دولت رئیسی تا الان نشان نداده که خواهان احیای برجام است

 استاد دانشگاه نیوهمپشایر در گفت‌وگو با ایلنا:

کابینه دژخیم رئیسی به ویژه پاسدار سپاه تروریست قدس امیر عبداللهیان وزیر ترور و جاسوسی خارجه ورئیس سازمان ا نرژی هسته ای توی لیست تحریم  تابع بالادستی هایی اند که خواهان دست یابی به سلاح هسته ای اند.

استاد علوم سیاسی و روابط‌ بین‌الملل با بیان اینکه ماه‌ها شاهد هیچ مذاکره دیگری در وین نخواهیم بود، گفت: دولت رئیسی هیچ اقدامی انجام نداده است تا نشان دهد که واقعاً خواهان دستیابی به توافق با قدرت‌های دیگر است و هرج و مرج در کابل، برجام را به مسئله‌ای کم‌اهمیت‌تر برای ایالات متحده تبدیل کرده است. لازم به یادآوری است سنا و کنگره با برجام مخالفند، بنابراین بایدن نمی‌تواند تصمیم سیاسی خطرناک دیگری را به این زودی پس از فاجعه در افغانستان که به محبوبیت وی لطمه زده است، اتخاذ کند.

کرک دورسِی، استاد علوم سیاسی و روابط‌ بین‌الملل و تاریخ دانشگاه نیوهمپشایر است. وی در حوزه‌ سیاست خارجی سال‌ها تدریس، مطالعه و بررسی کرده است.

وی در گفت‌وگو با ایلنا، نظرات خود را پیرامون تنش‌ها میان ایران و آمریکا و تنش در افغانستان بیان کرده است.

توافق هسته‌ای امسال احیا نمی‌شود

کرک دورسِی در ابتدا در مورد احیای برجام و توافق میان ایران و آمریکا در دولت جدید ایران گفت: من فکر نمی‌کنم طرفین امسال به دلیل تغییرات در تهران و ایالات متحده، توافق هسته‌ای را احیا کنند. معتقدم که دولت بایدن می‌خواست برجام را احیا کند، اما نتوانست به سرعت آن را به اتمام برساند؛ زیرا مذاکرات پیچیده بود، برخی از حامیان وی در ایالات متحده نسبت به احیای برجام مشتاق نبودند و بیماری کووید همچنان به عنوان مشکلی بزرگ‌تر از آنچه او فکر می‌کرد، باقی ماند. ایران و ایالات متحده هر یک امیدوار بودند که دیگری اولین امتیاز را بدهد -مانند کاهش تحریم‌ها یا توقف پیشرفت فناوری هسته‌ای-اما هیچ کدام نمی‌خواستند ریسک کنند و خود را بسیار مشتاق نشان دهند. 

دولت رئیسی تا الان نشان نداده که واقعاً خواهان احیای برجام است

بایدن نمی‌تواند بعد از فاجعه افغانستان تصمیم خطرناک دیگری بگیرد

بحران افغانستان به محبوبیت بایدن لطمه زده است

وی افزود: علاوه بر این، انتخابات ایران و وقوع بحران در افغانستان تکمیل این توافق را بسیار سخت کرده است. دولت رئیسی هیچ اقدامی انجام نداده است تا نشان دهد که واقعاً خواهان دستیابی به توافق با قدرت‌های دیگر است و هرج و مرج در کابل، برجام را به مسئله‌ای کم‌اهمیت‌تر برای ایالات متحده تبدیل کرده است. لازم به یادآوری است سنا و کنگره با برجام مخالفند، بنابراین بایدن نمی‌تواند تصمیم سیاسی خطرناک دیگری را به این زودی پس از فاجعه در افغانستان که به محبوبیت وی لطمه زده است، اتخاذ کند.

ماه‌ها شاهد هیچ مذاکره دیگری در وین نخواهیم بود

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: در واقع، من فکر می‌کنم ماه‌ها شاهد هیچ مذاکره دیگری در وین نباشیم. به نظر می‌رسد که دولت رئیسی هیچ مزیتی از چنین ملاقاتی نمی‌بیند و دولت بایدن تمایلی به از سرگیری مذاکراتی که وعده موفقیت نداشته باشد، ندارد.

دورسی کرک افزود: در مورد اسرائیل، درست است که دولت بنت با برجام مخالف است، اما اینکه اسرائیل می‌تواند سیاست آمریکا را کنترل کند، درست نیست. ایالات متحده متعهد به حمایت از اسرائیل است و بدیهی است که ایران، اسرائیل را نمی‌پذیرد. در حقیقت، دلیل اصلی عدم تمایل ایالات متحده به دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نگرانی در مورد استفاده ایران از آن علیه اسرائیل است! هیچ کدام از رؤسای جمهور آمریکا این تهدید را نادیده نمی‌گیرند.

وی اضافه کرد: من هیچ‌گونه بهبود روابط بین ایران و آمریکا را در دولت رئیسی پیش‌بینی نمی‌کنم. اگر روحانی یا شخصی مانند او ریاست‌جمهوری ایران را حفظ می‌کردند، احتمالاً فرصتی برای بهبود روابط وجود داشت. اما واقعیت این است که در حال حاضر ایالات متحده و ایران در مورد هر موضوعی در منطقه اختلاف‌نظر دارند و رئیسی به نظر نمی‌رسد که سیاست خود را بر مبنای کاهش تنش تغییر دهد.

طالبان از مدت‌ها قبل با افسران اطلاعاتی پاکستان در ارتباط‌اند

طالبان در سیاست خارجی بیشتر از گذشته عمل‌گرا خواهند بود

این استاد دانشگاه درمورد تنش در افغانستان گفت: هنوز برای اطمینان از آنچه در افغانستان ممکن است اتفاق بیفتد، بسیار زود است، زیرا طالبان تا حدودی متفاوت از آنچه در سال ۲۰۰۱ بود، خواهد بود و تا حدی افغانستان کشوری بسیار متفاوت از کشوری است که ۲۰ سال پیش اداره می‌کردند. علاوه بر این، من گمان می‌کنم که طالبان برای کنترل کشور تلاش خواهند کرد و در چند سال آینده جنگ داخلی بیشتری رخ خواهد داد.

وی ادامه داد: آنها تجربه بیشتری در مورد نفوذ غرب دارند و زنان ۲۰ سال تحصیل کرده‌اند. من گمان می‌کنم که طالبان در سیاست خارجی بیشتر از گذشته عمل‌گرا خواهند بود و فکر می‌کنم آنها نیز خواهان داشتن روابط خوب با ایران هستند. اما در عین حال، همکاری نزدیک با ایران به شهرت طالبان در آمریکا یا اروپای غربی کمکی نمی‌کند. پاکستان مطمئناً نقش بزرگتری در افغانستان نسبت به ایران ایفا خواهد کرد، عمدتا به این دلیل که طالبان از مدت‌ها قبل با افسران اطلاعاتی پاکستان ارتباط داشته‌اند.

موفقیت نشست بغداد شانس صلح در منطقه و پیشرفت برای احیای برجام را افزایش می‌دهد

وی درمورد نشست بغداد گفت: همیشه وقتی کشورهایی که مخالف هستند مذاکرات خصوصی انجام دهند، به نظر رویه خوبی است. هنگامی که آنها در مورد مسائل خصوصی صحبت می‌کنند، فرصتی برای درک بهتر منافع یکدیگر و صراحتاً تبادل نظر دارند. اگر ایران و همسایگان عرب آن بتوانند اختلافات خود را به صورت دیپلماتیک و نه نظامی حل کنند، این امر شانس صلح در منطقه و پیشرفت برای احیای برجام را افزایش می‌دهد.

وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی از پرونده هسته‌ای فاصله خواهند گرفت

 دیاکو حسینی در گفت‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

یک تحلیل‌گر سیاست خارجی گفت: هرچند امروز ایجاد اجماع علیه ایران کار سختی به نظر می‌رسد اما اگر مسیر درستی در رابطه با احیای برجام طی نشود این استعداد افزایش خواهد یافت و حتما به نفع اسرائیل خواهد بود.

دیاکو حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در این رابطه که پیش از این انتخاب حسین امیرعبداللهیان این گمانه را در اذهان به وجود آورد که پرونده هسته‌ای مجددا از دست دستگاه دیپلماسی خارج و به شورای عالی امنیت ملی محول شود و در روز یکشنبه نیز شاهد بودیم که با حکم رئیس‌جمهور، محمد اسلامی به عنوان فردی فاقد تحصیلات و تجربه مرتبط با صنعت هسته‌ای جایگزین علی‌اکبر صالحی در سازمان انرژی اتمی شد، در پاسخ به این سوال که آیا اساسا قرار است وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی از فرآیند دیپلماسی هسته‌ای خارج شوند، گفت: خیلی روشن است که آقای امیرعبداللهیان هیچ تجربه، دانش و سابقه‌ای در خصوص مذاکرات هسته‌ای ندارد و انتصاب ایشان به عنوان وزیر امور خارجه پس از آن صورت گرفت که دولت سیزدهم اولویت خود در حوزه سیاست خارجی را کشورهای همسایه عنوان کرد و از این رو روشن است که ایشان تمرکزش بر حوزه‌ای خواهد بود که در آن دانش و تجربه دارد؛ لذا به نظر می‌رسد مذاکرات هسته‌ای راه دیگری را دنبال خواهد کرد. 

