شوخی خطرناک با ریه‌های مردم اصفهان/ وضعیت قرمزی که فقط مازوت را کم دارد 9-دی-99
زوایای پنهان آلودگی هوا در اصفهان، بسیار زیاد است. ظاهراً دست‌های زیادی در کار است تا آلودگی هوا در اصفهان، همچنان که باقی است، باقی بماند.
خبرگزاری فارس - اصفهان، مرضیه علی‌عسکری: معضل آلودگی هوا امروز تنها به شهر اصفهان محدود نمی‌شود، بلکه بسیاری از کلان‌شهرهای کشور نیز درگیر این معضل هستند. این در حالی است که مسؤولان مربوطه به امید ابر و باد و مه و خورشید و فلک نشسته و این طور که پیداست هیچ‌گونه برنامه مشخص و منسجمی در این زمینه ندارند.
دنیا اما در خصوص آلودگی هوا، جلوگیری و مهار آن امتحان خود را پس داده و تجاربی را کسب کرده است. ما هم مبتنی بر شواهد موجود می‌دانیم باید چه اقداماتی انجام دهیم اما انگار عزمی برای اجرایی کردن برنامه‌های مشخص و به‌روز در این راستا از سوی مسؤولان وجود ندارد یا حداقل تحرک مثبتی دیده نمی‌شود.
در ساده‌ترین مؤلفه‌هایی که به جلوگیری و یا کاهش میزان آلودگی هوا منجر می‌شود، می‌توان به توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه توسعه ناوگان زیرزمینی اشاره کرد اما تا زمانی که عزم ملی به‌وجود نیاید، همواره باید منتظر مسکن‌های مقطعی بود.
گاهاً پیش می‌آید که طبیعت با باد و بارانش به ما روی خوش نشان دهد آن وقت است که مسؤولان آمار می‌دهند که طی چند ماه گذشته شاهد چه میزان هوای پاک بوده‌ایم. اما در حقیقت باید گفت اقدامات انسانی باعث به وجود آمدن هوای پاک نشده است بلکه ما مدیون طبیعت هستیم.
امسال تهدید آلودگی هوا جدی‌تر از هر سال
سرب، گوگرد، منواکسیدکربن و ذرات معلق جنایتکاران بی‌رحمی هستند که در سطح جوی اصفهان حضور دارند و با آغاز پاییز و فصل سرما شروع به قتل و عام تعداد کثیری از هموطنان می‌کنند. امسال جمع جنایتکاران جمع است و در فهرست مذکور نام کرونا قاتل زنجیره‌ای نیز به چشم می‌خورد، اصفهان و دیگر کلانشهرها کشور در وضعیت فوق هشدار قرار دارند و این بار کار از تعطیلی مدارس گذشته است. اگر تا دیروز نگران ماسک نزدن و رعایت فاصله اجتماعی بودیم از این روزها آلودگی هوا هم به آن اضافه شده است.
امسال تهدید آلودگی هوا با توجه به شیوع کرونا جدی‌تر از هر سال دیگر است؛ آلودگی هوا ارتباط مستقیمی هم با افزایش کرونا می‌تواند داشته باشد. به گفته پزشکان آلودگی هوا و کرونا، به بافت ریه حمله می‌کنند و آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با کاهش پاسخ سیستم ایمنی افراد در نتیجه تماس مزمن با آلاینده‌های هوا این بیماری تشدید می‌شود.
تعطیلی مدارس و طرح زوج و فرد مؤثر واقع نشد
تعطیلی مدارس و تردد خودروها بر اساس زوج و فرد در سال‌های اخیر تنها اقدام عملی قابل لمس برای مقابله با پدیده آلودگی هوا بوده که مردم نیز با خانه‌نشینی و استفاده از صنعت حمل و نقل ناقص و پر دردسر عمومی بهای آن را می‌پردازند.
آلودگی هوا در اصفهان در نیمه دوم سال تقریباً به سنتی هر ساله تبدیل شده و اگر چه در سال‌های اخیر تلاش شده تا با بهبود کیفیت سوخت، از این آلودگی کاسته شود اما تردد خودروهای فرسوده و فعالیت نیروگاه‌ها و صنایع آلاینده در نزدیکی شهر، باز هم به این آلودگی دامن می‌زند.
یکی از منابعی که بر بحث افزایش آلودگی هوا، به خصوص در فصول سرد سال تأثیرگذار است، منابع ساکن برای نیروگاه‌ها، کارخانه‌های عمده از قبیل کارخانه‌های سیمان، آهن و فولاد، صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها هستند.
