بیابانی شدن بیخ گوش زنجان!/ اجرای طرح‌های مقابله با بیابان‌زایی در مراتع۸-تیر-۱۴۰۰
طی بیش از ۴۲ سال کدام مکان وبخش در ایران هست تاتخریب نشده تا ترکش آسیب وویرانی به آن اصابت نکرده باشد؟
بیابانی شدن مراتع خطری است که با بی توجهی به پوشش گیاهی و منابع آبی و خاکی بیخ گوش زنجان روی داده و این استان را مانند بسیاری از استان‌های دیگر تهدید می‌کند.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، بیابان‌زایی و کاهش پوشش گیاهی خطری است که مراتع و منابع طبیعی استان‌های مختلف از جمله زنجان را تهدید می‌کند به همین مناسبت روزی در تقویم ایران اسلامی به عنوان مقابله با بیابان‌زایی نام‌گذاری شده به همین مناسبت گفت‌و‌گویی با معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان داریم تا اهمیت این موضوع و پیش‌بینی اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و همچنین ظرفیت‌های منابع طبیعی و مراتع استان را جویا شویم.
فارس: در مورد وضعیت مراتع استان زنجان بفرمایید و اینکه استان زنجان دارای بیابان است یا خیر؟
معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان: ضمن تقدیر از اصحاب رسانه در زمینه آگاهی بخشی به مردم برای حفاظت و نگهداری از منابع طبیعی با افتخار می‌توانیم بگوییم که در استان زنجان بیابان نداریم، این موضوع در حال حاضر مایه افتخار است ولی اگر تک تک مردم به وظایف شهروندی خود عمل نکنند، فاصله چندانی با بیابانی شدن نخواهیم داشت.
استان‌هایی دارای مناطق بیابانی هستند که شرایط امروزشان متاثر از روش‌های غلط و عوامل طبیعی است، صدمه به آب، خاک و پوشش گیاهی می‌تواند موجب شود که مراتع تبدیل به بیابان شود.
فارس: در راستای پیشگیری از پدیده بیابان‌زایی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
پیمان فقیه: تمام اقدامات در راستای مقابله با بیابان‌زایی شامل حفظ، احیا، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری از منابع طبیعی است همانطور که مشاهده می‌شود نخستین گام در راستای پیشگیری از پدیده بیابان‌زایی حفظ همین میزان از پوشش گیاهی و تلاش برای احیای پوشش گیاهی از دست رفته است، باید مراتع آسیب‌دیده اصلاح شده و سپس به فکر توسعه پوشش گیاهی باشیم و گام آخر این اقدام بهره‌برداری از مراتع است، این در حالی است که امروز همه به مرحله آخر یعنی بهره‌برداری توجه دارند اما برای داشتن منابع طبیعی و مراتع باید به بهره‌برداری پایدار توجه داشت.
منابع طبیعی در هر پنج بخش برنامه داشته و عملیات بیولوژیکی انجام می‌دهد، نباید منتظر بیابانی شدن مناطق و سپس چاره‌اندیشی اقداماتی چون مالش پاشی افتاد، همواره تاکید شده که پیشگیری بهتر از درمان است و بسیاری از اقدامات منابع طبیعی نیز در راستای مقابله با بیابان زایی بوده و شامل کپه‌کاری، بذرپاشی، مراقبت و آبیاری مصنوعی و بذرپاشی می‌شود.
فارس: در زمینه توسعه جنگل‌ها چه اقداماتی انجام شده است؟
معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان: در زمینه توسعه جنگل نیز برنامه‌های مختلفی در دست اجرا است، در زمینه جنگل‌کاری توسعه از طریق کاشت نهال و بذرپاشی در زنجان اقدامات خوبی انجام شده و غنی سازی جنگل در طارم با نهال ارس به ویژه در منطقه «جمال آباد و هزار رود» انجام شده است.
مدیریت «چرا» از دیگر اقداماتی است که در راستای مقابله با بیابان‌زایی انجام می‌شود، چرای بی رویه و زود هنگام به پوشش گیاهی و پس از آن به خاک آسیب وارده می‌کند.
متاسفانه تعداد دام در مراتع زنجان دو برابر دامی است که مجوز برای آنها صادر شده است و در راستای کنترل این موضوع مقرر شده تا پایان سال پروانه‌های چرا به طرح مرتع‌داری تغییر پیدا کند و این موضوع از طریق رسانه‌ها بخشداری‌ها و شورای روستاها اطلاع‌رسانی شده است.
فارس: آیا در استان زنجان منطقه‌ای که خطر بیابانی شدن آن را تهدید کند وجود دارد؟
فقیه: مطالعات نشان می‌دهد غرب شهرستان زنجان دارای ظرفیت بیابانی شدن است ولی این موضوع نیازمند مطالعه بیشتر بوده تا پروژه‌ها به آن سمت سوق دهد.
فارس: افزایش بهره‌برداری از گیاهان دارویی در مراتع نیز می‌تواند در کاهش پوشش گیاهی موثر باشد؟
معاون اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان: مسیر رشد گیاه تا بذربدهی فرآیندی دارد که چرای زودهنگام یا برداشت آن می‌تواند این مسیر را قطع کند برای همین جلوگیری از چرای پیش از موعد و یا صدور مجوز برداشت سنتی و صنعتی می‌تواند به فرآیند بذردهی گیاهان و افزایش پوشش گیاهی کمک کند.
از یک سو منابع طبیعی با اقدامات علمی و اعتبارات استانی و ملی می‌تواند به بهبود شرایط پوشش گیاهی کمک کند ولی آنچه حائز اهمیت بوده فعالیت و همراهی آحاد مردم و حضور تشکل‌ها و سمن‌ها در راستای بهبود شرایط پوشش گیاهی و حفظ و نگه‌داشت مراتع است.