وی افزود: انتصاب آقای اسلامی هم به همین ترتیب است یعنی ایشان دانش و تجربه‌ای در حوزه هسته‌ای ندارد و این نیز می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که این دو ارگان مهم دولت از مذاکرات هسته‌ای فاصله خواهند گرفت و می‌توان معانی مختلفی را از این استنباط کرد از جمله اینکه ما می‌دانیم در بحث برجام تسلط علمی و فنی آقای صالحی نقش قابل توجهی در جهت‌دهی به گفت‌وگوها داشت و اگر دیدیم برجام مانعی برای پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ایجاد نکرد به این دلیل بود که آقای دکتر صالحی در راس سازمان به جزئیات واقف بود تا آسیبی به روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران وارد نشود.

وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که احتمالا هدف آقای امیرعبداللهیان تثبیت جایگاه منطقه‌ای ایران و هدف اصلی آقای اسلامی تثبیت دستاوردهای هسته‌ای است و در نتیجه هر دوی این ارگان‌ها از پرونده هسته‌ای فاصله خواهند گرفت و این احتنال تقویت می‌شود که شورای عالی امنیت ملی نقش قوی‌تری را در مذاکرات احیای برجام ایفا کند.   

این تحلیل‌گر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که همانطور که اشاره شد تجربه و دانش وزیر امو خارجه در حوزه منطقه است و خود ایشان نیز در نخستین توئیت پس از کسب رای اعتماد از مجلس بر اولویت خود که همسایگان هستند تاکید کردند، با این حال مساله قابل تامل این است که آیا اساسا در حالی که مساله هسته‌ای ایران و رابطه با غرب در هاله‌ای از ابهام است، می‌توان سیاست تنش‌زدایی با همسایگان را پیش برد، گفت: معتقد هستم پیش از حل و فصل مشکلات و موضوعات بین ایران و غرب، به ویژه مساله هسته‌ای این امکان بسیار ضعیف است که بتوانیم به روابط‌مان چه با کشورهای همسایه و چه سایر کشورها آن طور که شایسته است، سامان بدهیم و این دو موضوع کاملا به هم مرتبط هستند همان گونه که بدون ارتباط سازنده با کشورهای همسایه و حل اختلافات پراکنده که بین آن‌ها و ایران وجود دارد، امکان دستیابی مناسب به وضعیت بدون تنش بین ایران و غرب و خصوصا ایالات متحده نیست. در نتیجه این موارد باید بصورت موازی و همزمان با هم به جلو حرکت کنند. 

وی ادامه داد: در عین حال من فکر می‌کنم این استنباط طی سال‌های اخیر ایجاد شده بود که دولت ایران بیش از حد بر روی موضوع هسته‌ای و برجام تمرکز کرده بود و بنابراین برخی جنبه‌های دیگر سیاست خارجی مغفول مانده بود؛ بنابراین فکر می‌کنم این تقسیم کار احتمالا صورت گرفته که دولت و ارگان‌های دولتی، متمرکز بر آن ابعاد مغفول مانده در روابط خارجی باشند و شورای عالی امنیت ملی به طور تخصصی روی موضوع هسته‌ای کار کند که می‌تواند مزایایی هم داشته باشد از جمله اینکه موضوع هسته‌ای را از مجادلات سیاست داخلی ایران دور کند و اجماع ملی را می‌تواند حول آن ایجاد کند.     

حسینی همچنین در خصوص سفر اخیر نخست وزیر رژیم صهیونیستی به ایالات متحده و ارائه طرحی به جو بایدن موسوم به «مثله شدن» برای مقابله با ایران، در پاسخ به این سوال که تا چه میزان فاصله ایجاد شده در مذاکرات احیای برجام فضا را برای نقش آفرینی اسرائیل مهیا کرده است، گفت: علیرغم تغییرهایی که در دولت‌های اسرائیل اتفاق می‌افتد، اما مساله مشترک میان آن‌ها موضوع مقابله با جمهوری اسلامی ایران است؛ بنابراین آن‌ها همه تلاش خود را انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که ایران همواره به عنوان تهدید اسرائیل در دنیا شناخته شود تا بتوانند حرکت و اجماعی بین‌المللی را علیه تهران ساماندهی کنند و این هدف برای دولت جدید اسرائیل هم تغییری نکرده و می‌خواهند به برنامه هسته‌ای ایران به عنوان تهدیدی بالقوه علیه خودشان ضربه بزنند. 

وی افزود: البته دولت اسرائیل به خوبی می‌داند که دولت آقای بایدن هیچ اشتیاقی به افزایش تنش با ایران ندارد چه آنکه بخواهد وارد عملیات نظامی با کشورمان شود؛ بنابراین با این واقع‌بینی فکر می‌کنم آن‌ها تلاش می‌کنند خودشان را با این واقعیت انطباق دهند که ممکن است دولت بایدن به برجام برگردد ولی در عین حال استقبال خواهند کرد اگر در این مسیر اخلالی ایجاد شود و به آن‌ها این اطمینان را بدهد که ایران از هر نوع توافقی با آمریکا دور خواهد ماند و تنش‌های بین‌المللی حول آن افزایش خواهد یافت. هرچند امروز ایجاد اجماع علیه ایران کار سختی به نظر می‌رسد اما اگر مسیر درستی در رابطه با احیای برجام طی نشود، این استعداد افزایش خواهد یافت و حتما به نفع اسرائیل خواهد بود.   

هیچ بخشی از دولت حق آزمون و خطا ندارد

 واعظ آشتیانی در گفت‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

یک فعال سیاسی اصولگرا، گفت: وزرا و کارگزاران نظام در عرصه‌های مختلف باید همینطور مدد بگیرند تا بتوانند کار را بر اساس آنچه که در برنامه توسعه ۵ ساله و چشم‌انداز ۲۰ ساله آمده، جلو ببرند و اینگونه نباشد که وزرا بخواهند چرخ اختراع کنند.

امیررضا واعظ آشتیانی فعال سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با ایلنا، درخصوص ارزیابی از کابینه دولت سیزدهم، گفت: قوت کابینه خود آیت الله رئیسی است که ایشان با یک انرژی مضاعف وارد کارزار اجرایی شدند و دولت ایشان باید خود را با سرعت ایشان تنظیم کنند. همچنین با رأی خوبی که مجلس به دولت داده است، دولت باید از این فرصت استفاده لازم را ببرد که بتواند حمایت مجلس را داشته باشد. از سوی دیگر نیاز است که در مواقع لزوم دولت حمایت قوه قضائیه را نیز داشته باشد که در نتیجه یک حرکت مثبتی رقم بخورد.

وی ادامه داد: معتقدم در ابتدا باید وضع موجود کنترل شود و بعد وزرا براساس برنامه‌ها و اسناد بالادستی، برنامه‌های خود را تنظیم کنند؛ تحلیل من این است که تا پایان سال نشانه‌هایی از اتفاقات جدید و تحول را شاهد خواهیم بود. اما نکته مهم‌تر این است که ما در شرایطی قرار داریم که هیچ بخشی از دولت حق آزمون و خطا ندارد و باید همه موضوعات به صورت کارشناسی، منطقی، مدبرانه و براساس عقلانیت مدیریتی تصمیم‌گیری شود و جلو برود؛ چراکه ممکن است تبعات هر اشتباهی به دیگر بخش‌ها هم سرایت کند.

واعظ آشتیانی مهم‌ترین اولویت دولت را احیای امید و جلب اعتماد مردم برشمرد و اظهار داشت: من بارها گفتم دولت باید اعتمادسازی و امیدآفرینی کند، سفر به خوزستان یکی از اتفاقات خیلی خوب در این راستا بود. امروز یکی از مشکلات مهم کشور، شرایط خوزستان است در کنار آن هم بحث‌های دیگری وجود دارد؛ مانند تجارت خارجی اعم از واردات و صادرات و همچنین مشکل ترخیص کالاها که هر کدام از این‌ها توسط وزیر مربوطه در حال پیگیری و دنبال شدن است. در مجموع امیدواریم که اتفاقات خوبی رقم بخورد؛ چراکه مردم از این دولت انتظار دارند بتواند اقدمات مناسب و اساسی را شکل بدهد.

وی افزود: ضمن اینکه مجلس هم علیرغم اینکه رأی خوبی به دولت داده، فراموش نکند که نظارت را جدی بگیرد و مردم هم از مجلس انتظار دارند که هم کمک دولت باشند و هم نظارت داشته باشند.

