آتشی که به جان خواهرخوانده‌ی «چهل ستون» انداختند 14فروردین-97
خبر رسید بخشی از کاخ قاجاری
سرهنگ‌آباد شهرستان زواره توسط افراد ناشناس در آتش سوخت، کاخی که صد سال بی‌توجهی
را به چشم دیده بود و حالا که میراث فرهنگی دستی به سر و روی ان کشیده بود، این
بار آتش به جانش افتاد تا فقط صفت بی‌توجهی برای آن کاربری نداشته باشد.
به گزارش ایسنا، مجموعه کاخ
"سرهنگ‌آباد" در شهرستان زواره استان اصفهان یا همان شکارگاه "سهام‌السلطنه"
در سال ۱۲۹۹ قمری توسط
"مصطفی قلی‌خان سهام السلطنه عرب عامری" در دهستان سفلی از توابع بخش
زواره اصفهان ساخته شده و نخستین گزارش تاریخی از این بنای ارزشمند را در سفرنامه
حاج سیاح در سال ۱۲۹۶ قمری به دست آوردند.
شاید بتوان گفت از یک قرن پیش تا همین یکی دو سال قبل، تلاش‌ها برای سرپا ماندن این بنا هنوز جواب نداده بود اما بی تفاوتی‌ها تا امروز چیزی از عمارت «چهل ستون سرهنگ آباد» که زیباترین کاخ تاریخی باقیمانده در دل کویر است، کم نکرده!
شاید بتوان گفت از یک قرن پیش تا همین یکی دو سال قبل، تلاش‌ها برای سرپا ماندن این بنا هنوز جواب نداده بود اما بی تفاوتی‌ها تا امروز چیزی از عمارت «چهل ستون سرهنگ آباد» که زیباترین کاخ تاریخی باقیمانده در دل کویر است، کم نکرده!
بنائی که بی‌شباهت به «چهل ستون»
اصفهان و باغ «عفیف‌آباد» شیراز نیست و سال‌هاست آن را خواهرخوانده‌ی «چهل ستون»
اصفهان می‌دانند چون 20 ستون و حوضی که با سنگ‌های مرمر زیبا مقابل ایوان بزرگ
عمارت قرار گرفته، در اثر انعکاس آب، ستون‌های چوبی ایوان در آب حوض به شکل «چهل
ستون» دیده می‌شود.
بنایی شاهانه که در دوره‌ی قاجار
ساخته شد و به دلیل آب و هوای کوهستانی‌اش، «سهام‌السلطنه» دستور داد تا کوشک و
شکارگاهی برایش در این مکان بسازند.
عمارت «چهل‌ستون سرهنگ‌آباد» با
حدود 600 متر مربع مساحت، یک کوشک اصلی و سه طبقه دارد و سه بخش بنا در منتهی‌الیه
شرقی عمارت شامل حمام، محل زندگی، خدمه‌ها و اصطبل قرار گرفته‌اند و در منتهی
الیه غربی آن نیز بادگیرِ خانه را ساخته‌اند.
کاخ هم از سه ایوان جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است. عمارت 20 ستون جنس چوب و پایه‌های سنگی دارد که بخش‌هایی از سقف آن با گذر زمان ریخته بود و حتی بخش‌هایی به دلیل بی‌توجهی‌ها، تغییرات جوی و حفاری‌های غیرمجازی که دست‌شان بیشتر به سراغ تزئینات بنا، کتیبه‌ها، نقاشی‌ها، آینه‌کاری‌ها و گچ‌بری‌ها رفته، آسیب‌های زیادی به چشم دیده‌اند.
کاخ هم از سه ایوان جنوبی، شرقی و غربی تشکیل شده است. عمارت 20 ستون جنس چوب و پایه‌های سنگی دارد که بخش‌هایی از سقف آن با گذر زمان ریخته بود و حتی بخش‌هایی به دلیل بی‌توجهی‌ها، تغییرات جوی و حفاری‌های غیرمجازی که دست‌شان بیشتر به سراغ تزئینات بنا، کتیبه‌ها، نقاشی‌ها، آینه‌کاری‌ها و گچ‌بری‌ها رفته، آسیب‌های زیادی به چشم دیده‌اند.
در گذشته؛ سقف عمارت را تیرک‌های
چوبی با روکش فلز پوشانده بودند که بر اثر بی‌توجهی از بین رفته و بخش‌هایی از
آیینه‌کاری‌ها هم به سرقت رفته‌اند.
