چه کشورهایی ایران را دور زدند؟ ۳-اسفند-۱۴۰۳
چندین کشور در حوزه تأمین و صادرات گاز در مقاطعی علیه منافع ایران عمل کرده‌اند یا باعث تضعیف جایگاه ایران در بازار جهانی گاز شده‌اند.مهم‌ترین این کشورها عبارتند از:۱. ترکمنستان-قطع صادرات گاز به ایران: ترکمنستان در زمستان ۱۳۹۵ صادرات گاز خود به ایران را به بهانه بدهی‌های معوقه متوقف کرد، در حالی که ایران معتقد بود این اقدام یک رفتار غیرحرفه‌ای و غیردوستانه بوده است.رقابت در بازار صادرات: ترکمنستان در سال‌های اخیر تلاش کرده تا گاز خود را به جای ایران، به کشورهای دیگر مانند ترکیه، اروپا و حتی آذربایجان بفروشد و از مسیرهایی مانند کریدور جنوب یا انتقال از طریق دریای خزر استفاده کند.۲. جمهوری آذربایجان-جایگزینی به جای ایران: آذربایجان با توسعه میدان گازی شاه‌دنیز و صادرات گاز از طریق کریدور گازی جنوب (TANAP و TAP) به ترکیه و اروپا، عملاً بازارهایی را که ایران می‌توانست تأمین کند، در دست گرفته است.توافق با ترکمنستان: آذربایجان اخیراً با ترکمنستان توافق کرده که گاز ترکمنستان را از طریق خاک خود به ترکیه و اروپا منتقل کند، که این کار می‌تواند جایگاه ایران را در انتقال گاز تضعیف کند.۳. ترکیه-کاهش وابستگی به گاز ایران: ترکیه در سال‌های اخیر با افزایش واردات گاز از آذربایجان و روسیه، تلاش کرده وابستگی خود به گاز ایران را کاهش دهد.نقض قراردادهای گازی: ترکیه در برخی موارد، مانند دعوای حقوقی در دیوان داوری بین‌المللی، ایران را به تحمیل قیمت‌های بالاتر متهم کرد و در نهایت توانست تخفیف‌هایی در قیمت گاز دریافتی بگیرد.۴. روسیه-رقابت در بازارهای منطقه‌ای: روسیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان گاز جهان، همواره سعی کرده با توسعه خطوط گازی مثل نورد استریم، ترک استریم و پاور آو سیبریا، نفوذ خود را در بازارهایی که ایران هم می‌توانست در آن‌ها فعال باشد، گسترش دهد.کنترل بازار انرژی اروپا: روسیه با نفوذ خود در بازار انرژی اروپا و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS)، باعث شده ایران نتواند به‌راحتی سهمی در این بازارها داشته باشد.۵. قطر-رقابت در فروش LNG: ایران و قطر دارای یک میدان گازی مشترک (میدان پارس جنوبی/گنبد شمالی) هستند، اما قطر با سرمایه‌گذاری عظیم و توسعه سریع، توانسته بخش عمده‌ای از این گاز را استخراج و به‌صورت گاز طبیعی مایع‌شده (LNG) به بازارهای جهانی صادر کند.تلاش برای انحصار بازار اروپا و آسیا: قطر در سال‌های اخیر با امضای قراردادهای بلندمدت، سعی کرده مشتریان بالقوه ایران، مثل هند، چین و برخی کشورهای اروپایی را جذب کند.چندین کشور در حوزه تأمین و صادرات گاز در مقاطعی علیه منافع ایران عمل کرده‌اند یا باعث تضعیف جایگاه ایران در بازار جهانی گاز شده‌اند.ایران به دلایل مختلفی از جمله تحریم‌های آمریکا، ضعف در زیرساخت‌های LNG، عدم سرمایه‌گذاری کافی و مشکلات دیپلماتیک نتوانسته جایگاه مناسبی در صادرات گاز کسب کند. در این میان، ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه، روسیه و قطر هر یک به نحوی به ایران ضربه زده و فرصت‌های صادراتی آن را محدود کرده‌اند.