این فعال سیاسی اصولگرا همچنین بیان کرد: به نظرم نیاز است که یک تیمی باشد تا بر کل قوه مجریه نظارت کند و بتواند گزارشی در راستایی عملکرد و کارآمدی به رئیس‌جمهور بدهد؛ که البته دیدم آقای مخبر گفتند که ماهانه گزارشی را تهیه خواهیم کرد و خب این خوب است که به مردم اعلام شود تا برای مردم هم اعتماد ایجاد شود. من فکر می‌کنم صداقت، پاسخگویی و شفاف‌سازی، حلقه مفقوده‌ای هستند که نیاز است در نتیجه آن‌ها اعتمادسازی شود، وقتی این رقم بخورد، در آن شرایط مردم هم اعماد می‌کنند و هم برایشان امید ایجاد می‌شود و به دولت کمک خواهند کرد.

عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در پاسخ به این سوال که امروز مردم از نیروهای انقلابی انتظار کار و بهبود شرایط دارند و با توجه به همگرایی دولت و مجلس به نظر می‌رسد که بهانه‌ای برای عدم موفقیت پذیرفتنی نباشد، اظهار داشت: یک نکته مهم این است که آقای رئیسی فعل خواستن را دارد صرف می‌کند، ایشان در مراسم تنفیذ خدا را شاهد گرفتند که ما آمده‌ایم خدمت کنیم؛ این خیلی خوب است که با صداقت یک مسئول اجرایی کشور خدا را گواه می‌گیرد و از ائمه‌اطهار کمک می‌گیرد که بتواند موفق شود. ما هم امیدواریم که اتفاق حتما حادث شود.

وی افزود: در عین حال وزرا و کارگزاران نظام در عرصه‌های مختلف باید همینطور مدد بگیرند تا بتوانند کار را بر اساس آنچه که در برنامه توسعه ۵ ساله و چشم انداز ۲۰ ساله آمده، جلو ببرند و اینگونه نباشد که وزرا بخواهند چرخ اختراع کنند.

واعظ آشتیانی خاطرنشان کرد: در مجموع با توجه به اینکه مردم به مجلس و دولت رأی دادند و مجلس هم رأی خوبی به کابینه داده‌ امروز وظیفه مجلس و دولت در قبال مردم سنگین است و نسبت به آن‌ها انتظارات زیادی وجود دارد.

هیچ کشوری با انبوهِ افراد فقیر پیشرفت نمی‌کند

 در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

مرتضی افقه معتقد است: حتی سرمایه‌دارترین و لیبرال‌ترین کشورها هم در شرایط حساس و خاص در اقتصاد دخالت می‌کنند. الان ما در شرایط عادی قرار نداریم و به دلیل تحریم، شرایط اقتصادی کشور حتی از زمان جنگ هم بدتر است.

به گزارش خبرنگار ایلنا، مرتضی افقه (استاد اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز) در خصوص ادعای حل مشکلات اقتصادی از طریق آزادسازی قیمت‌ها و حذف قیمت‌گذاری دستوری، گفت: به نظر من یکی از مشکلات کشور همین تئوری‌های اقتصاددان‌های طرفدار بازار آزاد و طرفدار آزادسازی قیمت‌هاست که ما از اواخر دهه‌ی ۶۰ و اوایل دوره‌ی ریاست‌جمهوری آقای رفسنجانی گرفتار آنها شدیم. 

شرایط اقتصادی بدتر از دوران جنگ است 

لیبرال‌ترین کشور هم در شرایط حساس در اقتصاد دخالت می‌کنند

وی ادامه داد: مطلوب این است که دولت دخالت نکند و قیمت‌ها از طریق عرضه و تقاضا تعیین شود اما حتی سرمایه‌دارترین و لیبرال‌ترین کشور هم در شرایط حساس و خاص در اقتصاد دخالت می‌کنند. خب الان ما در شرایط عادی قرار نداریم و به دلیل تحریم، شرایط اقتصادی کشور حتی از زمان جنگ هم بدتر است. 

این استاد دانشگاه بیان کرد: اگرچه ما در زمان جنگ هم تحریم بودیم اما این تحریم همه‌جانبه و توسط همه‌ی کشورهای نبود، بلکه تحریم فقط از جانب آمریکا بود. اما الان در شرایطی هستیم که نه تنها آمریکا هیچ مراوده‌ای با ما نمی‌کند بلکه این محدودیت‌ها را برای کشورهای دیگر نیز گذاشته و اجازه نداده هیچ کشور دیگری با ما مراودات تجاری داشته باشد. به علاوه به این دلیل که ما FATF را امضا نکرده‌ایم امکان مراودات مالی ما با کشورهای دیگر نیز سلب شده است و همه‌جوره در وضعیت نامناسبی قرار داریم. 

افقه تاکید داد: مجموع این‌ها باعث شده که شرایط اقتصادی به مراتب بدتر از دوره‌ی جنگ باشد و در چنین شرایطی توصیه به آزاد کردن قیمت‌ها و سپردن اقتصاد به دست بازار باعث مشکلات بسیاری می‌شود و متاسفانه این مردم مظلوم هستند که باید تاوان این بی‌تدبیری‌ها را بدهند. نتیجه‌ی این سیاست‌ها باعث شده در این سه دهه بسیاری از مردم به قشر فقیر اضافه شوند و از طبقات متوسط به فقیر ریزش کنند. 

دولت حمایت نکند، اقشار ضعیف زیر فشارهای معیشتی له می‌شوند

این استاد دانشگاه با تاکید بر لزوم حمایت دولت از اقشار ضعیف جامعه گفت: اگر این اقشار حمایت نشوند زیر فشارهای اقتصادی و معیشتی له می‌شوند. اگر قیمتهای دستوری و ورود دولت برای حمایت از اقشار کم درآمد مشکل ایجاد می‌کند در واقع به دلیل ناکارآمدی خود دولت است؛ یعنی اگر اقتصاددان‌ها می‌خواهند مسئله را پیدا کنند باید به ناکارآمدی دولت اشاره کنند. به همین دلیل برای حل مشکلات اقتصادی باید بر مسئله‌ی کارآمد شدن دولت تاکید داشت، در غیر اینصورت همانطور که گفتم در شرایط فعلی‌ عدم دخالت دولت اصلا به صلاح نیست. حتی در کشورهای به شدت لیبرال هم در این شرایط دولت وارد می‌شود و از طریق سیاستهایی مثل سهمیه‌بندی و یا کمک‌های یارانه‌ای و کنترل قیمت‌ها به اقشار ضعیف و کم‌درآمد کمک می‌کند تا بیش از این دچار مشکلات نشوند. 

وی بیان کرد: این دخالت دولت اتفاقا برای ما که سه دهه بی‌تدبیری باعث شده تعداد زیادی از مردم به خط فقر نزدیک شوند، به شدت ضروری است. من بارها گفته‌ام که خود وزارت رفاه برآورد کرده حدود ۶۰ میلیون نفر زیر خط فقر هستند و نمی‌شود در این شرایط این ۶۰ میلیون را رها کرد و قیمت‌ها را به بازار آزاد سپرد. 

افراد ناراضی به صورت خاموش مانع از توسعه می‌شوند

افقه در خصوص پیامدهای بی‌توجهی به وضعیت معیشت مردم و رها کردن آن‌ها در این شرایط اقتصادی و با انبوه مشکلات، گفت: هیچ کشوری با وجود انبوه افراد فقیر زمینه‌ی پیشرفت پیدا نمی‌کند. افرادی که در شرایط فقر بزرگ می‌شوند به لحاظ جسمی و ذهنی رشد لازم را نمی‌کنند؛ از آنجا که مواد غذایی لازم به آن‌ها نمی‌رسد معمولا در معرض انبوه ضعف‌ها و مشکلات بسیار قرار می‌گیرند و همچنین این افراد آموزش‌های لازم را نمی‌بینند. 

این استاد دانشگاه اظهار کرد: همچنین وجود تعداد زیادی افراد فقیر در یک جامعه باعث می‌شود به لحاظ سرمایه‌ی اجتماعی برای توسعه دچار مشکل شویم چراکه این افراد مشارکتی در فرآیند توسعه‌ی کشور نخواهد داشت. به عبارتی وقتی افراد ناراضی باشند به صورت خاموش مانع از توسعه می‌شوند. ضمن اینکه گستردگی فقر به خصوص نابرابری زمینه‌ی فساد را فراهم می‌کند. 

