گزیده خبرها قسمت – 3 . 15 آبان -94
یک تحلیل گر سیاسی می گوید: اینکه آقای لاریجانی بخواهند با دولت ائتلاف کنند من فکر می‌کنم دولتی‌ها پیش از آنکه بخواهند وارد این ائتلاف شوند، سعی می‌کنند، گزینه‌های خود را، هم در فهرست اصلاح‌طلبان و هم در فهرست اصولگرایان قرار دهند. عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، مصاحبه‌ای با خبرگزاری تسنیم انجام داده که بخش‌های مهم آن در ادامه می‌آید:
واقعیت این است که برجام تا آخر سال به ثمر نمی‌رسد و به بار نمی‌نشیند اما اگر دولت بتواند یک بسته جدیدی را ارائه کند (که ظاهرا نیز به فکر این موضوع هستند) که رکود را از بین ببرد (که قطعا تورم نیز افزایش پیدا می‌کند) و یک حس مثبتی در نخبگان و کنشگران اقتصادی به وجود بیاید همین امر برای سال ٩٤ کافی است.
به نظر من در انتخابات مجلس این حس امید از همه‌چیز مهم‌تر است. بدان معنی که اگر این حس امید و اعتماد به وجود بیاید هم مشارکت مردم بیشتر خواهد شد و هم بیشتر به کسانی که «مقوم» این حس هستند رأی خواهند داد.
برداشت من این است که امکان ائتلاف بین اصولگرایان از بین رفته است و دلیل آن نیز این است که جبهه پایداری با تمام توان و حتی بیشتر از توان خود وارد این قضیه شد و کمی هم دوپینگ کرد. اما واقعیت این است که جبهه پایداری از منطق «صفر و یک» وارد قضیه شد که یا همه‌چیز را از دست می‌دهد یا همه‌چیز را به دست می‌آورد.
آنها برای مثال برجام را عهدنامه گلستان و ترکمانچای خواندند. خب حالا چطور انتظار دارند با مجموعه‌ای که برجام را قبول کردند، ائتلاف کنند؟ نکته دیگر این است که طرف مقابل نیز حاضر نمی‌شود، آنها را در فهرست بگذارد. برای اینکه فارغ از ماهیت برجام، تقریبا حدود ٨٥ تا ٩٠ درصد مردم جامعه از تأیید برجام دفاع می‌کنند.
خب اگر کسی چنین برچسبی (مخالفت با برجام) خورده باشد، کسی او را در فهرست نمی‌آورد. به‌همین‌دلیل فکر می‌کنم که جبهه پایداری قطعا یا مستقل فهرست می‌دهند یا افراد مشهور آنها وارد عرصه انتخابات نخواهند شد. بنابراین جناح دیگر اصولگرایان باید یک فهرست ارائه کند. البته من شک دارم که این جناحشان نیز بتواند یک فهرست واحد و کامل بدهند. البته این امر به رفتار اصلاح‌طلبان بستگی دارد.
من اگر جای پایداری‌ها بودم و می‌خواستم به هدفم برسم، هیچ‌گاه اکثریت کمیسیون برجام را از افراد منتسب به خودم تشکیل نمی‌دادم. به‌جای آن اکثریت را از طرفداران برجام انتخاب می‌کردم تا ایرادهایی که در کمیسیون مطرح می‌کردم، شنیده شود. چون اگر مخالف برجام ٣٠ ایراد مطرح کند تأثیرش کمتر از این است که یکی از موافقان برجام پنج اشکال به آن ایراد وارد کند. آنها کاری کردند که نتیجه عکس گرفتند.
اینکه آقای لاریجانی بخواهند با دولت ائتلاف کنند من فکر می‌کنم دولتی‌ها پیش از آنکه بخواهند وارد این ائتلاف شوند، سعی می‌کنند، گزینه‌های خود را، هم در فهرست اصلاح‌طلبان و هم در فهرست اصولگرایان قرار دهند.
لاریجانی هاشمی نمی‌شود. فکر نمی‌کنم آنها (لاریجانی و اصلاح‌طلبان) حاضر باشند زیر یک سقف مشترک با هم فهرست ارائه کنند. شاید با گروه کوچکی چنین کنند ولی درحال‌حاضر با مجموعه اصلاح‌طلبان هرگز. هرکدام از دو گروه اصلاح‌طلبان و اصولگرایان بنا به دلایل خاص و شرایطی که در آن قرار دارند هنوز در شرایط لازم برای تشکیل ائتلاف قرار نگرفته‌اند.
معتقدم اگر قرار است اصلاح‌طلبان با نگاه جدیدی در عرصه سیاست پا به عرصه رقابت بگذارند و «تغییر» خود را نشان دهند، بهتر است که این نگاه از طرف اصلاح‌طلبان شاخص مطرح و معرفی شود. بحث ردصلاحیت‌شدن هم مطرح نیست.
انتخابات ٩٢ نمود این تغییر است چراکه آنها از نامزدی آقای خاتمی، به هاشمی می‌رسند و بعد از هاشمی نیز عبور می‌کنند و با کنارگذاشتن عارف به روحانی می‌رسند. بنابراین این معرف یک تغییر است والا برخی از آنها بودند که انتخابات را تحریم کردند. منطقی این بود که اگر آنها می‌خواستند مانند گذشته عمل کنند باید دیگران نیز انتخابات را تحریم می‌کردند.
اگر بخواهیم به آقای احمدی‌نژاد به‌عنوان شخصیتی در سطح کلان نگاه کنیم، به‌نوعی ایشان رقیبی برای آقای روحانی است ولی واقعیت این است که اطلاعات دقیقی در این‌باره نداریم که بخواهیم در مورد آن اظهارنظر کنیم. من مطمئن هستم که احمدی‌نژاد هنوز زمینه فعالیت دارد. آن‌هم به دلایل بسیار متعدد که شاید جای بحث آن اینجا نباشد. اما این زمینه از دو جهت با خطر مواجه است. اول اینکه ساخت قدرت به‌راحتی وی را نخواهد پذیرفت چون احمدی‌نژاد ضربه‌های سختی به ساخت قدرت زده و دیگر اجازه نمی‌دهند که بخواهد دوباره کارهای خطرناکش را تکرار کند. ضمن اینکه می‌توانند این ممانعت را منطقی و به صورت قانونی با پرونده‌های متعددی که وجود دارد، ایجاد کنند.
