قتل در تورنتو توسط افسر پليس.شهریور-90
درشرایطی که رابطه ی دیپلماتیک دولت کانادا بارژیم نامتعارف وبربرمنش ایران قطع می
باشد. ولی دامنه ی انتقاددربسترگوناگون از سوی طرفین تعقیب می شود.بنابراین
هرموضوعی می تواندبرای حاکمان ایران وحامیان شان تبدیل به بهانه ی انتقادشود.
ازجمله خبر چارج شدن افسر پليس تورنتو به اتهام کشتن سامی يتيم ( جوان 18 ساله
سوری تبار) است که چندی پيش به ضرب 9 گلوله يک افسر پليس درتورنتو از پا در آمد و
تیديل به خبرروزشد. اکنون تبدیل به تيتر خبری با عنوان "پيش از شليک فکر
کنيد" نشریه ی هفتگی سلام تورنتو شده است.طوریکه مدعی قلم زن یاسردبیر
محمدنقوی این هفته نامه با نقل قول از خانواده سامی يتيم "ما خواهان پيشگيری
از وقوع تراژدی مشابه برای خانواده های ديگر هستيم سوژه ای انتقادی علیه پلیس کانا
داشده است.زیرا که اين نشريه هفتگی محتوياتش نشانده حمايتش از رژيم است ومخاطبانش ايرانيان مقیم تورنتواست که اکثرشان
در حال تردد به ايران هستند يانزدیکان و آشنايانی شان برای ديدار به تورنتو می
آيندوهرروز هم برتعدادایرانیان مقیم تورنتووسایرشهرهای کاناداافزوده می
گردد.همانگونه که برتعدادمشاغل وکسب وکارازجمله بازگشایی فروشگاه های موادغذایی و رستوران
ها ی ایرانی هاافزوده می گردد.
جالب اينکه مدعی قلم زن بااستناد بیان و تشريح اين
تراژدی نسخه شيوه ی رفتارانسانی برای پليس امريکا و اروپا وکانا داصادر کرده است
.البته بدون اينکه اشاره ای شود اصالت نویسنده کجايی است ؟ یابگوید شيوه رفتار
پليس درکشوراصلی خودیعنی ايران چکونه است؟ يا بگويد چه تعداد از ايرانيان در ايالت
انتاريو – شهر کينگزتون- زندانی می باشند که (به روايتی بيش از معادل سه تيم
فوتبال می باشد)؟
"نمونههای تاسفبار درگیریهای ماموران
پلیس در برخی از شهرهای آمریکا و اروپا با افرادی که نه لزوما خلافکار بودهاند و
نه تهدیدی برای جان ماموران پلیس و شهروندان، و منجر به کشتهشدن افراد و ایجاد
بحرانهای اجتماعی و یا اعتراضات جمعی شده، فراوان است.آشکار است که وجود نیروهای
انتظامی و پلیس، مانند نیروهای آتشنشان و یا بهداشت و درمان از ضروریترین
نهادهای خدماتی برای زندگی اجتماعی و حفظ امنیت و آسایش و احترام به حریم شخصی
انسانها در جامعههای کوچک و بزرگ است. اما تفاوت عمده نیروهای پلیس و انتظامی در
مقایسه با دیگر نیروهای حیاتی خدمات شهری و عمومی، برخورد و مقابله با افراد خاطی
و خطرناک و سرپیچی کننده از قوانین و مقررات، با استفاده از ابزارهای بازدارنده و
کشنده است.در مورد کشته شدن سامی یتیم، نوجوان 18 ساله تورنتویی توسط
یک مامور پلیس و موج اعتراضهای مردمی ایجاد شده را باید در رابطه با انتظار
شهروندان از رفتار و واکنش نیروی پلیس در آن واقعه و رفتار آقای جیمز فورسیللو،
مامور پلیس شهر تورنتو و متهم به قتل غیرعمد جستجو کرد.در مورد واقعه کشته شدن
سامی یتیم در چند هفته پیش توسط یکی از ماموران پلیس شهر تورنتو، از جمله پرسشهای
