هم‌صدایی، کلید واژه تحقق پیروزی ملی در دیپلماسی سیاسی 8-اسفند-99
چگونه وقتی سیاست موازی کاری همراه با پژواک صداهای ناهمگون ومتضاد وگاه خصمانه همه جا طنین انداز شده است .چون جنگ ورقابت شدید میان دولت اسمی حسنک روحانی با دولت رسمی پنهانی با تفنگ ورسانه پاسداران جنایتکار وجوددارد که نمایش انتخابات مهندسی 1400 هم چاشنی این رقابت شده است .از طرف دیگر وزیر خارجه دولت حسنک روحانی نقش تشریفاتی پوششی اهداف نقش اصلی خارجه پیرامون هرموضوعی از جمله برجام و مذاکره باآمریکا ایفا می کند .مهمتر اینکه این سیاست دست بالا ازحمایت کامل خامنه ای رمال ومجلس آلت دستش برخوردار است چطوری انتظاراست هم صدایی کلید واژه تحقق پیروزیادعاییدردیپلماسی سیاسی رژیم ولایت فقیه شود؟
تهران- ایرنا- طرف‌های حاضر در برجام در حال چانه‌زنی برای احیای آن هستند اما ایران اتخاذ این تصمیمات را منوط به اجرای گام‌های عملی و عینی در پایان بخشیدن به تحریم‌ها می‌داند و در خصوص پیمان‌شکنی دوباره به غرب هشدار می‌دهد.
دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا تحریم‌های سختی را پیش روی ایران قرار داده بود؛ تحریم هایی که به موجب برجام لغو یا تعلیق شده بودند. او با این توهم که با این تحریم ها قادر خواهد بود تا مردم ایران را به زانو درآورد، سخت‌ترین تروریسم اقتصادی را بر ایران تحمیل کرد. با شروع مبارزات انتخاباتی، جو بایدن رقیب دموکرات وی، بارها از این اقدام ترامپ انتقاد کرد و وعده داد که به سرعت به برجام بازگردد اما با گذشت بیش از یک ماه از روی کار آمدن او، شرط بازگشت خود را اجرای تعهدات ایران دانسته و همچنان تمام تحریم‌ها را حفظ کرده است. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی در یادداشت ها و گزارش هایی به بررسی و تحلیل ابعاد مختلف برجام و لزوم توجه به ابعاد مختلف آن پرداخته اند.
رسانه‌های اصلاح‌طلب
برخورد جناحی با احیای برجام ممنوع!
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت وگو با روزنامه آرمان ملی اظهار داشت: واقعیت مساله این است که ایران و ایالات‌متحده آمریکا به دلایل تاریخی ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارند و حتی جدا از رابطه هیچ مکانیزمی هم برای حل اختلافات با یکدیگر ندارند. اختلافات ایران و آمریکا در سال‌های اخیر به صورت لاینحل مانده و تجربه نشان داده هیچ کشوری مانند ایران و آمریکا طالب داشتن میانجی نبوده‌اند. کشورهای مختلف به‌دنبال این هستند که میانجی برای حل اختلافات این دو کشور شوند و نمونه آخر آن هم رئیس‌جمهور فرانسه مکرون بود که میانجیگری بین ایران و آمریکا را دنبال می‌کند. کشورهایی که به دنبال میانجیگری هستند، دلشان برای منافع ملی ایران نمی‌سوزد بلکه میانجیگری را کانال دستیابی به منافع کشورهای خودشان هدایت می‌کنند. کمااینکه در حال حاضر مکرون در سیاست چندجانبه‌گرایانه آمریکا به دنبال جایی برای خودش می‌گردد و به همین دلایل هم به دنبال میانجیگری بوده و می‌خواهد چراغ سبز به عربستانی‌ها نشان دهد و منافع خودش را در حضور عربستان در مذاکرات ایران و آمریکا می‌بیند. وقتی که مکانیزم مستقیمی بین ایران و آمریکا وجود نداشته باشد، شرایط به این سمت حرکت خواهد کرد. دو طرف ایران و آمریکا درباره بازگشت به برجام صحبت می‌کنند و سعی دارند تا طرف مقابل اول به برجام برگردد.
