صفحه جهان: عبدالباری عطوان
تحلیلگرمسایل عرب در مورد سفر مقتدی صدر رهبر جریان صدرعراق به عربستان نوشت:محمد
بن سلمان طبق سیاستهایی که دنبال میکند در تلاش برای سرپوش گذاشتن بر اقدامات و
توطئههای کشورش علیه عراق در گذشته و جلب نظر حزب شیعه برای کاهش نفوذ ایران در
این کشور است.
عطوان در روزنامه فرامنطقهای رای الیوم نوشت: دیدار رهبر جریان شیعه صدر عراق از عربستان بسیاری را در منطقه خاورمیانه به خصوص عراق، عربستان و ایران به دلیل زمان و واکنشهای منفی یا مثبتی که این دیدار میتواند در روابط تنش آمیز ایران وعربستان داشته باشد، غافلگیر کرد. اهمیت این دیدار آن است که به دعوت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی درچارچوب رویکرد جدید ریاض نسبت به قوای سیاسی و دینی شیعه عراق و با هدف کاهش نفوذ ایران درعراق و حداقل تحقق توازن قدرت در این کشور صورت گرفته است.
وی یادآور شد: حزب پارلمانی جریان صدرعراق 34 کرسی در پارلمان این کشور و گروه مسلحی موسوم به ' سرایا السلام'با بیش از60 هزارمسلح از گروههای اصلی الحشد الشعبی را در اختیار دارد البته این گروه مسلح پیش از این با حملات رسانههای رسمی و غیررسمی عربستان به اتهام رفتارهای طایفه گرایانه و تجاوز به حقوق اهل سنت عراق روبرو بود.
در روزهای گذشته «قاسم الاعرجی» وزیر کشورعراق و «حیدر العبادی» نخستوزیر این کشور از ریاض دیدار داشتهاند و به نظر میرسد که در روزهای آینده «ایاد علاوی» نخستوزیر سابق و سیاسیون دیگرعراق با مسئولان عربستان دیدار داشته باشند.
این تحلیلگرعرب نوشت: دیدار مقتدی صدر ازعربستان که با استقبال گرم سعودیها همراه بود با واکنشها و انتقادات تند مسئولان و سیاسیون عراق و برخی تحلیگران ایرانی نیز همراه بود و برخی انتقادها به همزمانی این دیدار با افزایش حملات دستگاه امنیتی سعودی به مناطق شیعه نشین عربستان در شرق این کشور و اعدام آنها در شهرک شیعه نشین العوامیه اشاره داشتند.
کسانی که موافق سفر مقتدی صدر به ریاض هستند معتقدند که این سفر با دخالتهای عربستان درعراق متفاوت است و درعین حال مخالف هیمنه و نفوذ ایران درعراق است و ممکن است میانجی برای حل بحران در روابط عربستان و ایران باشد و پلهایی برای نزدیک شدن دو کشور به یکدیگر پایه ریزی کند و همچنین برای حل بحران دولت سعودی با مخالفان خود در شرق این کشور میانجی شود اما مخالفان در ایران و عراق معتقدند که این سفر میتواند باعث گسترش شکافهای سیاسی و قطب بندی روز افزون درعراق شود که وحدت ملی این کشور را در مرحله بازسازی مادی، انسانی و سیاسی با چالش مواجه کند.
وی تصریح کرد: محمد بن سلمان ساز وحدت قومیت عرب درعراق را میزند تا با تمرکز ایران بر هویت شیعه در این کشور مقابله کند و دو طرف سعی دارند که برای اردوگاه خود از طرفهایی که با آنها موافقند یارگیری کنند.
همچنین این رویکرد غافلگیرکننده و جدید عربستان با طرحی که یوسف العتیبه سفیر امارات در واشنگتن مطرح میکند همسویی دارد. سفیر امارات در روزهای گذشته از رویکردهای جدید و سکولار چهار کشور محاصرهکننده قطر سخن گفت.
این تحلیلگرعرب مینویسد: معضل اصلی محمد بن سلمان در تلاش خود برای مقابله با نفوذ ایران درعراق این است که سخنان سیاسی وی در چارچوب طایفه گری و در ضدیت با شیعه است و این درحالی است که مذهب شیعه درعراق، یمن، ایران و سوریه در کنار اهل سنت قرار دارد درنتیجه شانس موفقیت زیاد نیست اگرچه غیرممکن نیز نیست. رویکرد فرقه گرایانه و دولتی که متشکل از فرقههای مختلف است مانند آب و روغن هستند که نمیتوان آنها را درهم آمیخت.
عطوان با بیان اینکه بخش اعظم رسانههای عربستان و اغلب مبلغان برجسته این کشور در طول سالها با شیعیان دشمنی کرده و آنها را کافر، شیطان و دشمن اهل سنت دانسته و آنها را مرتد، رافضی و بنده آتش توصیف کردهاند اما اکنون حکام سعودی برای سران عراق فرش قرمز میگسترند. این امر نشان از تناقضات بسیار و نقص دیدگاه سیاسی سعودیها دارد چرا که انتقال از سیاستهای طایفه گرایانه که همیشه از سوی آنها دنبال شده به سیاست تسامح بین مذاهب و ادیان و نژادها مسالهای دل خواهی و یکدفعهای نیست.