زیر را میتوان طرح کرد. با توجه به اطلاعات موجود و شواهد غیرقابل انکار آیا شلیک
9 گلوله به قصد کشتن نوجوانی که فقط یک چاقو در دست دارد و در واگن تراموایی
ایستاده که هیچ کس دیگری در اطرافش وجود ندارد تنها راه خنثی کردن او بوده است؟
آیا امکان شلیک کردن به پاها و قسمتی از بدن که او را مجروح و قابل دستگیری کند
وجود نداشته است؟ چرا از تکنولوژی پیشرفته(اما بحث برانگیز) وارد کردن شوک
الکتریکی(تیزر) استفاده نشده است؟ چرا فقط ماموران پلیس ارشد(سوپروایزر)ها حق در
اختیار داشتن و استفاده از اسلحه شوک الکتریکی را دارند؟ آیا سلاح شوک الکتریکی
خطرناکتر از اسلحه عادی و گلولههای واقعی و کشنده است؟ چگونه است که بیش از بیست
مامور پلیس حاضر در صحنه واقعه نتوانستند بر وضعیت موجود مسلط شوند و راه حلی جز
کشتن سریع نوجوانی که رفتار نامتعادلی از خود نشان میداد به ذهنشان نرسید؟ آیا
قوانین موجود برای مقابله پلیس در چنین شرایطی، کشتن و حذف فیزیکی فرد خاطی را که
مستقیما تهدید جانی نه برای ماموران پلیس و نه کس دیگری ایجاد نمیکند، در اولویت
قرار میدهد؟ آیا شیوههای آموزش ماموران پلیس برای کنترل رفتار و هیجانات خود در
شرایط اضطراری شیوههایی مناسب، امروزی و کارآمد است؟علاوه برپرسشهای فوق و پرسشهای
بسیار دیگری که در رابطه مستقیم با کشته شدن نوجوان تورنتویی در روزها و هفتههای
آینده، بویژه در جریان دادرسی در دادگاه مطرح خواهد شد، به یک نکته اساسی دیگر نیز
باید توجه داشت.بزرگشهر تورنتو، به شهادت آمار و ارقام رسمی، یکی و شاید بزرگترین
جامعه شهری آمریکای شمالی و حتی نقاط دیگر جهان، نه از لحاظ تعداد جمعیت، بلکه
تنوع قومی و فرهنگی و زبانی باشد. در چنین جامعهای به دلایل آشکار زیاد مناسبات
فردی و اجتماعی شهروندان، بویژه متاثر از بحرانهای اقتصادی موجود پیچیدهتر و
مشکلآفرینتر میشود. در این حال وجود نیروی پلیس شهری که با درصد بسیار بالایی
متشکل از افراد نژاد و رنگ(سفید) و متفاوت از شهروندان و مهاجران متعلق به اقوام و
نژادها و رنگها و زبانها و فرهنگهای دیگر است، به احتمال زیاد در آیندهای نه
چندان دور مشکل آفرین خواهد بود"
همچنین چرا اين مدعی که
مدافع امنيت اجتماعی فراموش کرده درایران چه است .چرااشاره نکرده در بيش از 34 سال گذشته نقش پليس
ايران و رفتارش با مردم چگونه بوده است؟ يا اينکه چرانگفته از 22بهمن 57 تاکنون جند
گونه طرح های گوناگون زير جتر مبارزه با بی حجابی و قاچاق مواد مخدر و معتادین و اراذل و
اوباش و شبيخون فرهنگی ازسوی پلیس درایران دنبال شده است؟
يا اينکه چرا مقایسه نشده است درایران چراپليس به جای اجرای امنيت و
برقراری نظم اجتماعی در شلاق زدن ها و اعدام در ملا عام حضور فعال دارد؟ يا چرا به
نقش پليس در تظاهرات های ضد حکومتی سال 88 اشاره نشده که چه بود. چرا پليس در ايران مجوز
تيراندازی دارد و تا کنون چه تعداد را به عنوان مشکوک و مظنون کشته است؟آنگاه
درمقام مقایسه به نقد وتفسیرپلیس تورنتوباقتل جوان 18 ساله سامی یتیم به پردازد.
