چابهار- ایرنا- وزش بادهای فصلی و موسمی
اواخر بهار و تابستان، اقلیم خاص منطقه و جنس خاک (اغلب ریزدانه سیلتی رسی) در
شهرستانهای چابهار و دشتیاری سبب پراکندگی گردوغبار و ریزگردها و آلودگی هوا شده و
سلامت مردم و توسعه منطقه را در معرض تهدید قرار داده است.
به گزارش ایرنا، گرد و غبار ناشی از وزش
باد و توفان و خشکسالی‌های ۲ دهه گذشته در شهرستان های چابهار و دشتیاری بویژه
مناطق روستایی همه روزه سلامت مردم را به طور جدی تهدید می‌کند بطوریکه در
برخی مناطق از ظهر به بعد گردوخاک و حرکت شن های روان در مسیر جاده های ارتباطی
و حاشیه روستاها و مزارع کشاورزی برای مردم آزاردهنده شده است.
ادامه روند کنونی و خیزش گرد و غبار با
توجه به وزش بادهای موسمی و فصلی در این مناطق باعث بروز مشکلاتی متعدد از جمله
فرسایش خاک، نابودی زمین های کشاورزی، مهاجرت روستاییان و تهدید سلامت می شود.
این در حالیست که به گفته کارشناسان
منابع طبیعی با اجرای سامانه‌های پخش سیلاب، مدیریت روان آب، نهال کاری،
قرق مراتع ضعیف، ساخت هوتک و بندسارها می توان بخشی از مشکلات را مرتفع کرد البته
اجرای این طرح ها و مبارزه با پدیده گرد و غبار نیازمند اعتبار، مطالعه و اجرا
سریع طرح‌های پیش بینی شده است.
کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری
معتقدند: گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی
نامطلوب بر جای می گذارد و اثرات مضری بر سلامت، اقتصاد جامعه و اقلیم
دارند، شناخت ماهیت، منشا و اثرات گردوغبار در تعیین روشهای کنترل آن نقش
بسزایی دارد.
شهرستان دشتیاری و قسمت هایی از بخش های
پلان و مرکزی چابهار از جمله مناطقی هستند که در بیشتر روزهای فصل بهار
و تابستان با این پدیده جوی روبرویند، علل اصلی این گردوغبار هوای پرفشار و
کم فشار(نسیم دریا به خشکی) بین خشکی و دریا در طول شبانه روز است که با توجه به
عدم مدیریت صحیح سیر حرکت آب در مناطق بیابانی شدت بادها و گردوغبار در منطقه روز
به روز درحال افزایش است.
از جمله عوامل دیگری که می توان نام برد
سد زیردان و تخصیص نیافتن سهم آب زیست محیطی به اندازه کافی به نواحی پایین
دست آن است که در سالهای اخیر باعث شدت گردوغبارها در این نواحی شده و از طرفی آب
باران پایین دست این نواحی بدون هیچ برنامه موثری برای استفاده بهینه و
مفید از مسیر مشخص به دریا می ریزد.
اختلالات و مشکلات ناشی از گردوغبار در
شهرستان دشتیاری «کاهش منابع آب، اختلال در سیگنال های تلویزیونی، افزایش مشکلات
تنفسی، فرسایش خاک و تحمیل خسارت به محصولات دامی و کشاورزی و راه‌های روستایی»
است.
به گفته یکی از اعضای شورای اسلامی؛
تاکنون اعضای شوراهای اسلامی و دهیاران برای کاهش و جلوگیری از گردوغبار در
این مناطق بویژه روستاهای پایین دست شهرستانهای دشتیاری و چابهار از مسوولان
منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان، استان و کشور، فرمانداریهای چابهار و
دشتیاری و به ویژه استانداری سیستان وبلوچستان درخواست کرده اند طرح
آبخیزداری در رودخانه های فصلی شرشانی و جر(نام های محلی این دو رودخانه) به عنوان
مراکز اصلی گردوغبار اجرا شود.