امسال اما علت این آلودگی‌ها یک مهمان ناخوانده دیگر هم دارند و برخی مدعی هستند که در روزهای آتی آلودگی هوای اصفهان با سوزاندن مازوت در نیروگاه برق افزایش خواهد یافت، اگر این امر محقق شود احتمالا هوایی برای ریه‌های مردم اصفهان در دسترس نخواهد بود. موضوعی که حتی طرح آن به عنوان یک اظهارنظر طنز و غیرجدی هم خطرناک و التهاب آفرین خواهد بود.
معاون رئیس‌جمهور: در مراکز دور از شهر مازوت بسوزانید!
براساس اظهارات عیسی کلانتری، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط زیست، مدعی است دستش برای تعطیلی نیروگاه‌هایی که مازوت مصرف می‌کنند، بسته است چرا که با این کار با کمبود شدید برق مواجه می‌شویم. او پیشنهاد داده گاز مورد نیاز کارخانه‌هایی که در نزدیکی شهر‌ها قرار دارند تامین شود و فقط کارخانه‌ها و نیروگاه‌هایی که فاصله زیادی با شهر‌ها دارند از مازوت استفاده کنند.
و این یعنی با فرض کمبود برق هم در استان اصفهان که دست کم ۴ شهر و یک کلانشهر در مجاروت نیروگاه برق قرار دارند نباید در فهرست مازوت‌سوزهای مجاز قرار گیرد.
به نظر می‌رسد بنا بر دستورالعملی در شهرهایی از جمله، اراک، اصفهان و تهران باید نیروگاه‌های تولید برق از سوخت مازوت استفاده کنند؛ این در حالی است که اکنون نیروگاه شهید منتظری اصفهان برای تولید برق از گاز استفاده می‌کند و بخش مصرف مازوت پلمب است اما در اراک دوباره از مازوت استفاده می‌شود و آلودگی هوا شدت گرفته است. زمزمه‌ها برای وقوع این اتفاق در تهران و اصفهان نیز شدت گرفته و زمینه نگرانی مردم را فراهم کرده است.
تشدید آلودگی شهر اراک به دنبال استفاده از سوخت مازوت
اما استفاده نیروگاه‌های اراک از سوخت مازوت سبب تشدید آلودگی این استان شده است تا جایی که نمایندگان آن در انتقاد از استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه به نایب رئیس مجلس نامه نوشتند.
علی نیکزاد، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی گفته است که برخی از نمایندگان استان مرکزی نامه‌ای را به بنده ارائه کردند که در این نامه آمده استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه باعث آلودگی شهر اراک شده است؛ در نامه نمایندگان استان مرکزی آمده است که این اتفاق در حالی رخ داده که رئیس‌جمهور وعده داده بود که شیر مازوت نیروگاه را می‌بندند و اجازه استفاده از سوخت مازوت را نمی دهند.
فقط ۸ روز هوای پاک سهم اصفهانی‌ها در سال ۹۹
آمارها نشان می‌دهد شمار روزهای آلوده کلانشهر اصفهان در دو سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۷ تقریبا دو برابر شده است. در حالی که شهر اصفهان تا پایان سال ۹۷، تعداد ۵۵ روز هوای پاک، ۲۶۴ روز هوای سالم و ۴۶ روز هوای آلوده را تجربه کرده بود.
سال ۹۸ تعداد ۱۹ روز هوای پاک، ۲۴۵ روز هوای سالم و ۱۰۱ روز هوای آلوده برای این کلانشهر ثبت شد.
نتیجه مطالعات سهم‌بندی و سیاهه انتشار آلودگی هوای این کلانشهر در دانشگاه اصفهان حاکیست که بین ۷۵ تا ۹۵ درصد آلایندگی هوا به ویژه انتشار ذرات معلق pm۲.۵ و pm۱۰ سهم منابع ثابت اعم از (صنایع، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه، جایگاه‌های سوخت) و ۵ تا ۲۵ درصد سهم منابع متحرک (انواع وسایل نقلیه) است.
طبق آمار مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست اصفهان از ابتدای سال جاری تا دوم دی ماه ۸ روز هوای پاک، ۱۹۷ روز هوای سالم و ۸۰ روز هوای آلوده داشته است.