من پیش از این هم اعلام کردم که برای مذاکره ایران و آمریکا چهار راه وجود دارد و اعلام کردم که دوطرف باید با یکدیگر وارد مذاکرات شوند. اما نسبت به گذشته یکسری اتفاق‌هایی در حال شکل‌گیری است و آمریکایی‌ها به دنبال این هستند که تحریم‌ها را افزایش ندهند و تحریم‌ها را به آن سقفی که در دوره اوباما وجود داشت برگردانند تا بیش از آن تحریم علیه ایران شکل نگیرد. سیاستمداران طرفدار بایدن به دنبال این هستند که تحریم‌ها را تعدیل کنند و فکر می‌کنند تحریم‌هایی که در دوران ترامپ وضع شد، شرایط کشور را پیچیده‌تر کرد. اما مساله مهمتر این است که وزیر امورخارجه آمریکا از طرف بایدن مامور می‌شود تا تیم مذاکره با ایران را تشکیل بدهد و آقای رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران می‌شود و آنها به‌دنبال ورود به دیپلماسی ایرانی هستند. این اتفاق‌ها همه جنبه‌های مثبت موضوع برای مذاکره ایران و آمریکاست و از همه مهمتر این است که بعد از رفتن ترامپ برجام در حال نمایان شدن است و کشورهایی مانند فرانسه و حتی روسیه اعلام کردند که به دنبال احیای برجام هستند و در شرایطی که زمستان ترامپیسم تمام شده، برجام شاید در دوره بایدن به سمت احیا شدن حرکت کند.
عاقبت تندروی پایداری‌ها
روزنامه اعتماد با درج گزارشی نوشت: «دو صدایی نباشد»، همین جمله کوتاه با درنظرگیری تذکرهای علنی ماه‌های گذشته به اصولگرایان حاضر در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی در ماجرای توهین به وزیر امور خارجه، تهیه طرح استیضاح رییس‌جمهوری و البته درخواست «اعدام» عالی‌ترین مقام انتخابی ایران، چهارمین تذکری است که عالی‌ترین مقام جمهوری اسلامی به پارلمان‌نشینان می‌دهد. تذکری که این‌بار مفاد آن به توافق صورت گرفته میان سازمان انرژی اتمی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازمی‌گشت و اتفاقا مُهر تایید دولت دوازدهم، بخشی از اصولگرایان و نهادهای انتصابی و البته شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی را نیز داشت اما از قرار معلوم هیچ یک از اینها برای مجلس‌یازدهمی‌ها کفایت نمی‌کرد و اگر غیر از این بود، صبح دوشنبه صحن سبز رنگ ساختمان هرمی‌شکل میدان بهارستان شاهد جوش و خروش مثال‌زدنی تندروهای پارلمان یازدهم و سکوت قابل تامل رییس مجلس نبود. همه آن عصبانیت‌ها و فریادها و طرح‌های دوفوریتی تهیه شده برای توقف توافق صورت گرفته میان ایران و آژانس تنها حدود ۲۴ ساعت دوام آورد و پس از تذکر رهبری، به یک‌باره اعضای جبهه پایداری در مجلس چاره‌ای جز عقب‌نشینی نداشتند. عقب‌نشینی محسوس که این‌بار با تکیه بر کلیدواژه هم‌صدایی با دولت صورت گرفت تا ناظران باز هم از تاوان تندروی‌های پارلمان یازدهمی‌ها سخن بگویند.
اقدام هوشمندانه ایران در مقابل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و غرب
عماد آبشناس در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا بیانیه منتشر شده توسط سازمان انرژی اتمی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را اقدامی هوشمندانه از سوی ایران عنوان کرد و گفت: در واقع با این کار قانون مجلس شورای اسلامی هم اجرا شد و ایران اجرای پروتکل الحاقی را عملا متوقف کرد. با اتفاقی که صورت گرفت از هر گونه چالشی پیش‌گیری شد و به نوعی ایران توپ را در زمین طرف مقابل انداخت. ایران براساس NPT تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود و به طور اتوماتیک باید برای نظارت می آمدند اما با این فرصت سه ماهه در واقع به طرف مقابل فشار وارد می شود که در این مدت مشکل خودشان را حل کنند. دوربین ها در اختیار سازمان انرژی اتمی است و در اختیار آژانس نیست. به نظر می رسد اقدام بسیار هوشمندانه ای از طرف ایران انجام شد، رهبری به دولت کمک کردند تا بتوانند این اقدام را انجام دهند. از سوی دیگر ایران از طرف مقابل بد عهدی دیده و آن ها تصور می کردند بتوانند فضای بین المللی که بعد از نقض برجام توسط آمریکا ایجاد شده بود را به نحوی به نفع آمریکا برگردانند. ایران هوشمندانه توانست این برگه را از آن ها بگیرد و در واقع امروز ایران زیرکانه برگه های فشار را جمع آوری می کند در حالی که طرف مقابل برگه های خود را رو می کند. تحریم ها برای آن ها یک ابزار قدرت است و مشکل آمریکا با ایران هم فقط مساله هسته ای نیست بلکه فراتر از این بحث ها است آن ها به خوبی می دانند ایران دنبال ساخت تسلیحات هسته‌ای نیست لذا فقط بهانه می آورند تا ایران را در فشار قرار دهند.