برجام یک اتفاق تاکتیکی نیست. برجام نه‌تنها مانع احمدی‌نژاد است بلکه مانع خیلی چیزها می‌شود. برجام دوپینگ روحانی نیست که پایان یافته باشد. برجام تازه شروع شده است. علت مخالفت پایداری با برجام همین نکته بود که البته گفته نمی‌شد. برجام یک خریدوفروش ساده نیست بلکه یک تفاهم و توافقی است که ایران می‌تواند از آن سود ببرد ولی تعهداتی دارد که در چارچوب این تعهدات نه‌فقط احمدی‌نژاد، بلکه احمدی‌نژادیسم نیز نمی‌تواند شکل بگیرد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه تمامی زندگی، تحصیلات، پرورش شاگرد و اقدامات سیاسی و اجتماعی امام خمینی(س) بر اساس کشف و فهم ایشان از قرآن و مسائل اصلی قرآن بوده است، گفت: اگر انقلاب را با توجه به دیدگاه و اندیشه های امام خمینی(س) پیش می بردیم، قطعا در حال حاضر وضعیت بهتری داشتیم.به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی طی سخنانی در همایش بین المللی قرآن در سیره و اندیشه امام خمینی(س) که صبح امروز در سالن همایش های برج میلاد برگزار شد، اظهار کرد: بحثی که بنده امروز در نظر دارم به این جمع ارائه کنم یک بحث سرتا پا قرآنی اما از دیدگاه امام خمینی(س) است.وی افزود: امام را آنطور که ما می شناختیم و هرچه پیش تر می رویم، ایشان را بیشتر می شناسینم، دارای یک روح اساسی و افکار بلندی بودند که برگرفته از قرآن و سیره اهل بیت(ع) بود. ایشان با چنین مشخصه ها و ویژگی هایی توانستند این انقلاب عظیم و کار بزرگی که در تاریخ تشییع و بعد از معصومین(ع) بی سابقه بوده است را شکل بدهند.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه اگر تاریخ را مطالعه کنیم در طول تاریخ چنین انقلابی مانند انقلاب اسلامی نخواهید دید، تصریح کرد: نمی گویم شبیه به چنین انقلابی از سوی بزرگان شکل نگرفته است و شاید در در برخی موارد شاهد چنین حرکت هایی بوده ایم، اما چون خداوند متعال به امام درخشش دیگری عنایت کرده بود، تفاوت اساسی در انقلاب اسلامی شاهدیم که آن را با دیگر انقلاب های تاریخ متمایز می کند.وی ادامه داد: در این عصری که فکر می شد و قدرتمندان دنیا فکر می کردند که اسلام به عنوان مکتب از بین رفته و تنها حکومت هایی باقی مانده اند که تنها نامی از اسلام در خود دارند و در شرایطی که مادیت از شرق و غرب بر سر مردم می بارید یک دفعه از ایران و از پایگاه بزرگ قم و از طبقه روحانیت، امام خمینی(س) به پا خاسته و چنین انقلابی را شکل داد.آیت الله هاشمی رفسنجانی در عین حال تاکید کرد: البته اگر این انقلاب را با اندیشه و دیدگاه امام خمینی(س) پیش می بردیم، قطعا در حال حاضر وضعیت بهتری داشتیم، اما من مایوس نیستم که با توجه به آگاهی که مردم پیدا کردند و توانایی هایی که به طور روز افزون در کشور افزایش پیدا می کند، ما موج جدیدی از پیشرفت را که تا الان نگذاشتند به آن دست بیابیم در آینده به نام اسلام و قرآن ایجاد کنیم.وی با اشاره به اینکه امام خمینی(س) ساده و عامه فهم صحبت می کردند و به زبان قوم و امت خود سخن می گفتند، یادآور شد: اگر در سخنان امام دقت کنید، کم سخنرانی و صحبت از ایشان می بینید که متکی به قرآن نباشد، لذا ایشان همواره تلاش و تاکید داشتند که نکته حساس سخنانشان را به قران منتهی کنند. ایشان واقعا به عنوان یک چهره کاملا قرآنی هم زندگی شان، هم تحصیلشان، هم پرورش شاگرد و هم اقدامات سیاسی و اجتماعی شان متکی به قرآن و بر اساس کشف و فهم ایشان از قرآن و مسائل اصلی قرآن بوده است. لذا با وجود اینکه در چنین شرایطی با تاخیر چنین اجلاسی تهیه و تدارک دیده شده است، این اجلاس با اجلاس های بزرگ و کم عمق فرق دارد و من از نهادهای همکار در این اجلاس تشکر می کنم.رئیس سابق مجلس خبرگان رهبری گفت: ایشان یک مبنا دارند که در تفسیبر ایشان که در بسیاری از سخنرانی هایشان آمده است به آن اشاره دارند که البته در کتابی تحت عنوان تاریخ اسلام و قرآن از دیدگاه امام این مسائل آمده است. به حمدالله در این همایش 600 مقاله ارائه شده است که در بررسی که من کردم دیدم در هر کدام از آنها از یک زاویه تخصصی بررسی و صحبت شده است و این نشان می دهد از تمامی زوایایی که انسان ها در دانش و قرآن دارند، امام نیز به آن بخش از تخصص ها اشاره کرده و تقریبا در هر بخش از تخصص های علوم انسانی اشاره ای داشته اند و متاسفانه این بعد باز نشده است که باید بررسی شود و دید که از کجا چنین چیزی آمده است. کار بزرگی لازم است تا امام خمینی(س) را بشناسیم و این امر نیاز به یک کنگره با برگزاری میزگرد و بخش های تخصصی دارد.وی عنوان کرد: در زمانی که هیچکس فکر نمی کرد و در شرایطی که مردم تحت ستم بودند و تحت یک قدرت قرار گرفته بودند و با وجود ساواکی که به این آسانی نمی توان آن را شناخت، امام یک انقلاب بزرگ را به این آسانی شکل داد، این در حالی بود که رژیم طاغوت با پول هایی که از محل فروش نفت بویژه در سال های آخر به دست آورده بود، از وضعیت مالی خوبی برخوردار بود و البته تحت حمایت های ابرقدرت های دنیا نیز قرارداشت، اما امام به پشتوانه مردم انقلاب را به آسانی شکل داد. این در شرایطی بود که هیچ کدام از قدرت های شرقی و غربی چنین موضوعی را به هیچ عنوان پیش بینی نمی کردند و نمی توانستند بپذیرند.آیت الله هاشمی رفسنجانی ادامه داد: امام با اینکه 14 سال ایران نبودند توانستند مانند خورشید پشت ابر بتابند و انقلاب را هدایت کنند و در مقابل رژیمی که همه چیز برای دوام خودش از پول و قدرت داشت و بسیاری از کشورهای دنیا را برای حمایت از خود خریده بود، انقلاب را پیروز کنند. به هر حال این انقلاب کار بزرگی است . ایران دارای تمدن بزرگی در جهان است و دنیا نیز این موضوع را قبول دارد. از طرفی ما در نقطه ی حساس خاورمیانه قرار داریم که در شمال و جنوب ما بزرگترین منبع انرژی دنیا قرار دارد. چندی پیش در تحقیقی اعلام شد که بر اساس تحقیقات ایران جز 3 کشور اول در دنیا است که دارای منابع بسیار است.