بهرحال سئوال اينجاست که زمانیکه قلم زن نشریه هفتگی سلام تورنتو مدعی
امنیت اجتماعی ودلسوز ملیت های مقیم کانادا به خصوص تورنتو شده وبرای پلیس تورنتو
تعيين تکلیف می کندکه چه باید بکند.معلوم نیست چرانمی گوید چه فرقی ميان شهروندان
کانادايی و شهروندان ايرانی وجود دارد که سخنی از ستمی که پليس بر مردم ايران روا
می دارد، به ميان نمی آورد؟
ناگفته نماند محمد تاج دولتی موازی این مقاله باعنوان
"ضرورت بازنگری در ساختار و نقش و تاثیر نهاد پلیس در
کانادا"دربخش خبری نشریه هفتگی سلام تورنتو دنبال کرده است.
چارج شدن افسر پلیس
تورنتو به اتهام کشتن «سامی یتیم»
·
کانستبل جیمز فورسیلو
متهم به قتل ازنوع درجه دوم شده که در صورت محکومیت، مجازات آن حبس ابد است.
·
کارشناسان می گویند
سامی یتیم 18 ساله با شلیک 3 گلوله نخست، بر کف قطار خیابانی افتاده بود ولی شلیک
6 گلوله دیگر به سوی او، اقدامی است که باعث چارج شدن این افسر پلیس شده است
کشته
شدن جوان 18 ساله سامی یتیم با 9 گلوله پلیس تورنتو در ماه گذشته، کانادایی ها را به
شدت برانگیخت و بسیاری این سئوال را مطرح می کردند که چرا پلیس صبر و تأمل لازم را
به خرج نداده و سریعاً با شلیک 9 گلوله او را از پای درآورده.
این
حادثه توسط دوربین های ویدیویی سلفون ها و دوربین های مراقبتی، ثبت شده بود. در
این فیلم ها مشاهده می شود که تنها لحظاتی بعد از آنکه از سامی یتیم خواسته می شود
چاقویش را به زمین بیندازد، به سوی او شلیک می شود و صدای 9 گلوله به گوش می رسد.
صدای 6 گلوله آخر در حالی شنیده می شود که سامی یتیم پیشاپیش به کف قطار خیابانی
افتاده و هدف «تیزر» قرار گرفته است.
صبح
دوشنبه در تورنتو، جیمز فورسیلو مأمور پلیس تورنتو که این گلوله ها را شلیک کرده
است، رسماً به اتهام قتل از نوع درجه دوم چارج گردید که این اتفاق بسیار نادری
است.
هنوز
معلوم نیست که چند گلوله از این گلوله ها به سامی یتیم خورده است، ولی واحد
تحقیقات ویژه پلیس که تحقیق در این باره را به عهده دارد، گفته است که سامی یتیم
هدف چند گلوله قرار گرفته است. انتشار فیلم های ویدیویی این حادثه، خشم خیلی ها را
برانگیخت.
روز سه شنبه 20 آگوست اعلام شد که این افسر پلیس در صورت سپردن یک ضمانت 510 هزار دلاری، فعلا آزاد خواهد گردید.
کانستبل جیمز فورسیلو، صبح روز سه شنبه خود را تسلیم مقامات قضایی کرد.
روز سه شنبه 20 آگوست اعلام شد که این افسر پلیس در صورت سپردن یک ضمانت 510 هزار دلاری، فعلا آزاد خواهد گردید.
کانستبل جیمز فورسیلو، صبح روز سه شنبه خود را تسلیم مقامات قضایی کرد.
یک
دادگاه پیش از محاکمه که از نوع Case
Conference و با حضور
قاضی و وکلا خواهد بود، برای 30 سپتامبر تعیین شده است.
روز سه شنبه گفته شد که خانواده سامی یتیم در روز چهارشنبه 21 آگوست یک کنفرانس خبری برگزار خواهند کرد تا درباره مسائل مرتبط با مرگ سامی یتیم صحبت کنند.
روز سه شنبه گفته شد که خانواده سامی یتیم در روز چهارشنبه 21 آگوست یک کنفرانس خبری برگزار خواهند کرد تا درباره مسائل مرتبط با مرگ سامی یتیم صحبت کنند.
