خوراکی‌ها
هوا آلوده است، چه بخوریم؟ 7 دی – 94
هوا آلوده است، چه بخوریم؟ 7 دی – 94
آلودگی هوای شهرهای بزرگ حالا به بحرانی جهانی تبدیل شده است. در این روزها
اما چه مواد غذایی می‌تواند کمک‌تان کند؟
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که 80 درصد مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا، به دلیل بیماری‌های عروق کرونر قلب و سکته مغزی، 14 درصد این مرگ‌ها به خاطر بیماری‌های مزمن انسداد ریه و عفونت‌های حاد تنفسی و شش درصد مابقی نیز ناشی از سرطان ریه است.
آلودگی هوا در فصول سرد به دلیل پدیده وارونگی تشدید میشود که در این شرایط سالمندان، زنان باردار، کودکان و بیماران، قشر آسیب پذیر‌تر محسوب میشوند.
*میوه و سبزیجات تازه
میوه و سبزیجات تازه، دسته‌ای مهم از مواد غذایی محسوب میشوند که حتما باید در هنگام آلودگی هوا مورد استفاده قرار گیرند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میوه و سبزیجات نقش حیاتی در سلامت ریه‌ها دارند. محققان بیمارستان جرج لندن در مطالعه‌ای دریافته‌اند که سیب در میان انواع میوه‌ها بیشترین تاثیر را بر دستگاه تنفسی داشته و در بهبود فعالیت این ارگان تاثیرگذار است.
مصرف نارنگی، پرتغال، انار، سبزیجاتی از قبیل سیر، پیاز، کلم بروکلی و سایر کلم‌ها، گوجه فرنگی و کاهو نیز توصیه میشود.
*روی
روی از آن دسته مواد مغذی است که در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین شده و از این طریق میزان این ترکیبات زیانبار را در بدن به حداقل می‌رساند. از این رو، متخصصان تغذیه مصرف غذاهایی که این ماده مغذی را در حد بالایی دارند بسیار توصیه می‌کنند. این موادغذایی شامل انواع فراورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم هستند.
*منیزیم
منیزیم نیز به دلیل خواص کاهندگی جذب کادمیوم در روزهایی که هوا آلوده است، بسیار کمک کننده می‌باشد و به این دلیل مصرف انواع سبزیجات با رنگ سبز تیره که از این ماده مغذی غنی هستند بسیار توصیه میشود. بهتر است این گروه از مواد غذایی را به صورت تازه و خام مصرف نمود.
*ماهی
مطالعه‌ای که در دانشگاه کمبریج انگلستان به انجام رسیده نشان می‌دهد که سطح اسیدهای چرب ضروری در افرادی که به بیماری‌های ریوی مبتلا هستند، بسیار پایین است.محققان در این مطالعه دریافته‌اند که مصرف منظم ماهی‌های روغنی نظیر ماهی آزاد و سالمون می‌تواند در تقویت و بهبود فعالیت دستگاه تنفسی موثر واقع شود. مصرف متعادل این گروه از مواد غذایی می‌تواند به خوبی موجب کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های ریوی به خصوص در افرادی شود که در محیطی با هوای آلوده زندگی می‌کنند.به این ترتیب مصرف ماهی‌های روغنی که سرشار از اسیدهای چرب امگا3 هستند می‌تواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب آور مفید باشد.
*شیر و لبنیات
در شرایط الودگی هوا برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی، باید مصرف شیر و لبنیات را به 2 دلیل افزایش داد: اولا شیر و لبنیات به دلیل دارا بودن فسفر، منیزم و کلسیم به صورت رقابتی مانع از جذب عناصر فلزی موجود در آلودگی هوا میگردند. ثانیا پروتئین لبنیات می‌توانند در دستگاه گوارش با برخی عناصر فلزی ناشی از آلودگی هوا که از طریق تنفس وارد بدن میشوند ترکیب شده و به دفع آنها از بدن کمک کند.برخی از نوشیدنیها مانند چای و قهوه نیز به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوییدی می‌توانند توان دفاعی بدن را در برابر عوامل اکسیدکننده بیشتر کنند.