وی با بیان اینکه حرکت های بدون تفکر از شانس کمتری برای پیروزی برخوردارند، بیان کرد: امروز شاهدیم مردم در حرکت هایی مانند بهار عرب یا همین بیداری اسلامی توانستند مستکبرین را شکست دهند، اما بعد از پیروزی، بیشتر این کشور ها مانند مصر و لیبی و سایر کشورهایی که در آن ها بهار عربی رخ داد انقلاب شان با شکست روبرو شد. ما با اینکه عده ای دردنیا از چپ و راست و با پول و تجهیزات روی سر ما ریختند و پشت سر صدام جمع شدند تا انقلاب ما را شکست دهند، توانستیم با یک منطق خوب از سوی امام و روحیه انقلابی مردم که از نفس مقدس امام برخاست صدام را از پا در آوردند.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه سخنان خود تصریح کرد: امام توانست به کمک روحیه انقلابی و کمک مردم، کشور را از شرایط سخت و تحریم ها و بایکوت ها بیرون بیاورد. برنامه داشتند انقلاب را نابود کنند، اما نتوانستند و امروز هم ایران یکی از کشورهای قدرتمند منطقه است.آیت الله هاشمی رفسنجانی در ارتباط با نصیحت امام به شاگردانشان در خصوص تفکر در کارها، گفت: من از زاویه ای که امام را شناختم باید بگویم؛ وقتی وقتی در کلاس های درس امام در قم شرکت می کردیم، معمولا امام رسم داشتند در اول یا آخر هر دوره شاگردانشان را نصیحت می کردند و برای نصیحت معمولا امام، شاگردانشان را با آیه «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی وَ فُرادی ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا» نصیحت می کردند. گاهی هم شاگردان با امام شوخی می کردند که ایشان همین یک آیه را از قران بلد هستند. ایشان هم می گفتند همین آیه را بفهمید، خیلی مسائل را فهمیدید و جالب اینجاست که آیه تکرار می شد، اما مطالب و نصایحی که از آیه استخراج می شد تکرار نمی شد.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در توضیح این آیه از دیدگاه امام خمینی (س) تصریح کرد: اولا در جمله اول آیه خداوند به پیغمبر(ص) می گوید به مردم بگو من شما را به یک پند، موعظه می کنم و آن اینکه، فقط به خاطر خدا دو به دو یا تک تک قیام کنید. این قیام به معنای اقدام نیز هست و فقط معنی قیام نمی دهد. قرآن به ما می گوید اگر کاری می خواهید انجام دهید اول اینکه اخلاص داشته باشید.وی با اشاره به راهکارهای اساسی در انجام کارها، اظهار کرد: اخلاص رکن اول کارهاست. اگر کاری که انجام می دهیم برای رضای خدا باشد خداوند هم خوب تحویل می گیرد و کار هم نتیجه می گیرد. امام زمانی می خواستند مطلبی را از قران بیان کنند، می گفتند مبنای قرآن این است که از سطح اعلی آمده و اما آموزه های آن بگونه ایست که فهم انسان عامه نیز او را متوجه می شود.آیت الله هاشمی رفسنجانی تصریح کرد: از ابتدای نزول قران بر پیامبر، این کتاب به عنوان سند بین خدا و مردم بوده و تا قیامت نیز با ما خواهد بود و بعد از این نیزکتابی نخواهد آمد.وی در رابطه با فهم تعابیر انسان ها از قرآن، خاطرنشان کرد: براساس اندیشه های امام، تعابیر صحیح قرآن را فقط خدا و مخاطب خدا یعنی پیامبر(ص) می دانند. قرآن دارای محکمات و متشابهات است که این متشابهات را غیر از خداوند و راسخون در علم کسی نمی داند. امام می گفتند این موضوعات را پیامبر(ص) و چهارده معصوم(ع) می دانستند و براساس مشاهداتشان قرآن را درک می کردند.عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: راسخون علم اکتسابی از طریق خودسازی و عرفان به این مرتبه می رسیدند و بر اساس مطالعات کسب علم می کردند.آیت الله هاشمی با اشاره به اینکه قرآن دارای نکات بسیاری است که باید درمورد آنها اندیشه کرد، گفت: مفهوم تفکرون در آیه بالا می تواند فردی و یا جمعی باشد؛ اما بعد از اینکه تصمیم گرفتید حرکتی انجام دهید هم احتیاج به تفکر دارید. این نکته بسیار از نگاه حضرت امام مهم بود. یعنی وقتی قصد اقدامی چه به صورت جمعی و چه فردی دارید باید به تفکر بپردازید. در قرآن به تفکر، تعقل، عقل و علم تاکید شده است.
وی با اشاره به اهمیت تفکر و در جامعه تصریح کرد: امتی که کارهایش با علم و تفکر و تفقه نباشد به مشکل بر می خورد. در قرآن هم آمده است اگر خواستید قیامی بکنید قبل از آن تفکر کنید و با تفکر و اطلاع به میدان بروید.این مفسر قرآن کریم یادآور شد: من اینگونه آیه «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی وَ فُرادی ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا» را می فهمم که امام اگر توانستند در راه خودشان موفق باشند و با سختی های زیاد طاغوت را شکست دهند زندگی ایشان مملو از نور قرآن و تفکر در انجام کارها بود.وی با اشاره به لزوم داشتن اخلاص در انجام کارها، افزود: گاهی انسان می خواهد اقدام مهمی در جامعه انجام دهد باید اخلاص داشته باشد. البته این اخلاص برای الهیون و کسانی که به خدا ایمان دارند صدق می کند، اما باید به عنوان یک انسان با تفکر و دانش و مقتضیات کار را بسنجیم.آیت الله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: ما در دنیایی زندگی می کنیم که با سرعت زیاد به سمت پیشرفت علم می رود. پیشرفت هایی که گستره اش از اعماق آسمان ها تا اعماق زمین وجود دارد. حال اگر ما بخواهیم در دنیایی که هر لحظه در حال پیشرفت است با حرف های عوامانه کار کنیم به مشکل برخواهیم خورد و قطعا احتیاج به تفکر و تعلم داریم.وی با اشاره به پیشرفت های ایران در حوزه های مختلف علمی، گفت: در ایران بیش از 10 میلیون فارغ التحصیل از دانشگاه ها و جمع عظیمی از بزرگان را در حوزه داریم. ارتباطات در دنیا را ما درست نکردیم. این ارتباطات را کسانی درست کردند که اتفاقا ما آنها را قبول نداریم، اما کار علمی بزرگی برای ارتباطات انجام داده اند. این حرکت در ایران کم و بیش جلو می رود و وضعمان از گذشته بهتر است، اما این کافی نیست.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به لزوم پیشرفت علم خاطر نشان کرد: عده ای می گفتند بگذاریم تحریم باشیم تا روی پای خودمان بایستیم. کجا اینطور است؟ معجزه قرآن این است که به ما درس داده است که تفکر کنیم. دنیا در حال پیشرفت هست. متاسفانه ما با قشری از آدم های کوته فکر و دگم اندیش مواجه هستیم که این پیشرفت ها را نمی بینند و خیال می کنند که با کارهای کوچکی که انجام می دهند اسلام را پیش می برند. اما اسلام دیگر اینگونه پیش نمی رود. غربی ها در زمانی که در قرون وسطی مانده بود با نوری که از علم اسلام به آن ها از طریق کتاب های درسی دانشمندان مسلمان تابید آن ها را از تحجر و عقب ماندگی دور کرد.
