عوامل موثر در افزایش تورم بخش معدن به 35
درصد 11 خرداد-94
چگونه است از یک سو ادعا می شود
کهت ورمک اهش یافته است وقرار است در سال آینده تک رقمی شود .در حالیکه از طرفد
یگر گزارش شده است که تورم نقطه به نقطه تولیدکننده کل بخش معدن در در زمستان سال
93 معادل 35.1 درصد ثبت شده است؟!
تورم نقطه به نقطه تولیدکننده کل بخش معدن در در
زمستان سال 93 معادل 35.1 درصد ثبت شده این در حالی است که التهابات کاهش قیمت‌های
جهانی، وضع عوارض بر صادرات مواد معدنی، افزایش حقوق دولتی و بهره مالکانه معادن عوامل
تعیین‌کننده‌ای در بخش معدن بودند.بررسی‌های اقتصادنیوز از جدیدترین گزارش مرکز آمار
ایران نشان می‌دهد افت بهای بخش استخراج کانه‌های فلزی، کاهش فعالیت استخراج سنگهای
آهنی، افت بهای سنگ‌آهن در بازارهای جهانی و کاهش قیمت ماده معدنی کنسانتره سرب از
جمله عواملی بوده که سبب شده بخش معدن در فصل زمستان سال 1393 با 2.1 درصد کاهش
نسبت به فصل قبل به عدد 225.7 برسد. این در حالی اتفاق افتاده که میزان سرمایه‌گذاری
معادن در حال بهره‌برداری کشور در بخش معدن در سال 92، 50.8 درصد رشد پیدا کرده
است.با وجود این، آمارها حاکی از آن است که شاخص قیمت تولیدکننده این بخش در
زمستان سال 93 نسبت به فصل مشابه سال قبل (نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده کل
بخش معدن) 35.1 درصد افزایش یافته که این روند تحت تاثیر افت بهای مواد معدنی در
بازارهای جهانی و افزایش هزینه تولید برای تولیدکنندگان بوده که تولید را مقرون به
صرفه نمی‌کند. به طور مثال قیمت تمام شده زغال‌سنگ در سال‌های اخیر بیشتر از قیمت
پایه فروش زغال در ایران بوده و این به معنای زیان‌ده بودن این معادن است.در گزارش
اخیر مرکز آمار ایران درصد تغییرات شاخص کل در چهار فصل منتهی به فصل زمستان سال
1393 نسبت به دوره مشابه سال قبل (نرخ تورم تولیدکننده کل بخش معدن) 31.3 درصد
برآورد شده است. همچنین تورم نقطه به نقطه تولیدکننده کل بخش معدن در بهار،
تابستان و پاییز سال 93 به ترتیب 18.7، 33.9، 36.6 درصد گزارش شده که نشان می‌دهد
هزینه تولید و استخراج مواد معدنی در معادن کشور با توجه به کاهش قیمت مواد معدنی
در بازارهای جهانی بالا رفته است و همین امر بسیاری از فعالان معدنی و سرمایه‌گذاران
را از تزریق منابع مالی به بخش معدن بازمی‌دارد. اگرچه در این میان بسیاری از صاحب‌نظران
این بخش اقتصادی تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی، قوانین دست و پاگیر، ظرفیت
پایین نوآوری و کمبود نیروی کار ماهر را نقاط ضعف معادن ایران می‌‌دانند.بر اساس
گزارش‌های پیشین مرکز آمار ایران از عملکرد معادن در حال بهره‌برداری، سال 1392
نزدیک 355 هزار تن مواد معدنی به ارزش بیش از 12 هزار میلیارد تومان تولید شده که
از این مقدار حدود 7000 تن مواد معدنی به ارزش 518 میلیون دلار به طور مستقیم از
بخش معدن به خارج از کشور صادر شده است. این در شرایطی صورت گرفته که در سال 1391
حدود 5416 هزار تن مواد معدنی به ارزش بیش از 611 میلیون دلار صادر شده است.همچنین
بر اساس آمارهای موجود از 5445 معدن در حال بهره‌برداری تنها 3.1 درصد آن دولتی و
مابقی خصوصی هستند که روایت دیگر این است که 97 درصد معادن کشور در اختیار بخش
خصوصی است اما این آمارگیری از نظر تعداد معادن است و به لحاظ کمیت و کیفیت معادن،
بررسی‌ها نشان داده تمامی معادن بزرگ کشور دولتی محسوب می‌شوند.اما بخش دیگر گزارش
جدید مرکز آمار حاکی از آن است که کاهش 2.1 درصدی شاخص قیمت بخش معدن در فصل
زمستان بیشتر ناشی از کاهش قیمت بخش استخراج کانه‌های فلزی بوده است، زیرا شاخص
قیمت در بخش استخراج کانه‌های فلزی با 3.1 درصد کاهش نسبت به فصل قبل به عدد 239.4
رسیده است. همچنین کاهش شاخص قیمت در این بخش تحت تاثیر کاهش 2.9 درصدی فعالیت
استخراج سنگهای آهنی قرار گرفته است. بر این اساس افت بهای سنگ‌آهن در بازارهای
جهانی همچنین نیز باعث شده فعالیت استخراج سنگهای آهنی، شاخص قیمت در فصل زمستان
1393 را به رقم 320.9 رسانده که با وجود این، نسبت به فصل قبل این شاخص به میزان
2.9 درصد کاهش یافته است.بررسی‌های اقتصادنیوز حاکی از آن است که التهابات کاهش
قیمت‌های جهانی، وضع عوارض بر صادرات مواد معدنی، افزایش حقوق دولتی و بهره
مالکانه معادن عوامل تعیین‌کننده‌ای در بخش معدن بودند که در ماه‌های آغازین سال
93 رکود شدیدی را در معادن کشور حاکم کردند. بنا بر اعتقاد صاحب‌نظران بخش معدن،
هرچند آمار و ارقام ارائه شده از سوی نهادهای دولتی روند رو به رشدی را از این بخش
نشان می‌دهد، اما در حقیقت بخش معدن به لحاظ مشکلات اقتصادی و تحولات بازارهای
جهانی در هزینه تولید خود به ناتوانی رسیده‌اند. با وجود این، به نظر می‌رسد
آمارها از اعداد و ارقام ثبت شده در پروانه‌ها و مجوزهای واحدهای معدنی و صنعتی با
واقعیت اجرایی در بخش معدن فاصله بسیاری دارد.همچنین شرایط حاکم در این بخش نشان
می‌دهد در واحدهای معدنی سنگ‌آهن بیشتر از 100 معدن در سال 1393 به تعطیلی رسیده‌اند
که ظرفیت تولید آنها به حداقل ممکن رسیده است. بررسی‌ها از آمار صادرات مواد معدنی
سنگ‌آهن نشان می‌دهد ایران از جایگاه دوم عمده اقلام صادراتی در سال 1392 به رتبه
ششم در سال 1393 تنزل پیدا کرده که دلیل عمده آن فروش مناسب نداشتن محصولات معدنی
با قیمت‌های جهانی و بالا بودن هزینه‌های تولید استخراج هر تن ماده معدنی در کشور
است.
