لقمه‌ای که از گلوی شترداران پایین نمی‌رود 12-مرداد-99
ایسنا/خراسان جنوبی "اینجا شتر با بارش گم می شود" در حالیکه زادگاه شتر است و زندگی کویرنشینان به آن وابسته.
همه دار و ندارشان شتر است؛ از شیر، گوشت گرفته تا پوست و پشم آن درآمد کسب می کنند و حالا هم که می خواهند خراسان جنوبی را به عنوان دومین قطب پرورش شتر در کشور به هاب منطقه ای تبدیل کنند تا علاوه بر ارزاوری حاصل از صادرات سبب اشتغال زایی و رفاه بیشتر مردم استان و بخصوص شترداران این استان شوند.
با همه ارائه طرح و برنامه برای تبدیل شدن این استان به هاب منطقه‌ای شتر در کشور اما هنوز لقمه‌ای از گلوی شترداران پایین نرفته و معتقدند شتر در خواب بیند پنبه دانه چرا که "شترسواری دولا دولا نمی شه" و باید نخست مشکلات آن آشکار و حل شود.
آنان معتقدند تبدیل شدن استان به مرکز پرورش شتر کشور با وجود ارزان قیمت بودن این صنعت به همین آسانی نیست و شترداران نیازمند حمایتند. می گویند درست است شتر کِشتی کویر است و می تواند روزهای متوالی بدون نیاز به آب در کویر پیش برود و درست است که قانع است و مقاوم به بیماری ها و می تواند از خارها و علف هایی که دیگر حیوانات اهلی نمی توانند بخورند شکم خود را سیر کند، درست است که می توانند حتی از ان شیرخشک، روغن، صابون تولید و حتی با پشمش ریسندگی کنند اما معتقدند با نگهداری سنتی، این صنعت راه به جایی نمی برد.
اگرچه شتر آنقدر ارام است و رام که حتی بچه می تواند ان را براند و آنقدر مقاوم است که می تواند صاحب و بار سنگینش را به دوش بکشد اما "شتر با گردنبدنش" و با وجود ارزش فراوانش عایدی چندانی برای صاحبانش در خراسان جنوبی نداشته است.
در پرورش شتر سنگ اندازی می‌شود
یک شتردار جوان به ایسنا گفته یا باید بگوید "شتردیدی ندیدی" یا باید سختیهای شترداری را به جان بخرد و پیش برود چرا که تا هاب منطقه شدن با روندی که در اجرای طرح درپیش گرفته شده راهی طولانی درپیش است اما چرا؟
می گوید در پرورش شتر سنگ اندازی می شود و به متولدین بعد سال ۵۷ پروانه چرا نمی دهند و علاوه بر آن جهاد کشاورزی نهاده و خوراک دام به شتردار نمی‌دهد که این معضلی برای شترداران شده است.
حسین حیدری، یکی از شترداران خوسفی که چندین سال است کارش شترداری است؛ اضافه می کند کار شترداری به چند قسمت تقسیم می‌شود که در هر قسمت، شتردار نیازمند حمایت است.
او با طرح این سوال که چرا در حوزه واکسیناسیون و درمان برای شترها کار خاصی در استان انجام نمی‌شود، خود نیز پاسخ می دهد که متخصص لازم در استان در این زمینه وجود ندارد و تصریح می کند که تسهیلات ورود به کار نیز به افرادی داده می‌شود که تخصص لازم را در حوزه شترداری ندارند و بنابراین اینگونه افراد تسهیلات را در این حوزه هزینه نمی‌کنند.
حیدری خاطرنشان می کند که با وجود آنکه استان خراسان جنوبی به هاب منطقه‌ای شتر تبدیل شده و با انعقاد قرارداد با ستاد فرمان امام(ره)، این ارگان فعالیت خوبی را در این زمینه آغاز کرده، اما متاسفانه در اجرا مشکل وجود دارد. باید یادآور شد اساس طرح درست است، اما اجرای کار نامناسب است و مسئولان الفبای کار را درست پیش نرفته‌اند.
باید ایرادات طرح هاب شتر در خراسان جنوبی رفع شود
اما از قدیم گفتند "شتر که بزرگه زحمتش هم بزرگه"، بنابراین درست است که به گفته مدیرعامل اتحادیه دامداران خراسان جنوبی "هاب شتر" طرح خوبی است که با کمک کارشناسان امر و متخصصان تنظیم شده اما ایراداتی درد که باید رفع شود از جمله آنکه نوع دامی که در این طرح قرار است روی آن سرمایه‌گذاری شود، بومی و سازگار با منطقه نیست و بنابراین نمی‌توان از مراتع استان استفاده کرد و لازم است برای آن مراتع مصنوعی ایجاد شود.