وی با اشاره به اهمیت تفکر و در جامعه تصریح کرد: امتی که کارهایش با علم و تفکر و تفقه نباشد به مشکل بر می خورد. در قرآن هم آمده است اگر خواستید قیامی بکنید قبل از آن تفکر کنید و با تفکر و اطلاع به میدان بروید.این مفسر قرآن کریم یادآور شد: من اینگونه آیه «قُلْ إِنَّما أَعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنی وَ فُرادی ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا» را می فهمم که امام اگر توانستند در راه خودشان موفق باشند و با سختی های زیاد طاغوت را شکست دهند زندگی ایشان مملو از نور قرآن و تفکر در انجام کارها بود.وی با اشاره به لزوم داشتن اخلاص در انجام کارها، افزود: گاهی انسان می خواهد اقدام مهمی در جامعه انجام دهد باید اخلاص داشته باشد. البته این اخلاص برای الهیون و کسانی که به خدا ایمان دارند صدق می کند، اما باید به عنوان یک انسان با تفکر و دانش و مقتضیات کار را بسنجیم.آیت الله هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: ما در دنیایی زندگی می کنیم که با سرعت زیاد به سمت پیشرفت علم می رود. پیشرفت هایی که گستره اش از اعماق آسمان ها تا اعماق زمین وجود دارد. حال اگر ما بخواهیم در دنیایی که هر لحظه در حال پیشرفت است با حرف های عوامانه کار کنیم به مشکل برخواهیم خورد و قطعا احتیاج به تفکر و تعلم داریم.وی با اشاره به پیشرفت های ایران در حوزه های مختلف علمی، گفت: در ایران بیش از 10 میلیون فارغ التحصیل از دانشگاه ها و جمع عظیمی از بزرگان را در حوزه داریم. ارتباطات در دنیا را ما درست نکردیم. این ارتباطات را کسانی درست کردند که اتفاقا ما آنها را قبول نداریم، اما کار علمی بزرگی برای ارتباطات انجام داده اند. این حرکت در ایران کم و بیش جلو می رود و وضعمان از گذشته بهتر است، اما این کافی نیست.رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه با اشاره به لزوم پیشرفت علم خاطر نشان کرد: عده ای می گفتند بگذاریم تحریم باشیم تا روی پای خودمان بایستیم. کجا اینطور است؟ معجزه قرآن این است که به ما درس داده است که تفکر کنیم. دنیا در حال پیشرفت هست. متاسفانه ما با قشری از آدم های کوته فکر و دگم اندیش مواجه هستیم که این پیشرفت ها را نمی بینند و خیال می کنند که با کارهای کوچکی که انجام می دهند اسلام را پیش می برند. اما اسلام دیگر اینگونه پیش نمی رود. غربی ها در زمانی که در قرون وسطی مانده بود با نوری که از علم اسلام به آن ها از طریق کتاب های درسی دانشمندان مسلمان تابید آن ها را از تحجر و عقب ماندگی دور کرد.
بیش از سی سال است که در وزارت خارجه کار می‌کند اما دو سال آخر باعث شد تا نامش و چهره‌اش را بشناسیم. مرضیه افخم، نخستین زنی است که در تاریخ جمهوری اسلامی سمت سخنگویی را در وزارت امورخارجه به عهده گرفت و گامی در جهت قرارگرفتن زنان در مشاغل دیپلماتیک به پیش رفت. او که در دوران وزارت خارجه علی‌اکبر ولایتی معاون اداره اطلاعات و انتشارات، در دوران وزارت سید کمال خرازی مدیرکل اطلاعات و مطبوعات و در دوران وزارت علی‌اکبر صالحی مدیرکل دیپلماسی عمومی وزارت امور خارجه بوده است، از شهریور ٩٢ تاکنون سخنگوی دستگاه دیپلماسی بوده و حالا قرار است به‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران عازم مالزی شود. دوران وزارت ظریف به او فرصت داد تا مسئولیت حساس سخنگویی و ریاست اداره دیپلماسی عمومی را به‌طور هم‌زمان برعهده گرفته و نشان دهد که به اندازه مردان پیش از خود، توانمند است. بی‌تردید اصلی‌ترین دشواری این کار برخورد با رسانه‌ها و خبرنگاران به حساب می‌آید و افخم که در سه دهه فعالیت در وزارت خارجه با کار خبر و ارتباط با رسانه‌ها درگیر بوده است، این را به‌خوبی می‌دانست. حتی همان ابتدای کار در گفت‌وگویی این سمت را «شناکردن در یک دریای پرتلاطم» تعبیر کرده بود. اکنون حدود دو سال گذشته و می‌توان گفت که انصافا خوب هم شنا کرده است. شاید بتوان او را نسبت به برخی از سخنگوهای پیشین وزارت خارجه محافظه‌کار‌‌تر دانست اما همین که تاکنون بدون خطا و گاف، وظایف خود را انجام داده است، یک‌بار دیگر توانمندی‌های جامعه زنان را به نمایش گذاشت. هم او و هم ظریف که او را منصوب کرد به‌خوبی می‌دانستند که زن‌بودن افخم فشار کار را برایش دوچندان می‌کند؛ زیرا موفقیت یا عدم موفقیت او علاوه بر خودش به جامعه زنان منتسب شده و همین امر، موافقان و مخالفان توسعه فعالیت‌های زنان را ذره‌بین‌به‌دست می‌کند تا مدام در حال ارزیابی او باشند. بااین‌حال دولت یازدهم که قبل از آن وعده تأسیس وزارتخانه زنان و معرفی وزیر زن داده بود بالاخره یک سخنگو و چند معاون زن برگزید. افخم هم همه توان خود را به کار گرفت و از پس کار برآمد. از آن روزی که گمانه‌زنی‌ها برای انتخاب سخنگوی وزارت خارجه شروع شد تاکنون، چندین‌بار افخم خبرساز شده است. بار نخست همان گمانه‌زنی‌هایی بود که مخاطب را به جست‌وجو در پیشینه و سوابق کاری‌اش می‌کشاند. دفعه بعد وقتی بود که خبر ازدواج او با یکی از همکارانش در وزارت خارجه رسید. سومین بار نیز اوایل امسال بود که هادی سلیمان‌پور، رئیس مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه گفته بود: «حضرت آقا، خانم مرضیه افخم را با اسم خطاب و با گرمی با ایشان احوالپرسی کردند و ابراز داشتند از اینکه بانویی با حجاب کامل در محافل خبری، دیپلماتیک وارد شده است، ابراز رضایت دارند».مسئله سفیرشدن او نیز بار دیگر در روزهای اخیر توجه‌ها را نسبت به او جلب کرده است. در این دو سال هیچ‌وقت نامش به خاطر یک اشتباه یا حرفی که وزارت خارجه را به دردسر انداخته باشد سر زبان‌ها نیفتاد. گاهی در میان خبرنگاران از او انتقاد می‌شد که از محکوم‌کردن‌ها و تکذیب‌کردن‌ها فراتر نمی‌رود اما درعین‌حال همه می‌دانند که این رویه بخشی از وظایف سخنگوی وزارت خارجه است. علم به اینکه پیش از او یک زن چنین مسئولیتی را به عهده نگرفته بود نیز سبب می‌شود که در ارزیابی او کمی منصفانه‌تر عمل شود و عملکردش را با توجه به محدودیت‌هایی که زنان را در برخی عرصه‌ها کم‌تجربه‌تر کرده است، قضاوت کنیم. دراین‌مدت حرف از عزل و تغییر او نبوده است و همین گواه خوبی است که روشن کند وزیر خارجه و به‌طورکلی دولت یازدهم از انتخاب خود خرسند است. حالا هم که واگذاری این سمت به فرد دیگری مطرح است با ارتقای افخم توأم خواهد بود و این یعنی حرکت روبه‌جلوی زنان در عرصه مشاغل دیپلماتیک به‌عنوان حوزه‌ای که تاکنون کمترین فرصت‌ها را به جامعه زنان داده است. به‌هرحال اکنون نیمی از عمر دولت گذشته است و افخم پیش از قرارگرفتن در قامت سفارت و در کرسی سخنگویی نشان داده که چندمرده حلاج است؛ بنابراین وقت خوبی است که عملکرد او را در این حوزه ارزیابی کنیم.