ایران حق دارد خواهان بازگشت آمریکا به برجام باشد
فیصل دِوجی، استاد علوم سیاسی و تاریخ روابط بین‌الملل دانشگاه آکسفورد و تحلیلگر حوزه مسائل هندوستان و پاکستان در گفت وگو با خبرگزاری ایلنا گفت: رئیس‌جمهور بایدن در تحقق تعدادی از وعده‌هایی که در جریان مبارزات انتخاباتی خود اعلام کرد، تأخیر داشته است. این اقدامات شامل رویکرد محتاطانه وی در خصوص توافق هسته‌ای ایران است. دولت جدید درگیر بازسازی نهادهای دولتی است که توسط دولت قبلی خود آسیب دیده است. علاوه بر این بایدن در حال تلاش برای کنار گذاشتن سبک رییس‌جمهور سابق و بازگشت آمریکا به شرایط عادی است. با این حال از زمان آخرین دوره قدرت گرفتن دموکرات‌ها وضعیت بین‌الملل به طرز چشمگیری تغییر کرده است به گونه‌ای که نمی‌تواند به وضعیت قبل برگردد. تیم بایدن که عمدتاً از دولت اوباما گرفته شده است، هنوز در مورد سیاست‌های خود مطمئن نیست. سیاست اوباما مانند سخنرانی‌ها، نویسندگی و شخصیت وی با لفاظی تعریف شد و با ترور اسامه بن لادن که مدت‌ها بود دیگر تهدیدی برای کسی محسوب نمی‌شد، به اوج خود رسید. همانند استفاده از جنگ هواپیماهای بدون سرنشین در کشورهایی مانند پاکستان، این اقدامات برای کاهش خشونت و کشتار در مقیاس وسیع بود اما تنها با از بین بردن پایه‌های نظم بین‌المللی و با ایده عدالت می‌توانست این کار را انجام دهد. در مورد بن لادن این اقدام به طور ویژه فاحش بود زیرا برای هدفی نمادین انجام شد که تنها هدف سیاسی آن محبوبیت شخصی رئیس‌جمهور بود.
باید دید آیا بایدن دید سیاسی بیشتری نسبت به اوباما دارد یا خیر. ایران ممکن است حق داشته باشد که بگوید مسئولیت بازگشت ایالات متحده به برجام اکنون بر عهده واشنگتن است اما ما می دانیم که فقط یک طرف در هر درگیری موظف به پیروی از مراحل قانونی است. مانند تحریم‌های بسیار طولانی مدت کوبا که حتی پس از پایان جنگ سرد نیز به قوت خود باقی بود. واضح است که دولت بایدن مشتاق است به ایران در مورد برخی از تحریم‌ها تخفیف دهد و به توافق هسته‌ای بازگردد. اکنون دولت ایالات متحده در حال ترمیم تصویر مناسب از خود به عنوان قدرت برجسته جهان است. این تصویر هم در خارج مورد حمله قرار گرفته است و هم در دوران دولت ترامپ در داخل مورد هجمه قرار گرفته است. در دوران ترامپ ترس جای احترام را گرفته بود. در این شرایط، ایران می‌تواند قادر به حرکتی باشد که وضعیت سیاسی را تغییر می‌دهد تا امکانات جدید را کسب کند. در این خصوص من به یاد خرد سیاسی می‌افتم که امام خمینی از آن استفاده کرد و طی آن با دیکتاتوری صدام حسین صلح کرد. آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ اعتماد نه تنها دشمنان بلکه متحدانش را نیز از دست داد که دولت بایدن علاقه زیادی به بازسازی آن دارد. اما به نظر می‌رسد که او فکر می‌کند تنها با ارائه تصویری شکست‌ناپذیر از خود می‌تواند این کار را انجام دهد.
