این دست‌ها گلایه بسیار دارند 11-تیر-99
ایسنا/خراسان جنوبی هنرمندان صنایع‌دستی سال‌هاست که از عدم حمایت‌ها و نبود توجه‌ها رنج می‌برند، حمایتی که لازمه ادامه کار و فعالیت و زمینه‌ساز خلاقیت و نوآوری در هنر است.
آنچه مقوله صنایع‌دستی را با دیگر هنرها متمایز می‌سازد، هدف از ساختن آن‌هاست. صنایع‌دستی لوازمی هستند که قرار است مورد استفاده قرار گرفته و کهنه و پوسیده شوند و موارد استفاده از آن‌ها بیش از یک تزئین ساده است. این هنرها، نشان دهنده سال‌ها و بلکه قرن‌ها تلاش و ممارست هنرمندان در یک خطه هستند.
به گزارش ایسنا، در خراسان جنوبی، صنایع‌دستی و هنرمندان آن از اهمیت بسیاری برخوردارند و شغل بیشتر مردم از گذشته‌های دور با این هنرها گره خورده است.
یکی از اماکنی که در آن جلوه‌های حضور صنعتگران صنایع‌دستی نمایان است، باغ اکبریه بیرجند است. این باغ یکی از باغ‌های تاریخی کشور بوده و اتفاقا به دلیل همین تاریخی بودن می‌تواند مکان مناسبی برای ارائه صنایع‌دستی باشد چراکه صنایع‌دستی نیز سعی در بروز میراث گذشتگان دارد.
وارد باغ که می‌شوی گویی در محیطی آرام قدم می‌زنی که جز صدای پرندگان لابلای درختان تنومند چیزی را نمی‌شنوی. از محوطه باغ که رد می‌شوی به محوطه‌ای دیگر می‌رسی که به بازارچه صنایع‌دستی معروف بوده و در سال‌های اخیر محل فروش هنرهای بی‌بدیلی از جنس تاریخ و فرهنگ است.
هنرمندان هریک در اتاقی مشغول ساخت و ساز و ارائه هنرهای خود بودند، اما چیزی که بیش از همه تو را آزار می‌داد سکوت و خلوت حاکم بر این باغ بود، باغی که می‌شد با ارائه هنرهای مختلف در فضای آن بسیار جذاب‌تر برای فروش صنایع‌دستی باشد.
عدم توجه به فضای این محوطه برای فروش صنایع‌دستی که باید با ذوق همراه می‌بود، باعث می‌شد تا افراد زیادی برای تماشا و یا حتی خرید در آن تردد نکنند، در حالی که لازمه ارائه هنر جذاب بودن آن است.
برای صحبت با هنرمندان وارد اتاق‌های صنایع دستی شدیم که بسیاری از آن‌ها حتی نور مناسب برای ساخت یک اثر هنری نداشتند، فضایی که شاید در شان یک هنرمند نبود.
مردم با هنرهای صنایع‌دستی آشنا نیستند
محمدرضا سبزه‌کار، هنرمندی که در حوزه تزئینات چوبی و رزین فعالیت دارد، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به علت علاقه بسیار وارد این کار شدم و دوره‌های آموزشی را گذراندم.
وی افزود: پس از شروع کار تصمیم گرفتم مکانی را برای ارائه کارهای خود درنظر بگیرم که در این راستا یکی از اتاق‌های باغ اکبریه را از میراث فرهنگی اجاره کردم.
این هنرمند بیان کرد: مردم آن چنان که باید با این هنر آشنا نیستند و بنابراین به سمت آن نمی‌آیند، اکنون بازاریابی مهم‌ترین مشکل هنرمندان است چرا که نمی‌توانند به ازای وقتی که برای خلق یک اثر هنری می‌گذارند از آن درآمدزایی داشته باشند.
تبلیغات و بازاریابی؛ نقاط تاریک صنایع‌دستی
زینب شیبانی، که مدت شش سال است در حوزه پته دوزی فعالیت دارد نیز در یکی دیگر از غرفه‌های این باغ تاریخی مشغول فعالیت است و به ایسنا می‌گوید: پته‌دوزی یک هنر اصیل ایرانی است که نام‌های دیگر آن فطه دوزی و سلسه دوزی بوده، پارچه زمینه پته پارچه‌ای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده می‌شود.
وی افزود: پارچه دستباف پشمی است که در قدیم با دستگاه‌های بافندگی چوبی تولید می‌شد و از آن برای دوخت کت، دامن و پالتو استفاده می‌کردند.
این هنرمند با بیان اینکه تبلیغات و بازاریابی از مشکلات عمده این هنر است، افزود: عصر امروز عصر تبلیغات است و تا تبلیغات گستردهای صورت نگیرد، نه جوانان به سمت این هنر می‌آیند و نه هنرمند می‌تواند آثار خود را معرفی کند.
شیبانی بیان کرد: به خاطر کرونا، چند وقتی است که اجاره پرداخت نکرده‌ایم، اما فروش خوبی هم نداریم چرا که مراجعات بسیار کم است.