علی خرم، سفیر سابق در سازمان ملل: نمی‌دانم رسانه‌ها را اقناع کرد یا نه
مرضیه افخم بعد از حدود دو سال فعالیت در جایگاه سخنگویی وزارت خارجه قرار است سفیر شود و وقت خوبی است که عملکرد او را به‌عنوان نخستین زنی که این سمت را بر عهده گرفت، ارزیابی کنیم. برای این کار بفرمایید که اساسا چرا این پست مهم و ویژه است؟ سخنگوی وزارت خارجه یا هر سخنگویی از آن جهت اهمیت دارد که برایند همه نظرات موجود در آن سازمان را اعلام می‌کند. اهمیت کار او در زمان مواجهه با رسانه‌ها مشخص می‌شود. یک سخنگو باید زمانی که با رسانه‌ها روبه‌رو می‌شود، بتواند از عهده سؤال و جواب برآید و خبرنگاران و رسانه‌ها را قانع کند. دیده شده که برخی از سخنگو‌ها بسیار زبردست، ماهر و حاضرجواب هستند و می‌توانند مطالب کلی را که گرفتند به خوبی منتقل کنند؛ یعنی اگر لازم نیست توضیح اضافه نمی‌دهند یا می‌دانند که در کجاها اظهارنظر نکنند. به عبارتی اصلی‌ترین وظیفه سخنگو همین است که مطالب خام را گرفته و با توانایی‌های خود طوری ترکیب کند تا مواضع سازمان یا وزارتخانه در بهترین حالت عنوان شده باشد. با این معیارها عملکرد مرضیه افخم را به‌عنوان نخستین زنی که این سمت را برعهده گرفت، چطور ارزیابی می‌کنید؟ من که در وزارت خارجه رفت‌وآمد دارم، نمی‌توانم در این خصوص خیلی اظهارنظر کنم و رسانه‌ها و کسانی که از دورتر با وزارت خارجه ارتباط دارند، بگویند. رسانه‌ها باید بگویند که در این دوره دو ساله از مطالبی که افخم اعلام کرده، اقناع شده‌اند یا خیر. در دو سال گذشته که او سخنگو بوده است، پیش آمده که مطلبی را اعلام کند و شما به‌عنوان یک کارشناس فکر کنید که نباید به این شکل گفته می‌شد؟ به نظر من، او در بیان مطالب خوب عمل کرده است اما در مورد اینکه آیا توانسته دیگران را راضی کند یا خیر، نظری ندارم. در مورد اینکه او به‌عنوان یک زن برای نخستین‌بار این سمت را برعهده گرفته است نیز باید بگویم این انتخاب نشان‌دهنده رویکرد وزارت خارجه و دولت روحانی نسبت به خانم‌هاست و مشخص می‌کند که دولت به حضور زنان معتقد است و تلاش می‌کند زنان در شرایط مساوی با مردان باشند و هر خانمی که توانایی و شایستگی لازم را دارد بتواند در سمت موردنظر قرار گیرد.
