گزیده ها 8 تیر- 94
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید
مجدد بر اهمیت توجه به تحزّب و صراحت قانون اساسی به این مسأله، گفت: راه واقعی ما
این است که با میدان دادن به احزاب بزرگ زمینه حضور همه مردم را در تفکرات سیاسی
مختلف فراهم کنیم.
به گزارش ایرنا از روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی در دیدار جمعی از جانبازان و خانواده های مکرم شهدای انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و جمعی از اعضای کانون رهروان شهدای این حزب و دبیران احزاب مختلف با ابراز تأثر شدید از زنده شدن خاطره انفجار خونین دفتر حزب جمهوری اسلامی، گفت: در واقعه هفتم تیر دشمنان انقلاب به فکر یک کودتای خونین بودند.
وی ادامه داد: دشمنان انقلاب فکر می کردند با این انفجار دولت، مجلس و قوه قضائیه را از رسمیت می اندازند اما خداوند متعال همیشه یاور مردم ایران بود و خواهد بود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر اینکه انفجار دفتر حزب جمهوری از تلخ ترین اتفاقات زندگی سیاسی اش بود، درخصوص آوردن مجروحان حادثه به مجلس نیز گفت: پس از به رسمیت یافتن جلسه به خاطر حد نصاب تعداد نمایندگان ، زنگ آغاز جلسه را به صدا درآوردم که شیرینی عنایت خدا را با تمام وجود چشیدم.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در تحلیلی از اوضاع مبارزه مخصوصاً در سال های آخر و اوج سخت گیری های ساواک، گفت: در آن شرایط کسانی مبارزه کردند که جوهر آنها پس از انقلاب با حزب جمهوری اسلامی پیوند خورد.
وی با تشریح برنامه های مبارزه با رژیم پهلوی، از سخنرانی ها، بیانیه ها و تبلیغ مسلحانه، به ضرورت های تحزب در آن شرایط پرداخت و گفت: دو بار پیشنهاد تشکیل حزب را در زمانی که امام در تبعید بودند، خدمت ایشان دادیم که قبول نکردند و بعدها فهمیدیم عمده ملاحظه ایشان نگرانی از شناسایی مبارزین و دستگیری آنان بود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری مسائل مختلف کشور در نخستین ماه های پس از پیروزی انقلاب اسلامی که کشور نیاز به دولت برای رسیدگی به نیازهای جامعه داشت، گفت: امام راحل دبیر کل نهضت آزادی را به عنوان نخست وزیر دولت موقت انتخاب کردند که در زمان مبارزه ، تشکیلات داشتند.
هاشمی رفسنجانی با بیان خاطره دیدار خود با امام و صحبت با ایشان در خصوص اهمیت تحزّب و اینکه نیروهای مذهبی باید تشکیلاتی داشته باشند، گفت: امام(ره) با هوشیاری سیاسی خویش موافقت و تأکید کردند که بروید حزب تشکیل دهید و حتی برای هزینه تأسیس مبلغی را به عنوان فعالیت های فرهنگی دادند و حزب جمهوری اسلامی تشکیل و به سرعت در سراسر کشور گسترش یافت.
وی با اشاره به مباحثی که در زندان با زندانیان متعدد از گرو ه ها و احزاب مختلف داشت، گفت: افراد وابسته به احزاب چپ و مارکسیستی که خود را محبوب طبقه کارگری با شعار محروم پسند می دانستند، صریحاً می گفتند شما مذهبی ها رأی ندارید اما ما می دانستیم که دین در فطرت مردم ایران است و این را از علاقه عمیق آنان در طول سال های مبارزه فهمیده بودیم.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تبیین نقش و تأثیر حضور مردم در همه مراحل انقلاب که همواره مورد تأکید مؤکد امام راحل بود، گفت: با حضور مردم انقلاب اسلامی پیروز شد، با مردم در جنگ هشت ساله دفاع کردیم و خرابی های کشور را ساختیم و هنوز هم علیرغم بعضی از نارضایتی ها مردم، حضور در اجتماعات میلیونی را وظیفه خود می دانند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر این نکته که انقلاب پایه اش مردمی بود و امام هم بر مردم تکیه می کردند، گفت: در زندان که بودیم مأموران رژیم پهلوی می گفتند آنقدر در زندان باید بمانید تا موی سرتان مانند دندان هایتان سفید شود، اما ما می دانستیم مردم به پا می خیزند و بی نظیرترین انقلاب دنیا را به وجود می آورند.