*روغن زیتون
روغن زیتون اثرات مضر آلودگی هوا را دفع می‌کند. ذرات معلق موجود در هوا باعث گرفتگی عروق و آترواسکلروز زودرس میشود. عارضه آترواسکلروز بر اثر رسوب پلاک از مواد چربی در دیواره درونی رگ‌های خونی بوجود می‌آید.روغن زیتون منبع غنی امگا 9 است و مصرف آن باعث افزایش فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی میشود. فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی آنزیمی است که توسط سلول‌های دیواره داخلی شریان‌ها ترشح میشود و مهمترین وظیفه آن شکسته شدن لخته خون ایجاد شده در رگ هاست. وجود لخته در رگ‌های خونی باعث اختلال در گردش خون میشود.روغن زیتون حاوی دو آنتی اکسیدان قوی هیدروکسی و اولئوروپین است که در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته موثر هستند. به علاوه روغن زیتون باعث انتشار اکسید نیتریک در داخل عروق و شل شدن دیواره شریان‌ها و بهبود گردش خون میشود. مصرف روزانه این ماده غذایی ارزشمند توصیه شده است.
*مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان به ترکیباتی گفته میشود که از سلول در مقابل صدمات جلوگیری کند. این ترکیبات می‌توانند طبیعی یا مصنوعی باشند.
آنتی اکسیدان‌های اصلی عبارتند از:- لوتئین: این گروه آنتی اکسیدان در انواع کلم (کلم بروکلی، گل کلم و برگ کلم)، انواع میوه‌ها، سبزیجات نشاسته‌ای (ذرت، نخود فرنگی) تخم مرغ و سبزیجات برگ‌دار وجود دارد.
- سلنیوم: یک ماده معدنی موجود در غذاهای گیاهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهی است.
- کاروتنوئیدها: رنگدانه‌هایی است که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه‌هایی از قبیل هویج، خربزه و سیب زمینی میشود.
- لیکوپن: یک ماده شیمیایی موجود در میوه و سبزیجات قرمز از جمله گوجه فرنگی و هندوانه است.
- ویتامین A: در هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ‌دار تیره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.
- ویتامین C: در مرکبات، سیب زمینی، آناناس، کلم بروکلی، اسفناج و انواع توت وجود دارد.
- ویتامین E: آجیل، کره بادام زمینی، جوانه گندم، اسفناج، سویا، ماهی، آوکادو و روغن گیاهی حاوی این ویتامین هستند.
گوجه فرنگی، انواع توت‌ها، فلفل، هویج، اسفناج، زردچوبه، زنجبیل، بذر کتان، انواع آجیل و غلات سبوس‌دار نیز دارای خواص ضد التهابی هستند.
*آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E
تحقیقات انجام شده توسط کالج کینگ لندن و دانشگاه ناتینگهام نشان می‌دهد که آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E مانع از آسیب ناشی از آلودگی هوا به ریه میشوند و مصرف روزانه این مواد توصیه شده است.
*کلم بروکلی
مطالعات محققان دانشگاه «جان هاپکینز» نشان می‌دهد که کلم بروکلی و جوانه آن ذرات معلق و ازن هوا را دفع می‌کند، علاوه بر این حاوی یک ترکیب به نام سولفورافان است که خاصیت ضد سرطانی دارد.متخصصان مصرف مکرر و به وفور این اقلام غذایی را به علاوه خودداری از تردد‌های غیر ضروری در خارج از منزل در روزهای آلوده به شهروندان توصیه می‌کنند.
سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که 80 درصد مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا، به دلیل بیماری‌های عروق کرونر قلب و سکته مغزی، 14 درصد این مرگ‌ها به خاطر بیماری‌های مزمن انسداد ریه و عفونت‌های حاد تنفسی و شش درصد مابقی نیز ناشی از سرطان ریه است.
آلودگی هوا در فصول سرد به دلیل پدیده وارونگی تشدید میشود که در این شرایط سالمندان، زنان باردار، کودکان و بیماران، قشر آسیب پذیر‌تر محسوب میشوند.
*میوه و سبزیجات تازه
میوه و سبزیجات تازه، دسته‌ای مهم از مواد غذایی محسوب میشوند که حتما باید در هنگام آلودگی هوا مورد استفاده قرار گیرند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در میوه و سبزیجات نقش حیاتی در سلامت ریه‌ها دارند. محققان بیمارستان جرج لندن در مطالعه‌ای دریافته‌اند که سیب در میان انواع میوه‌ها بیشترین تاثیر را بر دستگاه تنفسی داشته و در بهبود فعالیت این ارگان تاثیرگذار است.
مصرف نارنگی، پرتغال، انار، سبزیجاتی از قبیل سیر، پیاز، کلم بروکلی و سایر کلم‌ها، گوجه فرنگی و کاهو نیز توصیه میشود.
*روی
روی از آن دسته مواد مغذی است که در هوای آلوده موجب کاهش جذب فلزات سنگین شده و از این طریق میزان این ترکیبات زیانبار را در بدن به حداقل می‌رساند. از این رو، متخصصان تغذیه مصرف غذاهایی که این ماده مغذی را در حد بالایی دارند بسیار توصیه می‌کنند. این موادغذایی شامل انواع فراورده‌های دریایی، نخود سبز، عدس و جوانه گندم هستند.
*منیزیم
منیزیم نیز به دلیل خواص کاهندگی جذب کادمیوم در روزهایی که هوا آلوده است، بسیار کمک کننده می‌باشد و به این دلیل مصرف انواع سبزیجات با رنگ سبز تیره که از این ماده مغذی غنی هستند بسیار توصیه میشود. بهتر است این گروه از مواد غذایی را به صورت تازه و خام مصرف نمود.
*ماهی
مطالعه‌ای که در دانشگاه کمبریج انگلستان به انجام رسیده نشان می‌دهد که سطح اسیدهای چرب ضروری در افرادی که به بیماری‌های ریوی مبتلا هستند، بسیار پایین است.محققان در این مطالعه دریافته‌اند که مصرف منظم ماهی‌های روغنی نظیر ماهی آزاد و سالمون می‌تواند در تقویت و بهبود فعالیت دستگاه تنفسی موثر واقع شود. مصرف متعادل این گروه از مواد غذایی می‌تواند به خوبی موجب کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های ریوی به خصوص در افرادی شود که در محیطی با هوای آلوده زندگی می‌کنند.به این ترتیب مصرف ماهی‌های روغنی که سرشار از اسیدهای چرب امگا3 هستند می‌تواند در کاهش تنگی نفس و اثرات زیان بار ترکیبات التهاب آور مفید باشد.
*شیر و لبنیات
در شرایط الودگی هوا برای کاهش صدمات به دستگاه تنفسی و التهاب دستگاه گوارش ناشی از این آلودگی، باید مصرف شیر و لبنیات را به 2 دلیل افزایش داد: اولا شیر و لبنیات به دلیل دارا بودن فسفر، منیزم و کلسیم به صورت رقابتی مانع از جذب عناصر فلزی موجود در آلودگی هوا میگردند. ثانیا پروتئین لبنیات می‌توانند در دستگاه گوارش با برخی عناصر فلزی ناشی از آلودگی هوا که از طریق تنفس وارد بدن میشوند ترکیب شده و به دفع آنها از بدن کمک کند.برخی از نوشیدنیها مانند چای و قهوه نیز به دلیل داشتن ترکیبات فلاونوییدی می‌توانند توان دفاعی بدن را در برابر عوامل اکسیدکننده بیشتر کنند.