جواد غریبی در گفت‌وگو با ایسنا اضافه کرد: آنچه مهم است، درست اجرا شدن این طرح است و اظهار امیدواری کرد، بتوان با استفاده از شتر غیربومی دربلندمدت زنجیره تولید در داخل استان را تکمیل کرد. کلیات این طرح بیشتر برپایه واردات شتر شیری است تا کارخانه فرآوری شیر شتر در استان ایجاد شود و اجرای دقیق و کارشناسی شده طرح می‌تواند باعث توسعه استان شود.
وی همچنین یادآور شد: در مجموع این طرح، طرح خوبی است و امیدواریم دقیق اجرا شود تا مرزنشینان از اثرات آن منتفع شوند.
توسعه شتر در کشور مانند توسعه گاو و گوسفند ساده نیست
محمود اشرفی گل، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز از مزایای پرورش شتر در استان گفت و با ارائه آمار از حد و اندازه کار خاطرنشان کرد: ۱۳ هزار نفر شتر در این استان پرورش داده می شود که میزان تولید گوشت قرمز حاصل از این پرورش با احتساب سایر انواع دامها ۱۳ هزار و ۶۰۰ تن در سال و میزان شیر تولیدی از این دامها ۱۱۴ هزار تن است.
بسیاری از کشاورزان از بازار مصرف دور هستند و میزان شیری که روزانه جمع‌آوری می‌کنیم متناسب با تولید استان نیست؛ اینها از مشکلات پرورش شتر از نگاه این مسوول جهاد کشاورزی خراسان جنوبی است.
اشرفی گل البته نیم نگاهی به طرح ارائه شده برای رشد صنعت پرورش شتر کرد و اضافه کرد: طبق این تفاهم‌نامه، باید هشت هزار نفر شتر شیری توسط ستاد اجرایی فرمان امام(ره) وارد استان شود.
وی با اشاره به اشتغالزایی ۳۰۰۰ نفری در این طرح، تصریح کرد: با این اقدامات کارخانه شیرخشک شتر با اشتغالزایی ۱۰ نفر در استان راه‌اندازی می‌شود و ستاد اجرایی فرمان امام(ره) قول داده تا اردیبهشت سال ۹۹ شیرهای شتر را خریداری کند.
اشرفی گل با اشاره به طرح واردات ۲۵ هزار رأس دام سبک و اشتغالزایی برای ۲۰۰۰ نفر، تصریح کرد: مرکز جمع‌آوری شیر با اشتغالزایی ۲۶ نفر در استان نیز راه‌اندازی می‌شود.
وی ادامه داد: اکنون ۲۷ تسهیل‌گر توسط ستاد اجرایی امام(ره) در سطح استان انتخاب شدند تا افراد متقاضی را براساس شرایط خاصی شناسایی و برای دام سبک و شتر به جهاد کشاورزی معرفی کنند.
معاون سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اما تصریح می کند که توسعه شتر در کشور مانند توسعه گاو و گوسفند ساده نیست چراکه دوره آبستنی و پرورش آن طولانی است و درصد نرخ رشد جمعیت شتر کند است اما پتانسیل استان با توجه به کمبود آب و کویری بودن، برای پرورش شتر مناسب است.
اشرفی گل به اقدامات صورت گرفته برای این طرح هم اشاره کرد و ادامه داد: ۲۰۰۰ هکتار زمین در نهبندان و زیرکوه برای کشت خارشتر واگذار شده است و براساس این تفاهم‌نامه، کارخانه بسته‌بندی گوشت شتر با اشتغال برای ۱۰ نفر، کارخانه بسته‌بندی روغن کوهان و صابون و شامپو شتر با اشتغالزایی ۲۰ نفر، کارخانه پارچه‌بافی و ریسندگی با اشتغالزایی ۲۰ نفر و تولید علوفه در اراضی غیردولتی با اشتغالزایی ۱۰۰ نفر ایجاد خواهد شد.