اکنون ازشهروندان عربستانی و خلیجی میخواهند که همه آن اتهامها و توصیفات درباره رهبران شیعه عراق را فراموش کنند و آنها را به عنوان همپیمانان و برادران که میتوان با آنها زیست، قبول کنند. کلیه جنگهایی که در عراق، سوریه و یمن با هدف فرقه گرایانه و طایفهای به راه انداختهاند متوقف شوند و وارد مرحله گفت وگوی سیاسی و فکری برای رسیدن به راه حلهای همزیستی و تفاهم با یکدیگر شوند.
برخی معتقدند که سعودیها با توجه به شرایط، رفتار میکنند و میتوانند سیاستها و همپیمانان خود را با توجه به آن تغییر دهند اما هوش سیاسی حقیقی یک استراتژی ثابت و درازمدت را اقتضاء میکند نه اینکه این استراتژی بر اساس مزاج و واکنشهای انفعالی و آنی و انتقام جویانه طرح ریزی شود.
عطوان تصریح کرد: همیشه از همزیستی بین فرقههای دینی و نژادی براساس مساوات و احترام متقابل حمایت کردهایم و با فرقه گرایی به خصوص ازسوی عربستان مخالف و خواستار اصلاح مسیر سعودیها در این راه بوده ایم، امیدواریم که وی درها را بر روی برادران بخصوص رهبران شیعه عراق بگشاید و مواضع خود و سیاستهای فرقه گرایانه خود را اصلاح کند و باب گفت و گو را با یمن،عراق، ایران و سوریه باز کند تا شاید این موضوع باعث جلوگیری از ریخته شدن خونها و پایان جنگهای خونین به شکل مستقیم آن در یمن و نیابتی درسوریه شود.
وی درپایان مینویسد: منطقه عربی درحال حاضر در پرتگاه افلاس و سقوط قرار دارد و دلیل آن نیز طرحهای تجزیه طلبانه و جنگهای طایفه گرایانهای است که دخالتهای نظامی آمریکا درمنطقه درطول 50 سال گذشته پایهگذاری شده است. سعودیها عملیات طوفان قاطعیت در یمن را آزمودند و در سوریه آتش جنگ را شعله ور کردند و حامی جنگ در لیبی و عراق بودند که همگی نتایج فاجعه باری داشتند اکنون وقت آن رسیده که تا این بار منطق گفت و گو و همزیستی را امتحان کنند و حکمت و تعقل را در سیاستهای خود پیاده کنند شاید این گشایش نسبت به عراق نخستین قدم در این راه باشد.
عطوان در روزنامه فرامنطقهای رای الیوم نوشت: دیدار رهبر جریان شیعه صدر عراق از عربستان بسیاری را در منطقه خاورمیانه به خصوص عراق، عربستان و ایران به دلیل زمان و واکنشهای منفی یا مثبتی که این دیدار میتواند در روابط تنش آمیز ایران وعربستان داشته باشد، غافلگیر کرد. اهمیت این دیدار آن است که به دعوت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی درچارچوب رویکرد جدید ریاض نسبت به قوای سیاسی و دینی شیعه عراق و با هدف کاهش نفوذ ایران درعراق و حداقل تحقق توازن قدرت در این کشور صورت گرفته است.
وی یادآور شد: حزب پارلمانی جریان صدرعراق 34 کرسی در پارلمان این کشور و گروه مسلحی موسوم به ' سرایا السلام'با بیش از60 هزارمسلح از گروههای اصلی الحشد الشعبی را در اختیار دارد البته این گروه مسلح پیش از این با حملات رسانههای رسمی و غیررسمی عربستان به اتهام رفتارهای طایفه گرایانه و تجاوز به حقوق اهل سنت عراق روبرو بود.
در روزهای گذشته «قاسم الاعرجی» وزیر کشورعراق و «حیدر العبادی» نخستوزیر این کشور از ریاض دیدار داشتهاند و به نظر میرسد که در روزهای آینده «ایاد علاوی» نخستوزیر سابق و سیاسیون دیگرعراق با مسئولان عربستان دیدار داشته باشند.
این تحلیلگرعرب نوشت: دیدار مقتدی صدر ازعربستان که با استقبال گرم سعودیها همراه بود با واکنشها و انتقادات تند مسئولان و سیاسیون عراق و برخی تحلیگران ایرانی نیز همراه بود و برخی انتقادها به همزمانی این دیدار با افزایش حملات دستگاه امنیتی سعودی به مناطق شیعه نشین عربستان در شرق این کشور و اعدام آنها در شهرک شیعه نشین العوامیه اشاره داشتند.