وی اظهار داشت: گروهکهای معاند تصمیم گرفته بودند بسیج کننده های مردم را ترور شخصیتی و فیزیکی کنند و در این بین آیت الله دکتر بهشتی بیشتر از دیگران آماج توهین و تهمت های افراطیون قرار گرفت که سرانجام به شهادت مظلومانه ایشان منجر شد؛ همین مظلومیت باعث شد تا آن تعبیر جاودانه امام درباره ایشان در تاریخ ثبت شود.
هاشمی رفسنجانی در تأیید افتخارات شهدای هفت تیر و به ویژه سید مظلومان گفت: الان شرایطی پیش آمده که بعضی ها مسابقه می گذارند تا خودشان را به شهدای هفت تیر و به ویژه دکتر بهشتی مرتبط کنند و این اعاده به خاطر آن است که متوجه شده اند نظر جامعه به سوی شهید بهشتی و شهدای مظلوم حزب جمهوری است.
وی در پایان سخنان خویش با آرزوی سلامتی کامل برای جانبازان هفتم تیر و موفقیت خانواده های شهدای این اتفاق، بر پایداری در مسیر شهدا و حفظ و تقویت آرمان های آنان تأکید کرد و گفت: شهدا سند حقانیت انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر ایران هستند و باید نام و یاد آنان در جامعه زنده بماند.
در آغاز دیدار آقایان اصغرنیا، بهشتی، صادقی و مرتضوی هر یک به طور جداگانه به تبیین ابعاد مختلف حادثه هفتم تیرماه، ضرورت حفظ یاد و خاطره ی شهدای هفتم تیر، ضروت شکل گیری احزاب متعدد در جامعه و برنامه های هفته احزاب پرداختند.
به گزارش ایرنا از روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی در دیدار جمعی از جانبازان و خانواده های مکرم شهدای انفجار دفتر حزب جمهوری اسلامی و جمعی از اعضای کانون رهروان شهدای این حزب و دبیران احزاب مختلف با ابراز تأثر شدید از زنده شدن خاطره انفجار خونین دفتر حزب جمهوری اسلامی، گفت: در واقعه هفتم تیر دشمنان انقلاب به فکر یک کودتای خونین بودند.
وی ادامه داد: دشمنان انقلاب فکر می کردند با این انفجار دولت، مجلس و قوه قضائیه را از رسمیت می اندازند اما خداوند متعال همیشه یاور مردم ایران بود و خواهد بود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تأکید بر اینکه انفجار دفتر حزب جمهوری از تلخ ترین اتفاقات زندگی سیاسی اش بود، درخصوص آوردن مجروحان حادثه به مجلس نیز گفت: پس از به رسمیت یافتن جلسه به خاطر حد نصاب تعداد نمایندگان ، زنگ آغاز جلسه را به صدا درآوردم که شیرینی عنایت خدا را با تمام وجود چشیدم.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در تحلیلی از اوضاع مبارزه مخصوصاً در سال های آخر و اوج سخت گیری های ساواک، گفت: در آن شرایط کسانی مبارزه کردند که جوهر آنها پس از انقلاب با حزب جمهوری اسلامی پیوند خورد.
وی با تشریح برنامه های مبارزه با رژیم پهلوی، از سخنرانی ها، بیانیه ها و تبلیغ مسلحانه، به ضرورت های تحزب در آن شرایط پرداخت و گفت: دو بار پیشنهاد تشکیل حزب را در زمانی که امام در تبعید بودند، خدمت ایشان دادیم که قبول نکردند و بعدها فهمیدیم عمده ملاحظه ایشان نگرانی از شناسایی مبارزین و دستگیری آنان بود.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری مسائل مختلف کشور در نخستین ماه های پس از پیروزی انقلاب اسلامی که کشور نیاز به دولت برای رسیدگی به نیازهای جامعه داشت، گفت: امام راحل دبیر کل نهضت آزادی را به عنوان نخست وزیر دولت موقت انتخاب کردند که در زمان مبارزه ، تشکیلات داشتند.
