دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشگاه
هاروارد در گفت‌وگو با ایسنا:
نبود یک نظام منسجم سلامت
عمومی، پاشنه آشیل مقابله موثر با کووید ۱۹- 10-آبان-99
ایسنا/کرمان دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه چان هاروارد گفت: تنها راه مقابله موثر با بیماری کووید ۱۹ «تشخیص بیماران»، «ردیابی کسانی که با بیمار در تماس بوده اند» و «قرنطینه کردن بیماران برای دو هفته» است.
دکتر "گودرز دانایی" در گفت و گو با ایسنا درباره آخرین وضعیت شیوع ویروس کرونا در دنیا و در پاسخ به این سوال که چرا دوباره روند اپیدمی کرونا در دنیا در کشورهایی مانند ایران، آمریکا و حتی کشورهای اروپایی سرعت قابل توجهی پیدا کرده است؟ اظهار کرد: روند حاضر در واقع پیک دوم یا سوم بیماری است که به علت کاهش شدت اقدامات پیشگیرانه در این کشورها مشاهده می شود.
وی با بیان اینکه به نظر می رسد که در خیلی از این جوامع مردم و دولت ها اقدامات پیشگیرانه مانند منع مراسمات اجتماعی را به مرور زمان کنار گذاشته اند و این مستقیما باعث انتشار بیشتر بیماری خواهد شد افزود: پاشنه آشیل اینگونه کشورها نداشتن یا استفاده نکردن از یک نظام منسجم سلامت عمومی است. در کشورهایی مانند کره جنوبی و ویتنام که توانستند به خوبی این بیماری را کنترل کنند، کارکنان بهداشتی هر مورد بیماری را ردیابی کرده و هرکسی که با بیمار در تماس بوده، تست می شود و تمام بیمارانی که به این صورت تشخیص داده می شوند برای دو هفته قرنطینه کامل خواهند شد.
دانایی ادامه داد: قرنطینه ای موثر و کامل است که به بیماران در مورد اهمیت قرنطینه آموزش داده می شود و از طرف دولت و سازمان‌های اجتماعی مورد حمایت قرار می گیرد تا فرد قرنطینه شده بتواند اصول قرنطینه را کاملا دنبال کند که متاسفانه این سه پایه ساده برای کنترل بیماری در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر دنیا تاکنون به درستی دنبال نشده است.
این دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه چان هاروارد با اشاره به ورود زودتر ایران به موج سوم کرونا گفت: به دلیل آنکه ایران زودتر از سایر کشورهای دنیا با این پاندمیک درگیر شد بنابراین موج سوم این بیماری نیز زودتر وارد ایران شده است اما در مجموع برای آنکه بتوانیم این موج و حتی موج های بعدی پاندمیک را به خوبی کنترل کنیم نیازمند «تشخیص سریع بیماران»، «ردیابی افرادی که با بیمار در تماس بوده اند» و «قرنطینه کردن موثر بیماران» هستیم.
این مردم و سیاستگذاران هستند که باعث شیوع بیماری در جامعه می شوند
وی در پاسخ به این سوال که "آیا علل افزایش مرگ و میر و موارد ابتلا به کووید ۱۹ در روزهای اخیر ناشی از این موضوع است که کروناویروس SARS-COV-۲ جهش یافته تر شده است" گفت: خیر نمی توان چنین چیزی را به صورت دقیق عنوان کرد، بلکه می توان گفت که این ویروس از نظر تکاملی بسیار موفق بوده و توانسته ده‌ها میلیون انسان رو آلوده کند بنابراین می توان گفت که ویروس نیازی به جهش ندارد و این مردم و سیاستگذاران هستند که باعث شیوع بیماری در جامعه می شوند و شواهد علمی برای تغییر سرایت پذیری ویروس SARS-COV-۲ دیده نشده است.
