عدم مدیریت و بی تدبیری و عدم نظارت و شفافیت سازی در همه زمینه ها 40 سال ادامه
داشته که منجر به شرایط کنونی شده است .
گرانی گوشت
قرمز رویه معمول جامعه ما بوده است، هیچ کس منکر این هم نیست که قیمت بالای گوشت
قرمز دهکهای پایین جامعه را برای خرید این محصول پروتئینی مورد نیاز سفره خانوار
عذاب داده است، اما درد این روزها علاوه بر گرانی گوشت به صف شدن دوباره مردم برای
خرید گوشت است درحالیکه تولید داخل نسبت به سال گذشته افزایش هم یافته است، گوشت
مورد نیاز مردم به دلیل کاهش ارزش ریال و ضعف کنترل مرزها به کشورهای همسایه قاچاق
میشود.
این روزها اگر سری به بازارهای عرضه گوشت و شبکههای توزیع در خرده فروشیها بزنید درخواهید یافت که علیرغم وعدههای پی در پی مسئولان،تغییری در شرایط توزیع دیده نمیشود، اما همچنان بر قیمتها اضافه میگردد.
مردم زمینه این مشکل را رها شدن بازار به حال خود و دخالت دلالان میدانند زیرا هم "گوشت" بد عرضه میشود، و هم آنچه عرضه میشود ازسوی دلالان با قیمت بالاتر خریداری و در جای دیگر به مردمی که نمیتوانند در صف بمانند، گرانتر فروخته میشود.
مردم معتقدند که راه حل معضل گوشت در وهله اول افزایش عرضه و مهمتر از آن نظارت بر نحوه توزیع است تا در ماه جاری و به ویژه در اسفند ماه که به تعطیلات عید میرسد، شرایط قابل کنترل باشد.
هرچند هنوز میزان تولیدات دراین بخش کاملا تکافوی نیاز داخلی را نمیدهد، ولی بخش اعظم نیاز خانوارهای ایرانی از طریق تولیدات داخلی و تنها 10 تا 15 درصد نیازها از خارج تامین میشود.فراموش نکنیم تولید گوشت قرمز از 397 هزار تن در سال 1357 به 860 هزار تن در سال گذشته رسیده و تولید امسال هماکنون از رقم سال گذشته بیشتر شده است. یعنی به طور متوسط نرخ رشد سالانهای برابر با 1.86 درصد داشته است.با این حال، رشد جمعیت ایران نیز به موازات رشد تولید گوشت و دیگر اقلام کشاورزی، مشهود است اما هیچگاه گرانی گوشت تا این حد جامعه را نگران نکرده بود.
شرایط فوق نشان میدهد دلیل گرانی گوشت قرمز ناشی از کمبود تولید نیست، همچنانکه نیمسال اول سال جاری مشکلی در عرضه و تقاضا وجود نداشت، واردات گوشت نیز کاملا تحت نظر است و در گذشته نیز گوشت تولید کشورهای همسایه امکان توزیع در داخل کشور را نداشتند؛ زیرا قصابیها و مراکز کشتار دام کاملا زیر نظر ادارات دامپزشکی کشور قرار دارند.و توزیع خارج از شبکه رسمی هم ممنوع است؛ اما این ممنوعیت در باره گوشت قرمز و سفید ایرانی در کشورهای همسایه جاری نیست زیرا کیفیت و نظارت بهداشتی برای تضمین سلامت گوشت تولیدی در ایران زبانزد مردم کشورهای همسایه است.
پس چرا قیمت گوشت در نیمسال دوم و به ویژه زمستان جاری تا این حد افزایش یافته است؟ آنطور که آمارها نشان میدهد قیمت گوشت همواره تابعی از تورم در جامعه بوده است.بدین معنی که قیمت گوشت در سال 87، هفت هزار و 100 تومان بود که این رقم در سال 89 به حدود 15 هزار تومان رسید. سه سال بعد و در سال 92 به 31 هزار تومان رسید و دو سال بعد باز هم افزایش یافت و به 55 هزار تومان رسید. اما، این افزایش متوقف نشد. در سال 96 قیمت هر کیلو گوشت قرمز به 40 هزار تومان بود و در سال جاری با یک افزایش بیسابقه به 70 هزار تومان در هر کیلو در پاییز و در بهمن ماه هم از اگر نخواهیم سخنان برخی از ائمه جمعه را در هفته جاری تکرار کنیم که در سطحی کشوری «گوشت 100 هزارتومانی را ناشی از برجام دانستند»، این رقم از 80 هزار تومان فراتر رفت.
علت افزایش ناگهانی قیمت گوشت قرمز چیست؟
آماری که ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز اعلام شد نگرانکننده است، زیرا خبر از افرایش 39 درصدی قاچاق دام از کشور به کشورهای دیگر میدهد.
حمیدرضا دهقانینیا مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد: در نه ماهه سال 96 میزان قاچاق دام در کشور 126 هزار راس بود که در اصل همین بازه زمانی درسال جدید یعنی در نه ماهه سال 97 این تعداد به 176 هزار راس رسیده است.
وی در ادامه گفت: دامی که در اینجا کیلویی 15 هزار تومان است پس از قاچاق آن را به صورت دلاری با قیمتی متوسط 40 هزار تومان در کشورهای همسایه به فروش میرسانند و سود خوبی به دست میآورند.
