لزوم همکاری مدیریت مصرف آب کشاورزی مازندران در پی نگرانی از تنش آبی برای سال زراعی جاری۱۰-مهر-۱۴۰۱
ساری- ایرنا- راهبردهای تأمین آب مورد نیاز کشاورزی مازندران برای فصل زراعی جاری در جلسه مشترک با حضور کارشناسان هواشناسی، جهاد کشاورزی و آب‌منطقه‌ای استان در حالی مورد بررسی قرار گرفت که طبق آمار های ثبت شده ، وضعیت ذخیره آب پشت سدها ،آببندان ها و روان آب رودخانه ها بسیار نگران کننده شده است.
به گزارش ایرنا از روابط عمومی شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران، مدیربهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای مازندران در این نشست با تشریح آخرین وضعیت آماری منابع آبی استان و ارائه گزارش عملکرد شرکت آب‌منطقه‌ای در مدیریت مصرف آب، مجموع آب مصرفی استان برای کشاورزی در فصل زراعی پشت‌سر گذاشته شده را ۲ میلیارد و ۴۰۷ میلیون متر مکعب بیان کرد و گفت: طی ۶ ماه نخست امسال ۲۸۹ میلیون متر مکعب از سدهای استان برای مصرف کشاورزی و آشامیدنی رهاسازی شد که ۲۵۳ میلیون متر مکعب مربوط به کشاورزی و ۳۶ میلیون متر مکعب برای آب آشامیدنی بود.
جواد طوسی اظهار کرد: طی این مدت ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب از آب‌بندان‌های مازندران و ۹۳۰ میلیون متر مکعب نیز از حدود ۹۰ هزار حلقه چاه برای مصرف کشاورزی توزیع شد. رودخانه‌های استان نیز طی این مدت ۶ ماهه ۹۴۰ میلیون متر مکعب آبدهی کشاورزی داشتند.
وی با بیان این‌که وضعیت منابع آبی استان در ابتدای سال آبی جاری و برای فصل زراعی آینده شرایط مساعدی ندارد، خاطرنشان کرد:در فصل زراعی پشت‌سر گذاشته شده با وجود کاهش بارندگی‌ها و آورد رودخانه‌ها خوشبختانه مدیریت مناسبی برای توزیع و تأمین آب کشاورزی مازندران انجام شد و توانستیم از بحران عبور کنیم ، اما در حال حاضر ذخایر آبی ما وضعیت نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد و به همین دلیل باید برای مدیریت مصرف آب در فصل زراعی آتی برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم.
مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای مازندران تصریح کرد : برای نمونه در دشت هراز نیاز آبی ما دست‌کم ۳۰ متر مکعب بر ثانیه است که امسال به کمتر از ۲۰ متر مکعب رسید ، اما با تلاش همکاران و نوبت‌بندی مناسب توانستیم آب کافی را به زمین‌های کشاورزی محدوده شمالی دشت هراز برسانیم.
طوسی افزود: ذخیره فعلی مخازن سدهای استان در حال حاضر مجموعا ۹۸ میلیون متر مکعب است ، در حالی که پارسال در چنین زمانی ۱۴۱ میلیون متر مکعب ذخیره داشتند و همچنین برآوردها نشان می‌دهد که اکنون نسبت به زمان مشابه سال قبل منابع آب سطحی استان در مجموع ۱۶۹ میلیون متر مکعب کمتر شده است.
وی با اظهار این که در حال حاضر ۴۱ میلیون متر مکعب ذخیره پشت سدها ، ۸۲ میلیون متر مکعب آورد رودخانه‌ها و ۴۶ میلیون متر مکعب ذخیره آب‌بندان‌های استان نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر شده است ، گفت: این آمارها با توجه به پیش‌بینی‌ها از کاهش بارندگی در ماه‌های آینده ، ما را برای تأمین آب کشاورزی در سال آتی نگران می‌کند.
مدیر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای مازندران خواستار توجه ویژه کشاورزان و جهاد کشاورزی استان به در نظر گرفتن برخی نکات مهم در کاهش مصرف آب کشاورزی شد و افزود : شرکت آب‌منطقه‌ای مازندران مانند سال‌های گذشته در حال انجام اقداماتی برای مدیریت و کاهش مصرف آب است ، اما انتظار داریم که به مسائلی مانند جلوگیری از توزیع بذر ارقام پرمصرف، توجه به کشت ارقام محلی، کشت نشدن شالی پس از گندم و جو، رعایت زمان‌بندی کشت و سایر موارد اثرگذار در کاهش مصرف آب توجه ویژه‌ای شود.
کاهش بارندگی و افزایش تنش آبی
در این جلسه کارشناس اداره کل هواشناسی مازندران نیز گزارشی از آمارهای مربوط به بارندگی در سال آبی گذشته یعنی از یکم مهر ۱۴۰۰ تا ۳۱ شهریور ۱۴۰۱ ارائه کرد.