به نظر شما چرا دولت برای نشان‌دادن این رویکرد، سخنگویی وزارت خارجه را به یک زن سپرد؛ درحالی‌که مشاغل دیگری در حوزه دیپلماتیک یا دیگر عرصه‌ها وجود داشت؟ در وزارت امور خارجه و در دولت روحانی این تلاش وجود داشته است تا برخی از مناصب به خانم‌ها داده شود و وقتی که سخنگویی یک وزارتخانه به یک خانم داده شود در نگاه بین‌المللی اثر دارد و به آن توجه می‌شود. فکر می‌کنید این انتخاب بسترساز رشد حضور زنان در مشاغل دیپلماتیک خواهد بود؟
حتما این اقدام در آینده بر توانمند‌سازی خانم‌ها اثرگذار است و موجب می‌شود خانم‌های بیشتری مسئولیت‌ها را به عهده بگیرند. درواقع این انتصاب بیشتر یک پیام داشت و آن این بود که زنان می‌توانند وارد صحنه شوند و آن رودربایستی را کنار گذاشته و حتی با رسانه‌های داخلی و خارجی مواجه شوند و حرف بزنند. حضور نیافتن زنان در بسیاری از مشاغل و عرصه‌های مدیریتی بیش از آنکه به حجب و حیا مربوط باشد، به خاطر وجود موانع مختلفی است که این اجازه را به آنها نمی‌دهد؛ مثلا در همین دولت انتظار می‌رفت مشاغلی در حد وزارت به زنان سپرده شود، اما به چند معاونت و یک سخنگو اکتفا شد. حتی برخی انتصاب افخم را یک کار نمایشی برای ندادن سمت‌های مهم‌تر به زنان تلقی کردند، نظر شما دراین‌باره چیست؟ همین اندازه که دولت روحانی و ظریف به حضور زنان پرداختند و این سمت را به یک زن دادند، یعنی واکنش‌ها و پیامدهای احتمالی آن را به جان خریدند و سعی کردند با آن بسازند.همان وقتی که خانم افخم به عنوان سخنگو منصوب و سمت‌هایی در حد معاونت به خانم‌ها داده شد نیز واکنش‌های مختلفی در محافل بود؛ بنابراین فکر می‌کنم سپردن مشاغل به زنان از سوی دولت را باید در همین چارچوب ارزیابی کرد و در نظر داشت که دولتی‌ها چقدر تحت فشار هستند. دراین‌صورت، باید نتیجه گرفت همین چند گام هم ارزشمند است و می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای حضور بیشتر زنان در عرصه‌های مختلف. فرستادن او به عنوان سفیر به مالزی را نتیجه همین زمینه‌چینی دولت می‌دانید؟
بله، تا جایی که می‌دانم در این دولت می‌خواستند که گام‌های بیشتری را بردارند، اما به خاطر برخی واکنش‌ها مجبور شدند دست نگه دارند و آرام‌تر حرکت کنند. شاید در دولت بعد زنان بیشتری را در مشاغل دیپلماتیک داشته باشیم؛ زیرا زمینه‌سازی شده و این اطمینان حاصل شده است که یک خانم می‌تواند سخنگو، سفیر یا... باشد.الهه کولایی، کارشناس روابط بین‌الملل: از مردان سلف خود کم نداشت
مرضیه افخم نخستین زنی است که سخنگویی وزارت خارجه را به عهده گرفته و اکنون حرف از سفیرشدن او است. شما عملکرد او را در این سمت چطور ارزیابی می‌کنید؟ اخباری که درباره ارتقای خانم افخم از سمت سخنگوی وزارت امور خارجه به سفیر جمهوری اسلامی ایران شنیده می‌شود درصورت درست‌بودن به‌خوبی نشان‌دهنده موفقیت الگویی است که او در وزارت امور خارجه به نمایش گذاشت و درستی انتخاب ظریف را در گماردن یک زن به سمت سخنگویی وزارت خارجه نشان می‌دهد. خانم افخم در دوره تصدی این سمت نشان داد که در ایفای وظایف سخنگویی و توجیه سیاست‌ها و عملکرد وزارت امور خارجه در حوزه‌های مختلف کم از مردان سلف خود که این سمت را پذیرا شده بودند، ندارد. فکر می‌کنید که این موفقیت علاوه بر افخم به ظریف و به‌طور کلی‌تر دولت یازدهم نیز تعلق دارد؟ ظریف جرئت کرد و چنین سمتی را به او سپرد و افخم نیز در دو سال گذشته توانست به‌خوبی این نقش را ایفا کند و نشان دهد که چنانچه به زنان فرصت رشد در دستگاه اداری و اجرائی کشور داده شود، می‌توانند براساس مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند همانند دیگر افراد در ایفای این وظایف توانمند ظاهر شوند.
درواقع این ناباوری نسبت به توانمندی زنان میراث قرن‌ها عدم حضور زنان در حوزه‌های مختلف فعالیت‌های اجتماعی است که جز با ارائه الگوهای موفق در پرتو شکل‌گیری اراده سیاسی رهبران حوزه‌های اجرائی، امکان اصلاح پیدا نمی‌کند. بنابراین به نظر می‌رسد که افخم در این مدت نشان داد زنان می‌توانند همانند دیگران در همه حوزه‌های فعالیت اجتماعی متناسب با توانمندی‌های خود وظایفشان را انجام دهند و اگر امکان رشد آنان در وزارت امورخارجه نیز مانند دیگر دستگاه‌ها فراهم شود، هیچ منعی به لحاظ توانمندی‌های انسانی در جامعه زنان وجود ندارد و همه وظایف محوله به‌خوبی ایفا خواهد شد. این تجربه راهگشای حضور زنان در مشاغل دیپلماتیک خواهد بود؟
بله، به نظر می‌رسد که این انتصاب می‌تواند راهگشای فعالیت‌ها و حضور زنان در عرصه‌های دیگر مانند وزارت امورخارجه و دیگر دستگاه‌ها و نهادها باشد چراکه اگر این اراده وجود داشته باشد و اجرائی شود، بدون‌شک و با توجه به تجربه دهه‌های گذشته، زنان ایرانی در حوزه‌های مختلف با همه محدودیت‌ها می‌توانند مهارت‌ها و صلاحیت‌های خود را به فعلیت برسانند. زنان آمادگی پذیرش مسئولیت‌های مختلف تا بالاترین سطوح را به دست آورده‌اند و نباید از این فرصت و این ظرفیت غفلت شود. قرارگرفتن یک خانم در جایگاه سخنگوی وزارت امور خارجه حتما بازتاب مثبتی داشته است و احتمالا زمینه‌ساز گسترش حضور زنان در این عرصه نیز باشد اما در جامعه زنان برخی این انتقاد را به دولت یازدهم وارد می‌دانند که می‌توانست وزرای زن معرفی کند و سهم بیشتری از دولت را به آنها بدهد. این گروه از آنجایی که سخنگو تنها بیان‌کننده مواضع رسمی سازمان متبوع خود است، این سمت را یک سمتی نمایشی می‌دانند. دراین‌باره نظرتان چیست؟ حضور افخم در پست سخنگویی وزارت امورخارجه به هیچ‌وجه پاسخ‌گوی مطالبه جامعه زنان از رئیس‌جمهور در سپردن پست‌های بالای اجرائی در حد وزارت مانند معاونت‌های ریاست‌جمهوری نیست. در واقع این سمت به هیچ‌وجه با انتظارات ما برابری نمی‌کند اما در جایگاه خود فی‌نفسه تجربه موفقی بود و با درنظرگرفتن همه انتقادها، ناباوری‌ها و نگرانی‌ها افخم نشان داد که یک زن نیز می‌تواند این وظیفه را به‌خوبی ایفا کند.البته این کارکرد می‌تواند زمینه‌ساز سپردن مسئولیت‌های گوناگون در دستگاه دیپلماسی به زنان باشد تا چهره زن‌ستیزی که از کشور و نظام ترسیم شده و رقیبان و دشمنان بر آن اصرار می‌ورزند، اصلاح شود. ظریف به تقاضای جامعه زنان از دولت روحانی به این شکل پاسخ داد و البته این می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای انتخاب زنان به‌عنوان سفرا و در پست‌های بالای سیاسی در دستگاه دیپلماسی و نیز نمایندگی‌های گوناگون کشور در نهادهای بین‌المللی تا نشان دهد که زنان ایرانی با استفاده از فرصت‌های ایجادشده در عرصه‌های مختلف، چگونه شایستگی خود را می‌توانند به نمایش گذارند.فکر می‌کنید سفیرشدن افخم و مردبودن سخنگوی بعدی وزارت خارجه، به‌عنوان عدم موفقیت زنان در این عرصه تعبیر می‌شود؟ انتخاب یک مرد به جای افخم ضرورتا به معنی ناکامی و عدم موفقیت این تجربه به حساب نمی‌آید چراکه در همه پست‌های اداری و اجرائی کشور، مرتب افراد جابه‌جا می‌شوند. آنچه مهم است این است که ملاک جنسیتی از ارزش‌گذاری توانمندی افراد کنار گذاشته شود و معیارهای علمی و فنی مبنای قضاوت در مورد صلاحیت حرفه‌ای شود. اگر در دستگاه دیپلماسی زنان در مسیر رشد و ارتقای اداری قرار گرفته باشند و ما شاهد بهبود موقعیت زنان در دستگاه اداری و اجرائی کشور به‌ویژه در دستگاه دیپلماسی باشیم، صرفا جابه‌جاشدن افخم با یک مرد به عنوان موفق‌نبودن این تجربه به شمار نمی‌آید.احمد شیرزاد، نماینده پیشین مجلس: بیش از یک سخنگو بود
قرار است مرضیه افخم بعد از دو سال سخنگویی وزارت خارجه، به‌عنوان سفیر راهی مالزی شود، عملکرد او را در این مدت چطور ارزیابی می‌کنید؟ فکر می‌کنم که مجموعا در این سمت خیلی موفق بود. خانم افخم جزء کهنه‌کاران وزارت خارجه است و سال‌ها تجربه دیپلماتیک و فعالیت در وزارت خارجه داشته است و انصافا در موضع سخنگویی که کار سختی است، نیز خیلی خوب عمل کرد. چرا کار سختی است؟
به‌دلیل اینکه به سیاست‌های کلی نظام مربوط است و حتی یک جمله موضع‌گیری اشتباه می‌تواند بازتاب‌های منفی در خارج از کشور داشته باشد. به همین خاطر هرکس که در این سمت باشد، وقتی بخواهد موضع رسمی دولت را اعلام کند بدنش می‌لرزد.