دهقانی نیا افزود: کارگروهی در معاونت پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا تشکیل و همه دستگاههای ذیربط با حضور در این کارگروه تمام جوانب مبارزه با قاچاق دام را بررسی کردند. ماحصل این نشست تصویب شیوه نامه ضوابط خرید و فروش و حمل و نگهداری دام شد که این شیوه نامه به دستگاههای مربوطه ابلاغ شده است.
وی گفت:در حوزه خرید و فروش دام دو ضابطه وجود دارد، اول اینکه دامی میتواند مورد خرید و فروش قرار بگیرد که دارای هویت باشد یعنی پلاک دام داشته باشد. پلاک دام ابزرای برای هویتدار کردن دام است که با هماهنگیهایی با وزرات جهاد کشاوری انجام شده است در این رابطه تاکید کردیم که حتما باید در کشور اجرایی شود.
دهقانی نیا با بیان اینکه دامها باید در سامانه هویت دام "پنجره واحد" وزرات جهاد کشاورزی ثبت شده باشند افزود: در حوزه حملونقل دام هم دو ضابطه وجود دارد، ابتدا که این دام باید دارای سند حمل بار باشد، سندی که از سامانه سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای به نام سامانه بارنامه برخط اخذ میشود و نکته دوم اخذگواهی بهداشتی حمل دام است.
وی با بیان اینکه این ضوابط براساس تبصره چهار قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام شده است افزود: دامی که درغیر اینصورت حمل و نقل شود جزو دام قاچاق محسوب میشود.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: استانهایی مثل سیستان وبلوچستان، آذربایجان غربی و شرقی، ایلام، کهکلویه و بویراحمد و چهار محال وبختیاری که بیشتر قاچاق در آنها رخ میدهد و در این استانها برای حمل دام باید از شیوه نامهای که اعلام کردید استفاده کرده و انجام دهند.
وی اضافه کرد:در میان کشورهای همسایه این کشور عراق است که بیشترین دام از داخل کشور به آنجا قاچاق میشود.
افزایش 16 درصدی قاچاق دام داشتیم
اما آماری که نیروی انتظامی از قاچاق دام در نه ماهه گذشته اعلام میکند متفاوت از آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. در همین زمینه سرهنگ سهراب بهرامی رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس آگاهی نیروی انتظامی اظهار داشت:طبق آمار نیروی انتظامی در 9 ماهه سال 96، 142131 راس کشفیات دام قاچاق بوده که این آمار در 9 ماهه سال جاری به 164471 رسیده است. این یعنی افزایش 16 درصدی نه افزایش 39 درصدی.
دام مولد سه برابر قیمت بازار از دامداران به منظور قاچاق خریداری میشود
علی اکبر مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص دلایل افزایش قیمت گوشت قرمز گفت: فعالیت در زمینه قاچاق دام زنده به دلیل وجود اختلاف قیمت بین گوشت تولید داخل و خارج تعیینکننده قیمت است و این موضوع باعث شده تا قیمت گوشت تولید داخلی افزایش پیدا کند.
وی گفت: تا کنون بیش از سال گذشته گوشت وارد کشور شده و ارز بیشتری نیز در مقایسه با سال گذشته در این زمینه هزینه شده است.
تمهیدات ویژه دولت و مجلس برای جلوگیری از قاچاق دام زنده
وی با اشاره به اینکه تمهیداتی در مجموعه دولت و مجلس شورای اسلامی درحال بررسی است تا در سیاستهای موجود تغییراتی را ایجاد کنیم و گوشتهای وارداتی به گروههای هدف تخصیص پیدا کند و همچنین مبارزه جدیتری با قاچاق دام زنده صورت بگیرد، ادامه داد: مبادی واردات دام از کشورهای همسایه باید بیشتر و کشتارگاههای داخلی فعالتر شوند تا در این دوره زمانی کوتاهی به تعادل کافی دست پیدا کنیم.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص اینکه امکان کنترل میزان قاچاق دام زنده وجود دارد یا خیر، گفت: در کشوری مانند ایران که مرزهای گستردهای دارد میتوان با قاچاق دام زنده و گوشت مبارزه کرد اما نمیتوانیم آن را به صفر برسانیم؛ اخیرا دستورالعملی درحال ابلاغ است تا تردد دام به مناطق مرزی را کنترل و میزان قاچاق را کاهش دهد.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در پایان با تاکبد بر اینکه این نگرانی در خصوص خروج دام مولد وجود دارد و قاچاق اینگونه از دام میتواند در آینده تولید کشور را با خطر مواجه کند، خاطر نشان کرد: مشخص نیست که خریداران دام مولد زنده اهداف سیاسی دارند یا خیر اما سه برابر قیمت بازار دام مولد از دامدار خریداری و از کشور قاچاق میشود.
سید راضی نوری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم در خصوص مساله افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار گفت: نوسانات و افزایش قیمت گوشت در شرایط کنونی اقتصاد کشور، فشار بسیار زیادی به مردم به خصوص قشر ضعیف جامعه وارد میکند و این موضوع برای کشوری که ظرفیت عظیمی در بحث گوشت قرمز دارد، پذیرفته نیست.