وی با اشاره به راه‌اندازی سایت قرنطینه دام در دوکوهانه و یزدان شهرستان نهبندان و حیدرآباد شهرستان زیرکوه، تصریح کرد: یک مرکز به نژادی و تولید تکثیر "حاشی" در دشت بجد احداث می‌شود. همچنین باید در ۱۰ نقطه استان انبار علوفه و بازار تخصصی دام در شهرستان نهبندان و زیرکوه ایجاد شود.
۲۴۰۰ هکتار زمین برای کشت خارشتر در خراسان جنوبی در نظر گرفته شده است
غلامرضا قوسی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز تصریح کرد: هاب شتر ظرفیت خوبی برای ایجاد شغل در استان است که این طرح با همکاری بنیاد برکت در خراسان‌جنوبی اجرایی می‌شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از مکان‌یابی ۶.۵ هکتار زمین در حیدرآباد نهبندان برای قرنطیه شتر خبر داد و بیان کرد: ۲۴۰۰ هکتار زمین در این منطقه برای کشت خارشتر جهت تامین علوفه شتر آماده‌سازی و در ۴۰۰ هکتار خارشتر کشت شده است. همچنین ۲.۵ هکتار زمین در دشت بجد برای بحث اصلاح نژاد شتر در نظر گرفته شده است.
خراسان جنوبی تا پایان کار دولت دوازدهم به عنوان هاب شتر در کشور معرفی می‌شود
محمدصادق معتمدیان، استاندار خراسان‌جنوبی نیز از تفاهم‌نامه امضاء شده با بنیاد برکت برای اشتغلل زایی یاد کرده و نوید داده که تا پایان دولت دوازدهم، استان به عنوان هاب شتر در کشور معرفی می‌شود.
استاندار خراسان‌جنوبی افزود: تسهیلات برای پنج شهرستان مستعد پرورش شتر استان لحاظ شده است و با اجرای آن ۳۰۰ میلیارد تومان تسهیلات در بحث واردات دام و شتر مولد برای استان در اختیار مردم قرار می‌گیرد. در این خصوص تسهیلات ارزان قیمت و قرض‌الحسنه در اختیار مردم قرار خواهد گرفت و در زمینه تامین علوفه نیز زمینه‌های خوبی فراهم شده است.
او، تولید ثروت و افزایش درآمد مردم را از مهمترین پیامدهای اجرایی شدن طرح هاب منطقه‌ای شتر در استان دانست و اعلام کردد: شهرستان خوسف یکی از شهرستان‌های پایلوت برای جمع آوری محصولات شیر و کشتارگاه شتر در نظر گرفته شده است.
استاندار خراسان جنوبی، مهمترین مؤلفه‌های مدنظر در این تفاهم‌نامه را بالفعل کردن بخشی از ظرفیت‌های بالقوه استان برشمرد و گفت: اقلیم مناسب استان، تسلط مردم به شغل آباء و اجدادی و انگیزه آنها به ادامه این حرفه از جمله عواملی است که می‌تواند به موفقیت طرح کمک کند.
معتمدیان با تأکید بر اینکه تحقیقات علمی نشان داده که از شیر شتر می توان ۷۰ فرآورده تولید کرد، یادآور شد: با استفاده از همین پتانسیل می‌توان ثروت ایجاد کرد و مهمترین دغدغه فعلی که همانا کم درآمد بودن مردم استان است را رفع کرد. علاوه بر آنکه تحقق این طرح و همچنین واردات دام اصلاح نژاد شده، غنی سازی ذخیره دام استان را در پی خواهد داشت.
وی، حذف بروکراسی‌های اداری و تسهیل شرایط برای بهره مندی افراد متقاضی از خدمات طرح را از مهمترین تکالیف مدیران دستگاه‌های اجرایی در جریان تحقق طرح هاب شتر عنوان کرد.
در هر حال برای "شتری اگر مرده هم باشه پوستش بار خره" و ارزش فراوانش را همه کویرنشینان به خوبی می داند، باید فکری اساسی و عملیاتی کرد و طرح هاب شتر را با نظرات کارشناسی و نیز توجه به خواسته ها و رفع گلایه های شترداران عملیاتی کرد.
بنابراین " آنکه شتر را به پشت بام برد خودش هم باید پایین آورد" و برای سودآور شدن این شغل آبا و اجدادی کویرنشینان استین همت بالا زده شود چرا که از این صنعت پر سود در کویرهای ایران هنوز به درستی استفاده نشده است در حالیکه می توان از این سرمایه سرگردان در کویر مثل طلا و مس و نفت، پول پارو کرد و رفاه را برای اهالی آن به ارمغان آورد.