وی با بیان اینکه مسئولان با اعطای تسهیلات و کمک به معرفی هنرها باید به هنرمندان کمک کنند، افزود: دوره‌های آمورزشی و علمی می‌تواند بسیار در حوزه ارتقای این هنر اثرگذار باشد.
چرا هر هنر یک صنف جداگانه ندارد؟
شکوفه کامکار، یکی دیگر از هنرمندان که در عرصه گوهرتراشی فعالیت داشت، به ایسنا گفت: هنر گوهرتراشی، امروزه به شدت مورد استقبال و توجه قرار گرفته و به شغلی پر درآمد برای فارغ‌التحصیلان رشته زمین شناسی و افراد دیگر با هر سطح سوادی در آمده است.
وی با بیان اینکه در این حرفه، مهم‌ترین اصل، اشتیاق، انگیزه، علاقه و خلاقیت است، افزود: سنگ‌ها از خور، خوسف، فردوس و طبس تهیه می‌شود.
این هنرمند با تاکید بر توجه به آموزش در این حوزه، بیان کرد: هزینه‌های آموزش این هنر بالا است و هر فردی نمی‌تواند در این حوزه از آموزش‌ها بهره ببرد.
وی با اشاره به قیمت بالای مواد اولیه و سنگ‌ها، افزود: قیمت این مواد اولیه در داخل استان بیشتر از خارج استان بوده و این امر یک عیب برای استانی است که مملو از سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی است.
این هنرمند اظهار کرد: مشکل دیگر این است که گوهرتراشی یک صنف مخصوص ندارد تا به درد هنرمندان این عرصه بیشتر گوش داده شود، لازم است بیشتر به هنر گوهرتراشی بها داده شود.
وی با بیان اینکه در حوزه بازاریابی مشکل داریم، افزود: شرکت در نمایشگاه‌ها برای هنرمندان موثر است و چه خوب است برای کمک به هنرمندان در طول سال نمایشگاه‌هایی برگزار شود.
فعالیت 21 صنعتگر در یک باغ تاریخی
خدیجه چاجی، مسئول بازارچه باغ اکبریه بیرجند در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در بازارچه صنایع دستی باغ اکبریه 21 صنعتگر مشغول فعالیت دارند که در زمینه‌های چرم دوزی، حکاکی چرم، مشبک چوب، مشبک فلز، انواع زیورآلات چوبی، زیورآلات مسی، تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی و تهیه انواع سازهای سنتی فعال هستند.
وی با بیان اینکه در این بازارچه بحث فروش و آموزش در حوزه صنایع‌دستی دنبال می‌شود، افزود: در ایام نوروز با تدارک برنامه‌ها در محوطه باغ، تعداد بازدیدکننده‌ها و میزان فروش، افزایش می‌یابد.
مسئول بازارچه باغ اکبریه بیرجند بیان کرد: طی امسال به دلیل شیوع کرونا نتوانستیم برنامه‌های جذاب را تدارک ببینیم که امیدواریم پس از پایان یافتن بیماری کرونا بتوانیم برنامه‌های حمایتی را انجام دهیم.
ضعف تبلیغات
چاجی ادامه داد: متاسفانه در حوزه تبلیغات صنایع‌دستی اقدامات لازم انجام نشده است که در این راستا باید با ارائه فکرهای نو و جذاب، به اثربخشی فعالیت‌های صنایع‌دستی کمک کرد.
وی تصریح کرد: تشکیل شرکت تعاونی هنرمندان صنایع دستی به منظور تحقق مطالبات جامعه هنرمندان صنایع دستی می‌تواند کمک حال این قشر فرهیخته باشد.
مسئول بازارچه باغ اکبریه بیرجند خاطرنشان کرد: صنایع‌دستی از بعد اقتصادی به دلیل ایجاد درآمد و اشتغالزایی، مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است و بسیاری از صاحبنظران با توجه به سهولت آن نسبت به صنایع دیگر بر تقویت، توسعه و حمایت از آن‌ها تأکید دارند.
چاجی یادآور شد: اگر ما صنایع‌دستی را حمایت کردیم، در واقع هنرمندان این عرصه و هنرهایی به قدمت قرن‌ها را حمایت کرده‌ایم و دیده شدن هنرمندان و تبلیغات درست توسط مسئولان، لازمه این حمایت است.
صنایع دستی بدون وجود نوآوری، تبلیغات و حمایت مانند آب رودخانه‌ای است که پس از مدتی خشک می‌شود چراکه هنرمند پس از مدتی که ببیند نمی‌تواند از این راه ارتزاق کند، دست از هنر کشیده و این به معنای خاموش شدن چراغ این هنرها است.
بی‌شک توجه به صنایع‌دستی به عنوان یکی از میراث بجای مانده از گذشتگان که نشان دهنده پیشینه، ذوق و هنر گذشتگان است که به امروزی‌ها رسیده، هنرهایی که اگر به آن توجه نشود، به معنای از بین رفتن تمام پیشینه و سابقه‌ای است که گاهی افرادی در طول سالیان تمام تلاش خود را کرده‌اند تا زنده بماند؛ بنابراین نباید بگذاریم این هنرها فراموش شوند. باید بپذیریم که صنایع‌دستی بدون حمایت و توجه محکوم به فنا خواهد بود.