وی افزود: با توجه به اینکه نهادههای دامی با ارز 4200 تومانی وارد کشور میشود، نباید شاهد افزایش قیمت گوشت در بازار باشیم اما متاسفانه میبینیم که گوشت روز به روز گرانتر میشود و اینکه نمیتوان شرایط را مدیریت کرد، اصلاً قابل توجیه نیست.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به اینکه افزایش قیمت ارتباط مستقیمی با عرضه و تقاضا دارد، ادامه داد: زمانی که دام به صورت زنده از کشور قاچاق میشود، شرایط عرضه و تقاضا بهم میریزد و شرایطی را به وجود میآورد که اکنون با آن مواجه هستیم.
نوری عنوان کرد: قاچاق دام زنده، به خصوص نوع ماده آن بسیار خطرناک است و در آینده مشکلات فراوانی را برای کشور در بحث تولید و تامین گوشت رقم میزند. باید جلوی قاچاق دام زنده در کشور گرفته شود زیرا این مساله عامل اصلی افزایش قیمت گوشت در بازار است.
وی تصریح کرد: تا زمانی که شاهد قاچاق دام از مرزهای کشور هستیم نباید انتظار داشته باشیم که قیمت این محصول در بازار کاهش پیدا کند و به شرایط طبیعی باز گردد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به لزوم ورود دستگاه نظارتی به بحث قاچاق دام زنده بیان کرد: دستگاههای نظارتی مانند گمرکات، نیروی انتظامی و سازمان بازرسی کل کشور باید به این مساله ورود کنند و با شناسایی مجاری قاچاق دام، مانع این کار شوند. باید با کسانی که نسبت به قاچاق دام اقدام میکنند برخورد قانونی و جدی شود زیرا این کار شرایط بازار کشور را برهم زده است.
حجتی:قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید 60 هزارتومان باشد
وزیر جهادکشاورزی هم با بیان اینکه گوشت از مرزهای غربی و جنوبی قاچاق میشود،گفت: قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید کیلویی بین 55 تا 60هزارتومان باشد.
محمود حجتی در استودیو نگاه یک شبکه اول سیما افزود: در سال 57 همه تولیدات کشاورزی حدود 26 میلیون تن برآورد شده، امروز این رقم به 122 میلیون تن رسیده، گفتنی است که در سال 57 سرمایهگذاری اندک و دانش و تکنولوژی کمتری نسبت به حال حاضر در حوزه تولیدات کشاورزی ورود پیدا کرده بود، البته کشت و صنعتی در گوشه و کنار کشور شکل گرفت اما عمده کشاورزی ما به صورت معیشتی انجام میگرفت.
او تصریح کرد: تولیدات محصولات باغی در سال 57 حدود سه میلیون تن بود که امروز به 21 میلیون تن افزایش یافته است. در زمینه شیلات هم تولید و بهرهبرداری کشور در سال 57 حدود 32 هزار تن بود که این رقم به یک میلیون و 132 هزار تن رسیده است. تولید گندم هم نزدیک 4 میلیون تن بود که امروز به 13 و نیم تن رسیده است. گوشت و مرغ هم حدود 163 هزار تن تولید میشد که درحال حاضر این رقم به دو میلیون و 300 هزار تن رسیده است.
وزیر جهاد کشاورزی افزود: در حوزه تولید مرغ جزو 10 کشور اول دنیا هستیم، البته به خاطر تنوع اقلیم در تولید بسیاری از محصولات دارای مزیت هستیم. کل محصولات کشاورزی در سال 57 حدود 285 میلیون دلار بود و سال 97 این رقم به پنج میلیارد و 770 میلیون دلار رسیده است. در زمینه گلخانه تقریباً در حد صفر بودیم یعنی چیزی حدود 500 هکتار که امروز این میزان به 15 هزار هکتار افزایش داشته است.
حجتی ادامه داد: تولید شیر خام در سال 57 حدود دو میلیون و 620 هزار تن بود که امروز به 10 میلیون و 700 هزار تن رسیده است.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: 90 تا 94 درصد گوشت مورد نیاز کشور از داخل تامین میشود.
حجتی با اشاره به اینکه در شرایط سختی به سر میبریم، درباره علل افزایش قیمت گوشت افزود: عوامل درونی و بیرونی از جمله افزایش قیمت ارز موجب این افزایش قیمت شده است.
وی با بیان اینکه بخش محدودی از گوشت در مرزهای غربی و جنوبی قاچاق میشود، اضافه کرد: اما همین قاچاق کم موجب قیمتگذاری در آن جا میشود. لاشه گوشت گوسفند در شهر سلیمانیه عراق کیلویی 16 هزار دینار معادل حدود 128 هزار تومان خرید و فروش میشود همچنین در جنوب نزدیک مرز کویت هم این گوشت، قیمتگذاری میشود و این کشف قیمت موجب اثرگذاری بر روی قیمت داخل میشود. این اتقاق، مقطعی است و در پی راهکار حل این مشکل هستیم.
حجتی با بیان اینکه قیمت گوشت گوسفند زنده از کیلویی 25 هزار تومان نباید بیشتر باشد، گفت: با توجه به این قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید کیلویی 55 تا 60 هزار تومان باشد.
وی افزود:علاوه بر این قیمت دلار اثر تبعی گذاشت همچنین کاهش عرضه فصلی بر افزایش قیمت موثر بود.