هاشمی رفسنجانی با بیان خاطره دیدار خود با امام و صحبت با ایشان در خصوص اهمیت تحزّب و اینکه نیروهای مذهبی باید تشکیلاتی داشته باشند، گفت: امام(ره) با هوشیاری سیاسی خویش موافقت و تأکید کردند که بروید حزب تشکیل دهید و حتی برای هزینه تأسیس مبلغی را به عنوان فعالیت های فرهنگی دادند و حزب جمهوری اسلامی تشکیل و به سرعت در سراسر کشور گسترش یافت.
وی با اشاره به مباحثی که در زندان با زندانیان متعدد از گرو ه ها و احزاب مختلف داشت، گفت: افراد وابسته به احزاب چپ و مارکسیستی که خود را محبوب طبقه کارگری با شعار محروم پسند می دانستند، صریحاً می گفتند شما مذهبی ها رأی ندارید اما ما می دانستیم که دین در فطرت مردم ایران است و این را از علاقه عمیق آنان در طول سال های مبارزه فهمیده بودیم.
رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تبیین نقش و تأثیر حضور مردم در همه مراحل انقلاب که همواره مورد تأکید مؤکد امام راحل بود، گفت: با حضور مردم انقلاب اسلامی پیروز شد، با مردم در جنگ هشت ساله دفاع کردیم و خرابی های کشور را ساختیم و هنوز هم علیرغم بعضی از نارضایتی ها مردم، حضور در اجتماعات میلیونی را وظیفه خود می دانند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی با تأکید بر این نکته که انقلاب پایه اش مردمی بود و امام هم بر مردم تکیه می کردند، گفت: در زندان که بودیم مأموران رژیم پهلوی می گفتند آنقدر در زندان باید بمانید تا موی سرتان مانند دندان هایتان سفید شود، اما ما می دانستیم مردم به پا می خیزند و بی نظیرترین انقلاب دنیا را به وجود می آورند.
وی اظهار داشت: گروهکهای معاند تصمیم گرفته بودند بسیج کننده های مردم را ترور شخصیتی و فیزیکی کنند و در این بین آیت الله دکتر بهشتی بیشتر از دیگران آماج توهین و تهمت های افراطیون قرار گرفت که سرانجام به شهادت مظلومانه ایشان منجر شد؛ همین مظلومیت باعث شد تا آن تعبیر جاودانه امام درباره ایشان در تاریخ ثبت شود.
هاشمی رفسنجانی در تأیید افتخارات شهدای هفت تیر و به ویژه سید مظلومان گفت: الان شرایطی پیش آمده که بعضی ها مسابقه می گذارند تا خودشان را به شهدای هفت تیر و به ویژه دکتر بهشتی مرتبط کنند و این اعاده به خاطر آن است که متوجه شده اند نظر جامعه به سوی شهید بهشتی و شهدای مظلوم حزب جمهوری است.
وی در پایان سخنان خویش با آرزوی سلامتی کامل برای جانبازان هفتم تیر و موفقیت خانواده های شهدای این اتفاق، بر پایداری در مسیر شهدا و حفظ و تقویت آرمان های آنان تأکید کرد و گفت: شهدا سند حقانیت انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر ایران هستند و باید نام و یاد آنان در جامعه زنده بماند.
در آغاز دیدار آقایان اصغرنیا، بهشتی، صادقی و مرتضوی هر یک به طور جداگانه به تبیین ابعاد مختلف حادثه هفتم تیرماه، ضرورت حفظ یاد و خاطره ی شهدای هفتم تیر، ضروت شکل گیری احزاب متعدد در جامعه و برنامه های هفته احزاب پرداختند.
کرباسیان به مهر اعلام کرد:
معاون وزیرصنعت از کشف عسلویه دوم در
خراسان رضوی خبرداد و گفت: باسرمایه گذاری ۲ میلیارد دلاری در منطقه سنگان، ۱.۲
میلیاردتن ذخیره قطعی سنگآهن، ۱۵ میلیون تن گندله و ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره
خواهیم داشت.
