مذاکرات ایران و گروه 1+5 طی دو روز گذشته در
ژنو سوئیس در حالی انجام شد که رئیس و سخنگوی تیم مذاکرهکننده کشورمان، هر چند
فضای مذاکرات را مثبت دانستند اما رسیدن به توافق را زمانبر و دشوار ارزیابی
کردند.مذاکرات ژنو در روزهای سهشنبه و چهارشنبه در 4 نوبت در محل دفتر اروپایی
سازمان ملل در ژنو سوئیس برگزار شد.در جلسه صبح روز سهشنبه این مذاکرات محمدجواد
ظریف طرح پیشنهادی ایران را با عنوان «پایانی بر یک بحران غیرضروری آغازی بر افقهای
جدید» به صورت پاورپوینت و به زبان انگلیسی ارائه کرد.دقایقی بعد از شروع مذاکرات
بود که مایکل مان، سخنگوی کاترین اشتون همچون دورههای قبلی با برگزاری کنفرانس
خبری در جمع خبرنگاران حاضر شد تا ضمن پاسخگویی به پرسش خبرنگاران، مواضع 1+5 و
خواستههای آنها را در قالب پاسخ به خبرنگاران، تشریح و تبیین کند. از این رو بود
که او در جایجای کنفرانس خبری 20 دقیقهای خود، از هر فرصتی بهره جست تا بارها بر
این نکته تاکید کند که طرف غربی منتظر رویکرد سازنده ایران و گامهای عملی تهران
برای اعتمادسازی و شفافسازی درباره صلحآمیز بودن فعالیتهای هستهای ایران است.مثبتترین
نکتهای که در سخنان سخنگوی اشتون بیان شد، این بود که او گفت، تیم مذاکرهکننده 1+5، با «خوشبینی محتاطانهای»
طرح ایران را بررسی میکند.بعد از مذاکرات نوبت صبح روز سهشنبه سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی
و بینالملل وزیر امور خارجه در مرکز کنفرانسهای بینالمللی ژنو حضور یافت و صرفا
در جمع خبرنگاران داخلی به تشریح چارچوبهای طرح ایران پرداخت. وی تاکید کرد که
این طرح محرمانه است و محرمانه باقی خواهد ماند تا مذاکرات به نتیجه برسد.
تشریح طرح پیشنهادی ایران.
وی گفت: برای مذاکرات یک هدف مشترک در طرح ایران تعیین شده است،
امری که در مذاکرات گذشته وجود نداشت و هر یک از دو طرف هدف خاص خود را دنبال میکردند
که متفاوت بود.عراقچی اظهار کرد: هدفی که ما در طرح معرفی کردیم عبارت است از
تضمین حقوق ایران برای استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای که شامل فعالیتهای غنیسازی
و اطمینان از ماهیت صرفا صلحآمیز این برنامه است.عضو تیم مذاکرهکننده هستهای
کشورمان که پس از پایان نشست صبح مذاکرات ایران و 1+5 در جمع خبرنگاران ایرانی
صحبت میکرد گفت که هدف مشترک مدنظر ایران که در طرح ارائه شده میتواند از راههای
زیر دنبال شود:1- اجرای حق ایران برای توسعه و تحقیق و تولید و استفاده از انرژی صلحآمیز هستهای برای مقاصد
صلحآمیز.2- همکاری بینالمللی
در اجرای حقوق ایران.3- رفع کامل تمام تحریمهای یکجانبه و چندجانبه.4- همکاری در
زمینه نگرانیها و علایق مشترک.وی تاکید کرد که گام اول برای یک دوره شش ماهه در
نظر گرفته شده است که میتواند در صورت آمادگی از این زمان هم کمتر شود.عراقچی
مشخصات گام پایانی طرح ایران را به شرح زیر اعلام کرد:1- استفاده از فتوای مقام
معظم رهبری به عنوان مهمترین اقدام اعتمادساز.2- ادامه غنیسازی برای ایران و
برخورداری از تاسیسات هستهایاش شامل راکتورهای تحقیقاتی.3- همکاری صلحآمیز هستهای
بین دو طرف.4- شفافیت و نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی.5- لغو جامع و کامل همه
تحریمهای شورای امنیت (یکجانبه و چندجانبه)6- برخورداری از جدول زمانی درباره
اقدامات فوق.