حجتی با تاکید بر اینکه مسئولان برای حل این مشکل دغدغه دارند، گفت: در 10 ماه امسال واردات گوشت گرم، 20 درصد از 12 ماهه پارسال بیشتر بود و تا پایان سال این رقم به افزایش 40 تا 50 درصد خواهد رسید.گوشتهای وارد شده در میادین میوه و تره بار و فروشگاههای زنجیرهای زیر نظر ستاد تنظیم بازار درحال عرضه است اما پاسخگوی همه نیاز و تقاضای کشور نیست.
وی درباره قاچاق دام مولد هم گفت: متاسفانه سوداگری وجود دارد و کم و بیش انجام میشود اما در حدی که شایعه شده، زیاد نیست.
حجتی با اشاره به اینکه حدود 90 میلیون واحد دامی داریم که شناسنامهدار کردن آنها کار سختی است، گفت: اما این موضوع را در دستور کار داریم.
10 هزارتن گوشت در بنادر مانده و منتظر تخصیص ارز است
حجتی اضافه کرد: اکنون حدود 10 هزار تن گوشت در بندر داریم اما به علت اینکه بانک مرکزی نتوانست پول جابجا کند، ترخیص نشد.
واکنش ناجا به تاثیر قاچاق بر گرانی گوشت
سردار ایوب سلیمانی جانشین فرمانده ناجا در نشست تخصصی سالانه مبارزه با قاچاق کالا و ارز با حضور در جمع خبرنگاران، درباره قاچاق دام زنده، گفت: قاچاق، پدیدهای است که سالها وجود دارد، اما با توجه به این که در ماههای اخیر تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز تغییراتی در آن ایجاد شده است تمرکز ما در برخی از موارد تغییر کرده است و عمدتاً بر روی مواردی همچون خارج کردن از کشور، تمرکز داریم.
وی با اشاره به این که در مورد قاچاق دام زنده موارد نادرستی مطرح شده است که بعضاً با واقعیت فاصله داشته و یا تمام واقعیت نبوده است، در این باره توضیح داد: در سال جاری با علم به این که ممکن است قاچاق دام زنده به خارج از کشور صورت بگیرد، برنامهریزیهای خود را انجام دادیم و از اوایل امسال به تمامی ردههای انتظامی و مرزبانی این موضوع ابلاغ شد.
وی با اشاره به این که در 10 ماهه امسال کشفیات قاچاق دام زنده حدود 16 درصد افزایش داشته است، در این باره گفت: این یعنی حدود 164 راس دام کشف شده است و به عبارتی وزن حداکثری این دامها حدود سه هزار تن گوشت بوده است، طبق برآوردهای ما بیش از 50 درصد از دام قاچاق را کشف کردهایم.
سلیمانی تصریح کرد: اگر در بدترین شرایط فرض کنیم که ما به جای 50 درصد حدود یک سوم دام قاچاق را کشف کردهایم این یعنی در بدترین شرایط حدود 10 هزار تن گوشت دام از کشور خارج شده است. این درحالیست که مصرف سالانه گوشت در کشور حدود 900 هزار تن است. 150 هزار تن گوشت نیز وارد کشور میشود و طبق آمارها حدود 1.5 میلیون تن نیز تولید دام داریم که برای تولید گوشت و دیگر فرآوردههای دامی پرورش مییابند؛ بنابراین اگر رقم قاچاق دام را با رقم مصرف سالانه گوشت مقایسه کنیم نشان دهنده این است که حدود یک درصد از کل سهم گوشت مصرفی قاچاق میشود که این عدد یک درصدی طبیعتاً نباید چنین تاثیری داشته باشد که ادعا کنند که سبب افزایش قیمت گوشت شده است. ضمن این که طبق آمارهای ما حدود 25 درصد واردات گوشت افزایش یافته است و ما کمبودی در مورد گوشت نداریم.
جانشین فرمانده ناجا در بخش دیگری از صبحتهای خود با انتقاد از التهابها و شایعات مطرح شده در مورد گوشت، خاطر نشان کرد: برخی از دشمنان و افراد ناآگاه به این شایعه دامن زدند که با قحطی گوشت مواجه هستیم. درحالی که چنین مسالهای مطرح نبود، ضمن این که ما به این شایعات ورود کردیم چرا که استرس و نگرانی جامعه نیز برای ما هم مهم بود، اما گفتند که افزایش قیمت گوشت به ناجا ارتباط دارد این چه حرفی است که زده است. اگر تولید دام کاهش یافته است و یا موارد دیگر ارتباط آن با ناجا چیست، ضمن این که ناجا قاطعانه با قاچاق برخورد میکند.
*درد این روزها علاوه بر گرانی گوشت به صف شدن دوباره مردم برای خرید گوشت است درحالیکه تولید داخل نسبت به سال گذشته افزایش یافته است، گوشت مورد نیاز مردم به دلیل کاهش ارزش ریال و ضعف کنترل مرزها به کشورهای همسایه قاچاق میشود.
*شرایط فعلی بازارهای عرضه و شبکههای توزیع خرده فروشی گوشت نشان میدهد علیرغم وعدههای پی در پی مسئولان برای بهبود شرایط، همچنان بر آشفتگی بازار و گرانی قیمتها اضافه میگردد!
