ارزیابی قابل تأمل یک متخصص در مورد فرجام حمله روسیه به اوکراین/ منتظر فروپاشی روسیه در آینده نچندان دور باشید۶-اسفند-۱۴۰۰
پس از گمانه زنی های فراوان و بالا گرفتن تنش ها میان روسیه و اوکراین، بالاخره بامداد گذشته روسیه به اوکراین حمله کرد و بسیاری از پایگاه های نظامی و مراکز حساس این کشور را آماج حملات توپخانه ای خود قرار داد؛ اتفاقی بزرگ در صحنه بین الملل که حالا تحلیلگران را به ارائه تحلیل های متفاوت در این باره کشانده است.
«بازتاب»؛ آرش خداپرست- در کمتر از ۲۴ ساعت از آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین، این اتفاق به صدر اخبار ایران و جهان تبدیل شد و نیز اقتصاد جهانی را به شدت متأثر کرد.
برخی بر این باور هستند که هدف غایی روسیه بازگرداندن اوکراین به خاک خود است و برخی عقیده دارند این حمله نظامی صرفاً در سطح یک نمایش قدرت به جهانیان به ویژه غرب خواهد و بس!
در این میان یدالله کریمی پور- استاد دانشگاه خوارزمی تهران و متخصص مسائل ژئوپلیتیک نظرات قابل تأملی دارد که در ادامه مورد اشاره قرار می گیرد.
این متخصص مسائل ژئوپلیتیک در یادداشتی که یک نسخه از آن در اختیار بازتاب قرار گرفته است، پیش بینی کرده است که با آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین در واقع فروپاشی روسیه نیز آغاز شده است.
در این یادداشت عیناً آمده است:
«بیشتر شما در ادامه زندگی خود شاهد فروپاشی روسیه خواهید بود. پدیداری که کلنگ آن از ۱۹۹۱ به زمین خورد و فاز نخست آن در قالب دو کلان تغییر هم اکنون بخشی از واقعیت جغرافیای سیاسی جهان را تشکیل می دهد:
۱- پیدا شدن ۱۵ جمهوری جدید؛
۲- پاک شدن پدیده اقماریت و در پی آن رهایی ۱۴ کشور از زیر سیطره مسکو.
پیامدهای ژئوپلیتیک کلنگی که به دست گورباچف زده شد، دستکم تا ۵۰ سال آتی پیاپی در شکل تداوم فروپاشی روسیه ادامه خواهد یافت. از دیدگاه تخصصی ، کوچکترین گمانی بر تداوم این چرخه نیست.
به گمانم کلنگ فاز دوم فروپاشی بزرگ روسیه در ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ توسط ولادیمیر پوتین در لوهانسک و دونتسک به زمین خورد. کلنگی که لهستان ، بریتانیا ، چک و آمریکا آگاهانه و عامدانه مشوقش بودند و بالاخره نیز به نتیجه دست یافتند. به گمانم تندی شتاب فروپاشی فدراتیو روسیه به مراتب تندتر از سلفش اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی است . چرا؟
۱- تنها قدرت بزرگ تک محصولی
بین ۸ قدرت فرامنطقه ای جهان، فدراتیو روسیه تنها حکومت ناپیشرفته تر با اقتصاد وابسته به فروش هیدروکربن است. از ۲۰۱۲، بخش نفت و گاز ۱۶٪ از تولید ناخالص داخلی ، ۵۲٪ از درآمد بودجهٔ فدرال و بیش از ۷۰٪ از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌است.
متوقف شدن نورد- استریم- ۲، آغاز تحریم هایی است که با اجرایی شدن حتی ۷۰% آن ها، طی ۵ سال ، پیامدهای مرگبارش در کمربند صنعتی مسکو-سن پترزبورگ هویدا خواهد شد.
به هر روی رتبه اقتصادی فدراتیو روسیه در ۲۰۲۲، نسبت به ۱۹۹۰، از ۲ به ۱۱ و بلکه ۱۲ تنزل کرده است. به گمانم با فرض تداوم و گسترش تحریم ها ، جایگاه روسیه تا پایان ۲۰۲۵ ، به ۱۹ یا ۲۱ تنزل خواهد کرد.