گاهی تصور می‌شود که این شغل اهمیت چندانی ندارد زیرا آنچه سخنگو می‌گوید صرفا مواضع سازمان متبوعش است و او در اتخاذ تصمیمات نقشی ندارد. البته ممکن است که برخی هم در چنین سمتی نهایت احتیاط را به خرج دهند و هیچ حرفی نزنند. به عبارتی خبرنگاران را دست خالی بفرستند و به گفتن جملات کلی بسنده کنند. از این لحاظ سخنگوی خوب کسی است که هم حرف بزند، اطلاعات بدهد و خبرنگار را دست خالی روانه نکند و هم همه جوانب احتیاط را رعایت کند و موضع صریح نظام را به‌درستی اعلام کند. شما فکر می‌کنید افخم در این سمت غیر از محکوم‌کردن و تکذیب‌کردن، خوب عمل کرد؟ منظورم این است که ریزه‌کاری‌هایی که به آن اشاره کردید در دوره سخنگویی افخم چطور پرداخته شده است؟ وظیفه سخنگو همین است. او نباید از خودش تحلیل سیاسی بگوید. این اشتباه را نکنیم. زمانی ممکن است که کسی را به رسانه‌ای دعوت کنیم و بخواهیم با او بحث کنیم یا تحلیل کند بنابراین وظیفه او ارائه تحلیل است اما وظیفه سخنگو این نیست. سخنگو وظیفه دارد که مواضع رسمی دولت‌ها را اعلام کند، به همین دلیل طبیعی است که تکذیب‌کردن‌ها و تأییدکردن‌ها یا محکوم‌کردن‌ها بخشی از این وظیفه است. من فکر می‌کنم خانم افخم بیش از اینکه یک پیام‌رسان باشد و مواضع را اعلام کند، در این سمت ظاهر شد و به نظرم خانم موفقی بود و امیدوارم که در سمت سفارت نیز موفق عمل کند. زمانی که او منصوب شد برخی می‌گفتند که سخنگویی وزارت خارجه یک سمت نمایشی و به عبارتی ویترین است، زیرا دولت می‌توانست زنان را در بخش‌های دیگری به کار گیرد که در تصمیم‌گیری‌های کلان نقش مهم‌تری داشته باشند. نظر شما در این باره چیست؟ با این بخش که توقع بیشتری بود موافق هستم. ای کاش که اراده جدی‌تری وجود داشت تا نقش‌های بیشتر و بهتری به خانم‌ها داده شود و ای کاش که حساسیت‌ها کمتر بود و دولت در این زمینه با دست بازتر عمل می‌کرد، اما با اینکه سخنگویی وزارت خارجه یک سمت نمایشی است؛ موافق نیستم، زیرا سمت خیلی حساسی است. از سوی دیگر فکر می‌کنم بعضی وقت‌ها برخی از منتقدان که به ظاهر طرفدار حقوق خانم‌ها هستند، کم‌لطفی می‌کنند؛ یعنی اگر سمتی داده شود که نمود و جلوه نداشته باشد، می‌گویند اینکه معلوم نشد. وقتی هم که جلوه داشته باشد، می‌گویند ویترین بوده است. به نظرم این رویکرد درستی نیست و دادن سخنگویی وزارت خارجه به‌عنوان سمتی که هم جلوه مشارکت زنان را داشته باشد و هم اهمیت داشته باشد؛ به یک خانم دارای اهمیت بود. البته اصلا کافی نیست و حتما باید سمت‌های بیشتری به زنان اختصاص یابد. جامعه زنان نیز خواستار همین است، برای تحقق این امر چه چیزی نیاز داریم؟ به نظرم، زمان آن رسیده تا در بدنه مدیریتی دولتی، شهامت بیشتری برای انتصاب مدیران خانم وجود داشته باشد. مثلا در معاونت‌های وزرا، مدیران کل و حتی استانداری‌ها لازم است که زنان بیشتری به کار گرفته شوند. ما اکنون می‌توانیم استانداران خانم داشته باشیم، اما تنها چند فرماندار زن داریم، در حالی که پتانسیل‌ها بیش از اینهاست. نیاز به شهامت بیشتر داریم و فراموش نکنید که حضور زنان در بدنه و رأس نهادهای دولتی به یک میزان دارای اهمیت است. فرض کنید که یک خانم وزیر شود اما زیرمجموعه او خالی از حضور زنان باشد، روشن است که پاسخ مناسب به مطالبات زنان داده نمی‌شود. یکی از حوزه‌هایی که کمتر در دسترس زنان قرار می‌گیرد، مشاغل دیپلماتیک است. فکر می‌کنید حضور افخم در سمت سخنگویی وزارت خارجه توانست زمینه‌ساز حضور بیشتر زنان در این بخش باشد؟ خیر، قطعا حضور یک سخنگو یا بعدا سفیرکردن او کافی نیست و خیلی‌خیلی کم است. باید بیش از اینها کار شود، زیرا به صرف افزایش تعداد زنان در این حوزه‌ها نمی‌توان کار به کسی که تجربه و سابقه کافی و لازم را ندارد، سپرد. برای بسترسازی در جهت استفاده از زنان در مشاغل دیپلماتیک و دیگر عرصه‌ها باید از همان ابتدای گزینش نیروها به زنان بیشتر توجه کرد. به عبارت دیگر باید به زنانی که با قابلیت‌های مختلف از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، فرصت داد و فکر می‌کنم که شاهد این جایگزینی در زمینه‌های مختلف هستیم.
