گزارش| راهبرد دولت سیزدهم درباره سیاست تعامل با همسایگان و توجه به دریای خزر9-تیر-1401
این چگونه سیاست تعامل دولت دژخیم رئیسی با همسایگان است که شامل عربستان وبحرین نمی شود که نزدیک ترازروسیه وترکمنستان وقزاقستان به ایران اند؟حال بماند که هرگزگفته نمی شود سهم مرزآبی ایران قبل ازانقلاب ازدریای خزرچقدربود واکنون چقدراست؟ مهمتر چرا با نقش کلیدی تحمیلی روس ها سهم مرزآبی ایران ازدریای خزرکمتر از 4کشور دیگر جمهوری آذربایجان و ترکمنستان وقزاقستان و روسیه می باشد؟
رئیس جمهور روز گذشته برای شرکت در اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر به ترکمنستان رفت؛ در این گزارش نگاهی به بخشی از عملکرد دولت سیزدهم در احیای روابط با همسایگان و برنامه‌ی سفر رئیسی می‌اندازیم.
به گزارش خبرنگار حوزه دولت خبرگزاری تسنیم، سیاست احیای روابط و توجه به همسایگان پیش از آغاز بکار دولت سیزدهم و از دوران مناظرات انتخاباتی توسط آقای رئیسی مطرح و اعلام شد. موضوعی که طبق آمار در دولت قبل مغفول واقع شده و به‌گفته‌ی کارشناسان ظرفیت‌های بسیاری برای مراودات در حوزه‌های اقتصادی، انرژی، ترانزیتی، تجاری و مابقی موضوعات وجود داشت که مورد استفاده قرار نمی‌گرفت.
به گفته‌ی ناظران و فعالان سیاسی، مسئولین دولت سیزدهم این مهم را مورد توجه قرار داده و تاکنون که حدود 11 ماه از استقرار قوه مجریه با ترکیب جدید می‌گذرد، دستاوردهای متفاوتی در این زمینه داشته‌اند. مواردی از جمله افزایش روابط 400 درصدی با تاجیکستان، گسترش روابط راهبردی با روسیه، عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای، قرارداد سوآپ گازی از ترکمنستان، ترانزیت بار از قزاقستان در کریدور شمال به جنوب، استقبال و اعلام همکاری با گروه بریکس(رئیس‌جمهور جمعه 3 تیرماه در اجلاس سران بریکس‌پلاس سخنرانی داشت) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی.
همچنین تهران طی 30 روز اخیر شاهد نوعی ترافیک دیپلماتیک مقامات کشورهای منطقه‌ای بود و مقامات عالی کشورهای عراق، تاجیکستان و ترکمنستان برای گفت‌وگو و گسترش مناسبات و روابط فی‌مابین با مسئولان کشورمان دیدار کرده‌اند.
البته دولت گفته بود که روابط خارجی را محدود به چند کشور ندیده و عرصه را برای برقراری روابط بر اساس منافع مردم، گسترده می‌بیند؛ از جمله‌ی این اقدامات سفر نیکولاس مادورو رئیس جمهور ونزوئلا به تهران و دیدار با رهبر معظم انقلاب، رئیس‌جمهور و بازدید از نمایشگاه‌ها و بخش‌های تولیدی و دانش بنیان کشورمان بود که حدود 20 روز گذشته انجام گرفت.
با این‌حال روند سفرها و پیگیری توافقات بین ایران و کشورها ادامه دارد و دولت می‌گوید از افزایش روابط با همسایگان حمایت می‌کند.
در این گزارش نگاهی به سفر یک‌روزه‌ی سید ابراهیم رئیسی به ترکمنستان برای شرکت در اجلاس سران کشورهای حاشیه خزر می‌اندازیم:
** توجه دولت به حوزه خزر
آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور صبح روز گذشته برای حضور و سخنرانی در اجلاس سران کشورهای ساحلی دریای خزر عازم ترکمنستان شد.
پیش از این و در جریان سفر رئیس‌جمهور ترکمنستان سردار بردی محمداف که دو هفته‌ی پیش به تهران آمده بود، در فضای رسانه‌ای از آقای رئیسی برای حضور در این نشست دعوت کرده و رئیس‌جمهور نیز استقبال دولت از این نشست را اظهار داشت.