فلاحت‌پیشه: اگر بایدن مانند ترامپ وقت‌کُشی کند، محبور به مذاکره با نظامیان در تهران است
حشمت الله فلاحت پیشه نماینده ادوار مجلس در گفت وگو با سایت خبری عصر ایران، با اشاره به بیاینه مشترک ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: واقعیت این است که ما چه موافق و چه مخالف قانون اقدام راهبردی باشیم الان در مقام تفسیر قانون داریم صحبت می‌کنیم. به شخصه به این قانون انتقاداتی داشتم اما به هر حال این قانون در مجلس تصویب شد و در آن مشخص شد که اگر تحریم ها برداشته نشود اجرای داوطلبانه متوقف شود... طبیعتا ایرانی ها نسبت به این وقت کشی و وقت گذرانی و مکاری سیاسی بسیار حساس هستند، لذا طبیعی بود که دولت اجازه نداشت فرجه مجلس را بشکند. به طور طبیعی توافقی صورت گرفته است که سه ماه دیگر وقت در اختیار آمریکایی ها قرار می دهد که لابی های مختلف را با خودشان همراه کنند بدون اینکه این واقعیت را در نظر بگیرند که ایران الان حتی برای تهیه واکسن کرونا هم با مشکل مواجهه است و نمی شود با سرنوشت بیش از ۸۰ میلیون نفر جمعیت براساس سیاست دو بازیگری عمل کرد که ادعای شیر و روباهی در سیاست دارند. هم بایدن و هم ترامپ یک اشتباه داشته و دارند و آن این است که ایران را به عنوان یک شکار و هدف می بینند. در حالیکه ایران برنامه خودش را پیش می برد و موضع منفعلی ندارد.
دیپلماسی نتیجه می‌دهد« نَه» توپ‌وتشر
روزنامه ستاره صبح در گزارشی آورده است: ایران در سال ۱۳۳۷ به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد و در سال ۱۳۴۷ پیمان منع گسترش و تکثیر سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را امضا کرد. پس‌ازآن از سال ۱۳۵۳ فرایند ساخت نیروگاه اتمی بوشهر توسط آلمانی‌ها آغاز شد اما با وقوع انقلاب متوقف شد و به دلیل جنگ تحمیلی متوقف ماند، اما باز در دهه ۷۰ دوباره از سر گرفته شد. در دهه ۸۰ گروهی از مخالفین خارج از کشور مدعی فعالیت پنهانی هسته‌ای توسط ایران شدند. این موضوع در زمان ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی توسط تیمی متشکل از وزیر امور خارجه (کمال خرازی) و دبیر شورای عالی امنیت ملی (حسن روحانی) در مذاکرات سعدآباد، بروکسل و پاریس پیگیری شد و دولت اصلاحات که سیاست تعامل با جهان را در دستور کار داشت، با اثبات صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای توانست از ارجاع پرونده کشور به شورای امنیت جلوگیری کند. اما در دو دولت محمود احمدی‌نژاد که سیاست تقابل با جهان را داشت، ورق برگشت و شش قطعنامه ۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵ و ۱۹۲۹ توسط شورای امنیت (که روسیه و چین هم پای آن را امضا کردند) و همچنین تحریم‌هایی از سوی اتحادیه اروپا، کاخ‌سفید و کنگره آمریکا علیه ایران اعمال شد و ایران ذیل بند هفت منشور ملل متحد قرار گرفت که تهدید علیه صلح و ثبات جهانی معرفی می‌شد و کشور را زیر سایه جنگ قرار داده بود، اما احمدی‌نژاد این قطعنامه‌ها را «کاغذپاره» می‌خواند و در آذر ۱۳۸۷ خطاب به غربی‌ها گفت: «آنقدر قطعنامه بدهید تا قطعنامه‌دان‌تان پاره شود» (نقل از انتخاب). پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ و انتخاب مجدد گفتمان تعامل با دنیا توسط مردم، تیم دیپلماسی دولت «تدبیروامید» با تلاش‌های محمدجواد ظریف حدود ۲۳ ماه به مذاکرات فشرده و نفس‌گیر با ۶ قدرت جهانی پرداخت و سرانجام در روز ۲۳ تیر ۱۳۹۴، آمریکا، انگلیس، روسیه، چین، آلمان و فرانسه توافق کردند تا در قالب معاهده «برجام» حقوق هسته‌ای ایران را به رسمیت شناخته و تحریم‌های جهانی علیه ایران را ملغی کنند و در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، ۱۲ قطعنامه شورای حکام و شش قطعنامه شورای امنیت را لغو و بلااثر کنند و نام ایران از ذیل فصل هفت منشور ملل متحد خارج شد.