وی گفت: پیامدهای اجتماعی نظیر فحشا و بزهکاریِ ناشی از گسترش فقر در جامعه هزینه‌ی بسیارسنگینی را به کشور تحمیل می‌کند و از اینها هم که بگذریم، گسترش نابرابری و فقر در جامعه زمیه‌ی گسترش فساد در سطوح پایین را فراهم می‌آورد. در واقع آنچه که در ادارات و دستگاه‌های دولتی می‌بینیم نتیجه‌ی همین وضعیت افزایش فقر است. بنابراین رها کردن مردم و بی‌فکر بودن نسبت به تبعات فقر و عدم برنامه‌ریزی برای ممانعت از ادامه‌ی فقر ضربات سنگینی وارد خواهد کرد و مانع بسیار جدی برای پیشرفت و توسعه‌ی یک جامعه است. 

مسئولان برای کنترل تورم به سمت نسخه‌های مُسَکّّن‌گونه نروند

این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به این سوال که آیا در شرایطی فعلی صرف تاکید بر کنترل نرخ تورم - آنچه وزیر کار دولت سیزدهم به آن اشاره کرده - و بدون توجه به ترمیم دستمزدها سیاست درستی در قبال نیروی کار است، گفت: موضوع این است که در سیاستگذاری‌ها برای کنترل تورم از متغیرهای اسمی استفاده می‌کنند. ببینید ما اگر می‌خواهیم تورم را کنترل کنیم و به این ترتیب وضعیت مردم را بهبود ببخشیم، باید بسترهای افزایش سرمایه‌گذاری و تولید را فراهم کنیم و عرضه را به تقاضا برسانیم. 

وی ادامه داد: اینکه به سمت سیاستهای مالی و پولی برویم و بخواهیم نقدینگی را کاهش دهیم تا نرخ تورم کنترل شود مثل مُسَکّّن است که متاسفانه اقتصاددانان به سمت این سیاست‌ها و نسخه‌های کوتاه‌مدت و مُسَکّّن‌گونه می‌روند و به بخش تولید و سرمایه‌گذاری توجهی نمی‌کنند. 

افقه تاکید کرد: دو دهه است که ما به سمت این سیاستهای کوتاه‎‌مدت رفته‌ایم و به سیاست اساسی‌تر که رفع موانع از سر راه تولید است توجه نکرده‌ایم. در حال حاضر نیز با مشکل تحریم‌ها مواجه هستیم و به نظر نمی‌رسد سیاستگذاران به دنبال رفع این مسئله باشند، بلکه می‌خواهند با یکسری راه‌حل‌های توهمیِ غیر قابل انجام این مشکل را حل کنند. ما شاهد وعده‌هایی از جانب وزاء هستیم که به نظر نمی‌رسد در شرایط تحریمی قابل انجام باشد. 

این استاد دانشگاه اظهار کرد: وقتی تورم به صورت جهشی افزایش پیدا می‌کند و دستمزدها را هم به صورت قطره‌چکانی افزایش می‌دهند، طبیعی است که سال به سال تعداد زیادی از نیروهای کار به زیر خط فقر سقوط کنند و تبعاتی که عرض کردم ایجاد شود. من فکر می‌کنم وزیر کار برنامه‌ای جدی ندارد. اینکه بگویند تورم باید کاهش پیدا کند را هر فردی می‌داند؛ باید بگویند چگونه می‌خواهند تورم را کاهش دهند. آیا با همان ابزار اسمی که همواره شکست خورده است می‌خواهند این کار را انجام دهند یا از طریق رفع موانع تولید که هم اشتغال ایجاد می‌کند و هم تولید ملی را افزایش می‌دهد؟

می‌توانیم با عربستان رابطه بهتری داشته باشیم

 حیدری در گفت‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به کنفرانس بغداد، از امکان بهتر شدن روابط ایران و عربستان خبر داد و گفت که می‌توانیم با عربستان روابط مناسب‌تری داشته باشیم ما با یکدیگر دشمن نیستیم.

شهریار حیدری نماینده مجلس یازدهم در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره کنفرانس بغداد و دستاوردهای آن با بیان اینکه عراق کشور همسایه و دوست ایران است و رابطه استراتژیکی با ما دارد، اظهار داشت: از همه مهم‌تر در معادلات بین‌المللی عراق به دلیل شرایط محیطی و ژئوپلتیکی که دارد، کشوری موثر قلمداد می‌شود؛ از طرفی ما همواره به دنبال تقویت دولت و ملت عراق در معادلات بین‌المللی بوده‌ایم. 

وی افزود: ضمن اینکه این کنفرانس با حضور کشورهای موثر منطقه‌ای و بین‌المللی و با حضور نماینده ایران و وزیر خارجه به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران جزو راهبردهای وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی ما است؛ مهم‌تر از همه اینکه به دلیل داشتن روابط استراتژیک و رابطه پیوستگی جغرافیایی منطقه‌ای و رابطه خوب و موثر همسایگی با عراق حضور ما از جهات مختلف قابل توجه است. 

عضو کمیسون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس یازدهم با بیان اینکه جمهوری اسلامی از همه کنفرانس‌ها در نقاط مختلف دنیا به ویژه کشورهای همسایه استقبال و حضور پیدا می‌کند و آنچه که مدنظر جمهوری اسلامی بوده را در این کنفرانس‌ها مطرح کرده است. کنفرانس‌ها فرصت خوبی هستند برای اینکه کشور ما نظرات، دیدگاه‌ها و رویکردهای منطقه‌ای و بین‌المللی خودش را مطرح کند. 

وی درباره رابطه ایران عربستان و رایزنی‌هایی با این کشور در حاشیه کنفرانس بغداد بیان با بیان اینکه ما با عربستان دشمن نیستیم و سال‌ها رابطه خوبی با یکدیگر داشته‌ایم، یادآور شد: مهم‌تر اینکه بحث زیارتگاه‌ها و اماکن مذهبی وجود دارد، مدینه و مکه در عربستان مورد توجه همه مسلمانان دنیا به ویژه کشور ما قرا دارد. 

حیدری ادامه داد: در حال حاضر بنا به دلایلی روابط دیپلماتیک ما به هم خورده است اما در آینده به هر دلیلی اگر عربستان تمایل داشته باشد، جمهوری اسلامی مشکلی با عربستان ندارد و می‌تواند این رابطه ترمیم شود؛ پیش‌تر در حد سفارتخانه دو کشور رابطه داشتند و در عین حال به هر شکل در معادلات بین‌المللی مرسوم است وقتی اختلافی بین دو یا چند کشور وجود دارد، کشورهای دیگر با عنوان نقش واسط این کشورها، همواره به دنبال ترمیم روابط بودند؛ یکی از کشورهایی که مورد اعتماد ما و عربستان قرار دارد، عراق است که می‌تواند این نقش را داشته باشد. 

وی افزود: اما در عین حال مهم این است که ما با عربستان می‌توانیم رابطه مناسب‌تر و بهتری داشته باشیم اما با کمال تاسف عربستان تحت تاثیر لابی صهیونیستی و آمریکایی بود وگرنه ما هیچ گونه مشکلی با عربستان نداشتیم. 

وی درباره اینکه وزیر خارجه ایران در عکس پایانی اجلاس بغداد در جایی که برای او مشخص شده بود قرار نگرفت، بیان کرد: وقتی نماینده حاکمیت در یک کنفرانس و مجامع بین‌المللی شرکت می‌کند اینکه کجا بشیند و چه جایگاهی داشته باشد به کشور میزبان بستگی دارد. البته همواره دولت و ملت عراق برای جمهوری اسلامی ایران نقش ویژه قائل بوده‌اند. 

نماینده مردم سرپل ذهاب درباره اینکه آیا اقدام امیرعبداللهیان حاوی پیامی بوده است، تصریح کرد: همه این کارها پیام بین‌المللی و منطقه‌ای دارد و با توجه به اینکه جمهوری اسلامی نقش برجسته‌ای دارد، این مسائل مورد توجه قرار می‌گیرد. اما آنچه که رخ داد پیام به عربستان نیست، پیامش برای برای همه است و آن اینکه نقش کشور ما نسبت به برخی از کشورها قابل مقایسه نیست، ایران در معادلات بین‌المللی نقش موثر قابل قبولی دارد. 

وی در مورد مثبت و منفی بودن نقش امیرعبداللهیان گفت: میزبان تشخیص می‌دهد که میهمان در چه جایگاهی قرار بگیرد.

عذرخواهی مسئولان علاج مقابله با این پدیده نیست

 شاهین در گفت‌و‌گو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

یک وکیل دادگستری گفت: هر سه قوه نقش موثر و پویا در مواجهه و مقابله با حادثه زندان اوین خواهند داشت، عذرخواهی مسئولان مستقیم، دستور پیگیری، تعقیب و مجازات مجرمان خوب است اما علاج مقابله با این پدیده نیست.

