خروج ايران از برجام تنها راه فعال سازي كانال مالي اروپا

خروج ايران از برجام تنها راه فعال سازي كانال مالي اروپا
گزارش خبري – تحليلي اوین نامه كيهان12 آبان -97                      

در صورتي كه ايران بخشي از تعهدات برجامي خود را اجرا نكند، آنگاه اختلاف اروپا و آمريكا در مورد ايران مشهود و عملي مي شود و اروپا متوجه مي شود كه تعلل در دادن امتيازهاي اقتصادي وعده داده شده هزينه زا است و مي تواند تلاش 12 ساله آنها براي جلوگيري از ايران هسته اي را در معرض نابودي قرار دهد.

سرويس سياسي -پس از خروج آمريكا از برجام، كشورهاي اروپايي اعلام كردند كه به شرط پايبندي ايران به مفاد برجام، بخشي از عوايد اقتصادي برجام را در اروپا از طريق يك كانال مالي و بسته پيشنهادي تضمين مي كند.

 عليرغم وعده مسئولين اروپايي، از زمان خروج آمريكا از برجام، اين كشورها نتوانسته اند حضور شركت هاي اروپايي در ايران را تضمين كنند و شركت هايي مانند توتال، ايرباس، پژو، رنو و...كه با آب و تاب فراوان به ايران آمده بودند، پس از اعلام خروج ترامپ از برجام، ايران را ترك كردند. علاوه بر عدم تضمين باقي ماندن شركت ها در ايران، كانال مالي وعده داده شده اروپايي ها نيز تاكنون به راه نيفتاده است و اگرچه قرار است اين كانال مالي به زودي راه اندازي شود، اما اين اقدام همچنان با تاخير همراه شده است و حتي مشخص نيست پس از راه اندازي تا چه ميزاني جنبه عملياتي به خود بگيرد. اما علت اين تعلل اروپايي ها چيست؟

واقعيت اين است كه مهم ترين تحريم هاي اعمالي عليه ايران، تحريم هاي ثانويه آمريكا به خصوص در بخش بانكي است. درواقع هزينه سنگين ناديده گرفتن تحريم هاي ثانويه بانكي آمريكا براي بانك ها و موسسات مالي اروپا بسيار سنگين است و آمريكا با تهديد به قطع دسترسي آنها از نظام مالي آمريكا، آنها را از همكاري با ايران مي ترساند، به همين دليل جرارد آراد، سفير فرانسه در آمريكا مي گويد: «بانك ها آنقدر از تحريم ها مي ترسند كه نمي خواهند كاري با ايران داشته باشند». حتي دكتر ظريف كه پيش از اين اعتقاد داشت، بدون وجود تحريم ها و قطعنامه هاي شوراي امنيت تحريم هاي آمريكا بي معنا خواهد بود، اكنون علت تاخير در راه اندازي كانال مالي اروپا را فشارها و تحريم هاي آمريكا مي داندو اين موضوع بيانگر اهميت تحريم هاي آمريكا براي نظام مالي اروپا است. بنابراين اروپايي ها كه مطمئن شده اند ايران به برجام پايبند است، عملا انگيزه بالايي براي مقابله با آمريكا و پذيرش ريسك هاي اقتصادي آن ندارند و حتي كشورهاي اروپايي هنوز برسر ميزباني اين سازوكار مالي به توافق نرسيده اند، بنابراين درپي آن هستند تا با اقداماتي كانال مالي خود را منطبق با شرايط آمريكا اجرايي كنند. اين موارد باعث شده تا اروپايي ها راه اندازي و اجراي كانال مالي خود براي ايران را اولا مشروط به اجراي الزامات fatf در ايران كنند تا بتوانند با استفاده از ظرفيت هاي ايجادشده براساس برنامه اقدام fatf، با ايران به صورت كاناليزه و در چارچوب تحريم هاي آمريكا تعامل كنند، ثانيا همزمان با طرح عنوان كانال مالي از ايران مي خواهند در ساير موضوعات مورد چالش خود با آمريكا مذاكره كنند تا اهداف آمريكا نيز برآورده شود و ثالثا اجراي عملياتي كانال مالي خود را از ترس تحريم هاي آمريكا دائما به تاخير مي اندازند و حتي برخي از ديپلمات هاي آنها به ايران پيشنهاد مي دهند براي حفظ برجام تا آخر دوره اول ترامپ صبر كند تا شايد با عدم انتخاب مجدد ترامپ، شرايط متفاوتي شكل بگيرد.

بنابراين آنچه از مجموعه رفتارهاي اروپا مي توان نتيجه گرفت اين است كه كشورهاي اروپايي تاكنون در قبال عدم ايجاد منافع اقتصادي براي ايران هيچ هزينه اي متحمل نشده اند و حتي پس از حدود 6 ماه از اعلام خروج ترامپ از برجام هنوز اقدام عملي قابل توجهي براي ايران انجام نداده اند. به نظر مي رسد تنها عاملي كه مي تواند اروپايي ها را وادار كند تا اختلاف آنها با آمريكا وارد فاز عملي شود، خروج مرحله اي ايران از برجام و متناسب با اقدامات اروپا براي تامين منافع اقتصادي ايران است. اروپايي ها تاكنون مطمئن شده اند كه ايران از برجام خارج نمي شود و همچنان به تعهدات برجامي خود پايبند است، براي همين دليلي نمي بينند كه براي راضي كردن ايران، خود را در مقابل آمريكا بگذارند اما در صورتي كه ايران بخشي از تعهدات برجامي خود را اجرا نكند، آنگاه اختلاف اروپا و آمريكا در مورد ايران مشهود و عملي مي شود و اروپا متوجه مي شود كه تعلل در دادن امتيازهاي اقتصادي وعده داده شده هزينه زا است و مي تواند تلاش 12 ساله آنها براي جلوگيري از ايران هسته اي را در معرض نابودي قرار دهد، به همين دليل سفير فرانسه در آمريكا ضمن هشدار درباره تبعات خروج آمريكا از برجام مي گويد: «ما همواره اين را گفته ايم و به آمريكايي ها هم عنوان كرده ايم كه اگر ايراني ها اين توافق را ترك كنند، مي خواهيم چه كار كنيم؟» درواقع همين طور كه از اظهارنظر اين مقام اروپايي مشخص است، تنها ترس جدي اروپا، خروج ايران از برجام است وهمين موضوع تنها راه ايران براي ايجاد فشار به اروپا براي راه اندازي كانال مالي است.