تهاجم روسیه به اوکراین؛ ترکیه تنگه‌های بسفر و داردانل را به روی ناوهای نظامی بست۱۰-اسفند-۱۴۰۰
رئیس‌جمهوری روسیه بامداد پنجم اسفند فرمان حمله تمام‌عیار به خاک اوکراین را صادر کرد. اوکراین در پنج روز گذشته شاهد حملات گسترده هوایی، زمینی و دریایی بوده است.
روسای‌جمهوری هشت کشور اروپای مرکزی و شرقی روز دوشنبه از اتحادیه اروپا درخواست کردند تا فورا نامزدی عضویت اوکراین در این اتحادیه را پذیرفته و مذاکرات برای پیوستن این کشور را آغاز کند.
در نامه سرگشاده این مقامات آمده است: «ما، روسای‌جمهوری بلغارستان، چک، استونی، لاتویا، لیتوانی، لهستان، اسلواکی و اسلونی قویا اعتقاد داریم که اوکراین شایستگی دریافت چشم‌اندازی از پیوستن فوری به اتحادیه اروپا را دارد».
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، روز دوشنبه در یک محل ناشناخته تقاضای این کشور برای پیوستن به اتحادیه اروپا را امضاء کرده بود.
در پی اظهارات رئیس‌جمهوری ترکیه درباره حق این کشور برای بستن تنگه‌های داردانل و بسفر به روی ناوهای جنگی بر اساس پیمان مونترو، وزیرخارجه ترکیه روز دوشنبه هشدار داد که ناوهای جنگی از تنگه‌های یاد شده عبور نکنند.
مولود چاووش‌اوغلو در این زمینه گفت نه ناوهای کشورهای حاشیه دریای سیاه و نه دیگر کشورها از داردانل و بسفر تردد نکنند.
بر اساس پیمان مونترو در سال ۱۹۳۶، ترکیه در شرایط جنگی می‌تواند مانع از ورود و خروج ناوهای نظامی از تنگه‌های بسفر و داردانل شود.
آقای چاووش‌اوغلو گفت ما پیمان مونترو رو اجرایی کردیم و از هم‌اکنون عملیاتی است.
او گفت امروز درخواستی برای تردد ناوهای جنگی از تنگه‌های داردانل و بسفر ارائه نشده است.
خبرگزاری رویترز گزارش داده است که حداق چهار ناو روسی در مدیترانه منتظر تصمیم دولت ترکیه برای ورود به دریای سیاه هستند.
اوکراین پیشتر از ترکیه خواسته بود که مانع عبور ناوهای نظامی روسیه از این تنگه‌ها شود.
در پی وتوی قطعنامه محکومیت روسیه در شورای امنیت سازمان ملل توسط خود این کشور، مجمع عمومی سازمان ملل با حضور ۱۹۳ کشور عضو این سازمان درباره یک قطعنامه علیه این کشور به‌دلیل تهاجم نظامی به اوکراین رای‌گیری می‌کند.
نشست ویژه مجمع عمومی سازمان ملل در این زمینه روز دوشنبه آغاز به کار کرد.
این رای‌گیری قرار است در هفته جاری انجام شود، اگرچه در صورت تصویب قطعنامه مجمع، آن برخلاف قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل «الزام‌آور» نخواهد بود. با این حال، دارای بار سیاسی سنگینی است و باعث انزوای بیشتر روسیه خواهد شد.
روسیه جمعه هفته گذشته با وتو کردن قطعنامه پیشنهادی محکومیت تجاوز نیروهای نظامی‌اش به اوکراین، مانع تصویب آن در شورای امنیت شده بود.
در رای‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل هیچ کشوری حق وتو ندارد و برای تصویب قطعنامه نیاز به دو سوم رای اعضا است.
خبرگزاری رویترز گزارش داده که تاکنون ۸۰ کشور از قطعنامه پیشنهادی حمایت کرده‌اند و انتظار می‌رود که نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور در جریان این نشست ویژه سخنرانی کنند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل اظهار امیدواری کرده که قطعنامه یاد شده باعث آتش‌بس فوری و یافتن راه‌حل دیپلماتیک برای حل بحران اوکراین شود.
فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا، و فدراسیون فوتبال اروپا، یوفا، روز دوشنبه ۹ اسفند اعلام کردند که تیم‌های ملی روسی در پی تهاجم این کشور به اوکراین از حضور در تمام میادین فوتبال محروم شده‌اند.
بر اساس بیانیه مشترک این فدراسیون‌ها، تیم‌های ملی و باشگاه‌های فوتبال روسیه «تا اطلاع ثانوی» محروم خواهند بود.