*حجتی، وزیر جهاد کشاورزی: در 10 ماه امسال واردات گوشت گرم، 20 درصد از 12 ماهه پارسال بیشتر بود و تا پایان سال جاری این رقم به افزایش 40 تا 50 درصد خواهد رسید
*علی اکبر مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی: فعالیت در زمینه قاچاق دام زنده به دلیل وجود اختلاف قیمت بین گوشت تولید داخل و خارج تعیینکننده قیمت است و این موضوع باعث شده تا قیمت گوشت تولید داخلی افزایش پیدا کند
این روزها اگر سری به بازارهای عرضه گوشت و شبکههای توزیع در خرده فروشیها بزنید درخواهید یافت که علیرغم وعدههای پی در پی مسئولان،تغییری در شرایط توزیع دیده نمیشود، اما همچنان بر قیمتها اضافه میگردد.
مردم زمینه این مشکل را رها شدن بازار به حال خود و دخالت دلالان میدانند زیرا هم "گوشت" بد عرضه میشود، و هم آنچه عرضه میشود ازسوی دلالان با قیمت بالاتر خریداری و در جای دیگر به مردمی که نمیتوانند در صف بمانند، گرانتر فروخته میشود.
مردم معتقدند که راه حل معضل گوشت در وهله اول افزایش عرضه و مهمتر از آن نظارت بر نحوه توزیع است تا در ماه جاری و به ویژه در اسفند ماه که به تعطیلات عید میرسد، شرایط قابل کنترل باشد.
هرچند هنوز میزان تولیدات دراین بخش کاملا تکافوی نیاز داخلی را نمیدهد، ولی بخش اعظم نیاز خانوارهای ایرانی از طریق تولیدات داخلی و تنها 10 تا 15 درصد نیازها از خارج تامین میشود.فراموش نکنیم تولید گوشت قرمز از 397 هزار تن در سال 1357 به 860 هزار تن در سال گذشته رسیده و تولید امسال هماکنون از رقم سال گذشته بیشتر شده است. یعنی به طور متوسط نرخ رشد سالانهای برابر با 1.86 درصد داشته است.با این حال، رشد جمعیت ایران نیز به موازات رشد تولید گوشت و دیگر اقلام کشاورزی، مشهود است اما هیچگاه گرانی گوشت تا این حد جامعه را نگران نکرده بود.
شرایط فوق نشان میدهد دلیل گرانی گوشت قرمز ناشی از کمبود تولید نیست، همچنانکه نیمسال اول سال جاری مشکلی در عرضه و تقاضا وجود نداشت، واردات گوشت نیز کاملا تحت نظر است و در گذشته نیز گوشت تولید کشورهای همسایه امکان توزیع در داخل کشور را نداشتند؛ زیرا قصابیها و مراکز کشتار دام کاملا زیر نظر ادارات دامپزشکی کشور قرار دارند.و توزیع خارج از شبکه رسمی هم ممنوع است؛ اما این ممنوعیت در باره گوشت قرمز و سفید ایرانی در کشورهای همسایه جاری نیست زیرا کیفیت و نظارت بهداشتی برای تضمین سلامت گوشت تولیدی در ایران زبانزد مردم کشورهای همسایه است.
پس چرا قیمت گوشت در نیمسال دوم و به ویژه زمستان جاری تا این حد افزایش یافته است؟ آنطور که آمارها نشان میدهد قیمت گوشت همواره تابعی از تورم در جامعه بوده است.بدین معنی که قیمت گوشت در سال 87، هفت هزار و 100 تومان بود که این رقم در سال 89 به حدود 15 هزار تومان رسید. سه سال بعد و در سال 92 به 31 هزار تومان رسید و دو سال بعد باز هم افزایش یافت و به 55 هزار تومان رسید. اما، این افزایش متوقف نشد. در سال 96 قیمت هر کیلو گوشت قرمز به 40 هزار تومان بود و در سال جاری با یک افزایش بیسابقه به 70 هزار تومان در هر کیلو در پاییز و در بهمن ماه هم از اگر نخواهیم سخنان برخی از ائمه جمعه را در هفته جاری تکرار کنیم که در سطحی کشوری «گوشت 100 هزارتومانی را ناشی از برجام دانستند»، این رقم از 80 هزار تومان فراتر رفت.
علت افزایش ناگهانی قیمت گوشت قرمز چیست؟
آماری که ستاد مبارزه با قاچاق کالا وارز اعلام شد نگرانکننده است، زیرا خبر از افرایش 39 درصدی قاچاق دام از کشور به کشورهای دیگر میدهد.
حمیدرضا دهقانینیا مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام کرد: در نه ماهه سال 96 میزان قاچاق دام در کشور 126 هزار راس بود که در اصل همین بازه زمانی درسال جدید یعنی در نه ماهه سال 97 این تعداد به 176 هزار راس رسیده است.
وی در ادامه گفت: دامی که در اینجا کیلویی 15 هزار تومان است پس از قاچاق آن را به صورت دلاری با قیمتی متوسط 40 هزار تومان در کشورهای همسایه به فروش میرسانند و سود خوبی به دست میآورند.
دهقانی نیا افزود: کارگروهی در معاونت پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا تشکیل و همه دستگاههای ذیربط با حضور در این کارگروه تمام جوانب مبارزه با قاچاق دام را بررسی کردند. ماحصل این نشست تصویب شیوه نامه ضوابط خرید و فروش و حمل و نگهداری دام شد که این شیوه نامه به دستگاههای مربوطه ابلاغ شده است.