مایک
مک کورمک پرزیدنت انجمن پلیس تورنتو که در دادگاه حضور جیمز فورسیلو شرکت کرده
بود، گفت این ایام پر استرسی برای این افسر پلیس است. وی گفت: «او کاملا ناراحت و
شوک زده است.»از سال 1990 که واحد تحقیقات ویژه پلیس SIU) Special Investigation Unit پایه ریزی شد تاکنون،
10 افسر پلیس دیگر متهم به قتل از نوع درجه 2 Second Degree
Murder و یا قتل
نفس Manslaughter شده اند که فقط یک نفر
از آنها محکوم شناخته شد که محکومیت وی نیز در جریان دادگاه فرجام پس گرفته شد.روز
دوشنبه، خانواده سامی یتیم با انتشار بیانیه ای گفتند که به خاطر چارج شدن این
افسر، کمی سبک شده اند، اما امیدوارند که واحد تحقیقات ویژه پلیس نحوه عمل افسران
ناظر سوپروایزر و دیگر افسرانی که در محل حضور داشته اند را نیز به خاطر عدم
مداخله در این تراژدی، مورد بررسی قرار دهد.
در
بیانیه خانواده سامی یتیم آمده است:«در لحظه حادثه، بیش از چندین افسر یونیفورم
پوش پلیس در محل حاضر بودند ولی هیچ کدام برای جلوگیری از شلیک گلوله ها و یا
میانجیگری، پا پیش نگذاشت.»
خانواده
سامی یتیم در این بیانیه می گوید:«در ادامه این پرونده، ما خواهان شفافیت کامل و
مسئولیت پذیری هستیم. ما می خواهیم کمک کنیم تا مطمئن شویم خون «سامی» هدر نخواهد
رفت و مانع از وقوع تراژدی مشابهی برای خانواده های دیگر خواهد شد.»
علاوه
بر تحقیقات واحد تحقیقات ویژه، رئیس پلیس تورنتو گفته است که قاضی بازنشسته دنیس
اوکانر Dennis O`Connor سرپرستی یک بررسی
جداگانه را به عهده خواهد داشت که به دستورالعمل های کاری پلیس، و نحوه استفاده از
«نیرو» و نحوه مقابله پلیس با افرادی که احساساتشان منقلب گردیده، را مورد مطالعه
قرار خواهد داد.به دنبال چارج شدن کانستبل جیمز فورسیلو در روز دوشنبه، یکی از
افسران بازنشسته پلیس دوشنبه شب در تلویزیون سی بی سی گفت بعد از شلیک 3 گلوله،
سامی یتیم از پای درآمد، اما بعد از آن 6 گلوله دیگر به فاصله هر یک ثانیه به سوی
او شلیک شد که این برای خیلی ها سئوالات زیادی را برانگیخته است. در صورتی که این
افسر پلیس در دادگاه محکوم به قتل از نوع درجه 2 شناخته شود، مجازات آن حبس ابد
خواهد بود.
به
گزارش تورنتواستار، صبح روز سه شنبه کانستبل فورسیلو در داخل دادگاه پا به یک
محفظه مخصوص زندانیان گذاشت حال آنکه در گذشته مدتها او خود افسر خدمات دادگاهی
بود.
ضرورت
بازنگری در ساختار و نقش و تاثیر نهاد پلیس در کانادا
ماه
گذشته هنگامی که «سامی یتیم»، نوجوان 18 ساله تورنتویی، با شلیک 9 گلوله یک مامور
پلیس در مرکز شهر به قتل رسید، انتظار نمیرفت که این رویداد به ماجرایی پرسروصدا
تبدیل شود. انتشار صحنه شلیک تیر به نوجوان کشته شده بر روی شبکه اینترنت که توسط
فردی ناشناس از فاصلهای نسبتا دور فیلمبرداری شده و بیش از 800 هزارتن آنرا دیدهاند،
واکنشهای اعتراضی چندهزارتن از مردم شهر تورنتو به شیوه برخورد و واکنش نیروهای
پلیس برای خنثی کردن جوانی که در یکی از واگنهای تراموای شهری فقط چاقویی در دست
داشته و به اخطارها و دستورات پلیس توجهی نمیکرده را برانگیخت.