نتیجه مطالعات سهم‌بندی و سیاهه انتشار آلودگی هوای این کلانشهر در دانشگاه اصفهان حاکیست که بین ۷۵ تا ۹۵ درصد آلایندگی هوا به ویژه انتشار ذرات معلق pm۲.۵ و pm۱۰ سهم منابع ثابت اعم از (صنایع، کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه، جایگاه‌های سوخت) و ۵ تا ۲۵ درصد سهم منابع متحرک (انواع وسایل نقلیه) است.
بر پایه این مطالعات، اصفهان روزانه یک میلیون تردد خودرو دارد و با وجود آن‌که اتوبوس‌های شهری و برون شهری بیشترین سهم در انتشار ذرات معلق دارند باز هم نتایج این مطالعات حاکی است که سهم منابع ثابت و صنایع بر منابع متحرک سنگینی می‌کند.
صنایع و ریزگردها عامل اصلی آلودگی هوای اصفهان
مدیر گروه پژوهشی آلودگی هوا دانشگاه اصفهان با اشاره به آلودگی هوای اصفهان می‌گوید: ویژگی شهر اصفهان این است که در بسیاری از روزهای سال شاهد پدیده وارونگی دماست اما ارتفاع آن تغییر می‌کند.
وی اعتقاد دارد که عامل آلودگی هوا میزان PM ۲.۵ است که خودروها نقش چندانی در آن ندارند و منشأ آنها آلودگی ناشی از فعالیت صنایع و ریزگردهای فرار (Fugitive) است.
منشا آلودگی هوای اصفهان چیست؟
براساس نتایج نهایی طرح دیگری در دانشگاه صنعتی اصفهان در خصوص ذرات معلق هوای شهر، ۳۷ درصد از آلایندگی هوای شهر اصفهان از صنایع، ۵۳ درصد مربوط به حمل و نقل و ۷۰ درصد از سهم حمل و نقل نیز مربوط به اتوبوس‌ها و کامیون‌ها است.
نگاه ملی حلقه مفقوده در آلودگی هوای اصفهان
منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان در این باره می‌گوید: موضوع آلودگی هوا در اصفهان نیازمند نگاه ملی است و محیط‌زیست کشور باید به صورت ویژه برای آلودگی هوا در اصفهان ورود کند.
وی کم بودن بارش‌ها، عدم تغییر شرایط آب و هوایی و وجود صنایع و عبور خودروها را سبب آلودگی هوا در اصفهان می‌داند تأکید می‌کند که ۹ ایستگاه بررسی آلاینده در استان اصفهان فعال است و نیاز است ۲۵ ایستگاه دیگر ایجاد شود و مواردی که در قانون هوای پاک اعلام شده نیاز به اختصاص اعتبار ملی دارد.
اصفهان زیر بار استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها نمی‌رود
سال‌ها پیش استفاده از سوخت مازوت در صنایع اصفهان ممنوع شد و به خصوص از ۱۳۹۳ مشعل‌های مازوت سوز نیروگاه‌های اصفهان پلمب شد، اما حالا بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها به نظر می‌رسد که مسؤولان استان اصفهان به شدت تحت فشار برای شکستن پلمب‌ها و مصرف مازوت در نیروگاه‌ها هستند.
استاندار اصفهان در این باره گفته است بر اساس قانون هوای پاک تصمیم خواهیم گرفت و
به گفته استاندار، استان اصفهان تنها استانی بوده که زیر بار استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها نرفته است و با توجه به شرایط پایداری هوای شهر اصفهان باید سوخت نیروگاه‌ها را مدیریت کنیم
اجازه نمی‌دهیم نهاد و سازمان خاص برای استان تصمیم بگیرد زیرا سلامتی مردم حائز اهمیت است.
به گفته رضایی، استان اصفهان تنها استانی بوده که زیر بار استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه‌ها نرفته است و با توجه به شرایط پایداری هوای شهر اصفهان باید سوخت نیروگاه‌ها را مدیریت کنیم.
هشدار دادستان اصفهان به دستگاه‌های منفعل در مقابله با آلودگی هوا
دادستان عمومی و انقلاب اصفهان نیز در همین روزهای آلوده طی دستوراتی، دستگاه‌های متولی مقابله با آلودگی هوا را مخاطب قرار داد و با انتقاد از نحوه عملکرد و مدیریت موضوع، بر استفاده از نظر متخصصان امر و ظرفیت دانشگاه‌های سطح استان تأکید کرد.