وی گفت:در حوزه خرید و فروش دام دو ضابطه وجود دارد، اول اینکه دامی میتواند مورد خرید و فروش قرار بگیرد که دارای هویت باشد یعنی پلاک دام داشته باشد. پلاک دام ابزرای برای هویتدار کردن دام است که با هماهنگیهایی با وزرات جهاد کشاوری انجام شده است در این رابطه تاکید کردیم که حتما باید در کشور اجرایی شود.
دهقانی نیا با بیان اینکه دامها باید در سامانه هویت دام "پنجره واحد" وزرات جهاد کشاورزی ثبت شده باشند افزود: در حوزه حملونقل دام هم دو ضابطه وجود دارد، ابتدا که این دام باید دارای سند حمل بار باشد، سندی که از سامانه سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای به نام سامانه بارنامه برخط اخذ میشود و نکته دوم اخذگواهی بهداشتی حمل دام است.
وی با بیان اینکه این ضوابط براساس تبصره چهار قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اعلام شده است افزود: دامی که درغیر اینصورت حمل و نقل شود جزو دام قاچاق محسوب میشود.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: استانهایی مثل سیستان وبلوچستان، آذربایجان غربی و شرقی، ایلام، کهکلویه و بویراحمد و چهار محال وبختیاری که بیشتر قاچاق در آنها رخ میدهد و در این استانها برای حمل دام باید از شیوه نامهای که اعلام کردید استفاده کرده و انجام دهند.
وی اضافه کرد:در میان کشورهای همسایه این کشور عراق است که بیشترین دام از داخل کشور به آنجا قاچاق میشود.
افزایش 16 درصدی قاچاق دام داشتیم
اما آماری که نیروی انتظامی از قاچاق دام در نه ماهه گذشته اعلام میکند متفاوت از آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. در همین زمینه سرهنگ سهراب بهرامی رئیس پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز پلیس آگاهی نیروی انتظامی اظهار داشت:طبق آمار نیروی انتظامی در 9 ماهه سال 96، 142131 راس کشفیات دام قاچاق بوده که این آمار در 9 ماهه سال جاری به 164471 رسیده است. این یعنی افزایش 16 درصدی نه افزایش 39 درصدی.
دام مولد سه برابر قیمت بازار از دامداران به منظور قاچاق خریداری میشود
علی اکبر مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص دلایل افزایش قیمت گوشت قرمز گفت: فعالیت در زمینه قاچاق دام زنده به دلیل وجود اختلاف قیمت بین گوشت تولید داخل و خارج تعیینکننده قیمت است و این موضوع باعث شده تا قیمت گوشت تولید داخلی افزایش پیدا کند.
وی گفت: تا کنون بیش از سال گذشته گوشت وارد کشور شده و ارز بیشتری نیز در مقایسه با سال گذشته در این زمینه هزینه شده است.
تمهیدات ویژه دولت و مجلس برای جلوگیری از قاچاق دام زنده
وی با اشاره به اینکه تمهیداتی در مجموعه دولت و مجلس شورای اسلامی درحال بررسی است تا در سیاستهای موجود تغییراتی را ایجاد کنیم و گوشتهای وارداتی به گروههای هدف تخصیص پیدا کند و همچنین مبارزه جدیتری با قاچاق دام زنده صورت بگیرد، ادامه داد: مبادی واردات دام از کشورهای همسایه باید بیشتر و کشتارگاههای داخلی فعالتر شوند تا در این دوره زمانی کوتاهی به تعادل کافی دست پیدا کنیم.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در خصوص اینکه امکان کنترل میزان قاچاق دام زنده وجود دارد یا خیر، گفت: در کشوری مانند ایران که مرزهای گستردهای دارد میتوان با قاچاق دام زنده و گوشت مبارزه کرد اما نمیتوانیم آن را به صفر برسانیم؛ اخیرا دستورالعملی درحال ابلاغ است تا تردد دام به مناطق مرزی را کنترل و میزان قاچاق را کاهش دهد.
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در پایان با تاکبد بر اینکه این نگرانی در خصوص خروج دام مولد وجود دارد و قاچاق اینگونه از دام میتواند در آینده تولید کشور را با خطر مواجه کند، خاطر نشان کرد: مشخص نیست که خریداران دام مولد زنده اهداف سیاسی دارند یا خیر اما سه برابر قیمت بازار دام مولد از دامدار خریداری و از کشور قاچاق میشود.
سید راضی نوری عضو کمیسیون کشاورزی مجلس هم در خصوص مساله افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار گفت: نوسانات و افزایش قیمت گوشت در شرایط کنونی اقتصاد کشور، فشار بسیار زیادی به مردم به خصوص قشر ضعیف جامعه وارد میکند و این موضوع برای کشوری که ظرفیت عظیمی در بحث گوشت قرمز دارد، پذیرفته نیست.
وی افزود: با توجه به اینکه نهادههای دامی با ارز 4200 تومانی وارد کشور میشود، نباید شاهد افزایش قیمت گوشت در بازار باشیم اما متاسفانه میبینیم که گوشت روز به روز گرانتر میشود و اینکه نمیتوان شرایط را مدیریت کرد، اصلاً قابل توجیه نیست.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به اینکه افزایش قیمت ارتباط مستقیمی با عرضه و تقاضا دارد، ادامه داد: زمانی که دام به صورت زنده از کشور قاچاق میشود، شرایط عرضه و تقاضا بهم میریزد و شرایطی را به وجود میآورد که اکنون با آن مواجه هستیم.