دور دوم مذاکرات
دور دوم مذاکرات بین ایران و 5+1 عصر روز سهشنبه در حالی برگزار
شد که ریاست هیئت ایرانی را دکتر عراقچی بر عهده داشت و بررسی جزئیات طرح ایران،
سطح و میزان غنیسازی و موضوع پروتکل الحاقی از موضوعات مورد بحث در دور دوم
مذاکرات بود.عراقچی پس از پایان دور دوم مذاکرات درباره فضای مذاکرات در روز نخست گفت: بحثها
جدی و فضا مثبت بود. هر دو طرف سعی دارند از طرح مباحث جنجالی خودداری کنند و لحن
صحبتها مثبت است. ما در طرف مقابل تغییر لحن به سمت مثبت شدن دیدهایم، اما
رویکرد آنها هنوز تغییر نکرده است.این مقام وزارت خارجه کشورمان تاکید کرد: از
اینکه مذاکرات جدی و واقعی بود هر دو طرف به خصوص غربیها بسیار راضی بودند.وی با
بیان اینکه هنوز برای قضاوت در مورد نتیجه مذاکرات زود است و رسیدن به توافق زمانبر
است، گفت: موضوع مذاکره بر سر سطح غنیسازی و اجرای پروتکل الحاقی در پیشنهاد
ایران وجود دارد و از نظر ایران قابل بحث است اما هیچ یک از این مباحث در گام اول
پیشنهاد ایران نیست اما بحثی از گام پایانی پیشنهاد ایران است.وی درباره اظهارات
مایکل مان مبنی بر اینکه ایران باید گام اول را بردارد و درباره برنامه هستهای
خود شفافسازی کند، نیز گفت: سخنان وی در تضاد با طرح پیشنهادی ایران است.وی
افزود: آقای مایکل مان از فضای مثبت مذاکرات سخن میگوید اما اظهارات او
ناامیدکننده است.وی در مصاحبه با خبرگزاری ایتالیایی آیپیاس نیز گفت: ایران برای
اجرای پروتکل الحاقی در پایان توافق هستهای دوجانبه آمادگی دارد.
دیدار دوجانبه ظریف و اشتون
دیدار دوجانبه ظریف و اشتون
بعد از برگزاری دور دوم مذاکرات ایران و گروه 5+1 عصر روز سهشنبه
محمدجواد ظریف و کاترین اشتون برای جمعبندی مذاکرات برگزار شده در روز نخست مذاکرات
با یکدیگر مذاکره و رایزنی کردند که به گفته مایکل مان سخنگوی اشتون حول مباحث فنی
بوده است.مان گفت: در روز نخست برای اولین بار مباحث فنی با جزئیات زیاد مورد بحث قرار
گرفت.مان اظهار کرد: ما صبح روز سهشنبه طرح ارائه شده توسط محمدجواد ظریف، وزیر
امور خارجه ایران را دریافت کردیم و این طرح با موفقیت بسیار زیادی معرفی شد.وی
همچنین اعلام کرد که کنترل اجرای توافقهای احتمالی این طرح و 5+1 بر عهده آژانس
خواهد بود.ظریف نیز دیروز در صفحه فیسبوک خود با اشاره به برگزاری مذاکرات روز
نخست ایران و 5+1 دیدارش با کاترین اشتون نوشت: همان طور که قبلا هم عرض کردم،
مذاکره و رسیدن به راهحل دشوار است و مذاکره در جزئیات نیازمند زمان و دقت
فراوان. نمیشود انتظار داشت که بیاعتمادی متقابل انباشتهای که میان طرفین ایجاد
شده است با یک جلسه مثبت و سازنده کاملاً برطرف شود.
تاخیر در برگزاری روز سوم مذاکرات
دور سوم مذاکرات ایران و 5+1 که دیروز صبح قرار بود برگزار شود به
دلیل برگزاری نشست هماهنگی داخلی گروه 5+1 به ریاست اشتون و طولانی شدن این جلسه
به تاخیر افتاد و ساعت 14/30 به وقت تهران شروع و دو ساعت به طول کشید.در نشست سوم
که بین معاونان وزرای خارجه ایران و 1+5 برگزار شد، دو طرف توافق کردند که دور
بعدی مذاکرات 15و 16 آبان ماه در ژنو سوئیس برگزار شود. همچنین در این نشست توافق
شد کمیتههای کارشناسی با حضور متخصصان تحریم و هستهای میان دو طرف تشکیل شود.دور چهارم مذاکرات دور چهارم مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 که آخرین دور
مذاکرات فشرده دو روز گذشته نیز بود عصر دیروز با حضور دکتر ظریف وزیر امور خارجه
کشورمان و کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار شد. ظریف پیش از
برگزاری این نشست با همتای سوئیسی خود نیز دیدار کرد.