کسانی که موافق سفر مقتدی صدر به ریاض هستند معتقدند که این سفر با دخالتهای عربستان درعراق متفاوت است و درعین حال مخالف هیمنه و نفوذ ایران درعراق است و ممکن است میانجی برای حل بحران در روابط عربستان و ایران باشد و پلهایی برای نزدیک شدن دو کشور به یکدیگر پایه ریزی کند و همچنین برای حل بحران دولت سعودی با مخالفان خود در شرق این کشور میانجی شود اما مخالفان در ایران و عراق معتقدند که این سفر میتواند باعث گسترش شکافهای سیاسی و قطب بندی روز افزون درعراق شود که وحدت ملی این کشور را در مرحله بازسازی مادی، انسانی و سیاسی با چالش مواجه کند.
وی تصریح کرد: محمد بن سلمان ساز وحدت قومیت عرب درعراق را میزند تا با تمرکز ایران بر هویت شیعه در این کشور مقابله کند و دو طرف سعی دارند که برای اردوگاه خود از طرفهایی که با آنها موافقند یارگیری کنند.
همچنین این رویکرد غافلگیرکننده و جدید عربستان با طرحی که یوسف العتیبه سفیر امارات در واشنگتن مطرح میکند همسویی دارد. سفیر امارات در روزهای گذشته از رویکردهای جدید و سکولار چهار کشور محاصرهکننده قطر سخن گفت.
این تحلیلگرعرب مینویسد: معضل اصلی محمد بن سلمان در تلاش خود برای مقابله با نفوذ ایران درعراق این است که سخنان سیاسی وی در چارچوب طایفه گری و در ضدیت با شیعه است و این درحالی است که مذهب شیعه درعراق، یمن، ایران و سوریه در کنار اهل سنت قرار دارد درنتیجه شانس موفقیت زیاد نیست اگرچه غیرممکن نیز نیست. رویکرد فرقه گرایانه و دولتی که متشکل از فرقههای مختلف است مانند آب و روغن هستند که نمیتوان آنها را درهم آمیخت.
عطوان با بیان اینکه بخش اعظم رسانههای عربستان و اغلب مبلغان برجسته این کشور در طول سالها با شیعیان دشمنی کرده و آنها را کافر، شیطان و دشمن اهل سنت دانسته و آنها را مرتد، رافضی و بنده آتش توصیف کردهاند اما اکنون حکام سعودی برای سران عراق فرش قرمز میگسترند. این امر نشان از تناقضات بسیار و نقص دیدگاه سیاسی سعودیها دارد چرا که انتقال از سیاستهای طایفه گرایانه که همیشه از سوی آنها دنبال شده به سیاست تسامح بین مذاهب و ادیان و نژادها مسالهای دل خواهی و یکدفعهای نیست.
اکنون ازشهروندان عربستانی و خلیجی میخواهند که همه آن اتهامها و توصیفات درباره رهبران شیعه عراق را فراموش کنند و آنها را به عنوان همپیمانان و برادران که میتوان با آنها زیست، قبول کنند. کلیه جنگهایی که در عراق، سوریه و یمن با هدف فرقه گرایانه و طایفهای به راه انداختهاند متوقف شوند و وارد مرحله گفت وگوی سیاسی و فکری برای رسیدن به راه حلهای همزیستی و تفاهم با یکدیگر شوند.
برخی معتقدند که سعودیها با توجه به شرایط، رفتار میکنند و میتوانند سیاستها و همپیمانان خود را با توجه به آن تغییر دهند اما هوش سیاسی حقیقی یک استراتژی ثابت و درازمدت را اقتضاء میکند نه اینکه این استراتژی بر اساس مزاج و واکنشهای انفعالی و آنی و انتقام جویانه طرح ریزی شود.
عطوان تصریح کرد: همیشه از همزیستی بین فرقههای دینی و نژادی براساس مساوات و احترام متقابل حمایت کردهایم و با فرقه گرایی به خصوص ازسوی عربستان مخالف و خواستار اصلاح مسیر سعودیها در این راه بوده ایم، امیدواریم که وی درها را بر روی برادران بخصوص رهبران شیعه عراق بگشاید و مواضع خود و سیاستهای فرقه گرایانه خود را اصلاح کند و باب گفت و گو را با یمن،عراق، ایران و سوریه باز کند تا شاید این موضوع باعث جلوگیری از ریخته شدن خونها و پایان جنگهای خونین به شکل مستقیم آن در یمن و نیابتی درسوریه شود.
وی درپایان مینویسد: منطقه عربی درحال حاضر در پرتگاه افلاس و سقوط قرار دارد و دلیل آن نیز طرحهای تجزیه طلبانه و جنگهای طایفه گرایانهای است که دخالتهای نظامی آمریکا درمنطقه درطول 50 سال گذشته پایهگذاری شده است. سعودیها عملیات طوفان قاطعیت در یمن را آزمودند و در سوریه آتش جنگ را شعله ور کردند و حامی جنگ در لیبی و عراق بودند که همگی نتایج فاجعه باری داشتند اکنون وقت آن رسیده که تا این بار منطق گفت و گو و همزیستی را امتحان کنند و حکمت و تعقل را در سیاستهای خود پیاده کنند شاید این گشایش نسبت به عراق نخستین قدم در این راه باشد.