در
ادامه اعتراضها بعدازظهر سه شنبه گذشته، جیمز فورسیللو، مامور پلیس شلیک کننده به
نوجوان تورنتویی که از سوی واحد تحقیقات ویژه (ناظر بر کار ماموران پلیس انتاریو)،
به قتل غیرعمد(درجه دو) متهم شده بود با وثیقه 510 هزاردلاری، بدون گذراندن یک شب
در بازداشت، آزاد شد تا روز 30 سپتامبر آینده در دادگاه رسیدگی به این پرونده حاضر
شود.در کنار خبرها و گزارشهای مربوط به این رویداد، پرسشهای فراوانی در رابطه با
وظیفه و مسئولیت و شیوه رفتار و واکنش ماموران پلیس در برخورد با شرایط پیچیده و
بسیار متفاوتی که بیش از پیش در شهرهای پرجمعیت و بسیار متنوع از لحاظ ترکیب
جمعیتی، میان ماموران پلیس و افراد مشکوک به خلافکاری و یا بی توجه به دستورات
پلیس روی میدهد، مطرح میشود. نمونههای تاسفبار درگیریهای ماموران پلیس در
برخی از شهرهای آمریکا و اروپا با افرادی که نه لزوما خلافکار بودهاند و نه
تهدیدی برای جان ماموران پلیس و شهروندان، و منجر به کشتهشدن افراد و ایجاد بحرانهای
اجتماعی و یا اعتراضات جمعی شده، فراوان است.
آشکار
است که وجود نیروهای انتظامی و پلیس، مانند نیروهای آتشنشان و یا بهداشت و درمان
از ضروریترین نهادهای خدماتی برای زندگی اجتماعی و حفظ امنیت و آسایش و احترام به
حریم شخصی انسانها در جامعههای کوچک و بزرگ است. اما تفاوت عمده نیروهای پلیس و
انتظامی در مقایسه با دیگر نیروهای حیاتی خدمات شهری و عمومی، برخورد و مقابله با
افراد خاطی و خطرناک و سرپیچی کننده از قوانین و مقررات، با استفاده از ابزارهای
بازدارنده و کشنده است. به همین جهت در همهی جامعههای دموکراتیک و شهرهای بزرگ
با ترکیب جمعیتی متنوع توجه به وضعیت کار و زندگی ماموران پلیس بسیار جدی است.
ارزش بالای اجتماعی برای کار و فعالیت ماموران پلیس، درآمد مکفی برای پرهیز از
غلتیدن در چرخه فساد و ارتشاء، ایجاد امکانات مناسب برای انجام وظیفه بهتر و ایجاد
قوانین و مقررات شفاف و موثر و نظارت بر سلامت و صحت کار آنان از جمله ویژگیهای
کار و فعالیت نهاد پلیس در جامعههای مدرن هست و باید باشد. با توجه به این نکات
در همین جوامع، هنگامی که نهاد انتظامی(پلیس) و عمدتا رفتار برخی از ماموران پلیس
در شرایطی منطبق با انتظارهای شهروندان نباشد، واکنشهای اعتراضی و در مواردی بروز
بحران ناگزیر میشود.
در
مورد کشته شدن سامی یتیم، نوجوان 18 ساله تورنتویی توسط یک مامور پلیس و موج
اعتراضهای مردمی ایجاد شده را باید در رابطه با انتظار شهروندان از رفتار و واکنش
نیروی پلیس در آن واقعه و رفتار آقای جیمز فورسیللو، مامور پلیس شهر تورنتو و متهم
به قتل غیرعمد جستجو کرد.