بیانیه مشترک ایران و 1+5
در پایان دور چهارم مذاکرات بین ایران و گروه 1+5 دو طرف بیانیه
مشترکی را تحت عنوان بیانیه مشترک نشست ژنو صادر کردند.متن بیانیه مشترک دو طرف از
این قرار است:هیئتهای نمایندگی اعضای eu3+3 (سه کشور عضو اتحادیه
اروپایی + 3) و جمهوری اسلامی ایران به ریاست نماینده عالی اتحادیه اروپایی در
سیاست خارجی و امنیتی و وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دو روز مذاکرات
محتوایی و با نگاهی رو به آینده در شهر ژنو در روزهای ١٥و ١٦ اکتبر برگزار کردند.برپایه
فضای مثبت اولین جلسه وزیران در نیویورک در تاریخ ٢٦ سپتامبر، وزیر خارجه جمهوری
اسلامی ایران کلیات طرحی را بهعنوان مبنای مذاکرات ارائه کرد که توسط اعضای گروه eu3+3(سه کشور عضو اتحادیه
اروپایی + 3) بهعنوان مشارکتی مهم در فرایند مذاکرات به دقت مورد بررسی قرار میگیرد.
اعضای هیئتهای نمایندگی مشورتهای دوجانبه و مشترکی پیرامون عناصر مختلف رهیافت
پیشنهادی را به صورت عمیق پیگیری کردند. تصمیم گرفته شد که جلسه بعدی اعضای گروه در ژنو در
تاریخ ٨-٧ نوامبر برگزار شود.اعضا همچنین موافقت کردند که کارشناسان هستهای، علمی و امور تحریم
کشورهای eu3+3
(سه کشور عضو اتحادیه اروپایی + 3) و جمهوری اسلامی ایران قبل از نشست آینده و
برای بررسی اختلاف نظرات و تهیه و تدوین قدمهای عملی تشکیل جلسه دهند.
نشست خبری اشتون
ظریف و کاترین اشتون پس از پایان 4 دور مذاکره بین ایران و گروه1+5
در کنفرانسهای خبری جداگانهای حضور یافته و به سؤالات خبرنگاران پاسخ دادند.اشتون
در این کنفرانس خبری گفت: برای اولین بار به یک بیانیه مشترک رسیدیم و گروه 5+1
و ایران در این مذاکرات دو روزه به توافقی رسیدند که مذاکرات بعدی را 7 و 8
نوامبر در ژنو برگزار کنند. کارشناسان فنی ایران و 5+1 هم قبل از این جلسه با
یکدیگر دیدار خواهند داشت.اشتون در پاسخ به این سوال که آیا ایران با لغو اورانیوم
غنیسازی تا 20 درصد موافقت کرده یا خیر گفت: من در مورد جزئیات نمیتوانم صحبت
کنم و این جزئیات در حال حاضر محرمانه هستند.اشتون در پاسخ به این سوال که 5+1
برای اعتمادسازی چه کاری انجام خواهد داد گفت: ما 3 سال در این خصوص با ایران بحث
کردیم و مذاکراتمان هر قدر هم که لازم باشد ادامه میدهیم تا به یک نتیجه مناسب
دست یابیم.مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پاسخ سؤالی درباره طرح ایران گفت:
بگذارید فقط همینقدر بگویم که ما در مذاکراتمان در دو روز گذشته گام اول
اعتمادسازی را برداشتیم و من از فرایندی که در آن هستیم رضایت دارم هرچند فکر میکنم
راه درازی در پیش داریم.مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا افزود: قدرتهای جهانی به
دقت پیشنهادهای هستهای را پیش از مذاکرات نوامبر مورد بررسی قرار خواهند داد.اشتون
در مورد غنیسازی ایران در خاک خودش نیز گفت: ایران حق دارد در خاک خود غنیسازی
کند اما در یک شکل متفاوت و ما در برخی موارد حرف خود را زده و نظر خود را اعلام
کردهایم و به نظر من ایران باید این حق را داشته باشد.وی در پاسخ به این سؤال که
در صورت توافق، تحریمهایی که آمریکا به صورت یکجانبه وضع کرده برداشته خواهد شد
یا خیر گفت: وقتی شورای امنیت از من خواست رهبری 5+1 را بر عهده بگیرم، من
خواستم که به عنوان یک تیم عمل کنیم و اکنون هم به این همین صورت
اقدام خواهیم کرد.