ایران هم متعهد شد برای اعتمادسازی در سطح بین‌الملل اقدامات متقابلی انجام داده و سطح همکاری‌های خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گسترده‌تر کند. درنتیجه برجام به یکی از مهم‌ترین توافق‌های بین‌المللی در تاریخ ایران تبدیل شد. سپس در روز ۲۳ مهر ۱۳۹۴ نمایندگان مجلس اصولگرای نهم در کمتر از ۳۰ دقیقه این توافق را به تصویب رساندند. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سه ماه بعد در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به مرحله اجرا درآمد و تا سال ۱۳۹۷ توانست در سایه رفع تحریم‌ها رشد اقتصادی کشور، صادرات نفت و میزان سرمایه‌گذاری را در کشور افزایش دهد. بنابراین با تبادل پول بین ایران و دنیا، درآمد مردم افزایش و سفره‌های آنها که قبلاً کوچک‌شده بود، بزرگ شد. هرچند از روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ به بعد «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری وقت آمریکا ادعاهای خود درزمینه برجام را جامه عمل پوشاند و از این توافق خارج شد و تحریم‌های سنگینی علیه ایران اعمال کرد که موجب مسدود شدن برخی راه‌های تعاملی میان ایران با دنیا شد. از آن زمان تاکنون مخالفان داخلی دولت که به بعضی از آنها «کاسبان تحریم» گفته می‌شود، کوشیده و می‌کوشند تا پیامدهای اقتصادی و سیاسی تحریم‌های آمریکا را به ناکارآمدی برجام ربط دهند و به دولت بتازند. اما این افراد هیچ‌وقت نگفته‌اند که فشار تحریم‌ها تا چه حد بر دوش مردم بوده و سفره ایرانیان به خاطر تحریم‌ها کوچک‌شده است، نه برجام؛ به‌گونه‌ای که چند هفته پیش اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور گفت تحریم‌ها از سال ۱۳۹۷ تاکنون حدود ۱۰۰میلیارددلار به ایران خسارت زده است. این در حالی است که پس از امضای توافق برجام، نه‌تنها سایه جنگ و تهدید از سر کشور برداشته شد، بلکه به دلیل رفع تحریم‌ها، تولید ناخالص داخلی با رشد ۱۷ درصدی در سال ۱۳۹۶ به رقم ۶۹۴ هزار میلیارد تومان رسید. بر اساس اعلام گمرک ایران تراز تجارت خارجی کشور در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۸ به میزان ۱۶ میلیارد دلار رشد کرد.
توافق ایران و آژانس هوشمندانه بود
این روزنامه همچنین در مطلبی دیگر به گفت وگو با یوسف مولایی تحلیلگر روابط بین‌الملل پرداخت و نوشت: همین‌که روندهای قبلی کنار گذاشته‌شده و روندهای جدید ادامه پیداکرده و حرکتی وجود دارد یک گام به‌پیش است و رابطه‌ها به‌صورت دیپلماتیک در جریان است ولی با توجه به شکل مناسبات بین ایران و آمریکا و دیوار بلند بی‌اعتمادی بین طرفین، نشانه‌هایی که این روزها دیده می‌شود، به‌نوعی علائم حیاتی مناسبات سیاسی است برای اینکه مشکل بزرگ بین ایران و آمریکا حل شود؛ یعنی ما درحال‌حاضر به سمت‌وسوی حل شدن مسئله می‌رویم، ولی سرعت حل شدن مسائل و اتفاقاتی که ممکن است در این مسیر بیفتد، قابل پیش‌بینی نیست و بستگی به اراده دو طرف مبنی بر پرهیز از مطرح کردن مطالبات حداکثری و بسنده کردن به مطالبات حداقلی یا دوری از تنش بر اساس شناخت متقابل طرفین دارد. در حال حاضر ما به این سمت‌وسو می‌رویم که برجام احیا شود، هرچند کارهای زیادی برای احیای آن باید صورت گیرد؛ بنابراین تیم دیپلماسی دو طرف با مشارکت فعال جامعه بین‌الملل به‌خصوص اتحادیه اروپا می‌توانند مسیر احیای برجام را سریع‌تر و با افت‌وخیز کمتر طی کنند. دولت تلاش کرد تا با یافتن راهی مناسب و بدون نقض قانون مصوب مجلس به آژانس این اطمینان را بدهد که در راستای رصد و بازرسی از فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان دچار مشکل نخواهد بود. درواقع، این توافق ازاین‌جهت مفید خواهد بود که آژانس نیز به فعالیت‌های کنونی هسته‌ای تهران، بدبین نشده و سوظن پیدا نخواهد کرد. اگر دولت با هوشمندی، نسبت به چنین تصمیم و توافقی اقدام نمی‌کرد، مسئله ایران به شورای حکام رفته و فوراً از محدود شدن مکانیسم نظارتی