چرا روغن نایاب شد؟ 9آذر-99
ایسنا/مازندران این روزها زمزمه های زیادی از دور و اطراف در زمینه کمبود ناگهانی روغن شنیده می‌شود، روغنی که تا چندی پیش در دور افتاده ترین بقالی پیدا می شد حال به گوهری نایاب در فروشگاها تبدیل شده است و اگر هم باشد قیمت چندبرابری آن چشم ها را نوازش می کند و با اینکه قرار بود تنها ۱۰ تا ۱۴ درصد افزایش یابد ولی می بینیم قیمت آن در برخی فروشگاه‌ها چند برابر شده است.
به گزارش ایسنا، از سوی دیگر صادرات بیش از پیش محصولات فراوری شده از روغن از جمله پنیر پیتزا، به کشورهای همسایه از جمله افغانستان موجب شک و شبه هایی در این زمینه شده است و نظر کارشناسان را به خود جلب کرده است.
برخی از اساتید دانشگاه و کارشناسان بر این عقیده اند که تحریم ها موجب کم شدن واردات روغن خام که ۹۰ درصد مواد روغن داخلی را تشکیل می دهد شده است و برخی نیز بر این عقیده هستند پایین بودن ارز دولتی موجب ترغیب تولید کنندگان روغن و فراوده های روغنی از جمله پنیر پیتزا جهت صادرات با قیمت بالاتربه کشورهای همسایه شده است و این امر کمبود روغن را در داخل به همراه داشته است.
*بالا بودن سرانه مصرف روغن در کشور
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری در گفت‌وگو با ایسنا معتقد است "یکی از مهم ترین مسائل و مشکلاتی که نه فقط در استان مازندران بلکه در کل ایران وجود دارد سرانه بالای مصرف روغن در کشور نسبت به سایر کشورها است و این رقم حتی تا دو برابر کشورهای اروپایی و آمریکایی می رسد".
رضا اسماعیل زاده با اشاره به اینکه مصرف روغن در کشور به صورت مستقیم و غیر مستقیم بیش از ۲۳ کیلوگرم در سال است، افزود: در صورتی که این مصرف در کشورهای اروپا و آمریکا بین ۱۰ تا ۱۲ کیلوگرم است.
*۹۰ درصد مواد اولیه روغن وارد می شود
وی با بیان اینکه ۹۰ درصد روغن های ما وارداتی است، تصریح کرد: اینکه ما تا به این حد محتاج واردات مواد اولیه روغن هستیم به امسال و سال گذشته برنمی گردد بلکه مشکل سالیان سال کشور است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، استفاده از فرایندهای ناقص را از دیگر مشکلات کشور در زمینه مصرف روغن برشمرد و گفت: به عنوان مثال همه دنیا وقتی قرار است از روغن برای سرخ کردن استفاده کنند از شرایطی بهره می گیرند تا میزان جذب روغن در محصول کاهش پیدا کند، اما در کشور ما این جذب و استفاده به صورت کنترل شده نیست و بیشترین جذب در داخل محصولات صورت می گیرد.
*بسیاری از محصولات در استان قابلیت استحصال روغن را دارند
اسماعیل زاده با اشاره به اینکه در استان مازندران بسیاری از ضایعات کشاورزی قابلیت استحصال روغن را دارند، تاکید کرد: سبوس برنج و هسته مرکبات از جمله ضایعاتی هستند که می توان از آنها روغن استحصال کرد اما اینکار صورت نمی گیرد و تنها یک کارخانه در استان از این قابلیت آنهم نه به صورت کامل، بهره می گیرد.
وی با ناکافی دانستن استحصال روغن از ضایعات کشاورزی در استان، خاطرنشان کرد: متاسفانه با وجود اینکه این قابلیت در استان وجود دارد اما مسئولان ما به طور جد به این موضوع اهمیت نداده و آنرا در اولویت کاری خود نمی‌بینند زیرا نیازمند تکنولوژی است تا راندمان استخراج افزایش یابد.