براساس آن‌چه از حرف و حدیث‌های
بومی‌های منطقه که از نقل‌قول‌های شفاهی گذشتگان به یاد آورده می‌شود، داستان این
خانه و مالک اولیه‌اش قدری متفاوت است؛ برخی از مردم می‌گویند «سهام السلطنه در
کاخ خود نتوانست زندگی کند و به دلیل یاغی بودنش دستگیر می‌شود و شاهزادگان و خدمه
آن برای مدتی در این مکان اسکان یافتند.»
البته رد پای اظهارنظرهای متفاوت امروزی را می‌توان حتی در پرونده‌ی ثبتی این بنا نیز به چشم دید.
البته رد پای اظهارنظرهای متفاوت امروزی را می‌توان حتی در پرونده‌ی ثبتی این بنا نیز به چشم دید.
اگرچه در پرونده‌ی ثبتی «مجموعه‌ی
سرهنگ‌آباد زواره» نوشته شده که این بنا در 28 تیرماه 55 و به شماره‌ی 1278 در
فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، اما «احمد آزادی» (باستان‌شناسی که نامش به عنوان
بررسی کننده این بنای تاریخی روی پرونده دیده می‌شود)، در تاریخ 18 مرداد 1376
عبارت «حکم ثبت ندارد» را برای مجموعه‌ی تفرجگاهی به کار برده است و این یعنی بنای
تاریخی «مجموعه‌ی سرهنگ آباد زواره» هنوز نیاز به توجه متولیان میراث فرهنگی دارد.
شاید بتوان گفت این بی‌توجهی در
طول سال‌های گذشته ادامه‌دار بوده است، اما به تازگی و بعد از حدود 100 سال با
اختصاص اعتباری حدود ۵۰۰
میلیون تومان، اقدامات برای آغاز مرمت و ساماندهی این کاخ آغاز شده بود، اما اکنون
حتی فریدون اللهیاری، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان در
مورد این بنای تاریخی توضیح داد: عملیات مرمت مجموعه تاریخی کاخ سرهنگ‌آباد زواره
از نیمه اول سال ۱۳۹۶ با اعتباری حدود پانصد
میلیون تومان آغاز شد و تا پایان اسفند سال گذشته ادامه یافت.
او با اشاره به اینکه این مجموعه
دارای مالکیت خصوصی بوده، افزود: سال گذشته با توجه به اینکه این مجموعه تاریخی به
مدت نزدیک به ۱۰۰ سال متروک مانده بود، با
توافق با مالکان که به سختی نیز انجام شد کار مرمت با توجه به صعب‌العبور بودن
منطقه و فاصله ۴۰ کیلومتری روستای سرهنگ
آباد از مرکز شهر، صرفا با اعتبارات دولتی آغاز شده و پس از پایان مرحله اول مرمت
در پایان اسفند ماه سال گذشته پیمانکاران با نظارت اداره کل میراث فرهنگی، مجموعه
را تحویل مالکان دادند.
وی همچنین در مورد تعرض صورت
گرفته در این مجموعه تاریخی تاکید کرد: صبح امروز _سه شنبه ۱۴ فروردین_ گزارش‌های مردمی به
یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان حاکی از این بوده که متاسفانه برخی
افراد ناآگاه با تعرض به این مجموعه تاریخی و با روشن کردن آتش، بخشی از ایوان
چوبی این اثر تاریخی که در سال گذشته مرمت شده بود، را سوزاندند.
او ادامه داد: با سرعت عمل یگان
حفاظت میراث فرهنگی شهرستان اردستان و آتش‌نشانی شهر زواره، خوشبختانه از سرایت
آتش به مجموعه اصلی بنا جلوگیری شد، اکنون نیز با کنترل آتش، توانسته‌ایم مجموعه
اصلی بنا را از تعرض نجات دهیم.
به گفته‌ی وی در حال حاضر نیز با رفع خطر، مدیریت میراث فرهنگی و یگان حفاظت شهرستان با حضور مسئولان قضائی شهرستان در محل استقرار یافته و در حال پیگیری این اتفاق هستند.
به گفته‌ی وی در حال حاضر نیز با رفع خطر، مدیریت میراث فرهنگی و یگان حفاظت شهرستان با حضور مسئولان قضائی شهرستان در محل استقرار یافته و در حال پیگیری این اتفاق هستند.
اللهیاری همچنین در مورد نحوه‌ی
پیگیری این آتش‌سوزی تاکید کرد: اگر چه این مجموعه مالک خصوصی دارد، اما با توجه
به ثبت ملی این اثر و منحصر به فرد بودن آن با تمام توان پیگیر این تعرض و عمل غیر
فرهنگی هستیم.
انتهای پیام