محسن شاهین در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایلنا، در واکنش به انتشار فیلم دوربین‌های مداربسته زندان اوین، اظهار کرد: به نظر مهم‌ترین سوال در این خصوص، چیستی و چرایی وقوع این رفتارها علیه زندانیان است، در اکثر جوامع و سیستم‌های حقوقی اعتقاد به تساوی حقوق زندانیان با سایر انسان‌ها وجود دارد و بر رعایت کرامت ذاتی انسانی تاکید می‌شود ولی به کرات گزارش‌هایی از رفتار تحقیرآمیز و شکنجه علیه آنها در داخل زندان‌ها ارائه می‌شود، ایران نیز مستثنا نبوده و نیست.

وی افزود: براساس ماده یک کنوانسیون بین‌المللی منع شکنجه، هر عمل عمدی که بر اثر آن درد یا رنج شدید جسمی یا روحی علیه فردی به منظور کسب اطلاعات یا گرفتن اقرار از او و یا شخص سوم اعمال می‌شود، شکنجه نام دارد. در اصل ۳۸ قانون اساسی، هرگونه‌ شکنجه‌ برای‌ گرفتن‌ اقرار و یا کسب‌ اطلاع‌ ممنوع است. ‌اجبار شخص‌ به‌ شهادت، اقرار یا سوگند، مجاز نیست‌ و چنین‌ شهادت‌ و اقرار و سوگندی‌، فاقد ارزش‌ و اعتبار است. ولی مقنن در قوانین عادی شکنجه را تعریف  نکر‌ده است.

این حقوقدان بیان کرد: علاوه بر قانون اساسی که شکنجه را ممنوع اعلام کرده، در قانون مجازات اسلامی ماده ۱۶۹ اقراری که تحت اکراه، اجبار، شکنجه و یا اذیت و آزار روحی یا جسمی أخذ شود، فاقد ارزش و اعتبار است و دادگاه مکلف است از متهم تحقیق مجدد کند، در ماده ۵۷۸ قانون مجازات اسلامی کتاب پنجم تعزیرات نیز مصوب سال ۱۳۷۵ هر یک از مستخدمین و ماموران قضایی یا غیر قضایی دولتی، برای اینکه متهمی را مجبور به اقرار کند،‌ او را آزار و اذیت بدنی کند، علاوه بر قصاص به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم می‌شود و چنانچه در این خصوص کسی دستور داده باشد، فقط دستوردهنده به مجازات حبس مذکور محکوم می‌شود و اگر متهم به واسطه آزار و اذیت فوت کند،‌ مباشر، مجازات قاتل و آمر قتل را خواهد داشت، هرچند با مداقه در این مقررات پی خواهیم برد که آزار و اذیت روحی در زمره شکنجه قرار نگرفته و از این منظر قانون با ایراد مواجه و بازنگری در آن با لحاظ مقررات بین‌المللی یک ضرورت قطعی أست. 

شاهین ادامه داد: همواره مباحث مربوط به بدرفتاری و شکنجه علیه زندانیان در جامعه مطرح شده  و واکنش‌هایی را نیز در پی داشته اما با پخش فیلم اخیر زندان اوین از لحاظ وقوع این اقدامات هیچ شبهه‌ای وجود نداشته و تحقق آن محرز است، هر سه قوه نقش موثر و پویا در مواجهه و مقابله با این حادثه خواهند داشت، عذرخواهی مسئولان مستقیم، دستور پیگیری، تعقیب و مجازات مجرمان خوب است اما علاج مقابله با این پدیده نیست. 

وی اضافه کرد: صرف نظر از لزوم واکنش کیفری نسبت به مباشرین و مسببین ایجادکننده این رفتارها، بخش اصلی و اساسی حل این معضل در اقدامات غیرکیفری نهفته است، باید تفکر استفاده از رفتار خشونت‌آمیز و نامناسب را از ذهن ضابطان پاک یا حداقل کم رنگ کرد، جرم هر چقدر هم شنیع باشد، مجوزی برای اعمال خشونت علیه متهم برای اثبات آن نیست. دقیقا پلیس با آموزش‌های درست به نحوی درصدد جلوگیری از اینچنین رفتارهایی است. 

این وکیل دادگستری با بیان اینکه طبق اصل ٣٦  قانون اساسی، حکم‌ به‌ مجازات‌ و اجرای آن‌ باید تنها از طریق‌ دادگاه‌ صالح‌ و به‌ موجب‌ قانون‌ باشد، گفت: گام نخست با قوه مقننه است که نحوه اجرای حکم از جمله زندان و شرایط آن را شفاف تبیین و تصویب کند نه آن که با تصویب آیین‌نامه، در حال حاضر این موارد در آیین‌‌نامه اجرایی سازمان زندان‌‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور وضع شده است که در تعارض و تباین با این اصل است. 

وی افزود: همچنین تعلیم و تربیت نیروی تخصصی در زندان‌ها، آموزش نیروها و نگاه علمی و تخصصی به آنها امری لازم است، امروزه کار در زندان مستلزم کسب علم زندان‌داری است. اصلاح قوانین و آموزش قضات برای استفاده حداقلی برای اعمال مجازات زندان و قرار تامین کیفری منتهی به بازداشت ضروری است، به عبارت روشن‌تر رابطه مستقیمی بین حبس‌محور بودن قضات با افزایش جمعیت متورم زندان‌ها است که خود یکی از عوامل پویا در رفتار‌های خشونت‌آمیز با زندانیان است زمانی که بیشتر از ظرفیت، زندانی پذیرفته می‌شود، بی‌نظمی که عامل مهم و اساسی بسیاری از اقدامات مجرمانه علیه زندانیان است، فعال  می‌شود.  

شاهین در پایان به اصلاح ادله اثبات جرائم اشاره کرد و گفت: نباید هیچ دلیلی نزد قاضی موضوعیت داشته باشد، تا زمانی که شاه دلیل اثباتی اقرار  باشد، قطعاً خشونت برای اخذ آن هم وجود خواهد داشت. طریقت داشتن و انطباق با حقایق و شرایط و اوضاع و احوال حاکم بر موضوع خود اهرمی بازدارنده برای اعمال خشونت برای اخذ اقرار است. 

روابط با عربستان از نظر تجاری تاثیرگذار است

 رییس کنفدراسیون صادرات ایران در گفت‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

رییس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: جایگاه عربستان در سیاست‌‌گذاری کشورهای عربی در حوزه سیاست خارجی آنها بسیار زیاد است. با توجه به اختلافاتی که متاسفانه بین ایران و عربستان پیش آمد و با بسته شدن سفارت عربستان شاهد بودیم که اغلب کشورهای عربی نیز روابط خود را با ایران تقلیل دادند. از این جهت ارتباط مجدد با عربستان نه تنها از بعد سیاسی و ارتباط با مهمترین کشور عربی ضروری است بلکه می‌تواند در تجارت ما نیز تاثیرداشته باشد.

محمد لاهوتی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا در مورد وضعیت تجارت با کشورهای عربی به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس اظهار کرد: مهم‌ترین شریک تجاری ما بین کشورهای عربی در حال حاضر و همچنین طی سال‌های گذشته امارات متحده عربی بوده است که برای اولین بار در حوزه واردات، این کشور در 4 ماهه و 5 ماهه سال جاری جای چین را هم گرفته و اولین شریک تجاری ما در حوزه واردات است. دلیل آن هم این است که امارات کشور ری اکسپورت است و با ایجاد لجستیک و زیرساخت‌های مهمی که در بنادر خود و به خصوص جبل علی ایجاد کرده اکثر کالاهای ما از طریق امارات وارد کشور یا احیانا صادر می‌شود. از نظر صادراتی نیز  امارات بعد از چین در رتبه دوم قرار دارد.

وی افزود: بنابراین مهم‌ترین کشور در حوزه تجارت خارجی ایران در حال حاضر در کشورهای حوزه خلیج فارس امارات متحده عربی است. با توجه به میزان جمعیت در کشورهای عربی و نوع تقاضای آنها که معمولا کالاهای لوکس و کالاهای ساخته شده است، در مورد تجارت با باقی کشورهای عربی مثل قطر، عمان و ... رقابت زیادی وجود دارد. کشورهای متعدد پیشرفته‌ای در این رقابت حضور دارند بنابراین حضور در این بازارها نیاز به یک برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت است.

لاهوتی با تاکید بر لزوم افزایش کیفیت محصولات تولیدی کشور برای داشتن سهم بیشتر از تامین تقاضای این کشورها گفت: این بازارها از این جهت مهم هستند که می‌توانند ارزآوری زیادی داشته باشند ولی تامین تقاضای آنها کار ساده‌ای نیست. در زمان تحریم قطر توسط دیگر کشورهای عربی عملا ما  نتوانستیم در حوزه محصول چندان از این بازار بهره‌برداری کنیم. گرچه تا حد زیادی مواد اولیه و نیمه ساخته صادر گردید اما گستردگی این بازار بسیار بیشتر از سهمی بود که ما توانستیم از آن کسب کنیم. در صورتی که حجم صادرات رقیب اصلی ما یعنی ترکیه بدون داشتن مرز به مراتب بیشتر از ما بود و حتی در بعضی مواقع از خاک ما به صورت ترانزیت کالا صادر می‌کرد.