آژانس، نگرانی‌هایی ایجاد می‌شد. در این صورت بود که فعالیت هسته‌ای ایران از سوی سایر بازیگران به‌عنوان خطری برای صلح و امنیت بین‌المللی معرفی می‌شد و احتمالاً پس از شکل‌گیری و تشدید یک اجماع جهانی علیه تهران، شاهد قرار گرفتن پرونده ایران در مسیر شورای امنیت سازمان ملل بودیم. اما متأسفانه جریان‌های سیاسی از هر فرصتی برای صف‌آرایی در برابر یکدیگر استفاده می‌کنند. ضمن آن‌که به نظر می‌رسد که برخی از اصولگرایان به دنبال آن‌اند تا منافع جناحی و گروهی خود را تأمین کنند. چون مواضع مجلس هیچ هزینه‌ای برای نمایندگان ندارد، آقایان در اتخاذ آن دست و دل‌بازی می‌کنند و آیا می‌دانند که تبعات تصمیماتشان به مردم برمی‌گردد؟
بایدن و میراث ترامپ و اوباما
مهدی مطهرنیا آینده‌پژوه سیاسی و اجتماعی، در یادداشتی در روزنامه آرمان ملی نوشت: اوراق پرونده سنگین ایران و آمریکا آنقدر سبک نیست که با تغییر و تحول یک رئیس‌جمهور در کاخ سفید بتوان آن را به راحتی حمل و به سهولت مطالعه و اعلام نظر کرد. باید اذعان داشت بایدن با این گام‌ها تلاش دارد از میراث ترامپی و اوبامایی بهره برده و پیوند دو سوی اقیانوس را افزایش دهد و حتی رقبای بین‌المللی خود را در مسکو و پکن به سمت‌وسوی ایجاد یک حرکت هماهنگ با آمریکا در ارتباط با ایران سوق دهد.
رسانه‌های اصولگرا
یک فرصت دیگر برای دولت
روزنامه سیاست روز با درج سرمقاله ای به قلم محمدصفری، آورده است: حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی روز دوشنبه در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری با ایشان در باره اختلافی که دولت و مجلس با این مسئله پیدا کرده اند تذکراتی دادند که بجا و منطقی است. ایشان بر این موضوع تأکید کردند که قانون مجلس به طور کامل باید اجرا شود و بر این نکته نیز تأکید کردند که اختلافات را حل کنید تا دو صدایی در جامعه وجود نداشته باشد. البته رهبر معظم انقلاب اسلامی به نکته مهم تری هم اشاره کرده و بر آن تأکید کردند و فرمودند؛ «ما برای کسب توانایی های هسته ای متناسب با نیازهای کشور مصمم هستیم و به همین علت، حد غنی سازی ایران ۲۰ درصد نخواهد بود و تا هرجا که لازم و نیاز کشور باشد اقدام خواهد کرد مثلاً برای پیشران هسته ای یا کارهای دیگر ممکن است غنی سازی را به ۶۰ درصد هم برسانیم.» چنین راهبردی خود عاملی برای فشار به طرف مقابل است که تاکنون تعهدات خود را در قبال برجام اجرا نکرده و همچنان بر بی تعهدی خود پافشاری می کند. جدای از خروج ایران از پروتکل الحاقی که تاکنون آنرا داوطلبانه پذیرفته بود، اکنون غنی سازی ۶۰ درصدی نیز به پروسیه فشار به آمریکا و اروپا اضافه شده است و این بحث نباید از دید مسئولین سازمان انرژی هسته ای کشور و دولت مغفول بماند.
یک‌صدایی، رمز اقتدار
روزنامه رسالت در گزارشی نوشت: هفته جاری، روزهایی پر از بحث، رفت‌وآمد و بیانیه‌های مختلف از سوی دو قوه بود. اولین روز هفته با سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران آغاز و در روزهای آتی شاهد گفت‌وگوها و مباحث مطرح‌شده پیرامون مذاکرات گروسی با مقامات کشورهای ما شدند. روز دوشنبه، ۴ اسفند نیز مجلس در نوبت صبح به تفاهم و بیانیه مشترک سازمان انرژی اتمی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیدگی کرد و در همین میان نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز دوشنبه، شکایت خود از دولت درباره استنکاف از قانون لغو تحریم‌ها را به قوه قضائیه ارجاع داد و خواستار برخورد با متخلفین شد. مجلس با ٢٢١ رأی موافق، ٦ رأی مخالف و ٧ رأی ممتنع از مجموع ٢٣٩ نماینده حاضر در جلسه، شکایت خود از دولت درباره استنکاف از قانون لغو تحریم‌ها را به قوه قضائیه ارجاع داد و خواستار برخورد با متخلفان شد. نظر بیشتر نمایندگان مجلس این بود که دولت با رسیدن به تفاهم و توافق جدید با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قانون مصوب مجلس را که اجرای آن ضروری