وی پیش از ترک تهران طی سخنانی دریای خزر را میراث و سرمایه مشترک بین کشورهای ساحلی و بیش از 270 میلیون جمعیت ساکن این منطقه، دانست و گفت: ما روابط خوبی با کشورهای ساحلی دریای خزر داریم.
رئیس دولت سیزدهم گفت که علاوه بر بررسی رژیم حقوقی دریای خزر و استفاده صلحآمیز با قصد ارتقای امنیت در این دریا، آنچه در این اجلاس مورد بحث قرار می‌گیرد همکاری بین کشورها در حوزه حمل و نقل، ترانزیت، تجارت، مدیریت منابع زنده دریایی، محیط زیست و همچنین مانع شدن از حضور بیگانگان است.
** گسترش سریع روابط ایران و ترکمنستان بر پایه اعتماد متقابل
آقای رئیسی پس از ورود به عشق‌آباد و قبل از حضور در اجلاس سران، با «قربانقلی بردی محمداف»، رئیس مجلس مصلحت خلق شورای ملی ترکمنستان ملاقات کرد.
در این دیدار دوجانبه یکی از مفاهیم سیاست خارجی دولت سیزدهم مورد تأکید مجدد رئیس جمهور کشورمان قرار گرفت که "در عرصه سیاست خارجی برنامه ویژه‌ای برای توسعه روابط همسایگی داریم و روابط ایران و ترکمنستان در همین راستا بر پایه همکاری‌های گسترده و بر اساس اعتماد متقابل به سرعت در حال گسترش است."
** اعلام آمادگی برای افزایش سوآپ گازی از مسیر ایران
ماجرا این است که آذرماه سال گذشته در جریان سفر رئیسی به ترکمنستان، قرارداد سوآپ گازی به‌میزان سالانه حدود 2 میلیارد متر مکعب از این کشور به جمهوری آذربایجان از مسیر ایران منعقد شد. به‌گفته‌ی کارشناسان این اقدام از جمله دستاوردهای مهم دولت بوده که انتفاع اقتصادی خوبی برای کشور به ارمغان آورد.
حال‌اینکه برخی کارشناسان معتقدند این میزانی که هم‌اکنون در حال انجام است قابلیت افزایش هم دارد؛ موضوعی که آقای رئیسی در دیدار با همتای ترکمنستانی خود این مسئله را گفت.
وی در دیدار با سردار بردی محمداف با تأکید بر لزوم پیگیری و اجرای توافقات بین دو کشور با اشاره به درخواست اخیر آذربایجان برای افزایش سوآپ گازی، آمادگی ایران برای افزایش این ظرفیت را اعلام کرد.
بردی محمداف که به‌تازگی این مسئولیت را عهده‌دار شده، در این ملاقات از تلاش‌های رئیسی برای ارتقای سطح روابط دو کشور قدردانی و تشکر کرد.
** هشدار ناامنی مناطقی که رژیم صهیونیستی در آن حضور یابد
رئیس‌جمهور در ادامه برنامه‌های سفر خود، با الهام علی‌اف همتای آذربایجانی خود ملاقات کرد و با اشاره به اینکه باید روابط دو کشور را گسترش دهیم، گفت جمهوری اسلامی ایران ثابت کرده که دوست روزهای سخت همسایگان است و هیچگاه در سختی‌ها دوستان خود را تنها نمی‌گذارد.
رئیسی همچنین به علی‌اف با تاکید بر اینکه حضور رژیم اشغالگر قدس در منطقه تنش‌زا بوده و به هیچ وجه به نفع امنیت منطقه نیست، خاطر نشان کرد امنیت در منطقه صرفا با همکاری کشورهای منطقه و همسایگان خزر محقق می‌شود.
** گپ دوستانه رئیسی و پوتین
سید ابراهیم رئیسی و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در راهروی منتهی به محل برگزاری نشست سران، گپ و گفت دوستانه‌ای داشتند که مورد توجه رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت و در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد.
بسیاری از رسانه‌های خارجی دیدار سال گذشته‌ی دو رئیس‌جمهور در کرملین را برنتابیدند و آن را مورد هجمه قرار دادند تا دستاوردهای آن سفر مهم تحت‌الشعاع قرار بگیرد. سفری که بنابر اعلام مسئولان دولتی زمینه‌ساز ارتقای روابط راهبردی دو کشور شد و توافقات فی‌مابین نیز در حال پیگیری است.