نشست خبری ظریف
وزیر امور خارجه کشورمان نیز در نشست خبری خود در پایان مذاکرات
تأکید کرد: برای اولین بار بیانیه مشترک صادر کردیم و در سطح کارشناسان مذاکرات را
ادامه خواهیم داد و در نوامبر مجددا مذاکره خواهیم کرد.ظریف که با ویلچر
وارد سالن محل برگزاری کنفرانس خبری شده بود افزود: ما جزئیات را منتشر نمیکنیم و
جزئیات را در اتاق مذاکرات مطرح میکنیم وی گفت: ما احساس میکنیم که دلیلی
برای نگرانی از برنامه هستهای ایران نیست و هدف ما ایجاد میکند که نگرانیهای
احتمالی را رفع کنیم و امیدواریم با متانت و صبر و اجماع داخلی مذاکرات را پیش
ببریم و خوشبین هستم که بتوانیم به اهداف مشترک برسیم. وی تصریح کرد که وارد
مرحله سختی شدهایم.ظریف در ادامه در پاسخ به خبرنگار کریستین ساینس مانیتور گفت:
مذاکرات نشان میدهد که دو طرف جدی هستند و میخواهند زمینه مشترکی را ایجاد کنند
و ما با همکاران خود این موضوع را پیگیری کرده و این را به تهران منتقل خواهیم کرد
و ما با اراده کافی سیاسی میتوانیم مشکلات را رفع کنیم و باید به جلو حرکت کنیم
تا مشکلات مرتفع شود.وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به این سؤال که پیش از مذاکرات
شما اشاره کردید که جدیت طرف مقابل را میسنجید و آیا گامهای طرف مقابل متوازن
بود یا خیر گفت: این مذاکرات بیش از هر چیز برای ایجاد اعتماد متقابل است چرا که
مردم ایران اعتماد زیادی به نحوه برخورد جامعه غربی با جمهوری اسلامی ندارند و لذا
نیاز است که این اعتماد متقابل ایجاد شود هرچند که از نظر ما دلیلی برای بیاعتمادی
به ایران وجود ندارد و ما باید گامهای متوازنی برداریم که اعتماد متقابل بازگردد
و این برای 5+1 هم مهم است و احساس میکنم قدم مهمی برداشتیم و بحثها جدی
بود و وارد جزئیاتی شدیم که دو طرف به آن نیاز داشتند و توازن لازم به نظر من وجود
داشت و امیدواریم این شروع خوبی برای گامهای بعدی باشد.ظریف در ادامه در پاسخ به
خبرنگار دیگری گفت: ما نیازی داریم که به آینده با دید مثبت نگاه کنیم و به عقب
برنگردیم و ما در حال حاضر تمایل داریم که همکاری گستردهتری داشته باشیم. به نظر
من طرف دیگر باید قدری بهتر این واقعیتها را قبول کند تا به این ترتیب برخی از
شکافها پر شود و البته این اتفاقهایی که افتاد برای 5+1 جدید بود و آنها اکنون
برای واکنش به پیشنهادهای ما به وقت نیاز دارند و امیدوارم راه حل منطقی در پیش
بگیرند و ما نیاز داریم که آمریکا حسن نیت خود را عملا نشان دهد تا بتوانیم به سمت
یک مسیر گام برداریم و باید از دامن زدن به مسائلی که مشکلات را پیچیده میکند،
دوری کرد.وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سؤال دیگری تأکید کرد: با توجه به اینکه موضوعات
فعلی فنی و تخصصی هستند پیشنهاد شد برای جلوگیری از اتلاف وقت، موضوعات فنی تا
فاصله نشست بعدی پیگیری شود و من احساس میکنم سطح شرکتکنندگان در سطح قابل توجهی
خواهد بود و افرادی هستند که از تخصص بسیار بالایی در امور هستهای برخوردار هستند
و شاید نیاز باشد که در دور آینده افرادی که تخصص تحریم هم داشته باشند، در تیم
هستهای اضافه کنیم.ظریف در پاسخ به خبرنگار المانیتور هم گفت: ما یک دور نشست در
سطح وزرا تا به امروز داشتهایم و من حاضر هستم که باز هم در سطح وزرا جلسه داشته
باشم و من از دو روز گذشته راضی هستم و از همکاران تقاضا کردم که مذاکرات را
آقایان عراقچی و تخت روانچی از جانب ما شرکت کنند و ما یک تیم دائمی خواهیم داشت.