وی مطالبه‌گری و انتقاد نسبت به مسأله آلودگی هوای اصفهان را حق مسلم همه شهروندان دانست و در خصوص نحوه مقابله با ترک وظایف قانونی مدیران و کارمندان و پیشگیری از آن گفت: در صورت احراز تقصیر و قصور اقدامات تعقیبی انجام خواهد شد.
هشدار نماینده مردم شاهین‌شهر نسبت به استفاده نیروگاه‌ها از مازوت
با وجود آن که روابط عمومی نیروگاه برق شهید محمد منتظری به عنوان یکی از مجموعه‌‌های صنعتی در حاشیه کلانشهر اصفهان که این روزها زمزمه استفاده سوخت مازوت در آن مطرح بود، این خبر را رد کرد اما اظهارات هشدارآمیز حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر و میمه و برخوار مبنی بر استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شهید منتظری در بحبوحه آلودگی هوا، مهر تاییدی بر گمانه‌زنی‌هایی است که پیشتر از سوی مسؤولان امر در اصفهان تکذیب شده و به دلایل نامعلوم کتمان شده بود.
وی در خصوص استفاده از مازوت در نیروگاه‌های شهید منتظری و اسلام آباد در اصفهان گفت: در این زمینه وزرای نیرو و نفت دستوراتی را صادر کرده‌اند و ما برای جلوگیری از هر گونه اقدام در این زمینه تذکر داده‌ایم چرا که هوای اصفهان آن هم در شرایط فعلی تحمل بار آلاینده‌های ناشی از مصرف مازوت را ندارد.
حاجی‌دلیگانی با بیان اینکه به صورت مستمر رصد شرایط فعالیت دو نیروگاه شهید منتظری و اسلام آباد را در دستور کار قرار داده‌ایم، عنوان کرد: فعالیت نیروگاه شهید منتظری با مصرف مازوت به‌جای گاز، جان مردم شهرستان‌های شاهین‌شهر و میمه و برخوار و اصفهان را به خطر انداخته است.
وی هشدار داد که در صورتی‌که این نیروگاه مصرف مازوت را کنار نگذارد از اختیارات نمایندگی برای لغو این تصمیم خطرناک در مجلس شورای اسلامی استفاده خواهد کرد.
هشدار علوم پزشکی اصفهان درباره آلودگی هوا؛ تا حد امکان در خانه بمانید
در همین اوضاع دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز با توجه به آلودگی هوا هشدار داد که نفوذ توده هوای سرد، تشکیل لایه وارونگی، سکون هوا و عدم وزش باد مناسب و افزایش غلظت آلاینده‌های هوا در اصفهان پیش‌بینی می‌شود و شهروندان تا حد امکان از خروج غیرضروری خودداری کنند و بیماران قلبی و ریوی و مبتلایان به آسم، در فضاهای باز فعالیت نکنند.
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تأکید کرد که ورزشکاران و شهروندان از هرگونه فعالیت فیزیکی و ورزشی از جمله دویدن و پیاده روی در این شرایط در هوای باز خودداری کنند و ماسک‌های ویژه‌ای که با عنوان P1 و P2 ترجیحاً بدون سوپاپ به دلیل شیوع کرونا که در داروخانه‌ها عرضه می شود برای این شرایط تا حدی مناسب است.
باز کردن پلمب خط لوله مازوت دستور دادستانی را می‌خواهد
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز با اشاره به صحبت حاجی‌دلیگانی مبنی بر فعالیت نیروگاه شهید منتظری با مصرف مازوت به جای گاز اظهار داشت: صحبت نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس شورای اسلامی به منظور پیشگیری از مصرف مازوت در نیروگاه شهید منتظری بوده است.
شیشه‌فروش با بیان اینکه تاکنون نیروگاه شهید منتظری از سوخت مازوت استفاده نکرده است، افزود: توسط دادستانی خط لوله‌ای که برای مصرف مازوت بوده، پلمب شده است و کسی نمی‌تواند به جز دادستان پلمب را بشکند؛ صحبت‌های نماینده مردم شاهین‌شهر و میمه و برخوار در مجلس شورای اسلامی هشداری بوده مبنی بر اینکه اگر مازوت مصرف شود، عواقب بسیار بدی دارد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان بیان کرد: با توجه به مطالعاتی که به عمل آمده است درصد سهم هر یک از بخش هایی که در آلاینده‌ها نقش دارند، مشخص شده است؛ در همین راستا در چند سال گذشته با توجه به مخاطرات مصرف مازوت، خط لوله برای تأمین مازوت برای نیروگاه‌ها مسدود شد.