مهدی کرباسیان در گفتگو با مهر، از کشف عسلویه دوم در خراسان رضوی خبرداد و گفت: ایران در حوزه نفت جز برترین کشورهای دنیا است و در حوزه گاز نیز ذخایر بسیار زیادی دارد، این در حالی است که با توجه به اینکه ذخایر نفت رو به پایان است، در حوزه معدن، سنگ آهن سنگان توانسته عنوان عسلویه دوم را به خود اختصاص دهد که درون آن، فرصتهای شغلی بسیار، ارزآوری بینظیر و توسعه و پیشرفت نهفته است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: هم اکنون ایران در حوزه معدن، رتبه دهم دنیا را به لحاظ ذخایر معدنی دارد، ضمن اینکه باید به این نکته هم اشاره کرد که هنوز در کشور، عملیات اکتشافی به طور کامل انجام نشده است؛ بنابراین اگر بخواهیم آمار واقعی را بیان کنیم باید گفت تنها صدهزار کیلومتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر پهنه معدنی کشور، کار اکتشافی کامل صورت گرفته است؛ اگرچه با فناوریهای جدیدی که در دنیا در حوزه معدن به کار گرفته میشود و میتواند عمق بیشتری را اکتشاف کند، به نظر میرسد هنوز در پهنههایی هم که کار اکتشافی بر روی آنها صورت گرفته، جای کار بسیاری هست، ضمن اینکه اخیرا برخی از کشورهای دنیا، کار معدنی را از کف دریا و اقیانوسها شروع کردهاند.
وی تصریح کرد: اعتقاد من این است که اگر به ظرفیت واقعی ذخایر معدنی برسیم، رتبه ایران در ذخایر معدنی دنیا، کمتر از ده خواهد شد. در این میان، یکی از حوزههای اکتشافی که ظرف چند سال اخیر، اکتشاف آن به استخراج رسید، حوزه سنگان است که برخی آن را عسلویه دوم میدانند.
کرباسیان ادامه داد: بررسیها نشانگر این است که در حوزه سنگان، ۱.۲ میلیارد تن ذخیره قطعی وجود دارد اما هنوز تنها در ۱۲ هزار کیلومتر مربع در این حوزه از سال گذشته کار اکتشافی جدید شروع شده است؛ بنابراین اطمینان داریم که تکمیل اکتشافات در این منطقه، ذخیره ما را ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بیشتر میکند، چراکه نقاط امیدبخش فراوانی را در اکتشافات خود، مشاهده کردهایم.
به گفته کرباسیان، در سنگان طراحی شده ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۵ میلیون تن گندله به دست آید که هر یک از این واحدها، ۹ کارخانه بزرگ کنسانتره و گندله خواهند داشت و این با خود اقتصاد، اشتغال، پیشرفت و توسعه می آورد و همین اکتشافات چهره آن منطقه محروم را عوض کرده است. البته منطقه سنگان در خراسان رضوی، مشکلات خاص آب و جاده داشته و بسیار منطقه محرومی به شمار میرود اما به هرحال در این منطقه ۶۰ کیلومتر جاده را با کمک وزارت راه در حال تعریض داریم و راهآهن نیز در آن منطقه فعال شده است.
وی، یکی از مشکلات سنگان را آب دانست و خاطرنشان کرد: هفته قبل جلسه سنگینی با استاندار و مسئولان محلی منطقه در مشهد داشتیم که مساله آب را بررسی کنیم اما در کل پیش بینی ما این است که توسعه در منطقه سنگان، توسعه بسیار سنگینی است.
رئیس هیات عامل ایمیدرو با بیان اینکه کنسانتره و گندله پیش نیاز تولید فولاد است، خاطرنشان کرد: همین امر سبب می شود که صنایع پایین دستی نیز فعال شده و ارزآوری بالایی در حوزه فولاد، نصیب کشور شود، این در حالی است که اگر سنگان به بهره برداری رسد، سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار ارز برای کشور به ارمغان خواهد داشت.
