مرگ فرستاد، سرآغاز ناامنی‌های گسترده بود که روزگار آرام را به حسرت مردم این کشور مبدل ساخت.

ده سال پس از این حمله بود که تروریست‌های تکفیری داعش برای برپا کردن خلافت خودخوانده خود از هیچ جنایتی دریغ نکردند و حدود یک سوم خاک عراق را به تصرف خود درآوردند.

این روزها بسیاری از معترضان با هدف بهبود اوضاع اقتصادی و تحمل‌ناپذیری فشارهای زندگی به خیابان‌ها آمده‌اند حال آنکه عده‌ای در ورای مرزهای این کشور اغراض خود را از دل این ناآرامی‌ها می‌جویند. واقعیت بزرگتر اما این است که از پسِ این سالیان پرآشوب، عراق و مردم این کشور عطشی شدید و طولانی مدت را برای آرامش احساس می‌کنند.