در اصفهان نباید مازوت مصرف شود
وی ادامه داد: نیروگاه‌های اسلام‌آباد و شهید محمد منتظری نزدیک شهر اصفهان هستند و جمیعت شهری شاهین‌شهر، برخوار و اصفهان متأثر از آنجا خواهد بود، بنابراین چون با وزش باد این آلودگی جابه‌جا می‌شود، لوله مازوت در این نیروگاه‌ها پلمب شده است.
شیشه‌فروش خاطرنشان کرد: چون شرایط خاص اصفهان از نظر کم بارشی، رودخانه خشک، حجم تردد خودروها و صنایع اطراف بالا است و شرایط خاص جغرافیایی از نظر کم بارشی و اقلیم خشک و مواجه با پایداری هوا هستیم، بنابراین شرایط وقوع پدیده اینورژن بالا است و می‌تواند غلظت آلاینده‌ها افزایش پیدا کند، به همین دلیل به منظور پیشگیری از افزایش غلظت آلاینده‌ها مازوت نباید مصرف شود.
اعلام حمایت مجلس از دادستان اصفهان برای مقابله با مسببان آلودگی هوا
اما عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی هم نامه‌ای خطاب به دادستان اصفهان درخصوص آلودگی هوای استان اصفهان ناشی از سوخت مازوت ارسال کرد.
در این نامه آمده است: همانگونه که چند سال قبل نیز با انجام مکاتبات و حتی طرح شکایت از سوی اینجانب در دادگستری و البته با اهتمام ویژه دادستان وقت مواجه و چندین مشعل مازوت‌سوز در دو نیروگاه اصفهان پلمب شد؛ با عنایت به دقت نظر و دلسوزی که از شما سراغ داریم، خواهشمندم با پیگیری قضایی و حقوقی و مدعی‌العموم مسأله تخلفات زیست محیطی را با جدیت و سرعت مورد بررسی و رهگیری قرار دهید تا در نتیجه زحمات و قاطعیتی که از شما سراغ داریم، سلامت تنفس به آحاد مردم بازگردد و در این مسیر مطمئن باشید که از حمایت همه جانبه و به خصوص ابزار‌های نظارتی مجلس شورای اسلامی نیز برخوردار هستید.
سلامتی شهروندان نباید وجه‌المصالحه کم‌کاری‌های صورت گرفته باشد
حسین میرزایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به استفاده از مازوت در نیروگاه‌ها و پالایشگاه اصفهان نامه‌ای به مدیرکل حفاظت محیط زیست اصفهان نوشته است.
در این نامه آمده است که با توجه به اینکه یکی از مهم‌ترین دلایل آلودگی هوای اصفهان بهره‌گیری نیروگاه‌ها و پالایشگاه اصفهان از مازوت به عنوان سوخت است؛ به دلیل اینکه طراحی این صنایع قدیمی بوده از طرفی هم در فصول سرد، تأمین گاز آنها با مشکل مواجه است، هر چه سریع‌تر نسبت به رفع مشکل فوق اقدام کنید. تعلل چندین ساله برای رفع مبنایی این مشکلات پذیرفته نیست و سلامتی شهروندان نباید وجه‌المصالحه کم‌کاری‌های صورت گرفته، باشد.
وضعیت قرمزی که فقط مازوت را کم دارد
حل معضل آلودگی هوای اصفهان سال‌های سال است که به فردا افتاده و در حال حاضر در بحرانی‌ترین وضعیت خود قرار دارد. چرا که با توجه به تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها در سال کرونایی اما در کمال تعجب آلودگی هوای اصفهان زودتر از سال‌های گذشته به اوج رسیده است.
در کنار هزاران وعده وعید که تنها تیتر رسانه‌ها می‌شود آنچه باقی مانده به شماره افتادن نفس‌های اهالی این شهر بی‌برنامه است؛ با دومینوی سوءمدیریت در این حوزه کار از توصیه و راهکار و اقدامات زودبازده و مسکنی گذشته است و این روزها تنها امید مردم اصفهان به اضافه نشدن به بار این تنگی نفس جدی خواهد بود.
موضوع اعتراضات مردم نسبت به وضعیت هوای اصفهان یکی از سوژه‌های ثبت شده در سامانه فارس من با عنوان «درخواست حل مشکل آلودگی اصفهان » بوده است.