وی در ادامه اضافه کرد: تقریبا همه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس کشورهای ثروتمندی هستند که واردکننده کالا ولی از نوع لوکس و باکیفیت بسیار بالا هستند. بنابراین در شرایطی که ما بتوانیم محصول با کیفیت و مورد تقاضای آنها را تولید کنیم، می‌توانیم بازار داشته باشیم. تنها محصولی که شاید در حال حاضر می‌توانست در این سطح از ایران به این کشورها صادرات شود، فرش دستبافت بود که آن هم به علت سیاست‌های سختگیرانه در مورد برگشت ارز و رفع تعهد ارزی، نتوانستیم از این ظرفیت استفاده کنیم.

رییس کنفدراسیون صادرات ایران در مورد نقش عربستان بر توسعه روابط تجاری ایران با کشورهای عربی بیان کرد: ممکن است ما با عربستان حجم تجارت زیادی نداشته باشیم اما تاثیرگذاری و جایگاه عربستان در سیاست‌‌گذاری کشورهای عربی در حوزه سیاست خارجی آنها بسیار زیاد است. با توجه به اختلافاتی که متاسفانه بین ایران و عربستان پیش آمد و با بسته شدن سفارت عربستان شاهد بودیم که اغلب کشورهای عربی نیز روابط  خود را با ایران تقلیل دادند. از این جهت ارتباط مجدد با عربستان نه تنها از بعد سیاسی و ارتباط با مهمترین کشور عربی ضروری است بلکه می‌تواند در تجارت ما نیز تاثیرداشته باشد. به عنوان نمونه می‌توان اشاره داشت از زمانی که روابط عربستان با ایران قطع شد، گرچه به دلیل روابط تاریخی و حضور گسترده ایرانیان در امارات روند تجارت ادامه پیدا کرد ولی متاسفانه شاهد سخت‌گیری‌های امارات برای تجار ایرانی بودیم .

لاهوتی در ادامه تصریح کرد: ضمنا با توجه به هدف دولت سیزدهم مبنی بر گسترش روابط با ۱۵ کشور همسایه و همچنین پیرو  نشست‌هایی که وجود داشته و  همچنین نشست بغداد که اخیرا برگزار شده پیش‌بینی می‌شود گشایش‌هایی در مسئله رابطه با این کشورها گسترش یابد.

وی همچنین خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه برخی از کشورهای عربی مثل عربستان و قطر به سمت ایجاد واحدهای صنعتی و کشاورزی حرکت می‌کنند، ایران هم ظرفیتی دارد که بتواند از این شرایط برای سرمایه‌گذاری مشترک استفاده کند. البته رعایت استانداردهای ما کاملا با کشورهای دیگر متفاوت است. فلذا صادرکنندگان و سرمایه‌گذاران ایرانی باید خود را با آن شرایط هماهنگ کنند. چرا که سرمایه‌گذاران کشورهای بزرگ مانند  آمریکا و اروپا علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این کشورها هستند، و باید شرکت های ایرانی توان خود را جهت ارتقا کیفیت افزایش دهند.

تحریم‌ها برطرف نشود، وعده‌های اقتصادی به سرانجام نمی‌رسد

 کارشناس اقتصادی در گفت ‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

پاسدار رضایی می داند تارژیم ولایت فقیه به میز مذاکره برنگردد وشرایط توافق رانه پذیرد تحریم ها لغونمی گردد.

یک کارشناس اقتصادی اظهار داشت: تمام افراد کابینه از کاهش قیمت‌ها و سامان بخشی به شرایط اقتصادی می‌گویند اما تا کنون هیچ برنامه و راه‌حلی ارایه نداده‌اند. اهدافی را مطرح می‌کنند که برای عموم مردم خوشایند است اما این اهداف را همه دولت‌های پیش از این اعلام کرده‌ بودند.

احمد حاتمی‌یزد در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره انتصاب محسن رضایی به معاون اقتصادی رییس جمهوری و اجرای وعده‌های انتخاباتی وی در حوزه اقتصاد از جمله یارانه 450 هزار تومانی، تقویت ارزش پول ملی، پرداخت حقوق به زنان خانه‌دار و ... اظهار داشت: معتقدم اظهارات آقای محسن رضایی در زمان کاندیداتوری را کسی نباید جدی بگیرد. درست است که آقای رضایی دکترای اقتصاد دارد اما در چند سال گذشته حرف‌های غیرکارشناسی از ایشان بسیار زیاد شنیده‌ایم.

این کارشناس اقتصادی گفت: انتصاب محسن رضایی به این سمت معاون اقتصادی ریاست جمهوری بسیار شگفت‌آور بود چرا که وی با این تصمیمات و برنامه‌ها نمی‌تواند اقتصاد کشور را به مسیر درست هدایت کند.

حاتمی‌یزد افزود: ‌امروز کشورمان دچار کسری شدید نقدینگی است در این شرایط افرادی که انتخاب می‌شوند باید از نخبگان اقتصادی باشند و برنامه‌هایشان باید جنبه عملیاتی داشته باشند اما رضایی نه تئوری اقتصادی می‌داند و نه عملکرد اقتصادی موفقی داشته که بتواند به آن استناد کند.

وی مدعی شد: اینکه برای چنین سمتی آقای محسن رضایی انتخاب می‌شود نشان‌دهنده این است که کابینه دولت سیزدهم یکی از ضعیف‌ترین کابینه‌ها پس از انقلاب است و حتی افراد از کابینه دولت احمدی‌نژاد هم ضعیف‌تر هستند. تردیدی در این نیست که از عهده مشکلات کشور و کسری بودجه، تورم، مدیریت بازار و ارز... بر نمی‌آید.

حاتمی‌یزد گفت: البته باید توجه داشته باشیم که معاون اقتصادی تصمیم‌گیرنده نیست و سازمان برنامه‌ و بودجه باید بتواند چنین موضوعاتی را در بودجه بگنجاند و وزارت اقتصاد موافقت کند و بانک مرکزی آثار چنین وعده‌هایی را در حجم نقدینگی کشور بسنجد و بررسی کند.

این کارشناس اقتصادی افزود:‌ معاون اقتصادی اساسا تصمیم‌گیر نیست و تنها می‌تواند نقش هماهنگ‌کننده داشته باشد و نمی‌تواند به سازمان برنامه یا وزارت اقتصاد دستور اجرای اقدامی یا برنامه‌ای را بدهد. اقای رضایی در این سمت ممکن است برای پیشنهادات خود هماهنگی برگزاری جلسه‌ای را با حضور برخی از مسئولان انجام دهد که در همان جلسه مسئولان اعلام کنند که این برنامه‌ها محقق نمی‌شود.

وی ادامه داد: نباید انتظار پاسخگویی درباره‌ صحبت‌ها و ادعاهای اقای رضایی را داشته باشیم مگر وی برای ادعاها و صحبت‌های قبلی خود توضیحی داده‌ است؟ که حالا بخواهد خود را پاسخگو بداند.

حاتمی‌یزد با بیان اینکه در شرایط امروز کشورمان تا زمانی که مساله تحریم‌ها برطرف نشود، هیچ یک از وعده‌ها و برنامه‌های اقتصادی به سرانجام نخواهد رسید و در دسترس ما نخواهد بود، اظهار داشت: تمام افراد کابینه از کاهش قیمت‌ها و سامان بخشی به شرایط اقتصادی می‌گویند اما تا کنون هیچ برنامه و راه‌حلی ارایه نداده‌اند. اهدافی را مطرح می‌کنند که برای عموم مردم خوشایند است اما این اهداف را همه دولت‌های پیش از این اعلام کرده‌ بودند.

ماینرها چگونه نسخه برق را پیچیدند؟

 ایلنا گزارش می‌دهد؛

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

سهم ماینرهای چینی هاو پاسداران جنایتکار فاش نشده در قطعی برق وخاموشی های سراسرکشور چقدربوده است؟

به اعتقاد معاون سابق امور برنامه ریزی و اقتصادی وزارت نیرو؛ صنایع ما اکنون شکوفایی چندانی ندارند، بنابراین می‌توان سرمایه‌ها را به سمت رمزارز کشاند تا نه تنها از خروج سرمایه از کشور جلوگیری کنیم بلکه ارزآوری نیز کرده باشیم.

به گزارش ایلنا، شبکه‌های برق در تمام دنیا بر اساس اطلاعات عملکردی گذشته و پیش‌بینی‌های متعارف برنامه‌ریزی و بهره‌برداری می‌شوند. در این پیش‌بینی‌ها سناریوهای خوش‌بینانه، واقع‌بینانه و بدبینانه تنظیم و مدنظر قرار می‌گیرند. در سال جاری، رشد مصرف برق اتفاق‌افتاده در کشور ما، حتی با بدبینانه‌ترین سناریوهای پیش‌بینی شده، فاصله زیادی دارد.

