معیدفر: پاسخ خشونت با خشونت
فضا را بدتر می‌کند 8 اذر-98
مگر
دررژیم و لایت که بقای ننگینش بستگی به
اعمال سیاست شدید سرکوب و خشنونت شدید و
سانسور و جنگ افروزی داشته است قادر یک روز از خشونت فاصله بگیرد؟
یک استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران با بیان اینکه با تعطیلی عقل جمعی و
جامعه شاهد رفتارهای خشونت‌بار هستیم، گفت: در دورانی هستیم که خشونت، خشونت آورده
و بی‌عقلی، بی‌عقلی می‌آورد.
سعید معیدفر در گفت‌وگو با ایسنا درباره علل بروز خشونت‌ها در واکنش به
اصلاح قیمت بنزین اظهار کرد: اساسا آنچه در هفته گذشته در کشور شاهد بودیم یک
واقعه کاملا عکس‌العملی و بدون هیچ نوع زمینه‌های هدفمند بود. قابل پیش‌بینی است
که وقتی بحران کارآمدی پیش می‌آید و مولفه‌های بقای جامعه سست شوند، افراد درگیر
رفتارهای ضداجتماعی می‌شوند.
وی ادامه داد: انسان مانند سایر موجودات بوده و اشتراکات زیادی با آنها
دارد. انسان مانند سایر موجودات نیازمندی‌های معیشتی، ایمنی و جنسی دارد، اما سایر
موجودات آن زمانی که نیازها خود را نشان می‌دهد بدون محاسبه تلاش می‌کنند تا نیاز
خود را برطرف کنند یعنی به محض بروز نیاز برای رفع آن اقدام می‌کنند، ولی انسان
احساس می‌کند در شرایطی می‌تواند نیازهای خود را به خوبی برآورده کند که از طریق
مسیر عقل و اجتماع حرکت کند زیرا انسان موجودی عاقل و اجتماعی است و به قول علما
مدنی بالطبع است؛ در واقع انسان از دو عنصر عقل و اجتماع استفاده می‌کند و همین دو
عنصر است که موجب پیشرفت انسان و ایجاد تمدن می‌شود.
این استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: بر این اساس پیشینیان ما تلاش کردند
جامعه را تشکیل دهند تا نیازهای انسان به شکل عقلانی تامین شود و به جای اینکه
انسان‌ها با هم درگیر شوند، در کنار یکدیگر نیازهای خود را تامین کنند، اما اگر
عنصر عقل جمعی و جامعه تعطیل شود، کنش‌هایی انجام می‌شود که مبنای عقلی ندارد و به
اجتماع ضربه می‌زند.
وی در ادامه چنین ابراز عقیده کرد: سال‌هاست که برای حل مساله عقل جمعی
کنار گذاشته شده و عقلا که می‌توانند به حل مشکلات کشور کمک کنند به حاشیه رانده
شده‌اند. از سوی دیگر به حزب، گروه یا صنف بهایی نمی دهیم. با این شرایط عقل جمعی
و جامعه از کشور ما رخت بربسته است. تنها نهادی که هنوز رنگ جامع دارد خانواده
است که آنقدر بحران در آن ایجاد کرده‌ایم که آن هم در حال منهدم شدن است.
معیدفر با اشاره به اینکه وقتی دو عنصر عقل جمعی و جامعه تضعیف شده و به
حداقل برسد، انسان‌ها کانالی برای رفع نیازهای خود بر اساس برنامه‌ریزی عقلانی
نخواهد داشت، گفت: در شرایط کنونی شاهدیم که اندیشمندان در حوزه‌های سیاسی،
فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یا خانه‌نشین شده‌اند یا رفته‌اند؛ بنابراین برنامه‌ای
برای اداره امور وجود ندارد و به جای آنکه تغییرات را تدریجی انجام دهیم یکباره
انجام می‌دهیم.
وی در ادامه اظهار کرد: رییس جمهور در یزد گفت چرا به فساد میلیاردی رسیدگی
می‌شود ولی به فساد هزار میلیاردی رسیدگی نمی‌شود، یعنی سران کشور از غارت منابع
کشور می‌گویند. در این شرایط مردمی که نیازهای اولیه آنها برآورده نشده به خود
اجازه می‌دهند که غارت کنند. از سویی در گذشته افراد در محل یا شهر خود آبرو و
وجاهت داشته، اما امروز جامعه تاثیر خود را بر فرد از دست داده و فرد رها شده است.
در این شرایط فرد به خود اجازه می‌دهد هر کاری انجام دهد. خشونت یک هفته گذشته فقط
یک مورد بود در حالی که هر روز شاهد خشونت و بی رحمی و بی‌توجهی و بی‌مسئولیتی
جامعه هستیم.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: وقتی عقل جمعی و جامعه تعطیل شود، هر روز
شاهد رفتارهای خشونت‌آمیز، دزدی، اعتیاد، فساد خواهیم بود. در چنین جامعه‌ای هر
روز باید شاهد باشیم که وضع بدتر می‌شود. وقتی خشونت با خشونت پاسخ داده می‌شود
فضا بدتر می‌شود. اما اگر توانستیم بر اساس عقل و اجتماع امور کشور را اصلاح کنیم،
می‌توانیم امیدوار باشیم که این خشونت‌ها تکرار نشود اما متاسفانه در دورانی هستیم
که خشونت، خشونت آورده و بی‌عقلی، بی‌عقلی می‌آورد و هر روز در گرداب بی‌عقلی‌ها و
بی‌اجتماعی‌ها فرو می‌رویم.