در این بیانیه آمده است: «جامعه فوتبال این‌جا کاملا متحد و در همبستگی کامل با همه کسانی است که در اوکراین تحت تاثیر قرار گرفته‌اند».
در این بیانیه ابراز امیدواری شده که وضعیت در اوکراین به شکل چشمگیری و به سرعت بهبود پیدا کند «به‌طوری که فوتبال بتواند دوباره پیام‌آور اتحاد و صلح در میان مردم باشد».
در نتیجه این تصمیم، تیم ملی فوتبال روسیه از حضور در بازی‌های پلی‌آف برای گرفتن جواز حضور در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر محروم شده است.
از سوی دیگر، یوفا اعلام کرد که به همکاری خود با شرکت روسی گازپروم به عنوان اسپانسر پایان داده است.
پیشتر نیز کمیته بین‌المللی المپیک به اعضای خود اعلام کرده بود که هیچ ورزشکار روسی یا بلاروسی اجازه ندارد در رویدادهای بین‌المللی ورزشی شرکت کنند یا رقابت‌هایی در این کشور برگزار شود.
جنبش هوادار الکسی ناوالنی، منتقد اصلی ولادیمیر پوتین که زندانی است، روز دوشنبه برای کارزار نافرمانی مدنی به‌منظور اعتراض به تهاجم روسیه به اوکراین فراخوان دادند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تیم ناوالنی در صفحه توئیتری خود نوشت: «پوتین علیه اوکراین اعلان جنگ داده است و تلاش می‌کند همه فکر کنند که اوکراین مورد حمله روسیه، یعنی همه ما، قرار گرفته است. اما این درست نیست».
در ادامه این توئیت آمده است: «ما باید نشان دهیم که از این جنگ حمایت نمی‌کنیم. ما از روس‌ها می‌خواهیم تا نافرمانی مدنی خود را نشان بدهند. سکوت نکنید».
رئیس‌جمهوری فرانسه روز دوشنبه در تماس تلفنی با همتای روس خود خواستار توقف حملات علیه غیرنظامیان و زیرساخت‌های غیرنظامی اوکراین شد.
به گزارش کاخ الیزه، امانوئل مکرون در گفت‌وگوی ۹۰ دقیقه‌ای خود با ولادیمیر پوتین همچنین خواستار عدم حمله به زیرساخت‌های راه‌آهن و جاده جنوب به شهر کی‌یف شده است.
این گزارش می‌افزاید آقای پوتین تمایل خود را برای تعهد پیرامون این موضوعات ابراز داشته است.
تمایل رئیس‌جمهوری روسیه به تعهد برای عدم حمله به اهداف غیرنظامی در حالی است که طی روزهای گذشته زیرساخت‌های اوکراین، از جمله خطوط لوله گاز، فرودگاه‌ها و مناطق مسکونی به شدت زیر حملات موشکی نظامیان روسیه بوده است.
روز دوشنبه نیز به‌رغم ادعای روسیه برای «تامین امنیت شهروندان اوکراین»، مناطق مسکونی شهر خارکیف هدف حملات موشکی قرار گرفت و حداقل ۱۱ شهروند اوکراینی کشته شدند.
این در حالی است که ساعاتی قبل، هیات اوکراینی با درخواست آتش‌بس اضطراری راهی دیدار با هیات روسی در بلاروس شده بود.
رئیس‌جمهوری فرانسه در ادامه بر درخواست جامعه جهانی برای توقف تهاجم روسیه به اوکراین و لزوم آتش‌بس فوری تاکید کرده است.
مکرون از پوتین خواسته است که به قوانین انسان‌دوستانه بین‌المللی احترام بگذارد و اجازه دهد کمک‌های جهانی به مردم اوکراین برسد.
رئیس‌جمهوری فرانسه قبل از تهاجم روسیه به اوکراین در روز پنج‌شنبه هفته گذشته نیز نقش فعالی در مذاکره با روسیه برای جلوگیری از حمله نظامی به این کشور داشت و چند بار با همتای روسی خود گفت‌وگو کرده بود.
سخنگوی کاخ سفید روز دوشنبه پس از آماده‌باش نیروهای بازدارنده هسته‌ای روسیه اعلام کرد که ایالات متحده «هیچ دلیلی نمی‌بیند» تا سطح هشدار هسته‌ای خود را افزایش دهد.
جن ساکی گفت: «ما سطح هشدارها و ارزیابی خود در این زمینه را تغییر نداده‌ایم اما در عین حال باید در مورد استفاده از چنین تهدیدهایی توسط او (پوتین) هوشیار باشیم».
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، روز یکشنبه نیروهای بازدارنده هسته‌ای این کشور را به حالت آماده‌باش در آورد و توجیه او این بود که کشورهای غربی «رویکرد خصمانه‌ای» نسبت به تهاجم روسیه به اوکراین اتخاذ کرده‌اند.