*کلزا منبع سرشار روغن
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری ادامه داد: خوشبختانه طی چند سال اخیر کشت کلزا در برخی مزارع استان گسترش یافته است که می تواند به توسعه استان کمک کند، البته به شرط آنکه ادامه دار باشد و در بین کشاورزان این محصول انگیزه ایجاد شود.
اسماعیل زاده با ابراز نگرانی از عدم بازگشت وضعیت فعلی به حالت عادی در زمینه روغن، گفت: به نظر من با توجه به زیرساخت‌ها وضعیت روغن به این زودی به حالت عادی برنمی گردد چون از زیربنا مشکل دارد و این کاری نیست که بخواهد امسال و در مدت زمان کوتاه حل شود.
وی با بیان اینکه بسیاری از کارخانه های روغن تعطیل و آنهایی که در این صنعت بسیارقوی بودند با یک پنجم ظرفیت در حال کار هستند، یادآور شد: کلزا و زیتون و آفتابگردان سه روغنی هستند که در کشور استفاده می شود و متاسفانه در سایر روغن‌ها پیشرو نیستیم.
رئیس پژوهشکده علوم و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با تاکید براینکه همیشه یک برنامه توسعه در دراز مدت پاسخ می‌دهد، افزود: امروز نمی توان برای فردا چاره اندیشی کرد بلکه امروز می توانیم برای سالیان دورترو برای نسل‌های آینده چاره اندیشی کنیم در نتیجه برای حرکت به سمت جلو، چاره اندیشی و راه حل‌های کوتاه مدت پاسخگو نیست و باید به طور اصولی به آن پرداخت.
ارز دولتی؛ متهم اصلی کمبود روغن
محمد حسین حداد خداپرست عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد که سالیان طولانی در زمینه روغن کار کرده است، در این رابطه با بیان اینکه ارز دولتی ۴۲۰۰ تومانی و تحریم ها، موجب صادرات بیش از اندازه محصولات روغنی به خارج از کشور شده است، اظهار کرد: در حال حاضر کمبود روغن به لحاظ تولید وجود ندارد اما بخش اعظم این روغن صرف تولید محصولاتی با فراورده‌های روغنی از جمله پنیر پیتزا شده و بعد از آن به کشورهای همسایه از جمله افغانستان صادر می شود.
وی افزود: پایین بودن ارز دولتی در مقایسه با قیمت آزاد دلار موجب افسار گسیختگی در صادرات محصولات روغنی شده است، در نیتجه باید کارخانه دار داخلی تولید خود را برای صرفه اقتصادی به کارخانه های تولید محصولات روغنی می فروشد.
حداد خداپرست با تاکید بر نظارت بیشتر دولت در این زمینه گفت: برای اینکه از این مشکل رهایی یابیم باید روغن به نرخ دولتی به صورت کوپنی در بین مردم توزیع شود و مابقی تولید کنندگان محصولات روغنی نیز برای تولید و صادرات خود از ارز آزاد استفاده کنند تا مردم ضرر نکنند.
وی کشورهای افغانستان، عراق، ترکیه و پاکستان را از مشتریان اصلی محصولات روغنی ایران دانست و ادامه داد: همه این محصولات به چند برابر قیمت در این کشورها به فروش می رسد که برای تولیدکننده مقرون به صرف است.
عضو بازنشسته هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد روی آوردن به تولید کلزا را یکی از راهکاری مناسب جهت رفع کمبود روغن داخلی برشمرد و یادآورشد: روغن های تولید داخلی می تواند ۵۰ درصد نیاز داخلی را برطرف کند اما متاسفانه حریف وارد کردن نمی شوند.
خداپرست با بیان اینکه پالم گیاهی پر محصول است که می توان آنرا در میناب بندرعباس کاشت، تصریح کرد: روی آوردن به تولید کلزا که برای پخت و پز مناسب است می تواند کمک کننده خوبی باشد.
وی تاکید کرد: کسری روغنی در کشور نیست و در صورتی که جلوی صادرات گرفته شود بخش اعظم مشکلات روغن داخلی حل می شود.