مصرف برق کشور در ماه‌های اخیر از آنچنان رشد بی‌سابقه‌ای برخوردار شد، که تبدیل به یک رکورد شده است. میزان و رشد مصرف برق از ابتدای سال جاری تاکنون و مقایسه آن با سالیان گذشته، نشان‌دهنده حالت خاص و استثنایی سال جاری است.

تداوم این میزان رشد به معنای 5 برابر بودن آن نسبت به پیش‌بینی‌های متعارف است که کمبود عرضه برق در این شرایط را نه فقط در ایران بلکه در هر کشور توسعه یافته‌ای در جهان نیز اجتناب‌ناپذیر خواهد کرد. زیرا رشد مصرف تقریبأ 20 درصدی طی یک سال با اصول برنامه‌ریزی و طراحی شبکه‌های برق سازگار نبوده و این میزان مجموعاً طی حداقل 5 سال در ایران مورد انتظار است.

افزایش زودهنگام و شدید دمای هوا تا 5 درجه و در مدار قرار گرفتن زودهنگام سیستم‌های سرمایشی، راه‌اندازی زودهنگام چاه‌های کشاورزی به دلیل کاهش بارش‌ها و رواناب‌های سطحی و رشد تولید و افزایش مصرف برق صنایع بزرگ در کنار عامل کمتر شناخته شده استفاده فزاینده از ماینرها و تجهیزات استخراج رمزارز» به عنوان عوامل اصلی رشد مصرف برق در سال 1400 مطرح هستند.

به هر روی کسری تأمین برق مورد نیاز کشور در تابستان 1400 علل مختلفی دارد که دسته اول، درازمدت ساختاری و عمدتا مربوط به عدم توازن در اقتصاد برق، تغییر رفتار مصرف‌کننده بخش‌های مختلف بر اثر قیمت‌های پایین برق و کاهش سرمایه‌گذاری در صنعت برق است، دسته دوم، ماهیت میان‌مدت دارند و بر اثر تحریم‌ها و تأثیر آنها بر سرمایه‌گذاری لازم در ساخت نیروگاه‌ها حاصل شده است. دسته سوم، کوتاه‌مدت هستند و ماهیت بحران‌زای آنها به شدت تهدیدکننده است، مهم‌ترین متغیر از این دسته رشد فعالیت مراکز تولید غیرمجاز رمزارز در کشور است.

آنگونه که مقامات وزارت نیرو عنوان کرده‌اند بخش مهمی از بحران فعلی نتیجه وضعیت تولید رمزارزهاست؛ و مهمتر آن که این عامل صرفاً تحت تأثیر دمای هوا (نظیر مصرف سرمایشی) و ساعات روز (نظیر مصرف بخش خانگی و تجاری) نیست و می‌تواند به عارضه دائم نظام مصرف برق کشور تبدیل شود.

این بخش همچنین به مانند بخش صنایع بزرگ یا کشاورزی آشکار نبوده و تحت تسلط برنامه‌ریز و سیاست‌گذار نیست و نمی‌توان در مواقع بحرانی فرمان به خروج آن از مدار داد. این خصائص را باید در کنار این واقعیت گذاشت که سود حاصل از تولید رمزارز به اندازه‌ای زیاد است که هر نوع فعالیت اقتصادی مصرف‌کننده برق را نیز تحت‌تأثیر قرار داده و موجبات ترجیح اختصاص مصرف برق به تولید رمز ارز به سایر مصارف مولد اقتصادی را فراهم کرده است.

تولید رمزارز همچنین می‌تواند در مقیاس‌های خرد تا کلان و با دانش فنی اندک توسط عمده گروه‌های جامعه و فعالان سوداگری صورت گیرد. جمیع این خصائص، یعنی وابسته نبودن به زمان در طول سال، ساعت در طول روز، و امکان توسعه و گسترش آن در همه بخش‌های جامعه و حتی در منازل، به علاوه سود سرشار ناشی از تولید آن، رمزارزها را به تهدید راهبردی برای صنعت برق و انرژی ایران تبدیل کرده و پیامدهای سنگینی بر آن مترتب است.

اکنون این سوال مطرح است که مسأله و بحران برق در تابستان 1400 تا چه اندازه از تولید رمزارزها ناشی شده است؟

آنچه واضح است اینکه صنعت برق ایران اگر چه تحت تأثیر متغیرهای ساختاری درازمدت (نظیر اقتصاد نامتوازن این صنعت) و عوامل میان‌مدت (نظیر کاهش سرمایه‌گذاری‌ها) بوده، اما مقادیر افزایش در رشد مصرف برق نشان می‌دهد که عاملی کوتاه‌مدت به شدت تعادل تولید و مصرف برق را تحت‌تأثیر قرار داده است. آنگونه که از برخی شواهد برمی‌آید این عامل کوتاه‌مدت و بسیار تعیین‌کننده می‌تواند در کنار سایر مولفه‌ها «تولید غیرمجاز رمزارزها» باشد، بعبارت دیگر با کنار گذاشتن مصرف بخش صنعتی (که مصرف آن به صورت برخط و لحظه‌ای قابل اندازه‌گیری است) و لحاظ کردن کاهش مصرف بخش خانگی و تجاری در ساعات نیمه شب، می‌توان مصارف بالا در این ساعات را به عامل مصرف‌کننده جدید نسبت به روند درازمدت کشور، یعنی رمزارزها نسبت داد.

با نگاهی به نمودار مشخص می‌شود که به طور همزمان که در 1399 نسبت به همین زمان در سال 1398 چقدر افزایش مصرف صورت گرفته (میله‌های نارنجی)؛ و هم چنین افزایش مصرف برق در سال 1400 نسبت به سال 1396 در همین بازه زمانی و ساعات چقدر بوده است:

index

نتیجه‌گیری اینکه داده‌های مربوط به مصرف برق در بازه زمانی مبنای مقایسه در ساعات 3 تا 5 بامداد روزهای اردیبهشت ماه سالهای 1398، 1399 و 1400 نشان می‌دهد که رشد غیرمتعارف شدیدی در میزان مصرف برق در این ساعات و روزهای که بار در بخش‌های غیرصنعتی بزرگ صورت گرفته است.

کنار گذاشتن مصارف صنعتی بزرگ از این محاسبات (که رشد غیر متعارفی نسبت به سال قبل را تجربه کرده‌اند و سؤال برانگیز است، موجب می‌شود تا بتوان افزایش مصرف صورت گرفته را به عاملی جدید تولید رمزارز) که مصرف برق شبانه روزی دارد، اختصاص داد.

مسئله مهم اینکه دستگاه‌های تولید رمزارز می‌توانند در تمام ایام سال و همه ساعات شبانه روز فعال باشند و با افزایش آنها با توجه به سود زیاد تولید رمزارز می‌تواند مسأله تأمین برق در همه ایام سال و همه ساعات شبانه روز را با مشکل جدی مواجه کند.

علاوه بر این باید گفت؛ کاهش بارش‌ها به واسطه روند درازمدت تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی کشور، و کاهش ظرفیت استفاده از برق تولیدی سدها، می‌تواند معضل را تشدید کند. ضمن اینکه متغیرهای ساختاری مؤثر بر انگیزه صاحبان سرمایه نیز هم راستا با روند افزایش تولید رمزارزها را نباید از نظر دور داشت.

قیمت‌های پایین برق در ایران نسبت به سایر کشورها، قیمت نسبی پایین برق در مقایسه با سایر کالاها و بصرفه بودن استفاده هر چه بیشتر از آن برای تولید ثروت به هر شیوه‌ای که مولد افزایش تقاضاست و شرایط اقتصادی دشوار واحدهای تولیدی که به آنها انگیزه می‌دهد برق خود را به عوض تولید کالا و خدمات به تولید رمزارز اختصاص دهند، ابعاد و اهمیت مسأله رمزارزها را وسیع‌تر و پیچیده‌تر می‌کند.

این فرضیه هنگامی بیشتر تقویت می‌شود که اتفاقات چند ماهه اخیر در ایران و جهان با موشکافی مورد تحلیل قرار گیرد. در بهمن ماه سال 1396، خودروسازی مشهور تسلا ابتدا اعلام کرد که از محل بخشی از ذخایر نقدی خود، مبلغی به میزان 1.5 میلیارد دلار در بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده است. تسلا بعد از آن انجام تراکنش‌های مالی در خرید و فروش محصولات خود را با بیت کوین به رسمیت شناخت این اقدام یک کمپانی تراز اول جهانی، چنان اعتباری به بیت کوین و سایر رمزارزها بخشید که به سرعت آنها را به تیتر اول اخبار جهانی تبدیل کرد و اقبال عمومی به خرید و به تبع آن تولید رمزارزها را به شدت افزایش داد به گونه‌ای که قیمت رمزارزها و در صدر آنها بیت کوین روندی به شدت صعودی گرفت و در عرض کمتر از چندماه، قیمت بیت کوین با دویست درصد رشد مواجه و سه برابر شد.