کرباسیان، میزان سرمایه گذاری در سنگان را ۲ میلیارد دلار عنوان و تصریح کرد: در منطقه سنگان، این خاک است که ارزش افزوده مییابد و به دلار تبدیل می شود. البته زنجیره پایین دستی به شدت فعال خواهد شد و آن هم ارز آوری دارد، این در حالی است که هر یک دلار سرمایهگذاری در مواد معدنی و معدن، حداقل سه برابر ارزش افزوده ایجاد می کند.
وی در خصوص سرمایهگذاران این طرح گفت: در حال حاضر ۵ کنسرسیوم برای سرمایهگذاری در سنگان فعال هستند که از فولاد مبارکه، شرکت توسعه ملی، فولاد خراسان، فولاد گسترش که متعلق به بنیاد مستضعفان است، هستند، ضمن اینکه به تازگی یک کنسرسیوم نیز ایجاد شده که شامل دو شرکت خارجی از چین و چهار شرکت ایرانی هستند که برای تولید ۵ میلیون تن گندله و ۵ میلیون تن کنسانتره سرمایهگذاری میکنند.
به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، پیش بینی می شود که از اواخر سال ۱۳۹۵ اکتشافات کامل شود و اواخر امسال حداقل یک کارخانه گندله سازی افتتاح شود.
مهدی کرباسیان در گفتگو با مهر، از کشف عسلویه دوم در خراسان رضوی خبرداد و گفت: ایران در حوزه نفت جز برترین کشورهای دنیا است و در حوزه گاز نیز ذخایر بسیار زیادی دارد، این در حالی است که با توجه به اینکه ذخایر نفت رو به پایان است، در حوزه معدن، سنگ آهن سنگان توانسته عنوان عسلویه دوم را به خود اختصاص دهد که درون آن، فرصتهای شغلی بسیار، ارزآوری بینظیر و توسعه و پیشرفت نهفته است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: هم اکنون ایران در حوزه معدن، رتبه دهم دنیا را به لحاظ ذخایر معدنی دارد، ضمن اینکه باید به این نکته هم اشاره کرد که هنوز در کشور، عملیات اکتشافی به طور کامل انجام نشده است؛ بنابراین اگر بخواهیم آمار واقعی را بیان کنیم باید گفت تنها صدهزار کیلومتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر پهنه معدنی کشور، کار اکتشافی کامل صورت گرفته است؛ اگرچه با فناوریهای جدیدی که در دنیا در حوزه معدن به کار گرفته میشود و میتواند عمق بیشتری را اکتشاف کند، به نظر میرسد هنوز در پهنههایی هم که کار اکتشافی بر روی آنها صورت گرفته، جای کار بسیاری هست، ضمن اینکه اخیرا برخی از کشورهای دنیا، کار معدنی را از کف دریا و اقیانوسها شروع کردهاند.
وی تصریح کرد: اعتقاد من این است که اگر به ظرفیت واقعی ذخایر معدنی برسیم، رتبه ایران در ذخایر معدنی دنیا، کمتر از ده خواهد شد. در این میان، یکی از حوزههای اکتشافی که ظرف چند سال اخیر، اکتشاف آن به استخراج رسید، حوزه سنگان است که برخی آن را عسلویه دوم میدانند.
کرباسیان ادامه داد: بررسیها نشانگر این است که در حوزه سنگان، ۱.۲ میلیارد تن ذخیره قطعی وجود دارد اما هنوز تنها در ۱۲ هزار کیلومتر مربع در این حوزه از سال گذشته کار اکتشافی جدید شروع شده است؛ بنابراین اطمینان داریم که تکمیل اکتشافات در این منطقه، ذخیره ما را ۵۰ تا ۱۰۰ درصد بیشتر میکند، چراکه نقاط امیدبخش فراوانی را در اکتشافات خود، مشاهده کردهایم.
