شرایط اجرای پیش شرط ها نه کاهش نمی یابد که سفت و محکم می شود وافزایش
می یابد
به عقیده این کارشناس مسائل سیاست خارجی
"اگر ایران به این سه موضوع مهم در بسته پیشنهادی احتمالی اروپا توجه نکند
بسیار بعید است که اروپا خرید نفت ایران را تضمین کند. در حال حاضر سیاست‌های در
بازار نفت نیز کمی متزلزل شده و شرکت‌های بزرگ در قبال ایران در حال بازگشت به
دوران تحریم‌ها هستند. "
فرارو- عباس عراقچی معاون وزارت
خارجه می‌گوید که ایران برای حفظ برجام حاضر نیست در هیچ یک از موارد مورد درخواست
اروپا مذاکره کند. البته او گفتگو بر سر مسئله یمن را استثنا دانسته است.
به گزارش فرارو، عراقچی گفت: "فقط در یک مورد آن هم در مورد یمن تصمیم گرفته
شد که با چهار کشور اروپایی گفتگو‌هایی انجام شود که این هم به دلایل انسانی و
مشکلات و رنج‌هایی بود که مردم یمن تحمل می‌کنند."اتحادیه اروپا خواستار گفتگو با ایران درباره مسئله موشکی و حضور ایران در منطقه است. اما ایران این درخواست را نمی‌پذیرد.
عراقچی در این باره اظهار کرد: «ممکن است ماکرون و دیگران بخواهند با ایران درباره موشک و مسائل دیگر مذاکره کنند، ولی مذاکره دو طرف دارد. تا وقتی ایران اراده نداشته باشد، مذاکره شکل نمی‌گیرد. بار‌ها گفته ایم برجام به هیچ موضوع دیگر ربطی ندارد. نه راجع به موشک و نه منطقه بجز یمن وارد هیچ مذاکره‌ای نخواهیم شد.»
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، پیش‌تر گفته بود که آماده است به طور جمعی بر یک چارچوب وسیع‌تر شامل فعالیت‌های اتمی، دوره بعد از سال ۲۰۲۵، فعالیت‌های بالستیک، و ثبات خاورمیانه، به خصوص سوریه، یمن و عراق همکاری کند.
این در حالی است که مقام معظم رهبری روز
دوم خرداد شرایط ششگانه ایران برای مذاکره و توافق با اروپا را تشریح کرد. این
شرایط عبارتند از:
در دوسال گذشته آمریکا بار‌ها برجام را
نقض کرده است و اروپایی‌ها ساکت مانده اند. اروپا باید آن سکوت را جبران کند
آمریکا قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ را نقض کرده است؛
اروپا باید یک قطعنامه علیه نقض آمریکا، صادر کند
اروپا باید متعهد شود که بحث موشکی و
منطقه‌ای جمهوری اسلامی را مطرح نخواهد کرد
اروپا باید با هر گونه تحریم جمهوری
اسلامی مقابله کند و مقابل تحریم‌های آمریکا صریح بایستد
اروپا باید فروش کامل نفت ایران را
تضمین کند تا تحریم‌های آمریکا ضربه‌ای به فروش نفت ما نزند
بانک‌های اروپایی باید تجارت با جمهوری
اسلامی را تضمین کنند
تحلیلگران معتقدند با این شرایط بعید
است ایران و اروپا بتوانند، برای اجرای برجام به توافق برسند. با این حال مذاکرات
دو طرف ادامه دارد. آخر هفته گذشته بعد از گفتگو‌های فشرده محمدجواد ظریف، وزیر
امور خارجه با همتایان اروپایی خود در بروکسل، مذاکرات کارشناسی در وین دنبال شد.
در آغاز این مذاکرات مجید تخت روانچی،
معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری در گفتگویی به طرف اروپایی هشدار داد: «چند هفته چه
در زبان فارسی، چه در انگلیسی و چه در دیگر زبان‌های اروپایی معنای یکسانی دارد.
در نتیجه روشن است که چند هفته، چند ماه نیست و اگر کسی فکر کند که مثلا می‌تواند
از طریق فرسایشی کردن مذاکرات، موضوع را لوث کند اشتباه کرده است.»
این در واقع پیام جدی از طرف دولت ایران
به اروپایی هاست که سریع‌تر تصمیم خود را بگیرند.
شرایط ایران برای اروپایی‌ها کاملا روشن
است از طرف دیگر شرایط اروپا هم صراحتا بیان شده است. آن‌ها می‌خواهند درباره حضور
ایران در منطقه و مسئله موشکی مذاکره کنند و ایران می‌گوید این مسائل به برجام
ارتباطی ندارد.
اما برخی از دیپلمات‌های ایرانی می‌گویند
بهتر است ایران در این مورد با اروپایی‌ها وارد مذاکره شود.
عبدالرضا
فرجی راد مدیرکل شورای راهبردی روابط خارجی در این باره معتقد است:
«اروپا مذاکرات را طولانی می‌کند. یک مانع عمده مذاکرات اروپا مسئله موشکی و منطقه‌ای
ایران است. اروپا بعید است که خیلی سریع یک چهارچوب جدید برای اجرای برجام ایجاد
کند. آن‌ها خواسته‌هایی دارند، از یکطرف می‌خواهند ایران را راضی کنند که از برجام
خارج نشود و از طرف دیگر می‌خواهند با آمریکا سرشاخ نشوند. کار پیچیده و زمانبر
است و باید دید که ایران چقدر تحمل دارد و احتمالا اگر احساس کند مسئله خیلی
طولانی شده است و محدودیت‌های اقتصادی بیشتر شود ممکن است تصمیم دیگری بگیرد.»