فدراسیون بین‌المللی فوتبال، فیفا، در حال انجام «مشورت‌های گسترده» برای معلق کردن تیم ملی فوتبال روسیه از حضور در مسابقات بین‌المللی از جمله جام جهانی فوتبال قطر به‌دلیل تهاجم این کشور به اوکراین است.
خبرگزاری فرانسه روز دوشنبه به نقل از یک منبع مطلع گزارش داد که روسیه از جام جهانی فوتبال اخراج خواهد شد «مگر این‌که اوضاع تغییر کند».
تیم ملی فوتبال روسیه قرار است روز ۲۴ مارس با لهستان بازی پلی‌آف انجام دهد و در صورت پیروزی به مصاف سوئد یا جمهوری چک می‌رود. ولی این کشورها اعلام کرده‌اند که حاضر به بازی مقابل روسیه نیستند.
خبرگزاری فرانسه می‌نویسد که به‌دنبال تصمیم این سه کشور و همچنین مخالفت کشورهای دیگر با بازی مقابل روسیه، فیفا گزینه چندانی ندارد جز این‌که تصمیم قاطعانه‌تری اتخاذ کند.
شمار کشورهایی که تا روز دوشنبه حریم هوایی خود را به روی پروازهای روسیه بستند به ۳۶ کشور رسید.
همزمان روسیه اعلام کرد که عبور پروازهای ۳۶ کشور و منطقه از حریم هوایی خود را ممنوع کرده است.
این کشورها شامل همه ۲۷ عضو اتحادیه اروپا و دیگر کشورها یا مناطقی است که حریم هوایی خود را به روی پروازهای روسیه بسته‌اند.
ممنوعیت پروازها شامل آلبانی، آنگوئیلا، اتریش، بلژیک، بلغارستان، بریتانیا، جزایر ویرجین بریتانیا، آلمان، جبل‌الطارق، جرزی، مجارستان، یونان، دانمارک، کانادا، کرواسی، قبرس، جمهوری چک، استونی، فنلاند، فرانسه، ایرلند، ایسلند، ایتالیا، لتونی، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالت، هلند، نروژ، لهستان، پرتغال، رومانی، اسلواکی، اسلوونی، اسپانیا و سوئد است.
آژانس حمل‌ونقل هوایی روسیه، روس آویاسیا، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که پروازهای این کشورها تنها در شرایط ضروری و کسب اجازه از مقامات سازمان هوانوردی و وزارت خارجه کشور، اجازه ورود به حریم هوایی روسیه را دارند.
رویترز گزارش داده که بسته شدن حریم هوایی روسیه به روی پروازهای خارجی، شرکت‌های هواپیمایی را در معرض زیان قرار داده و آن‌ها مجبور هستند که مسیرهای طولانی برای جایگزین کردن روسیه انتخاب کنند.
در حالی که مذاکرات بین روسیه و اوکراین در جریان است، نظامیان روسی مناطق مسکونی شهر خارکیف را موشک‌باران کرده و حداقل ۱۱ شهروند اوکراینی کشته شده‌اند.
حملات موشکی به مناطق مسکونی خارکیف در حالی است که اوکراین روز دوشنبه با درخواست آتش‌بس فوری وارد مذاکره با روسیه شده بود.
نیروهای نظامی روسیه روز یکشنبه نیز وارد شهر خارکیف شده بودند اما با مقاومت نیروهای اوکراینی مجبور به عقب‌نشینی شدند.
شهردار خارکیف با انتشار پیامی در صفحه تلگرامی خود گفته است در حالی که نه زیرساختی حساس و نه پایگاه نظامی در شهر خارکیف وجود دارد، نیروهای روسیه شهر را بمباران کردند و این عملیات تاکنون حداقل ۱۱ کشته و ده‌ها زخمی برجای گذاشته است.
این در حالی است که کرملین صبح روز دوشنبه و در آستانه مذاکرات مقامات این کشور با اوکراین در بلاروس مدعی شده بود که وظیفه اصلی نیروهای نظامی روسیه «تضمین امنیت شهروندان اوکراینی» است.
آنتون هراشچنکو مشاور وزیر کشور اوکراین نیز روز دوشنبه اعلام کرد خارکیف «به‌طور گسترده‌ای هدف حمله قرار گرفته است، ده‌ها نفر کشته و صدها شهروند زخمی شده‌اند».
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، نیز در واکنش به حملات موشکی نیروهای نظامی روسیه به مناطق مسکونی از آن‌ها خواسته است برای حفظ جان خود میدان جنگ را ترک کنند.
او اظهار داشت تاکنون ۴۵۰۰ نیروی نظامی روسیه کشته شده‌اند.