پاشنه آشیل روسیه ، بخش اقتصاد وابسته به فروش نفت و گازش می باشد . با سنگین تر شدن تحریم ها و آلترناتیو صادارات نفتی ایالات متحده ، فشار سنگینی بر اقتصادش وارد خواهد شد . ایالات متحده می خواهد تا اتحادیه ی اروپا واردات گاز طبیعی خود را از روسیه به حد اقل برساند و در عوض آن را با گاز مایع خود پر کند. پیامدهای بایکوت هیدروکربنی روسیه پرشمار و نابودگر خواهد بود.
۲- بار سنگین‌بودجه دفاعی
در این شرایط و همسو با ضربه سخت به صادرات روسیه، ناتو و ایالات متحده با فشار نظامی خود از مسیر اروپای خاوری و اوکراین، فشار توانفرسایی را به روسیه وارد می کنند.
ایده گسترش سازمان ناتو به خاور اروپا با یک هدف انجام می شود: تغییر سویه و رویکرد آفندی روسیه به ماهیتی پدافندی.
این تغییر دقیقا سم کشنده برای هربازیگر بزرگی است.
با چنین هدفی است که ایالات متحده با احتساب امکانات پیروزی و منافع بیشتر ، با بمب افکن های استراتژیک و موشک های دور بردی که به سمت روسیه نشانه گرفته شده ، وارد عمل شده است .
استقرار موشک های اتمی ایالات متحده در جوار روسیه در واقع برای انجام عملیات آفندی نیست، بلکه بدین وسیله ناتو قصد دارد که روسیه را مجبور به پرداخت بهای بیشتری کند. بدین‌وسیده ایالات متحده و ناتو با افزودن به هزینه های نظامی به پوتین ، در ازای وادارکردنش به کاستن از هزینه های اجتماعی ، در حال اعاده استراتژی دانالد ریگان هستند. همان استراتژی که فروپاشی اتحاد شوروی را در پی داشت.
۳- مرگ جمعیتی
شمار جمعیت اتحاد شوروی بیش از ۳۰۰ میلیون بود. امروز جمعیت فدراتیو روسیه ۱۴۰ میلیون تن است. به رغم حمایت های دولت، نرخ رشد دارای سویه ای کاهشی است. مهمتر این که نرخ رشد نارضایتی دارای جهتی افزایشی است.
در همین حال ، غرب با پشتیبانی از مهاجرت افراد نخبه ، به ویژه جوانانی که از آموزش بالایی برخوردار هستند ، در حال تخلیه روسیه از نیروهای ماهر است.
بر پایه پیش بینی ملل متحد، جمعیت روسیه تا ۲۰۵۰ به ۱۲۱ میلیون نفر کاهش خواهد یافت. ولی کمیته آمار دولت روسیه در سال ۲۰۰۰ فاش کرد که جمعیت این کشور تا ۲۰۷۵ ، به ۵۰ تا ۵۵ میلیون نفر خواه رسید.
۴- ضعف فاحش نظامی
البته که فدراتیو روسیه به اعتبار کلاهک های هسته ای ابرقدرت است. ولی چرا در برخورد با تنها ترکیه پیاپی شکست خورد؟
از جمله به سه رویارویی ترکیه-روسیه در ۲۰۲۰ بنگرید. دیدید که روس ها در ادلب سوریه ، لیبی و ناگورنو قراباغ از ترکیه شکست خوردند.
امروزه روز کمتر کارشناسی است که به ارتش پوتین به عنوان نیرویی درجه یک با سابقه بُرد بنگرد. تسلیحات روسی در هوا همواره درجه دو و بلکه پایین تر بوده اند. هم چنین در دریا چه در سطح و چه زیر سطح بس ناتوان بوده و به هر روی نمی توانند در موقعیت آفندی قرار گیرند. به همین دلیل توانایی مانور آن ها در سطح منطقه ای تنزل کرده و در مقیاس جنگ متعارف فاقد سیستم مناسب برای باز شدن می باشند.»