ورزش زورخانهای یا ورزش باستانی پهلوانی تاریخچه ای طولانی دارد. مرام
ومسلک این ورزش پهلوانی گذشته از سالم سازی بدن وافتادگی دارای فلسفه ای خاص می
باشد .تا جایی که گفته می شود کوتاه بودن سردر ورودی زورخانه ها نوعی سرفرودآوردن وحالت تعظیم داشته
است . یا اینکه گودی دایره وارر مکان زورخانه هم حالت هم افتادگی ورزشکار نسبت به
دیگران و هم سنگر تدافعی است . دیگر حرکات ورزشی زورخانه ای مثل کباده وتخته شنا
وسنگ ومیل هم نمادی از آمادگی زرزمی و رعایت فرماندهی و سپر دفاعی ازفرمانده یا
میاندار می باشد . حتی دریچه به بیرون از گود زورخانه هم گفته می شود تعبیر وتفسیر
فلسفه خاص دارد .به ویژه پیوسته مرشد زورخانه اشعارحماسی می خواند ودر پایان ورزش زورخانه
از یک خوش صدا اشعاری از حافظ و مولانا...می خواند وجایی برای مداحی وتملق گویی
ودعاخوانی برای حاکمان نبود. گرچه تلاش شد با امثال شعبان جعفری در دوره گذشته و
پس ازآن فرصت طلبی از مرامم ورزش زورخانه ای و روحیه ی پهلوانی درراستای اهداف خاص
شود . ولی هرگز نتوانست خدشه ای به جایگاه اجتماعی پهلوانان جوانمردی همچون پوریای ولی و
جهان پهلوان تختی وارد سازد . البته این رژیم نامشروع ولایت فقیه جایی را سالم باقی
نگذاشته است. چون تلاش کرده محیط زورخانه
هم آلوده ودر بستراهدافش کند.
بهرحال گزارش شده است مجموعه حرکات
ورزشی و آداب و رسوم ورزش زورخانه ای در
محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشتههای دور رواج داشتهاست و این میراث
فرهنگی، آیین های پهلوانی و زورخانهای در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۹ برابر با ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰
در فهرست میراث معنوی یونسکو به ثبت جهانی
رسیده است و روز 23 مرداد هر سال به نام روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای
نامیده شده است.به امیدآنکه پس
ازتغییرات دمکراتیک در ایران زورخانه وورزش پهلوانی جایگاه تاریخی سابق خود حفظ وبه
دور از چنگ اندازی ونفوذحکومت در این ورزش
باستانی زورخانه ای دوباره احیاگردد.
ورزش زورخانهای یا ورزش پهلوانی نام
مجموعه حرکات ورزشی با اسباب و بیاسباب و آداب و رسوم مربوط به آنهاست که در
محدوده تاریخی و فرهنگی ایران از گذشتههای دور رواج داشتهاست.به گزارش
خبرگزاری میراث فرهنگی، آیینهای پهلوانی و زورخانهای در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۹ برابر
با ۱۶ نوامبر ۲۰۱۰ در فهرست میراث معنوی یونسکو از سوی ایران به ثبت جهانی رسید.در تقویم
ایران روز 23 مرداد هر سال به نام روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه ای نامیده شده
است.