سبيل كسي را چرب كردن چگونه بوجود آمد؟!

 آشنايي با ضرب‌المثل‌ها 

سبيل كسي را چرب كردن چگونه بوجود آمد؟!11 اسفند -92

آخوند های مفت خور غیر مولد چون دست بگیر ونه بده دارند بنابراین سبیل چرب کردن دوران صفویه و قاجاررا تبدیل به ریش کردند تا همچنان از مردم اخاذی کنند.

در دوره ی صفويه و قاجاريه بازار سبيل در ميان مردم رونق بسيار داشت و پادشاهان آن دوران از جمله خود شاه عباس سبيل‌هاي چخماقي و كلفت مي‌گذاشتند و همه حاكمان و قزلباش‌ها و افراد وابسته به دستگاه سلطنت نيز براي جلب نظر و حمايت سلطان و حاكمان و رسيدن به مقاصد خود از آنان پيروي مي‌كردند و صاحب سبيل‌هاي از بناگوش در رفته بودند. آنان ناگزير بودند همه روزه چند بار به نظافت و آرايش سبيل خود بپردازند و آن را با روغن مخصوصي چرب كرده و مالش دهند تا هم شفاف شود و هم به علت چسبندگي روغن رو به بالا حالت بگيرد و اگر در اين كار كوتاهي مي‌كردند، سبيل هايشان آويزان مي‌شد و آن هيبت و زيبايي را كه نظر ديگران را به خود جلب مي‌كرد، از دست مي‌داد. 

آن كساني كه توانايي مالي كافي نداشتند، خود به چرب كردن سبيل‌هاي خود مي‌پرداختند، ليكن سران و ثروتمندان، به هنگامي كه مهماني رسمي داشتند و يا مي‌خواستند به مهماني بروند، كساني را براي چرب كردن سبيل خود در استخدام داشتند كه در اين هنگام دست به كار مي‌شدند و با روغني مخصوص سبيل‌هاي آنان را جلا و زيبايي مي‌دادند. اين مستخدمان اگر به خوبي از عهده چرب كردن و جلا دادن سبيل اربابان خود بر مي‌آمدند موجب خوشنودي و خرسندي بسيار آنان مي‌شدند و در اين هنگام هر چه مي‌خواستند از آنان طلب مي‌كردند كه بي‌درنگ برآورده مي‌شد. 

شادروان عبدالله مستوفي در كتاب "شرح زندگاني من" مي‌نويسد كه مظفرالدين شاه نيز در سفر اروپا مردي به نام ابوالقاسم خان را همراه خود برده بود كه در مواقع معين سبيل او را چرب مي‌كرد و جلا مي‌داد. هنگامي كه سبيل شاه چرب مي‌شد و از زيبايي و ابهت آن شاد مي‌شد و سر حال مي‌آمد، چرب كننده سبيل و اطرافيان شاه موقع را مغتنم شمرده و هر تقاضايي داشتند مي‌نمودند، زيرا مي‌دانستند كه او سر كيف است و حتماً تقاضاهايشان را بر خواهد آورد و بدين ترتيب عبارت "سبيل كسي را چرب كردن" در آن دوره به معني اخاذي كردن و گرفتن چيزي از صاحب سبيل فهميده مي‌شد و به عنوان اصطلاح در ميان مردم رايج و مرسوم شد. امروز اما اين اصطلاح در مفهومي وارونه و به معني دادن چيزي به كسي به قصد برآورده شدن خواسته فهميده مي‌شود كه در اين معنا با رشوه دادن برابر و به همين معني نيز دريافت مي‌شود. به عبارت ديگر اصطلاح "سبيل كسي را چرب كردن" در گذشته به معني گرفتن چيزي از كسي و امروزه در مقام رشوه به معني دادن چيزي به كسي فهميده مي‌شود.