آتشی که باید خاموش شود
ما باید جانب صلح را به صورت فعال و با رایزنی مستمر و حتی ایجاد یک میز مذاکره چندین ضلعی با وجود نمایندگان دو کشور، نمایندگان قرهباغ، ترکیه، ایران، روسیه و برخی دیگر از کشورهای همسایه، تحت نظارت و حمایت سازمان ملل متحد به پیش ببریم. این سناریو میتواند چهره دیپلماسی صلحآمیز را از ایران عرضه کند و در عین حال، موجب آتشبس سودمند برای ایران و منطقه باشد.
به گزارش ایسنا، در یادداشتی در روزنامه اطلاعات به قلم سیدمسعود رضوی آمده است: «مناقشه قدیمی ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه قرهباغ و ناگورنو بهانهای است که بیش از مسائل ارضی و اقلیمی، ریشه در ژئوپولیتیک اقتصادی دارد و در ورای مرزهای این دو کشور، عناصر ترک و روس و برخی دیگر از همسایگان آسیای میانه نیز با افروختن آتش این جنگ، خود را از برخی مسائل درونی و منطقهای رها میکنند.
برای این کشورها هیچ مناقشهای بیسود و منفعت نباید تمام شود زیرا سالهای دراز، جنگهای خاورمیانه، خاصه در غرب این منطقه، موجب گرمی بازار تسلیحات و ادوات نظامی فرسایشیافته و بازمانده تولیدات کارخانههای بعد از جنگ دوم جهانی بوده است. اینک شرایط در حال دگرگون شدن است و ترکیه بازار خوبی برای تسلیحات مذکور و بهرهگیری از شرایط ناپایدار جنگی است. ورود ترکها به لیبی، شمال سوریه، شمال عراق و سرانجام در شرق این کشور با دمیدن در تنور مناقشه ارمنی ـ آذری، ترکیه اردوغان را بیش از پیش به سوی نوعثمانیگری سوق خواهد داد و عناصر سادهانگار و ظاهراً ناسیونالیست را به رادیکالیسم خشن و بیسرانجامی خواهد کشاند که نتایج آن تقریباً از پیش روشن است.
با این همه، موضوع حساس ارمنستان، به مانند کردها نمیتواند در سکوت جامعه جهانی به فراموشی و خاموشی سپرده شود. ای بسا که این ماجرا مقدمهای برای ایجاد تنشها و جنگهای غیر قابل پیشبینی دیگری باشد که فراتر از اراده آغازگران و بازیگران به فرجامی متفاوت برسد.
آذربایجان و ارمنستان سالهاست درگیر این مناقشه ارضی و سیاسی و نظامیاند. موقعیت ژئوپولیتیک هر دو کشور به گونه شگفتانگیزی متفاوت از قرابتهای نژادی و ناسیونالیسم عاطفی، نوعی شکاف منطقهای میان ترکیه و آذربایجان به وجود آورده اما بازی تاریخ و ذهنیتی که از جنگ اول جهانی، اواخر دوره عثمانی و شروع کمالیسم ترکها بر جای مانده، حداقل همسایگان مسیحی و اتحادیه اروپا را در این عرصه وادار به فعالیت جدّیتر خواهد کرد.
اما به طور خاص در مورد تأثیر مناقشه مذکور بر ایران، ما باید جانب صلح را به صورت فعال و با رایزنی مستمر و حتی ایجاد یک میز مذاکره چندین ضلعی با وجود نمایندگان دو کشور، نمایندگان قرهباغ، ترکیه، ایران، روسیه و برخی دیگر از کشورهای همسایه، تحت نظارت و حمایت سازمان ملل متحد به پیش ببریم. این سناریو میتواند چهره دیپلماسی صلحآمیز را از ایران عرضه کند و در عین حال، موجب آتشبس سودمند برای ایران و منطقه باشد.»