است، نقض کرده است و تمام ۳ بند این بیانیه نقض کامل و آشکار ماده ۶ قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌هاست.» اما مسئله‌ای که در این میان کمتر به آن توجه شد، توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی حتی با وجود بیانیه مشترک این دو سازمان بود. حتی رافائل گروسی نیز اذعان کرد که متأسفانه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف و نظارت‌های فرا پادمانی کاهش می‌یابد. اما گروسی به این مسئله تأکید کرد که همکاری‌ها و نظارت‌های پادمانی ادامه دارد و همین امر برای سوءبرداشت عده‌ای کفایت می‌کرد. لازم به ذکر است که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی، نظارتی فرا پادمانی است و نظارت‌های پادمانی باوجود اجرای ماده ۶ قانون مصوب مجلس به قوت خواهد باقی می‌ماند. بحث بعدی نیز ۳ ماه فرصتی بود که دولت در این تفاهم‌نامه با مدیرکل آژانس به کشورهای غربی داد. در این بیانیه تأکید شده است که بر اساس یک تفاهم موقت فنی دوطرفه که با قانون ایران سازگار باشد، آژانس به فعالیت‌های ضروری نظارت و راستی آزمایی به مدت ۳ ماه ادامه دهد. طبق این تفاهم‌نامه قرار است ایران فیلم دوربین‌های نظارتی را به مدت ۳ ماه نزد خود نگهداری کند و در صورت لغو تمام تحریم‌ها آنها را به آژانس تحویل می‌دهد و در غیر این صورت فیلم‌ها حذف خواهند شد. این مسائل باعث اختلاف بین نمایندگان مجلس با دولت شده بود و آنها در نوبت صبح جلسه علنی، بررسی جزئیات لایحه بودجه را متوقف کردند و به بیانیه مشترک پرداختند.
ایران با خروج از پروتکل الحاقی به روال عادی هسته‌ای بازگشت
فؤاد ایزدی کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با روزنامه رسالت درباره اقدام جمهوری اسلامی ایران برای خروج از اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و شرایط و تحولات پرونده هسته‌ای کشورمان اظهار داشت: ایران عضو معاهده NPT است و مفاد آن را اجرا می‌کند اما پروتکل الحاقی تعهد مازاد است، بنابراین زمانی که طرف مقابل به هیچ‌یک از تعهدات خودش پایبند نیست لزومی ندارد کشورمان محدودیت‌های بیشتری را بپذیرد و آن را اجرا کند. دولت بایدن نیز از زمانی که روی کار آمده، همان سیاست‌های پیشین ترامپ را دنبال می‌کند، بدین ترتیب هیچ توجیهی ندارد که ایران بخواهد توافق چند جانبه‌ای را به‌تنهایی و یک‌طرفه اجرا کند. از سوی دیگر، کاهش تعهدات هسته‌ای پس از نقض عهدهای مکرر کشورهای غربی، اقدامی مطابق محتوای برجام و بند ۳۶ آن است و مجوزی برای این موضوع در معاهده در نظر گرفته شده است. بنابراین مصوبه مجلس مبنی بر کاهش جدی تعهدات هسته‌ای و خروج از پروتکل الحاقی، اقدام صحیحی بود و اجرای آن از سوی دولت نیز مورد تأیید است. گرچه دولت بایدن در ایجاد اجماع علیه ایران توانمندتر است، اما باید پیگیری و اجرای سیاست‌های ضد ایرانی از سوی آمریکایی‌ها برایشان هزینه داشته باشد، زیرا اگر اقدامات ضد ایرانی موجب هزینه برای آنها نشود همچنان به اقدامات خودشان ادامه خواهند داد. تنها در این صورت است که آنها مجبورند در قبال کشورمان محتاط‌تر عمل کنند.
دیدگاه کریس مورفی درباره دلائل لزوم بازگشت آمریکا به برجام
به گزارش مشرق، کریس مورفی سناتور دموکرات آمریکایی در رشته توئیتی به بیان دلایل لزوم بازگشت آمریکا به برجام پرداخته است. به باور وی رویکرد «تعهد در برابر تعهد» بهترین مسیر ممکن برای آمریکا است. مورفی نوشته است: «توافق هسته‌ای، آمریکا، اروپا، روسیه و چین را در یک طرف در قبال ایران قرار داده بود. خروج از توافق این ائتلاف را از بین برد. ما نمی‌توانیم در زمینه برنامه موشکی یا تأمین مالی تروریسم، بدون تشکیل مجدد این تیم، پیشرفتی داشته باشیم و بازگشت سریع به برجام این امر را میسر می‌کند.» مورفی در ادامه نوشته است: «ضمناً تا زمانی که تحریم‌های دوره ترامپ را اعمال می‌کنیم، ایران به دنبال بی‌ثبات‌کردن منطقه در عراق، یمن و سوریه است.»