احمد اسدی با بیان این که با توجه به تغییر اقلیم و تغییر رژیم بارندگی‌ها توجه ویژه به مدیریت و کاهش مصرف آب باید در دستور کار قرار گیرد ، گفت : متوسط بارندگی کشور در سال آبی گذشته ۱۸۰ میلیون متر مکعب بود که کاهش ۲۴ درصدی را نسبت به میانگین بلندمدت نشان می‌دهد ، ضمن این که به جز استان هرمزگان در همه استان‌ها کاهش بارندگی داشتیم.
وی افزود : در سال آبی گذشته ۵۵۱ میلی متر بارندگی در مازندران ثبت شد و فقط در قائمشهر، تنکابن، عباس‌آباد و رامسر شاهد افزایش بارندگی بودیم و در مجموع بارندگی مازندران در سال آبی گذشته ۱۱۵ میلی متر معادل ۱۸ درصد نسبت به دوره آماری بلندمدت کاهش یافت.
کارشناس اداره کل هواشناسی مازندران خاطرنشان کرد : در سال زراعی گذشته میانگین دمای هوای استان نیز ۰.۵ درجه افزایش یافت که در افزایش تبخیر آب اثرگذار است.
اسدی تصریح کرد : طبق نقشه‌های ثبت شده بیشتر مناطق استان خشکسالی متوسط تا بسیار شدید داشتند که عمدتا در مناطق شرقی استان شاهد خشکسالی بسیار شدید هستیم. در دوره میانگین ۱۰ ساله نیز نزدیک به ۵۰ درصد استان از غرب تا شرق دچار خشکسالی شدید و بسیار شدید است.
وی اظهار کرد: در هفته نخست سال آبی جاری شاهد بارش خوبی بودیم ، اما پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که میانگین بارش‌ها از نیمه مهر تا نیمه آبان امسال نرمال تا کمتر از نرمال ، از نیمه آبان تا نیمه آذر کمتر از نرمال و از نیمه آذر تا نیمه دی در محدوده نرمال و در مناطق شرقی کمتر از نرمال است.
ضرورت تأمین اعتبار برای اجرای طرح‌های سازگاری با کم‌آبی
در این جلسه علاوه بر ارائه گزارش‌ها، کارشناسان نیز درباره راهبردهای کاهش مصرف آب کشاورزی و مدیریت مصرف آب بحث و تبادل نظر کردند. هاشم‌پور کارشناس جهاد کشاورزی مازندران نیز در این جلسه با بیان این‌که آموزش کشاورزی به طور جدی در دستور کار قرار دارد، گفت : نکته مهمی که درباره این تصمیم‌ها باید مد نظر قرار گیرد اجرا شدن آن‌ها با کمک دستگاه‌های مرتبط است.
وی افزود : به نتیجه رسیدن این جلسات و تصمیم‌ها به پیگیری با حضور سازمان مدیریت برنامه‌ریزی استان و تأمین اعتبارات لازم نیاز دارد که امیدواریم بیشتر از گذشته مورد توجه قرار بگیرد.
مازندران استانی با محور تولیدی کشاورزی است که تقریبا کشت تمامی محصولات آن به بارندگی و ذخیره سازی آب بستگی دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد بهره برداران بخش کشاورزی مازندران حدود ۵۰۰ هزار نفر است و هرگونه تغییر در بارندگی به صورت مستقیم بر زندگی و معیشت آنان و در نهایت بر امنیت غذایی کشور که مازندران نقش حدود ۱۲ درصدی در تولید ارزش افزوده آن دارد ، اثرگذاری خواهد کرد.
استان مازندران بر اساس خصوصیات دما ، بارش و توپوگرافی دارای دو نوع آب و هوای معتدل خزری و آب و هوای کوهستانی است. آب و هوای معتدل خزری جلگه های غربی و مرکزی استان تا کوهپایه های شمالی البرز را شامل می شود که در آن به دلیل کمی فاصله کوهستان و دریا رطوبت تجمع یافته و به بارش های قابل ملاحظه و دمای معتدل می انجامد. میانگین بارندگی سالیانه در نوار ساحلی مازندران حدود یکهزار میلی متر است که از غرب به شرق کاهش می یابد.
آب و هوای کوهستانی مازندران از دو نوع معتدل در دامنه های البرز تا سرد در قلل و ارتفاعات بالاتر از سه هزار متر متغیر است.کاهش میزان بارندگی سالیانه ، کاهش متوسط درجه حرارت ماهانه ، زمستان های سرد همراه با یخبندان های طولانی و تابستان های کوتاه از ویژگی های مناطق کوهستانی مازندران است.
قرارگیری مازندران در حاشیه دریای خزر سبب شده است تا این استان در طول سال از آب و هوایی همسایگانی چون سرزمین سیبری ، دریای مدیترانه و دریای خزر و فلات مرکزی ایران متاثر شود.