این دور از مذاکرات بسیار جدی بود و ما یک هدفگیری سیاسی نیاز داریم و اراده مورد
نیاز و حرکت مورد نیاز سیاسی برای ما ایجاد شد و امیدوارم در آینده هم بتوانیم در
سطح وزرا برای نهایی کردن توافقات جلسه داشته باشیم.وزیر خارجه در پاسخ به اینکه
پروتکل الحاقی را خواهد پذیرفت یا خیر گفت: ما داریم بر روی مکانیزمهای مختلف بحث
میکنیم و در ایران در باره پروتکل الحاقی یک سری محدودیتهای قانونی وجود دارد و
ما اکنون نمیتوانیم جزئیات را منتشر کنیم و بعدها درباره آنها بحث خواهد شد.ظریف
درباره اینکه غربیها چه گامی را باید برای اعتمادسازی بردارند گفت: من فکر میکنم
از تجربه تلخ گذشته درسهای مهمی آموخته شده و دیدگاه حاصل جمع صفر منفعتی برای
کسی نداشته و دوستان ما در غرب میدانند که تحریمها نه تنها باعث تغییر سیاست
ایران نشد بلکه مردم ایران از اصول خود پیروی کردند و این را با حضور حماسی خود در
انتخابات نشان دادند و من احساس میکنم که آنها باید به این نتیجه منطقی رسیده
باشند که باید مسیر خود را عوض کنند و ما این تغییر مسیر را رصد خواهیم کرد که تا
چه میزان آمادگی تغییر این گامها وجود دارد. امروز و دیروز شروع بدی نبود و ما میتوانیم
احساس کنیم این درس آموخته شده است و بعد از اینکه وارد اقدامات عملی شدیم میزان
جدیت طرفین مشخص خواهد شد و من یقین دارم که جمهوری اسلامی به این سمت حرکت خواهد
کرد.مسئول دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد: وارد مرحله جدی شدیم که مرحله
دشوارتری است که باید با حسن نیت و اراده سیاسی لازم به نتیجه برسانیم.
آخرین خبرها از مذاکرات ژنو
سید عباس عراقچی عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در پایان نشست
خبری ظریف در جمع خبرنگاران گفت: نشست بعدی که قرار است هفت و هشت
نوامبر(16و17آبان ماه) در ژنو برگزار شود همچون نشست ژنو به ریاست ظریف و اشتون و
در سطح معاونان برگزار خواهد شد.معاون وزیر خارجه کشورمان با بیان اینکه ایران
تغییر رویکرد در مذاکرات داشته، یادآور شد: ولی این به معنای تغییر در سیاست نیست.
سیاست ما کماکان ادامه برنامه صلح آمیز هسته ای است. ولی رویکرد ما توجه به نگرانی
های موجود و تعریف یک بازی برد - برد است که این رویکرد باعث شده مذاکرات فضای
مثبتی به خود بگیرد و به صورت مذاکرات جدی به پیش برود.عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ادامه داد: مذاکرات در ژنو کاملا مفصل و جدی و در
رابطه با جزییات بود و جزییات را بعد از رسیدن به توافق اعلام می کنیموی تصریح
کرد: اختلافات کماکان زیاد است
اما در مسیری افتادیم که آنها را برطرف کنیم.عراقچی افزود: کشورهای گروه 1+5 چارچوبهای
طرح پیشنهادی ایران برای حل اختلافات را پذیرفتند اما باید منتظر اقدامات عملی
آنها باشیم.