همچنین با احیای بندهای
قدیمی(دگارها) می توان تا حد وسیعی از میزان آلایندگی گردو غبارهای این مناطق کاست
و رونق و اشتغال را برای منطقه به ارمغان آورد.
کلانی‌ها، سندها، دور،
سماچ، سیتارها، لکوکچ‌ها، دلگان‌ها، دیزی‌ها، بمباسری، الگداری، گرگیج
بازار، کرگی‌ها و ریمدان‌ها از جمله روستاهای درگیر با گردوغبار و ریزگردها
نیازمند تصویب اعتبارات برای اجرای طرح های آبخیزداری هستند تا زمینه کاهش
این معضل و اشتغال و پایداری و ماندگاری مردمان فراهم شود.
اجرای عملیات بیابانزدایی شامل مدیریت
هرز آب در قالب ساخت پشته خاکی توام با بذرکاری و نهال کاری در مناطق
بحرانی می‌تواند سهم بسزایی در تثبیت خاک، افزایش پوشش گیاهی و مرتعی و کاهش
میزان غلظت گرد و غبار شود.
۲۵۰ هزار هکتار
بیابان در چابهار و دشتیاری نیازمند توجه و ساماندهی است
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری
چابهار در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سطح بیابان در
شهرستانهای چابهار و دشتیاری بالغ بر ۲۵۰ هزار هکتار است و سطح کانون های بحران
فرسایش بادی در منطقه بالغ بر ۳۸ هزار هکتار در بیش از ۱۰۰ روستا و به ویژه
در مناطقی شامل پارگ، وشنام، طیس کوپان ،کچو، ریمدان، دمپک، باهوکلات، کالدان،
کلانی و سندها است.
غلامرضا راهداری افزود: حدود ۲۰۰
هزار نفر از جمعیت ساکن در مناطق و روستاهای مختلف داخل محدوده کانون بحران فرسایش
بادی به علت وزش بادهای فصلی و نبود پوشش گیاهی شدیدا مورد تهدید گرد و غبار هستند.
وی بیان کرد: به جز شهر چابهار که به
علت مجاورت خلیج چابهار کمتر تحت تاثیر است سایر نقاط تحت تاثیر ماسه‌های روان،
گردوغبار و توفان های فصلی قرار دارند.
وی ادامه داد: گسترش این کانون ها علاوه
بر تاثیر بر سلامت ساکنان این مناطق باعث کاهش دید در محورهای ارتباطی
شهرستان چابهار و دشتیاری، ایجاد خسارت به تاسیسات و زیرساخت‌ها و فعالیت‌های
صنعتی موجود در شهرک‌های صنعتی چابهار بویژه پیکره صنعتی منطقه آزاد می‌شود.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری
چابهار گفت: در راستای مبارزه با کانون های گرد و غبار با پیگیری
های استاندار سیستان وبلوچستان و فرماندار چابهار ۷۵۰ هکتار از کانون‌های
بحرانی و مناطق تولید گردوغبار در حاشیه شهر و پیکره صنعتی منطقه
آزاد چابهار عملیات نهال کاری و کنترل کانون های گرد و غبار با اعتباری بالغ
بر چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از محل صندوق توسعه ملی تامین اعتبار شده و در
حال انجام است.
راهداری با اشاره به اینکه تخصیص
اعتبارات نقش مهمی در کاهش گرد و غبار و توسعه پوشش گیاهی در این منطقه خواهد
داشت، خاطرنشان کرد: با تامین اعتبارات بیشتر و همکاری های بین دستگاهی در
سطح استانی و ملی برای کنترل و مهار گرد و غبار در قطب تجاری و گردشگری سواحل چاره‌اندیشی
لازم انجام شود تا کمتر شاهد تهدید سلامت و توسعه این منطقه اقیانوسی و متصل به آب
های آزاد باشیم و سرمایه گذاران بتوانند در نقاط مختلف فعالیت اقتصادی را آغاز
کنند.