*روغن زیتون
روغن زیتون اثرات مضر آلودگی هوا را دفع می‌کند. ذرات معلق موجود در هوا باعث گرفتگی عروق و آترواسکلروز زودرس میشود. عارضه آترواسکلروز بر اثر رسوب پلاک از مواد چربی در دیواره درونی رگ‌های خونی بوجود می‌آید.روغن زیتون منبع غنی امگا 9 است و مصرف آن باعث افزایش فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی میشود. فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی آنزیمی است که توسط سلول‌های دیواره داخلی شریان‌ها ترشح میشود و مهمترین وظیفه آن شکسته شدن لخته خون ایجاد شده در رگ هاست. وجود لخته در رگ‌های خونی باعث اختلال در گردش خون میشود.روغن زیتون حاوی دو آنتی اکسیدان قوی هیدروکسی و اولئوروپین است که در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته موثر هستند. به علاوه روغن زیتون باعث انتشار اکسید نیتریک در داخل عروق و شل شدن دیواره شریان‌ها و بهبود گردش خون میشود. مصرف روزانه این ماده غذایی ارزشمند توصیه شده است.
*مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدان به ترکیباتی گفته میشود که از سلول در مقابل صدمات جلوگیری کند. این ترکیبات می‌توانند طبیعی یا مصنوعی باشند.
آنتی اکسیدان‌های اصلی عبارتند از:- لوتئین: این گروه آنتی اکسیدان در انواع کلم (کلم بروکلی، گل کلم و برگ کلم)، انواع میوه‌ها، سبزیجات نشاسته‌ای (ذرت، نخود فرنگی) تخم مرغ و سبزیجات برگ‌دار وجود دارد.
- سلنیوم: یک ماده معدنی موجود در غذاهای گیاهی، تخم مرغ، مرغ، گوشت قرمز، حبوبات و ماهی است.
- کاروتنوئیدها: رنگدانه‌هایی است که باعث رنگ زرد و نارنجی میوه‌هایی از قبیل هویج، خربزه و سیب زمینی میشود.
- لیکوپن: یک ماده شیمیایی موجود در میوه و سبزیجات قرمز از جمله گوجه فرنگی و هندوانه است.
- ویتامین A: در هویج، سیب زمینی، سبزیجات برگ‌دار تیره رنگ و زردآلو به وفور وجود دارد.
- ویتامین C: در مرکبات، سیب زمینی، آناناس، کلم بروکلی، اسفناج و انواع توت وجود دارد.
- ویتامین E: آجیل، کره بادام زمینی، جوانه گندم، اسفناج، سویا، ماهی، آوکادو و روغن گیاهی حاوی این ویتامین هستند.
گوجه فرنگی، انواع توت‌ها، فلفل، هویج، اسفناج، زردچوبه، زنجبیل، بذر کتان، انواع آجیل و غلات سبوس‌دار نیز دارای خواص ضد التهابی هستند.
*آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E
تحقیقات انجام شده توسط کالج کینگ لندن و دانشگاه ناتینگهام نشان می‌دهد که آووکادو، اسفناج و مواد غذایی حاوی ویتامین E مانع از آسیب ناشی از آلودگی هوا به ریه میشوند و مصرف روزانه این مواد توصیه شده است.
*کلم بروکلی
مطالعات محققان دانشگاه «جان هاپکینز» نشان می‌دهد که کلم بروکلی و جوانه آن ذرات معلق و ازن هوا را دفع می‌کند، علاوه بر این حاوی یک ترکیب به نام سولفورافان است که خاصیت ضد سرطانی دارد.متخصصان مصرف مکرر و به وفور این اقلام غذایی را به علاوه خودداری از تردد‌های غیر ضروری در خارج از منزل در روزهای آلوده به شهروندان توصیه می‌کنند.