** اعلام راهبرد کلان ایران در اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر
به گفته‌ی کارشناسان از جمله مسائل مد نظر در این سفر مسئله‌ی رژیم حقوقی دریای خزر بوده که درباره‌ی آن مذاکرات کارشناسی بین دولت‌های ساحلی انجام گرفته و دنبال می‌شود و دولت هم با تمام توان برای حفظ و حراست از منافع ملی کشورمان پای در عرصه نهاده تا بدون تضییع حقوق همسایگان، از منافع کشور دفاع کند.
رئیسی در اجلاس سران طی سخنانی اظهار داشت: دریای خزر دریای همکاری است و این همکاری‌ها بخصوص با توجه به تحولات بین‌المللی اهمیت فزایندهای یافته است. تعامل جمهوری اسلامی ایران با دوستان و همسایگان خود اصالت دارد و این تعامل و همکاری نه‌تنها موجب رونق اقتصادی و افزایش رفاه ملت‌های ما می‌شود بلکه به تقویت استقلال کشورها و صلح و ثبات منطقه‌ای و حل مسائل حوزه خزر صرفا از طریق کشورهای ساحلی می‌انجامد. این راهبرد کلان جمهوری اسلامی ایران، فارغ از تحولات بین‌المللی ادامه خواهد یافت.
رئیس‌جمهور همچنین آمادگی ایران برای برگزاری هفتمین اجلاس سران کشورهای خزر را هم اعلام کرد.
** مذاکرات خصوصی سران و تأکید بر عدم حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر
بعد از برگزاری اجلاس نیز آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران، سردار بردی محمداف رئیس جمهور ترکمنستان، الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان، قاسم جو مارت توکایف رئیس جمهور قزاقستان و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه مشغول مذاکرات خصوصی شدند.
روسای جمهور 5 کشور ساحلی خزر طی بیانیه‌ای که بعد از مذاکرات خصوصی منتشر شد، بر مواردی از جمله «استفاده از دریای خزر برای مقاصد صلحآمیز، تبدیل آن به منطقه صلح، حسن همجواری، دوستی و همکاری و حل کلیه مسائل مرتبط با دریای خزر از طرق مسالمت‌آمیز»، «تضمین امنیت و ثبات در منطقه دریای خزر»، «عدم حضور نیروهای مسلح بیگانه در دریای خزر» و «در اختیار قرار ندادن قلمرو خود توسط هریک از کشور ساحلی به سایر دولت‌ها برای ارتکاب تجاوز و انجام سایر اقدامات نظامی علیه هر کدام از کشور ساحلی» تأکید کردند.
** دیدار با پوتین در عشق‌آباد؛ آخرین برنامه سفر یک‌روزه رئیسی
آقای رئیسی در آخرین برنامه‌ی سفر خود، شب گذشته با ولادیمیر پوتین ملاقات کرد و طی سخنانی به راهبرد اقتصادی مهمی اشاره کرد که "تبادلات مالی دو کشور باید در چارچوبی مستقل که سیستم تبادلات مالی غربی گسترش یابد تا هیچ کشوری نتواند بر آن اعمال نفوذ و فشار کند."
پوتین هم با استقبال از پیشنهاد ایران برای گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های انرژی و سوآپ اذعان کرد که "در ماه‌های اخیر حجم مبادلات تجاری و روابط اقتصادی دو کشور افزایش خوبی داشته که این مسیر باید ادامه یابد."
مبادله با پول‌های رایج فی‌مابین دو کشور به اعتقاد کارشناسان می‌تواند مراودات تجاری را از سلطه‌ی دلار خارج کرده و باعث ارتقای روابط اقتصادی و شکوفایی آن شود. البته این مسئله درباره روسیه که به‌گفته‌ی ناظران سیاسی روابط عمیق و راهبردی با ایران دارد که قابل افزایش و تعمیم در سایر حوزه‌ها است موجبات تأمین منافع و انتفاع اقتصادی برای هر دو کشور را فراهم می‌کند.
بر اساس این گزارش، رئیسی بامداد امروز (پنج‌شنبه 9 تیرماه) پس از سفر حدود 16 ساعته به ترکمنستان و برنامه‌های فشرده و متعدد به تهران بازگشت.