نوری عنوان کرد: قاچاق دام زنده، به خصوص نوع ماده آن بسیار خطرناک است و در آینده مشکلات فراوانی را برای کشور در بحث تولید و تامین گوشت رقم میزند. باید جلوی قاچاق دام زنده در کشور گرفته شود زیرا این مساله عامل اصلی افزایش قیمت گوشت در بازار است.
وی تصریح کرد: تا زمانی که شاهد قاچاق دام از مرزهای کشور هستیم نباید انتظار داشته باشیم که قیمت این محصول در بازار کاهش پیدا کند و به شرایط طبیعی باز گردد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس با اشاره به لزوم ورود دستگاه نظارتی به بحث قاچاق دام زنده بیان کرد: دستگاههای نظارتی مانند گمرکات، نیروی انتظامی و سازمان بازرسی کل کشور باید به این مساله ورود کنند و با شناسایی مجاری قاچاق دام، مانع این کار شوند. باید با کسانی که نسبت به قاچاق دام اقدام میکنند برخورد قانونی و جدی شود زیرا این کار شرایط بازار کشور را برهم زده است.
حجتی:قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید 60 هزارتومان باشد
وزیر جهادکشاورزی هم با بیان اینکه گوشت از مرزهای غربی و جنوبی قاچاق میشود،گفت: قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید کیلویی بین 55 تا 60هزارتومان باشد.
محمود حجتی در استودیو نگاه یک شبکه اول سیما افزود: در سال 57 همه تولیدات کشاورزی حدود 26 میلیون تن برآورد شده، امروز این رقم به 122 میلیون تن رسیده، گفتنی است که در سال 57 سرمایهگذاری اندک و دانش و تکنولوژی کمتری نسبت به حال حاضر در حوزه تولیدات کشاورزی ورود پیدا کرده بود، البته کشت و صنعتی در گوشه و کنار کشور شکل گرفت اما عمده کشاورزی ما به صورت معیشتی انجام میگرفت.
او تصریح کرد: تولیدات محصولات باغی در سال 57 حدود سه میلیون تن بود که امروز به 21 میلیون تن افزایش یافته است. در زمینه شیلات هم تولید و بهرهبرداری کشور در سال 57 حدود 32 هزار تن بود که این رقم به یک میلیون و 132 هزار تن رسیده است. تولید گندم هم نزدیک 4 میلیون تن بود که امروز به 13 و نیم تن رسیده است. گوشت و مرغ هم حدود 163 هزار تن تولید میشد که درحال حاضر این رقم به دو میلیون و 300 هزار تن رسیده است.
وزیر جهاد کشاورزی افزود: در حوزه تولید مرغ جزو 10 کشور اول دنیا هستیم، البته به خاطر تنوع اقلیم در تولید بسیاری از محصولات دارای مزیت هستیم. کل محصولات کشاورزی در سال 57 حدود 285 میلیون دلار بود و سال 97 این رقم به پنج میلیارد و 770 میلیون دلار رسیده است. در زمینه گلخانه تقریباً در حد صفر بودیم یعنی چیزی حدود 500 هکتار که امروز این میزان به 15 هزار هکتار افزایش داشته است.
حجتی ادامه داد: تولید شیر خام در سال 57 حدود دو میلیون و 620 هزار تن بود که امروز به 10 میلیون و 700 هزار تن رسیده است.
وزیر جهاد کشاورزی گفت: 90 تا 94 درصد گوشت مورد نیاز کشور از داخل تامین میشود.
حجتی با اشاره به اینکه در شرایط سختی به سر میبریم، درباره علل افزایش قیمت گوشت افزود: عوامل درونی و بیرونی از جمله افزایش قیمت ارز موجب این افزایش قیمت شده است.
وی با بیان اینکه بخش محدودی از گوشت در مرزهای غربی و جنوبی قاچاق میشود، اضافه کرد: اما همین قاچاق کم موجب قیمتگذاری در آن جا میشود. لاشه گوشت گوسفند در شهر سلیمانیه عراق کیلویی 16 هزار دینار معادل حدود 128 هزار تومان خرید و فروش میشود همچنین در جنوب نزدیک مرز کویت هم این گوشت، قیمتگذاری میشود و این کشف قیمت موجب اثرگذاری بر روی قیمت داخل میشود. این اتقاق، مقطعی است و در پی راهکار حل این مشکل هستیم.
حجتی با بیان اینکه قیمت گوشت گوسفند زنده از کیلویی 25 هزار تومان نباید بیشتر باشد، گفت: با توجه به این قیمت لاشه گوسفند برای مصرفکننده باید کیلویی 55 تا 60 هزار تومان باشد.
وی افزود:علاوه بر این قیمت دلار اثر تبعی گذاشت همچنین کاهش عرضه فصلی بر افزایش قیمت موثر بود.
حجتی با تاکید بر اینکه مسئولان برای حل این مشکل دغدغه دارند، گفت: در 10 ماه امسال واردات گوشت گرم، 20 درصد از 12 ماهه پارسال بیشتر بود و تا پایان سال این رقم به افزایش 40 تا 50 درصد خواهد رسید.گوشتهای وارد شده در میادین میوه و تره بار و فروشگاههای زنجیرهای زیر نظر ستاد تنظیم بازار درحال عرضه است اما پاسخگوی همه نیاز و تقاضای کشور نیست.