او به چالش دیگری اشاره کرد و افزود:
«آمریکایی‌ها نمی‌پذیرند که اروپا با ایران مذاکره کند و به توافق برسد، آن‌ها هم
از برجام خارج شوند و هم تماشاگر توافق ایران و اروپا باشند.»
به گفته فرجی راد "حالا هم اگر فقط
اروپا با ایران مذاکره کند آمریکا فشار‌ها را بیشتر می‌کند. با این حال می‌شود
مذاکرات مقدماتی را با اروپایی‌ها آغاز کرد، اما در دوره‌های بعدی آن آمریکا را هم
دخالت داد، شاید اینگونه اجرای برجام به نتیجه برسد. در غیر اینصورت بعید است که
اروپا به تنهایی بتواند با ایران به توافق برسد، با ایران کار کند و آمریکا هم
تماشا کند. "
جاوید
قربان اوغلی یکی دیگر از دیپلمات‌های ارشد ایرانی هم ضمن تاکید بر این که
"اروپایی‌ها مصمم هستند از برجام دفاع کنند" در یادداشتی نوشت:
«ماندگاری اروپا در برجام تابعی است از میزان فشار‌های آمریکا از یک سو و همکاری
جدی ایران با این قاره از سوی دیگر.»
به نوشته این دیپلمات: «موضوعی که می‌تواند
موضع اروپا در مقابل آمریکا را سست کند و موجب فعال‌شدن گسل‌های برجام و نزدیکی
اروپا به مواضع ترامپ شود. اشتراک دیدگاه این دو در فعالیت‌های موشکی و نقش ایران
در منطقه هرچند از دو منظر و خاستگاه متفاوت است.»
او معتقد است که ضروری است اقداماتی که
رافع نگرانی اروپا در «موضوعات دیگر» و بی ارتباط‌کردن آن با توافق هسته‌ای است در
دستور کار قرار گیرد.
اما موضع صریح تری هم در این باره وجود
دارد.
دکتر علی بیگدلی استاد دانشگاه و
تحلیلگر مسائل بین الملل دراین باره به خبرنگار فرارو گفت: «کار برای
هیات دیپلماتیک ایران و همچنین اتحادیه اروپا بسیار مشکل است. شرایط به گونه‌ای
است که ایران باید دست به یکسری اقدامات عملی بزند تا فضا را برای توافق آماده
کند. شاید آزادی زندانیان آمریکایی و انگلیسی بتواند این فضای ملتهب را آرام‌تر
کند. از طرف دیگر ایران می‌تواند درباره مسئله یمن وارد مذاکره شود و یا حتی
اقدامات بیشتری انجام دهد.»
به گفته او " ایران برای عبور از
این وضعیت باید اقدامات عملی انجام دهد. بعید است که طرف اروپایی با همه شروط
ایران موافقت کند. اگر ما دست به اقدامات مهمی نزنیم که نشان دهنده حسن نظر ماست
قطعا اتحادیه اروپا در برجام نخواهد ماند مخصوصا اینکه به شدت تحت فشار
آمریکاست."
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود:
«اتحادیه اروپا به دو دلیل در برجام مانده است. اولین آن حفظ پرستیژ خود در برابر
آمریکا،یعنی اینکه از حوزه نفوذ سیاسی اقتصادی- آمریکا کمی خارج شود که این خیلی
به ما مربوط نیست. مسئله دوم این است که کشور‌های اروپایی شدیدا با بحران اقتصادی
مواجه هستند از جمله فرانسه که رهبر در این اتحادیه به حساب می‌آید و در حال حاضر
می‌بینیم در این کشور کار برای ماکرون بسیار مشکل شده است؛ بنابراین اتحادیه اروپا
می‌خواهد از بازار ۸۵ میلیون نفری ایران استفاده کند. اروپا می‌خواهد ایران را از
دست ندهد.»
بیگدلی تاکید کرد " البته این یک
طرف قضیه است چرا که اروپا نمی‌خواهد آمریکا را هم از دست دهد؛ بنابراین بسته‌ای
که قرار است همین روز‌ها به ایران پیشنهاد شود با اطمینان می‌شود گفت حاوی سه
موضوع مهم حقوق بشر، مسئله موشکی و مسئله حضور ایران در منطقه است. "
به عقیده این کارشناس مسائل سیاست خارجی
"اگر ایران به این سه موضوع مهم در بسته پیشنهادی احتمالی اروپا توجه نکند
بسیار بعید است که اروپا خرید نفت ایران را تضمین کند. در حال حاضر سیاست‌های در
بازار نفت نیز کمی متزلزل شده و شرکت‌های بزرگ در قبال ایران در حال بازگشت به
دوران تحریم‌ها هستند. "
او به تصمیم گیران کشور توصیه کرد که
ایران باید دست به معامله و مبادله بزند و راه دیگری وجود ندارد.
به گفته بیگدلی «عربستان قرارداد ۳۸۰ میلیارد
دلاری خود با آمریکا را به حالت تعلیق در آورده و گرو نگه داشته است تا ایران از
سوریه خارج شود، همین انتظار را اسرائیل هم دارد؛ بنابراین این مثلث شومی که علیه
ایران تشکیل شده است یعنی؛ آمریکا، عربستان و اسرائیل خواستار خروج کامل ایران از
سوریه هستند و در کنار آن بحث مسئله موشکی را هم دنبال می‌کنند. اگر ایران با
اروپا به توافق نرسد قطعا فشار بیشتر خواهد شد و تصمیمات خطرناک تری علیه ایران
اتخاذ می‌گردد. تصمیماتی که با دوران اوباما تفاوت زیادی خواهد داشت.»