در ایران نیز این مساله مورد توجه تعداد قابل توجهی از مردم کشورمان قرار گرفت خصوصا که کمی قبل از شروع روند صعودی قیمت رمزارزها، شاخص بورس در ایران دچار ریزش کم‌سابقه‌ای شده بود و نقدینگی سرگردان خارج شده از بازار سرمایه به دنبال مکان مناسبی برای سودآوری بود و مطابق برآوردهای غیررسمی، میلیونها ایرانی (طبق برآورد اتاق بازرگانی بخشی از سرمایه خود را در رمزارزها سرمایه گذاری کردند. مسلما، تعداد قابل توجهی از این افراد به جای خرید مستقیم رمزارزها به خرید دستگاه‌های استخراج رمزارزها روی آورده که با توجه به قیمت یارانه‌ای برق در ایران بسیار به صرفه تر از خرید رمزارزها است، رشد ناگهانی قیمت دستگاه‌های استخراج رمزارزها و نایاب شدن آنها در بازار ایران در زمستان سال گذشته موید این ادعاست.

در کنار عامل فوق، اعمال ممنوعیت استخراج رمزارزها در چین که بیش از ۵۰ درصد ظرفیت استخراج بیت‌کوین را میزبانی می‌کند از تابستان امسال و الزام دستگاه‌های استخراج رمزارزها به خروج از این کشور ایران را به دلیل وجود برق یارانه‌ای با قیمت‌های ناچیز در مقایسه با قیمت‌های جهانی، در معرض تهدید کم‌سابقه ورود دستگاه‌های استخراج رمزارزها از مبادی غیررسمی قرار داده است.

یک فرضیه قابل توجه و دارای اهمیت سیاسی، اجتماعی و امنیتی نیز این است که جذابیت مصرف برق برای تولید رمزارز سبب می‌شود برق به عوض تولید کالا و خدمات صرف تولید رمزارز شده و علاوه بر فشار بر صنعت برق و ایجاد بحران خاموشی، مسبب کاهش تولید سایر کالاها و خدمات ضروری نیز بشود. تحقق این فرضیه، ثبات سیاسی و اجتماعی را به شکل مضاعفی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

سالانه حدود یک میلیون مشترک جدید به مشترکین برق کشور اضافه می‌شود و مقدار مصرف دستگاه‌های تولید رمزارز در کشور نیز حداقل معادل همین یک میلیون مشترک برآورد می‌شود و بنا بر برآوردها به تولیدی معادل 2018 مگاوات قدرت واقعی با 2975 مگاوات ظرفیت اسمی نیاز دارد. این میزان مصرف معادل مصرف برق همه مصارف سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل است.

طبق برآوردها میزان متوسط خاموشی در روزهای محدود ماه‌های گرم سال جاری قریب 2000 مگاوات بوده است که معادل مصرف برق برآوردی دستگاه‌های استخراج رمزارز است. چنانچه در سال جاری دستگاه‌های تولید رمزارز به عنوان مهمان ناخوانده مصرف برق حضور نداشتند علیرغم کمبود منابع آبی و با اقدامات موثری که با اجرای برنامه‌های پاسخگویی بار صورت گرفت هیچگونه خاموشی عمومی متوجه مشترکین برق نمی‌شد.

شاید این استمرار مصرف شدید برق، به ویژه در فصل زمستان که بطور طبیعی امکان تولید برقابی کاهش می‌یابد و همچنین تعدادی از واحدهای نیروگاه حرارتی برای تعمیرات سالیانه از مدار خارج می‌شوند، اثر منفی بزرگتری در تامین برق کشور را منجر شود.

در همین ارتباط علیرضا دائمی به خبرنگار اقتصادی ایلنا گفت: صنعت برق باید بتواند نیازهای کشور را تامین کند، ممکن است این نیازها در توسعه صنایع و یا رمزارز باشد، مسئله حوزه اقتصاد کشور است و نیاز است ظرفیت‌سازی صورت گیرد، وزارت نیرو نیز در هر صورت باید برق همه صنایع جدید و از جلمه رمزارزها را تامین کند. 

وی افزود: مثلا ما نمی‌توانیم بگوییم  نیازی به اینترنت و توسعه فولاد نداریم چون برق مصرف می‌کنند، ضمن اینکه کشور ما برای توسعه صنعت آمادگی دارد و یک دلیل آن نیز نیروی انسانی‌ای است که در اختیار داریم.

به اعتقاد معاون سابق امور برنامه ریزی و اقتصادی وزارت نیرو؛ صنایع ما اکنون شکوفایی چندانی ندارند، بنابراین می‌توان سرمایه‌ها را به سمت رمزارز کشاند تا نه تنها از خروج سرمایه از کشور جلوگیری کنیم بلکه ارزآوری نیز کرده باشیم. طبعا مجموعه‌های غیردولتی هم علاقمند به این کار هستند چون سود بیشتری حاصل می‌کنند.

وی گفت: بر اساس آمار وزارت نیرو رمزارزها حدود 2000 مگاوات بار جدید به شبکه‌ای تحمیل کرده‌اند که حدود 80 هزار مگاوات نیروگاه نصب‌شده دارد و این مقوله منجر به بروز پدیده کم‌نظیر خاموشی در تابستان سال جاری شد، البته همزمان نیروگاه‌های برقابی هم به دلیل خشکسالی و کم‌بارشی در مدار قرار نگرفتند. 

دائمی به موضوع لزوم احداث نیروگاه جدید نیز اشاره و بیان داشت: مثلا بر اساس برنامه ششم یعنی تا پایان سال 1400 باید حدود 25 هزار مگاوات نیروگاه جدید وارد می‌کردیم در حالی که اکنون این عدد حدود 13-12 هزار مگاوات است، باید 5 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر جدید وارد مدار می‌کردیم که این رقم اکنون کمتر از 1000مگاوات است، بنابراین از یک سو برنامه‌های ما اجرا نشده و از سوی دیگر مصرف بشدت افزایش پیدا کرده که یکی از عوامل مصرف نیز رمزارزها بوده‌اند. 

وی خاطرنشان کرد: در هر صورت روزبروز سطح زندگی مردم تغییر می‌کند مثلا کولرهای گازی که مصرف بالایی دارند و به لحاظ شدت مصرف انرژی جزء پرمصرف‌ها هستند، قبلا کمتر مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما اکنون به وفور در دسترس مردم است و به صورت قانونی و غیرقانونی وارد کشور می‌شوند.

این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه مجموعه‌ای از عوامل درکنار هم باعث شده ما با کمبود برق مواجه شویم، تاکید کرد: ما در هر صورت باید بتوانیم ظرفیت‌های لازم را در کشور ایجاد کنیم و مهم‌تر اینکه با برخی مقررات و تنظیم بازار به ماینرها هم فرصت تولید بدهیم به شرط اینکه خودشان تولید برق داشته باشند.

وی معتقد است: واقعیت اینکه کنترل آنها ساده نیست اگر قانونی کنترل کنیم ممکن است از شرایط مجاز به غیرمجاز تبدیل شوند، به طوری که اکنون بخش عمده‌ای از تولیدکنندگان غیرمجاز  بوده و زیرزمینی کار می‌کنند و پول برق مصرفی را هم پرداخت نمی‌کنند و حتی ممکن است برنامه‌های صنعت برق کشور را بهم بریزند. 

 دائمی گفت: باید برنامه‌هایی داشته باشیم که خیلی سریع توسعه نیروگاه داشته باشیم، اگر از نیروگاه خورشیدی که نیازی به سوخت هم ندارد استفاده کنیم ممکن است ظرف یک سال بتوانیم برق مورد نیاز ماینرها را در کشور تولید کنیم.

وی تاکید کرد: باید بتوانیم موضوع را ریشه‌ای حل کنیم، یعنی از اشکال مختلف انرژی از جمله تجدیدپذیرها و یا نیروگاه‌های پراکنده استفاده کنیم، یعنی خود ماینرها به این حوزه ها ورود کنند.

در هر حال مسأله رمزارزها را باید فراتر از افزوده شدن یک مصرف‌کننده به دیگر مصرف‌کنندگان برق در نظر گرفت و باید اثرات همه‌جانبه آن در بر بهم خوردن توازن تولید و مصرف برق و اثر جانبی آن بر انگیزه‌های کنشگران اقتصادی و در نهایت اثر آن بر تولید سایر کالاها و خدمات را لحاظ کرد و در سطح مسأله‌ای که می‌تواند به تهدیدی فزاینده برای ثبات صنعت برق، و ثبات اجتماعی و سیاسی و یا به عنوان فرصتی برای ایجاد اشتغال، ارزآوری در کشور نگریسته شود.