وی درباره قاچاق دام مولد هم گفت: متاسفانه سوداگری وجود دارد و کم و بیش انجام میشود اما در حدی که شایعه شده، زیاد نیست.
حجتی با اشاره به اینکه حدود 90 میلیون واحد دامی داریم که شناسنامهدار کردن آنها کار سختی است، گفت: اما این موضوع را در دستور کار داریم.
10 هزارتن گوشت در بنادر مانده و منتظر تخصیص ارز است
حجتی اضافه کرد: اکنون حدود 10 هزار تن گوشت در بندر داریم اما به علت اینکه بانک مرکزی نتوانست پول جابجا کند، ترخیص نشد.
واکنش ناجا به تاثیر قاچاق بر گرانی گوشت
سردار ایوب سلیمانی جانشین فرمانده ناجا در نشست تخصصی سالانه مبارزه با قاچاق کالا و ارز با حضور در جمع خبرنگاران، درباره قاچاق دام زنده، گفت: قاچاق، پدیدهای است که سالها وجود دارد، اما با توجه به این که در ماههای اخیر تحت تاثیر نوسانات نرخ ارز تغییراتی در آن ایجاد شده است تمرکز ما در برخی از موارد تغییر کرده است و عمدتاً بر روی مواردی همچون خارج کردن از کشور، تمرکز داریم.
وی با اشاره به این که در مورد قاچاق دام زنده موارد نادرستی مطرح شده است که بعضاً با واقعیت فاصله داشته و یا تمام واقعیت نبوده است، در این باره توضیح داد: در سال جاری با علم به این که ممکن است قاچاق دام زنده به خارج از کشور صورت بگیرد، برنامهریزیهای خود را انجام دادیم و از اوایل امسال به تمامی ردههای انتظامی و مرزبانی این موضوع ابلاغ شد.
وی با اشاره به این که در 10 ماهه امسال کشفیات قاچاق دام زنده حدود 16 درصد افزایش داشته است، در این باره گفت: این یعنی حدود 164 راس دام کشف شده است و به عبارتی وزن حداکثری این دامها حدود سه هزار تن گوشت بوده است، طبق برآوردهای ما بیش از 50 درصد از دام قاچاق را کشف کردهایم.
سلیمانی تصریح کرد: اگر در بدترین شرایط فرض کنیم که ما به جای 50 درصد حدود یک سوم دام قاچاق را کشف کردهایم این یعنی در بدترین شرایط حدود 10 هزار تن گوشت دام از کشور خارج شده است. این درحالیست که مصرف سالانه گوشت در کشور حدود 900 هزار تن است. 150 هزار تن گوشت نیز وارد کشور میشود و طبق آمارها حدود 1.5 میلیون تن نیز تولید دام داریم که برای تولید گوشت و دیگر فرآوردههای دامی پرورش مییابند؛ بنابراین اگر رقم قاچاق دام را با رقم مصرف سالانه گوشت مقایسه کنیم نشان دهنده این است که حدود یک درصد از کل سهم گوشت مصرفی قاچاق میشود که این عدد یک درصدی طبیعتاً نباید چنین تاثیری داشته باشد که ادعا کنند که سبب افزایش قیمت گوشت شده است. ضمن این که طبق آمارهای ما حدود 25 درصد واردات گوشت افزایش یافته است و ما کمبودی در مورد گوشت نداریم.
جانشین فرمانده ناجا در بخش دیگری از صبحتهای خود با انتقاد از التهابها و شایعات مطرح شده در مورد گوشت، خاطر نشان کرد: برخی از دشمنان و افراد ناآگاه به این شایعه دامن زدند که با قحطی گوشت مواجه هستیم. درحالی که چنین مسالهای مطرح نبود، ضمن این که ما به این شایعات ورود کردیم چرا که استرس و نگرانی جامعه نیز برای ما هم مهم بود، اما گفتند که افزایش قیمت گوشت به ناجا ارتباط دارد این چه حرفی است که زده است. اگر تولید دام کاهش یافته است و یا موارد دیگر ارتباط آن با ناجا چیست، ضمن این که ناجا قاطعانه با قاچاق برخورد میکند.
*درد این روزها علاوه بر گرانی گوشت به صف شدن دوباره مردم برای خرید گوشت است درحالیکه تولید داخل نسبت به سال گذشته افزایش یافته است، گوشت مورد نیاز مردم به دلیل کاهش ارزش ریال و ضعف کنترل مرزها به کشورهای همسایه قاچاق میشود.
*شرایط فعلی بازارهای عرضه و شبکههای توزیع خرده فروشی گوشت نشان میدهد علیرغم وعدههای پی در پی مسئولان برای بهبود شرایط، همچنان بر آشفتگی بازار و گرانی قیمتها اضافه میگردد!
*حجتی، وزیر جهاد کشاورزی: در 10 ماه امسال واردات گوشت گرم، 20 درصد از 12 ماهه پارسال بیشتر بود و تا پایان سال جاری این رقم به افزایش 40 تا 50 درصد خواهد رسید
*علی اکبر مهرفرد معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی: فعالیت در زمینه قاچاق دام زنده به دلیل وجود اختلاف قیمت بین گوشت تولید داخل و خارج تعیینکننده قیمت است و این موضوع باعث شده تا قیمت گوشت تولید داخلی افزایش پیدا کند