به گفته کرباسیان، در سنگان طراحی شده ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره و ۱۵ میلیون تن گندله به دست آید که هر یک از این واحدها، ۹ کارخانه بزرگ کنسانتره و گندله خواهند داشت و این با خود اقتصاد، اشتغال، پیشرفت و توسعه می آورد و همین اکتشافات چهره آن منطقه محروم را عوض کرده است. البته منطقه سنگان در خراسان رضوی، مشکلات خاص آب و جاده داشته و بسیار منطقه محرومی به شمار میرود اما به هرحال در این منطقه ۶۰ کیلومتر جاده را با کمک وزارت راه در حال تعریض داریم و راهآهن نیز در آن منطقه فعال شده است.
وی، یکی از مشکلات سنگان را آب دانست و خاطرنشان کرد: هفته قبل جلسه سنگینی با استاندار و مسئولان محلی منطقه در مشهد داشتیم که مساله آب را بررسی کنیم اما در کل پیش بینی ما این است که توسعه در منطقه سنگان، توسعه بسیار سنگینی است.
رئیس هیات عامل ایمیدرو با بیان اینکه کنسانتره و گندله پیش نیاز تولید فولاد است، خاطرنشان کرد: همین امر سبب می شود که صنایع پایین دستی نیز فعال شده و ارزآوری بالایی در حوزه فولاد، نصیب کشور شود، این در حالی است که اگر سنگان به بهره برداری رسد، سالانه حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار ارز برای کشور به ارمغان خواهد داشت.
کرباسیان، میزان سرمایه گذاری در سنگان را ۲ میلیارد دلار عنوان و تصریح کرد: در منطقه سنگان، این خاک است که ارزش افزوده مییابد و به دلار تبدیل می شود. البته زنجیره پایین دستی به شدت فعال خواهد شد و آن هم ارز آوری دارد، این در حالی است که هر یک دلار سرمایهگذاری در مواد معدنی و معدن، حداقل سه برابر ارزش افزوده ایجاد می کند.
وی در خصوص سرمایهگذاران این طرح گفت: در حال حاضر ۵ کنسرسیوم برای سرمایهگذاری در سنگان فعال هستند که از فولاد مبارکه، شرکت توسعه ملی، فولاد خراسان، فولاد گسترش که متعلق به بنیاد مستضعفان است، هستند، ضمن اینکه به تازگی یک کنسرسیوم نیز ایجاد شده که شامل دو شرکت خارجی از چین و چهار شرکت ایرانی هستند که برای تولید ۵ میلیون تن گندله و ۵ میلیون تن کنسانتره سرمایهگذاری میکنند.
به گفته معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، پیش بینی می شود که از اواخر سال ۱۳۹۵ اکتشافات کامل شود و اواخر امسال حداقل یک کارخانه گندله سازی افتتاح شود.
آمنه ابراهیمی تاریخپژوه در روزنامه
شهروند نوشت: امبرتو اکو، فیلسوف و اندیشمند ایتالیایی در اثر خود با نام «تاریخزیبایی»
به تفصیل درباره زیبایی بانوان سخن رانده است. او یک بخش از اثر خود را با این
پرسش میآغازد که کدام معیارها، سلیقهها و رسوم اجتماعی به ما اجازه میدهد چهره
یا اندامی را زیبا توصیف کنیم؟ این پرسش را میتوان در هر عصر و دوره تاریخی پی
گرفت. گرچه پرداخت به این موضوع با پیچیدگیهای ویژه آن، در این نوشته ممکن نیست
اما میتوان گفت آنچه از تاریخ ایران برمیآید، آن است که نظرگاه ایرانیان در زیبا
خواندن زنان در سیر دگرگونی تاریخ طولانی خود، از سدههای گذشته تا عصر مشروطه
تغییر اندکی کرده است. پس از دوران مشروطه بهویژه از عصر پهلویاول بدینسو، زیبا
خواندن زنان یکباره تحتتأثیر آنچه از بیرون مرزهای ایران سرچشمه میگرفت، تغییر
کرد و تناسباندام و سپس لاغری آنها، ملاکی از زیبایی قلمداد شد. نظری کوتاه به
تاریخ ایران در اینجا میتواند مدعای بالا را مهری تأیید زند.