در
مورد واقعه کشته شدن سامی یتیم در چند هفته پیش توسط یکی از ماموران پلیس شهر
تورنتو، از جمله پرسشهای زیر را میتوان طرح کرد. با توجه به اطلاعات موجود و
شواهد غیرقابل انکار آیا شلیک 9 گلوله به قصد کشتن نوجوانی که فقط یک چاقو در دست
دارد و در واگن تراموایی ایستاده که هیچ کس دیگری در اطرافش وجود ندارد تنها راه
خنثی کردن او بوده است؟ آیا امکان شلیک کردن به پاها و قسمتی از بدن که او را
مجروح و قابل دستگیری کند وجود نداشته است؟ چرا از تکنولوژی پیشرفته(اما بحث
برانگیز) وارد کردن شوک الکتریکی(تیزر) استفاده نشده است؟ چرا فقط ماموران پلیس
ارشد(سوپروایزر)ها حق در اختیار داشتن و استفاده از اسلحه شوک الکتریکی را دارند؟
آیا سلاح شوک الکتریکی خطرناکتر از اسلحه عادی و گلولههای واقعی و کشنده است؟
چگونه است که بیش از بیست مامور پلیس حاضر در صحنه واقعه نتوانستند بر وضعیت موجود
مسلط شوند و راه حلی جز کشتن سریع نوجوانی که رفتار نامتعادلی از خود نشان میداد
به ذهنشان نرسید؟ آیا قوانین موجود برای مقابله پلیس در چنین شرایطی، کشتن و حذف
فیزیکی فرد خاطی را که مستقیما تهدید جانی نه برای ماموران پلیس و نه کس دیگری
ایجاد نمیکند، در اولویت قرار میدهد؟ آیا شیوههای آموزش ماموران پلیس برای
کنترل رفتار و هیجانات خود در شرایط اضطراری شیوههایی مناسب، امروزی و کارآمد
است؟
علاوه
برپرسشهای فوق و پرسشهای بسیار دیگری که در رابطه مستقیم با کشته شدن نوجوان
تورنتویی در روزها و هفتههای آینده، بویژه در جریان دادرسی در دادگاه مطرح خواهد
شد، به یک نکته اساسی دیگر نیز باید توجه داشت.
بزرگشهر
تورنتو، به شهادت آمار و ارقام رسمی، یکی و شاید بزرگترین جامعه شهری آمریکای
شمالی و حتی نقاط دیگر جهان، نه از لحاظ تعداد جمعیت، بلکه تنوع قومی و فرهنگی و زبانی
باشد. در چنین جامعهای به دلایل آشکار زیاد مناسبات فردی و اجتماعی شهروندان،
بویژه متاثر از بحرانهای اقتصادی موجود پیچیدهتر و مشکلآفرینتر میشود. در این
حال وجود نیروی پلیس شهری که با درصد بسیار بالایی متشکل از افراد نژاد و
رنگ(سفید) و متفاوت از شهروندان و مهاجران متعلق به اقوام و نژادها و رنگها و
زبانها و فرهنگهای دیگر است، به احتمال زیاد در آیندهای نه چندان دور مشکل
آفرین خواهد بود. اقدام مقامات مسئول و تصمیمگیر برای فراهم کردن شرایط استخدام و
تشویق و ترغیب نیروهای جوان جامعههای مهاجر به کانادا(که عمدتا در شهرهای بزرگ
کانادا زندگی میکنند)، در نیروهای پلیس، و همچنین همت نهادهای فرهنگی- اجتماعی
کامیونیتیهای مهاجر برای تشویق و ترغیب جوانان دختر و پسر خود برای انتخاب حرفه
با احترام و پردرآمد «مامور پلیس»شدن، بسیار مثبت و سازنده است. مهمترین تاثیر
مثبت چنین حرکت دوجانبهای از سوی کامیونیتیهای مهاجر و نهادهای مسئول و تصمیمگیر
ایجاد تعادل و انعکاس واقعی تصویر ترکیب متنوع جمعیتی در نهاد و نیروی بسیار مهم
پلیس است. چنین تعادلی موجب فهم ودرک ویژگیهای فرهنگی و قومی افراد درگیر در
مناقشات، مجادلات و اختلافات شخصی، خانوادگی و اجتماعی از سوی ماموران پلیس میشود.
همچنین انتقال سریع و آرام معنا و ضرورت قوانین جامعه مهاجرت، با استفاده از زبان
و شیوه حل بحرانها به مهاجران، امکان بروز واکنشهای ناپخته، هیجانی و گاه خطرناک
و جبران ناپذیر از سوی ماموران پلیس در شرایط مقابله و برخورد با افراد متعلق به
فرهنگهای متفاوت را کاهش میدهد.