خیلی‌ها باورنمی‌کردند که صنعت هسته‌ای به روزهای افتخار خود برگردد
به گزارش خبرگزاری مهر، محمدباقر قالیباف در صفحه شخصی خود نوشت: برای خیلی‌ها قابل باور نبود که در این بازۀ زمانی، صنعت هسته‌ای به روزهای پرافتخار خود بازگردد و به فرصت چانه‌زنی برای رفع تحریم‌ها تبدیل شود. رئیس مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود نوشت: با لغو نظارت‌های پروتکلی، آخرین مرحله قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها اجرایی شد. برای خیلی‌ها قابل باور نبود که در این بازۀ زمانی، صنعت هسته‌ای به روزهای پرافتخار خود بازگردد و به فرصت چانه‌زنی برای رفع تحریم‌ها تبدیل شود. قفل تحریم‌ها هم با اتحاد مردم ایران شکسته خواهد شد.
حجت‌الاسلام جواد نیک بین نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، با اشاره به مصوبه مجلس برای لغو اجرای پروتکل الحاقی در قالب قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها گفت: لغو اجرای پروتکل الحاقی و ازسرگیری غنی‌سازی ۲۰ درصد از سوی جمهوری اسلامی کاملا به طور قانونی است و هیچ مغایرتی با برجام ندارد؛ چراکه در بندهای ۳۶ و ۳۷ این معاهده این حق برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ دانسته شده که چنانچه طرف‌های دیگر معاهده به تعهداتشان عمل نکنند ایران نیز می‌تواند اجرای تعهداتش را متوقف کند.
ایران از ۵ اسفند دیگر نظارت‌های فراپادمانی آژانس انرژی اتمی را اجرا نخواهد کرد
فریدون عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت وگو با خبرگزاری دانشجو، با اشاره به قانون راهبردی لغو تحریم ها، اظهار کرد: طبق قانون مجلس از ۵ اسفند ماه ایران دیگر نظارت‌های فراپادمانی آژانس انرژی اتمی را اجرا نخواهد کرد تا زمانی که طرف‌های برجام به تعهدات خود عمل کنند. غنی سازی اورانیوم خلاف برجام نیست بلکه خلاف برجام را سه کشور اروپایی انجام داده اند یعنی مکلف بودن که تحریم‌ها را برداشته، اما این اقدام را انجام ندادند. باید به این نکته مهم اشاره کرد که خلاف برجام را هیچکس مشخص نمی‌کند یعنی کشورهای آلمان، فرانسه و انگلستان خود ناقضان برجام هستند پس نباید برای ایران قلدری کنند، زیرا به تعهدات خود در برجام پایبند نبوده و عمل نکرده اند. دلیلی ندارد ایران بعد از سه سال به تعهدات خود یک سوی عمل کند اگر می‌خواهند ایران به تعهدات خود بازگردد باید اول آن کشورها به تعهدات خود بازگردند و عذرخواهی رسمی از ایران کنند و همچنین خسارت نقض کردن برجام را باید پرداخت کنند. اورانیوم فلزی برای استفاده از حفاظ در برابر پرتوهای هسته‌ای لازم است و همچنین می‌خواهیم با آنها سوخت راکتورهای هسته‌ای و مرمی فشنگ و به اصطلاح جداره خمپاره و توپ بسازیم که این موارد جز سلاح‌های متعارف هستند پس هیچ ارتباطی به سلاح هسته‌ای ندارد. باید بگویم که آن دو سایت هسته‌ای نبودند یعنی با توجه به اطلاعاتی که بنده دارم آن دو مکان، انبار ضایعات هسته‌ای بودند و محلی برای نگهداری مواد فلزی سانتریفیوژهای قدیمی پس سایت هسته‌ای جایی است که در آن سوخت تولید می‌شود و همچنین غنی سازی انجام می‌شود از این رو گزارش آژانس نادرست است.
جمع بندی:
جو بایدن رییس جمهوری آمریکا که از منتقدان ترامپ در ماجرای خروج از برجام است در زمان تبلیغات انتخابات هم از بازگشت به توافق هسته ای خبر داد که اگر ایران به پایبندی کامل به تعهداتش برگردد، ایالات متحده همان کار را خواهد کرد. البته باید یادآور شد آمریکا به عنوان کشوری که از برجام خارج شده و تعهدات خود در این توافق را زیر پاگذاشته، اگر خواهان احیای این توافق است، باید گام های عملی بردارد و توپ احیای برجام در زمین آمریکاست.