دانایی با اشاره به فرا رسیدن فصل پاییز و احتمال افزایش موارد آنفلوآنزا و درگیری بالای مردم با آنفلوآنزا و کووید ۱۹ نیز گفت: به احتمال زیاد با شروع فصل سرما و افزایش تعداد تماس بین افراد بیمار و سالم در فضاهای بسته سرایت بیماری بیشتر خواهد شد.
این متخصص همه گیر شناسی در پاسخ به این سوال که "بازگشایی مدارس چه نقشی در شیوع بیشتر این بیماری خواهد داشت" نیز به ایسنا گفت: نقش مدارس ابتدایی در انتشار بیماری هنوز مشخص نیست ولی تراکم زیاد در مدارس راهنمایی و متوسطه می تواند باعث سرایت بیماری در جامعه شود مگر اینکه مدارس تراکم دانش آموزان در هر کلاس را شدیدا کمتر کرده، تهویه هوای مناسب ایجاد کرده و موارد مشکوک به بیماری رو به درستی و با دقت پیگیری و قرنطینه کنند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی و با توجه به آغاز فصل پاییز احتمال ابتلا به آنفلوآنزا و همچنین سرماخوردگی نیز افزایش پیدا می کند گفت: علایم این سه بیماری (آنفلوآنزا، کووید ۱۹ و سرماخوردگی) می توانند بسیار شبیه هم باشند به همین دلیل بهترین راه تشخیص این سه بیماری از یکدیگر استفاده از تست های تشخیصی PCR برای کروناست و اگر تست در دسترس یا قابل تقبل نیست و اگر سابقه تماس با شخص مشکوک به کرونا وجود دارد، بهتر است که به محض بروز علایمی همچون تب، ضعف و احساس خستگی یا سرفه، قرنطینه خانگی شروع شود و فرد خود را از جامعه جداسازی کند.
دانایی در پاسخ به این پرسش که "کووید ۱۹ بیشتر در چه گروه های سنی خودش را بروز می دهد؟ تصریح کرد: گزارشات اعلامی از سوی کشورهای مختلف در این ۱۰ ماهه گذشته از شیوع بیماری در دنیا نشان می دهد که کودکان بسیار کمتر به فرم های شدید این بیماری مبتلا می شوند که احتمالا به واکنش سیستم ایمنی آنها نسبت به ویروس بستگی دارد.
میزان خطر بیماری با بالا رفتن "سن" شدیدا افزایش پیدا می کند
وی ادامه داد: میزان خطر بیماری با بالا رفتن "سن" شدیدا افزایش پیدا می کند به طوری که بیشتر تلفات ناشی از بیماری کووید ۱۹ در افراد مسن است پس رعایت اقدامات پیشگیرانه مانند استفاده از ماسک، شستن مرتب دست ها، حضور نیافتن در اماکن عمومی و عدم تماس با کسانی که دارای علامت بیماری کووید هستند در این گروه سنی بسیار مهم و حیاتی است.
این دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه چان هاروارد، در واکنش به اعمال محدودیت های جدید مطرح شده در ایران در پیک سوم کرونا و در پاسخ به این سوال آیا این محدودیت ها در شرایط کنونی تاثیری دارند؟ و دولت باید چه اقدامات ضربتی برای کنترل بیماری در شرایط کنونی انجام دهد؟ به ایسنا گفت: همانطور که قبلا گفتم تنها راه مقابله موثر با بیماری کووید ۱۹ «تشخیص بیماران»، «ردیابی کسانی که با بیمار در تماس بوده اند» و «قرنطینه کردن بیماران برای دو هفته» است.
