ابعاد شرح وظایف ابلاغی شورای امنیت به دبیرکل

خرم در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:

ساز و کار سازمان‌ ملل برای برقراری صلح یکپارچه در لیبی/ ابعاد شرح وظایف ابلاغی شورای امنیت به دبیرکل 8شهریور-96

بحران لیبی تنها به مداخله سازمان‌ملل در این پرونده بستگی ندارد بلکه دولت‌های خارجی و جریان‌های داخلی لیبی باید برای رسیدن به صلح سراسری در این کشور با دبیرکل این سازمان وارد کنشگری مثبت شوند.

«سیدعلی خرم» سفیر اسبق ایران در لیبی در تشریح استراتژی جدید سازمان‌ملل برای برقراری صلح پایدار در لیبی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: باید توجه داشت که سازمان‌ملل زمانی می‌تواند وارد فرآیند صلح و دولت‌سازی در مورد کشورها شود که دولت‌های عضو به خصوص اعضای دائم شورای امنیت با راهکار پیشنهادی از سوی این سازمان موافقت کنند. از سوی دیگر، این سازمان زمانی می‌تواند در این زمینه‌ موفق باشد که بازیگران دخیل در پرونده مورد نظر، تماماً به فرامین و تصمیمات این سازمان گوش فرا داده و عمل کنند. به گونه‌ای که اگر دبیر کل سازمان‌ملل طرحی را در مورد لیبی ارائه می‌کند، باید تمامی طرفین نسبت به آن نگاه مثبت داشته باشند یا حداقل اگر هم مخالفت می‌کنند، دلایل روشن و درست ارئه کنند.

وی افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه شود، شرح وظایفی است که شورای امنیت آن را به دبیر کل سازمان ملل ابلاغ می‌کند؛ به عنوان نمونه شاهد بودیم که «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان‌ملل در خصوص استراتژی جدید این نهاد بین‌المللی در لیبی سخن گفته است و به نظر می‌رسد که سعی بر آن است تا بحران حاکم در کشور آرام آرام به حاشیه رانده شود. نکته مهم این است که، باید دید آیا شورای امنیت شرح وظایف مشخصی در خصوص پرونده لیبی به دبیرکل این سازمان ارائه می‌دهد یا خیر؟ در ادامه باید مشخص شود که این شرح وظایف در خصوص تشکیل دولت، آتش‌بس سراسری یا منطقه‌ای، حل اختلاف یا برگزاری انتخابات است یا در مورد موارد دیگر نافذ است. چراکه هر کدام از این موضوعات زمینه اختیارات متفاوتی را نمایان می‌کند.

اگر در خصوص انتخابات به دبیر کل سازمان ملل مجوز داده شود، وی باید بداند که با کدامیک از طرف‌های درگیر به عنوان یک بازیگر می‌تواند بر سر میز مذاکره بنشیند. به عبارت دیگر سازمان‌ملل در حالت فعلی و با توجه به تعدد بازیگران دخیل در پرونده لیبی، دقیقاً باید بداند که شورای امنیت چه شرح وظایفی برای آن مشخص می‌کند و از این منظر باید بگوییم که وظیفه فعلی گوترش به عنوان دبیرکل سازمان‌ملل تا حد زیادی مشکل و شرایط ناهمواره است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه دولت‌های خارجی و جریان‌های داخلی لیبی برای حل بحران این کشور باید به اتفاق نظر برسند بیان کرد: نکته‌ای که در پرونده لیبی وجود دارد این است که شرایط تحت کنترل سازمان ملل نیست و تا زمانی که طرفین دخیل در این پرونده خواهان همکاری با سازمان ملل نباشند این موضوع به نتیجه نخواهد رسید. به عبارت دیگر باید بگوییم که در وضعیت فعلی لیبی صلح پایدار و سراسری معنا ندارد اما امکان دارد که صلح ناقص مطرح شود؛ یعنی به دلیل وجود دو دولت در لیبی، در یک منطقه صلح برقرار شود و در منطقه دیگر منتظر به نتیجه رسیدن مذاکرات و کنشگری بازیگران داخلی و خارجی باشیم.

وی ادامه داد: مساله دیگر این است که دبیر کل سازمان‌ملل می‌تواند شخصاً اقدام به ارائه طرح پیشنهادی در خصوص لیبی و ارسال آن به شورای امنیت کند. یعنی شاهد یک معادله معکوس و شروع پیگیری پرونده از سوی سازمان‌ملل و ارجاع آن به شورای امنیت باشیم. در این حالت دبیر کل سازمان ملل می‌تواند با ارائه مستندات و طرح‌های پیشنهادی، درخواست پیگیری پرونده را بکند که البته باید دلایل و مستندات و راهکارهای مفید و قوی در این طرح وجود داشته باشد.

خرم در پایان با اشاره به وضعیت و آینده لیبی گفت: تنوع قدرت‌های خارجی و گوناگونی طیف‌های داخلی مساله صلح سراسری در لیبی را تا حدود زیادی مشکل کرده است. لذا اگر سازمان‌ملل بتواند انتخابات سراسری و صلح پایدار را در لیبی صورت دهد، گام بسیار بزرگی در عرصه سیاست جهانی برداشته است. از این جهت باید بگوییم موانع و مشکلات زیادی سد راه گوترش خواهد بود؛ مگر این که دولت‌های خارجی (اعم از آمریکا، بریتانیا، ایتالیا، فرانسه،قطر، ترکیه، عربستان، مصر و تا حدودی روسیه) مجاب شوند تا وارد پرونده لیبی شده و یک حکومت جدید و سراسری را به اتفاق نظر تشکیل دهند.