هنگامی که کهن الگوها از زیبایی سخن میگویند
زیبایی زنان در اعصار باستانی تاریخ ایران بر محور الگوهای کهن ذهنی و الهههای مورد پرستش تعریف میشده است؛ الگویی که بهگونهای گرایش مذهبی و محوریت مذهب را در اندیشه ایرانیان بازمینمایاند. کهنالگوی زیبایی در صفحه اندیشه ایرانیان از زن، بنابر آناهیتا، الهه آب، در اوستا اینگونه تصویر میشود، «دختری زیبا، درخشنده... نیرومند، زیباروی... بلنداندام، نژادهتن، آزاده... در چهره و اندام چنان زیبا که زیباترین آفریدهها است.» بلندی قد و راستی قامت در این توصیف به روشنی آمده است و از آن نشان دارد که در دوران باستان، دستکم در یک توصیف رسمی، راستقامتی و برخورداری از نیروی بازو و قوت بدنی که زنی میانهاندام را در ذهن مجسم میکند، بیشتر مورد توجه بوده است.
آنگاه که فربهی ملاک زیبایی میشود
نگاه خسرو دوم «انوشیروان» پادشاه نامدار ساسانی به زیبایی کنیزکی که از خزران و ترکستان میخواهد نیز جزییاتی بیشتر از نگرش زیباییشناختی از زن را در آن دوران بازمیگوید؛ جزییاتی که بر فربهی بدن زن تأکید دارد. در تاریخ بلعمی دراینباره آمده است، «کنیزکی راستخلقت، تمامبالا... سفیدروی... میانه نهبزرگ و نهخرد... انگشتان دست باریک، نهدراز و نهکوتاه... چون رود کاهل بود از فربهی».
فربهی، مورد علاقه مردان و زنان
در سده ششم هجری در داستان سمکعیار، آنچه از زیبایی زنی بهنام مهپری مطرح میشود، گویای همان زاویه زیباییشناسانه قدیم است.نچه ترکیب نام مهپری گویای روشنی از نمادهای زیبایی است. جزییاتی که از زیبایی او مطرح میشود، بازگوینده همان دیدگاه قدیم است. به تعبیری دیگر، تا این دوران همچنان زندلخواه، کمی فربه است. این زاویه زیباییشناسانه در ادوار بعد تا اواخر دوران قاجاریه براساس فربهی بدن زن بهعنوان ملاک زیبایی حاکم است؛ ملاکی که بهگونهای بر دارایی و ثروت زن و خوب خوردن او نیز استوار است. از همینرو زنان حرمسراهای شاهان قاجار که زندگی آسان و آسودهای از نظر معیشتی میگذراندند، در همین قالب بهعنوان اسطورههای زیبایی مطرح میشوند.
از منابعی تاریخی که از دوران قاجاریه برجای مانده است، میتوان اینگونه برداشت کرد که فربهی موردپسند در این زمان، بیش از زمانهای پیش بوده است و به عبارت بهتر چاقی دیگر یک ویژگی در کنار دیگر ویژگیها نیست که وجهممیزه و زیبایی زن بهشمار میآمده است. مادام کارلاسرنا، سفرنامهنویس ایتالیایی پس از دیدار با انیسالدوله، یکی از زنان محبوب ناصرالدین شاه قاجار، درسال ١٢٩٤ هجریقمری مینویسد، «بسیار چاق و درشتاندام است و غذای زیادی میخورد... حتی به من خورده[خرده] میگیرد که لاغر و خشکیدهام... میگوید، مردان ایرانی زنان چاق را دوست دارند و هرچه زنی فربهتر باشد، نزد شوهرش عزیزتر و مقربتر است...» ناصرالدین شاه در یکی از سفرنامههایش، چاقی زنان را بهعنوان مشخصهای از زیبایی آنان قلمداد کرده است.