دانایی افزود: این اقدامات می تواند از طریق مراکز بهداشتی درمانی و با کمک بهورزان انجام شود. محدودیت حرکت یا محدود کردن گردهمایی های بزرگ لازم است ولی کافی نیست. دسترسی به تست تشخیصی باید شدیدا افزایش یابد تا مراکز بهداشتی بتوانند به طور موثر موارد بیماری را یافته و قرنطینه کند. به طور مثال برای هر مورد بیماری که تشخیص داده می شود، مرکز بهداشتی مربوطه باید تلفنی پیگیری کند و تمام کسانی که با بیمار تماس داشته اند باید تست شده و اگر مثبت شدند، قرنطینه شوند.
وی در پاسخ به این سوال که "آیا به نظر شما این اپیدمی به سمت به ایمنی جمعی در حال حرکت است؟" نیز گفت: پاسخ به این سوال هنوز معلوم نیست و بستگی به این دارد که ایمنی بیماران چقدر دوام داشته باشد. شواهد علمی در این مورد هنوز کافی نبوده و ممکن است ایمنی موثر فقط چند ماه دوام داشته باشد که در این صورت ایمنی جمعی حاصل نخواهد شد یا اگر بشود دوام نخواهد داشت و اینکه هم اکنون شاهد موج سوم بیماری در ایران هستیم، ممکن است به همین دلیل باشد.
این دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه هاروارد در بخش پایانی گفت و گوی خود با انتقاد از توجه مردم به نظرات و پیشنهادهای افراد غیرمتخصص گفت: متاسفانه فضای ناامن مجازی باعث شده که توصیه های بهداشتی ناموثر و بعضا خطرناک در جامعه بسیار بیشتر و سریعتر از گذشته گسترش پیدا کنند.
کرونا از غذای آلوده منتقل نمی شود
دانایی با بیان اینکه مطبوعات و رسانه ها می توانند در این مورد نقش مهمی داشته باشند و با انتقال دانش به جامعه جلوی گسترش این توصیه های غلط رو بگیرند افزود: برای مثال مصرف بیشتر نمک یا قرقره کردن مکرر با نمک هیچ تاثیری بر سرایت بیماری ندارد و صد البته استفاده از سنگ پا!!! کشیدن چند نفس عمیق هر روز صبح از سرایت یا بروز بیماری پیشگیری نمی کند. کرونا از غذای آلوده منتقل نمی شود. مکمل های دارویی تاثیری بر سرایت بیماری ندارند مگر این که فرد مورد نظر کمبود شدید ویتامین داشته باشد. به همین ترتیب سوپ عدس یا هر غذا، میوه یا سبزی دیگری باعث پیشگیری یا درمان کرونا نخواهد شد.
وی خاطر نشان کرد: مردم به جای توجه به این توصیه های غیرعلمی و غلط باید تمرکز نیروهای ذهنی و روحی خودشان را متوجه تصمیم های ساده و روزمره کنند که ما را در خطر مواجهه با بیماران (به خصوص بیماران بی علامت) قرار خواهد داد. همواره از خود این سوال را داشته باشند که آیا لازم است به یک مرکز خرید شلوغ بروند؟ آیا لازم است در یک گردهمایی شلوغ (مثلا بیشتر از پنج یا ده نفر) شرکت کنند؟ چه کسانی در این جور مکانها حضور دارند و اگر می توانیم از پیش پرس و جو کنیم و بفهمیم آیا کسی در جمع هست که ممکن است مبتلا به کووید باشد؟ این روزها باید به این پرسش ها پاسخ مناسب بدهیم تا بتوانیم سلامت خودمان و جامعه را تا حدودی تضمین کنیم.
این دانشیار گروه بهداشت جهانی و جمعیت دانشکده بهداشت عمومی دانشگاه چان هاروارد در پایان درباره پیش بینی ها از زمان ورود واکسن کرونا به دنیا نیز گفت: ده‌ها واکسن کرونا در حال تست و بررسی هستند و امیدواریم که تا اواسط سال بعد میلادی دسته کم یک یا دو واکسن موثر تولید شود اما باید به این نکته توجه داشت که تولید واکسن در مقیاس انبوه قطعا چندین ماه طول خواهد کشید.