او زن حاکم حاجیطرخان را بدینصورت تصویر میکند، «زن میانسنی است، اما سابقا بد نبوده است، زن چاقی بوده...» همچنین نوعی تناسباندام و فربهی نیز در نظر شاه، موردتوجه بوده است. شاه قاجار زمانی که پرنس منچیکف در تفلیس بعضی از زنان محترمان آن منطقه را نزد او آورده و معرفی میکند، زن وزیر عدلیه را زنی بسیار زیبا، مقبول، بلندقد و تنومند معرفی میکند. ناصرالدین شاه همچنین از چاقی و سرخ و سفید بودن زن حاکم آمستردام و چاقی بهاندازه زن پادشاه بلژیک نیز بهعنوان ویژگی قابلملاحظه یاد کرده است. افزون بر چاقی، داشتن غبغب یکی از مهمترین زینتهای زن در آن روزگار بهشمار میآمده است. انیسالدوله، همسر ناصرالدین شاه به داشتن غبغب بهعنوان مشخصهای از زیباییاش شهره بوده است. این توصیفها بیتردید با آنچه در سمکعیار از آن گفته شده، یکی است و تغییر نیافتن زاویهدید زیباییشناسانه در سدههای گوناگون را بازمیگوید.
تغییر دیدگاه زیباییشناسانه آغاز میشود
با دگرگونیهای اساسی که از میانههای دوره قاجار بهویژه دوران مشروطه و پس از آن در اندیشه اجتماعی ایرانیان رخ داد، فرهنگ مدرن دنیای آن روزگار آهستهآهسته در جان جامعه ایرانی رسوخ کرد. در همین مسیر، نگاه به زن غربی و الگو گرفتن از او حتی در ظاهر و زیباییاندام که گونهای لاغری و تناسب را بازمیگفت، مطرح شد. این مهم در عصر پهلوی اول با رویکردهای شدید زنانه درهمآمیخت و با توجه به این دیدگاه که دیوارهای پستوی زنان شکافته شده است، بهسوی گونهای ظاهر متفاوت با گذشته و سنتها راه برد. در این بستر، تناسباندام، نه چاقی، با مطرحشدن ورزش و حرکات مختلف ورزشی برای زیباییاندام جا باز کرد. چاقی بهعنوان گونهای بیماری یا مقدمهای برای بیماری قلمداد شد. زنان از این پس با آگاهیهای جدید برای تغذیه درست و جلوگیری از بیماری خود و کودکانشان، برنامهای غذایی را جستند تا سلامتیشان تضمین شود.
مجله زن روز که در سالهای آغازین دهه ٤٠ خورشیدی بهکوشش مجید دوامی، راهاندازی شد، با عقایدی مدرن و در حمایت از فمینیستهای ایرانی، طرحی جدید از زندگی ارایه کرد. این مجله و ایدههای آن، بر زندگی زنان ایران در آن دوره تاثیری فراوان داشت. این مجله، افزونبر تبلیغ موسساتی که به معالجه چاقی میپرداختند و از حمام سونا و پارافین و ماساژ بدن برخوردار بودند، حرکاتی ورزشی برای زیباییاندام نیز آموزش میداد. این مجله برنامهای تبلیغی برای برگزاری مسابقه دختر بهار ترتیب داده بود که هرساله در فصل بهار برگزار میشد. علاقهمندان به شرکت در این مسابقه باید بیوگرافی و مشخصات خود را به برگزارکنندگان مسابقه اعلام میکردند.
دختر بهار، دختری منتخب و شایسته و ایدهآل بهشمار میآمد که دارای معیارهایی چون تحصیلات، خوشپوشی، باسلیقگی، مهربانی و تعلق به خانواده و متشخص میبود. افزونبر اینها باید خوشاندام در شمار میآمد و قد و وزن خود را نیز بهمسابقه اعلام میکرد. بیشک خوشاندامی در این مسابقه با همان اندام متناسبی برابر بود که از نظر نسبت قد و وزن سنجیده میشد. براساس آنچه گفته شد، میتوان ثبات دیدگاه زیباییشناسانه ایرانیان را در اعصار مختلف مشاهده کرد؛ این ثبات گرچه با اندک نوسانی به تغییراتی جزیی دچار میشد اما با ورود عقاید مدرن و نظریات و دیدگاههایی که امروزه فمینیستی خوانده میشود، به سمتوسوی دیگری کشانده و دگرگون شد. گرچه میتوان گفت گرهخوردن پدیده لاغری و زیبایی زنان نیز تا آیندهای نامعلوم بهثباتی درخور تعمق رهمیبرد.