علی خرم، سفیر سابق در سازمان ملل: نمی‌دانم رسانه‌ها را اقناع کرد یا نه
مرضیه افخم بعد از حدود دو سال فعالیت در جایگاه سخنگویی وزارت خارجه قرار است سفیر شود و وقت خوبی است که عملکرد او را به‌عنوان نخستین زنی که این سمت را بر عهده گرفت، ارزیابی کنیم. برای این کار بفرمایید که اساسا چرا این پست مهم و ویژه است؟ سخنگوی وزارت خارجه یا هر سخنگویی از آن جهت اهمیت دارد که برایند همه نظرات موجود در آن سازمان را اعلام می‌کند. اهمیت کار او در زمان مواجهه با رسانه‌ها مشخص می‌شود. یک سخنگو باید زمانی که با رسانه‌ها روبه‌رو می‌شود، بتواند از عهده سؤال و جواب برآید و خبرنگاران و رسانه‌ها را قانع کند. دیده شده که برخی از سخنگو‌ها بسیار زبردست، ماهر و حاضرجواب هستند و می‌توانند مطالب کلی را که گرفتند به خوبی منتقل کنند؛ یعنی اگر لازم نیست توضیح اضافه نمی‌دهند یا می‌دانند که در کجاها اظهارنظر نکنند. به عبارتی اصلی‌ترین وظیفه سخنگو همین است که مطالب خام را گرفته و با توانایی‌های خود طوری ترکیب کند تا مواضع سازمان یا وزارتخانه در بهترین حالت عنوان شده باشد. با این معیارها عملکرد مرضیه افخم را به‌عنوان نخستین زنی که این سمت را برعهده گرفت، چطور ارزیابی می‌کنید؟ من که در وزارت خارجه رفت‌وآمد دارم، نمی‌توانم در این خصوص خیلی اظهارنظر کنم و رسانه‌ها و کسانی که از دورتر با وزارت خارجه ارتباط دارند، بگویند. رسانه‌ها باید بگویند که در این دوره دو ساله از مطالبی که افخم اعلام کرده، اقناع شده‌اند یا خیر. در دو سال گذشته که او سخنگو بوده است، پیش آمده که مطلبی را اعلام کند و شما به‌عنوان یک کارشناس فکر کنید که نباید به این شکل گفته می‌شد؟ به نظر من، او در بیان مطالب خوب عمل کرده است اما در مورد اینکه آیا توانسته دیگران را راضی کند یا خیر، نظری ندارم. در مورد اینکه او به‌عنوان یک زن برای نخستین‌بار این سمت را برعهده گرفته است نیز باید بگویم این انتخاب نشان‌دهنده رویکرد وزارت خارجه و دولت روحانی نسبت به خانم‌هاست و مشخص می‌کند که دولت به حضور زنان معتقد است و تلاش می‌کند زنان در شرایط مساوی با مردان باشند و هر خانمی که توانایی و شایستگی لازم را دارد بتواند در سمت موردنظر قرار گیرد.
به نظر شما چرا دولت برای نشان‌دادن این رویکرد، سخنگویی وزارت خارجه را به یک زن سپرد؛ درحالی‌که مشاغل دیگری در حوزه دیپلماتیک یا دیگر عرصه‌ها وجود داشت؟ در وزارت امور خارجه و در دولت روحانی این تلاش وجود داشته است تا برخی از مناصب به خانم‌ها داده شود و وقتی که سخنگویی یک وزارتخانه به یک خانم داده شود در نگاه بین‌المللی اثر دارد و به آن توجه می‌شود. فکر می‌کنید این انتخاب بسترساز رشد حضور زنان در مشاغل دیپلماتیک خواهد بود؟
حتما این اقدام در آینده بر توانمند‌سازی خانم‌ها اثرگذار است و موجب می‌شود خانم‌های بیشتری مسئولیت‌ها را به عهده بگیرند. درواقع این انتصاب بیشتر یک پیام داشت و آن این بود که زنان می‌توانند وارد صحنه شوند و آن رودربایستی را کنار گذاشته و حتی با رسانه‌های داخلی و خارجی مواجه شوند و حرف بزنند. حضور نیافتن زنان در بسیاری از مشاغل و عرصه‌های مدیریتی بیش از آنکه به حجب و حیا مربوط باشد، به خاطر وجود موانع مختلفی است که این اجازه را به آنها نمی‌دهد؛ مثلا در همین دولت انتظار می‌رفت مشاغلی در حد وزارت به زنان سپرده شود، اما به چند معاونت و یک سخنگو اکتفا شد. حتی برخی انتصاب افخم را یک کار نمایشی برای ندادن سمت‌های مهم‌تر به زنان تلقی کردند، نظر شما دراین‌باره چیست؟ همین اندازه که دولت روحانی و ظریف به حضور زنان پرداختند و این سمت را به یک زن دادند، یعنی واکنش‌ها و پیامدهای احتمالی آن را به جان خریدند و سعی کردند با آن بسازند.همان وقتی که خانم افخم به عنوان سخنگو منصوب و سمت‌هایی در حد معاونت به خانم‌ها داده شد نیز واکنش‌های مختلفی در محافل بود؛ بنابراین فکر می‌کنم سپردن مشاغل به زنان از سوی دولت را باید در همین چارچوب ارزیابی کرد و در نظر داشت که دولتی‌ها چقدر تحت فشار هستند. دراین‌صورت، باید نتیجه گرفت همین چند گام هم ارزشمند است و می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای حضور بیشتر زنان در عرصه‌های مختلف. فرستادن او به عنوان سفیر به مالزی را نتیجه همین زمینه‌چینی دولت می‌دانید؟
بله، تا جایی که می‌دانم در این دولت می‌خواستند که گام‌های بیشتری را بردارند، اما به خاطر برخی واکنش‌ها مجبور شدند دست نگه دارند و آرام‌تر حرکت کنند. شاید در دولت بعد زنان بیشتری را در مشاغل دیپلماتیک داشته باشیم؛ زیرا زمینه‌سازی شده و این اطمینان حاصل شده است که یک خانم می‌تواند سخنگو، سفیر یا... باشد.الهه کولایی، کارشناس روابط بین‌الملل: از مردان سلف خود کم نداشت
مرضیه افخم نخستین زنی است که سخنگویی وزارت خارجه را به عهده گرفته و اکنون حرف از سفیرشدن او است. شما عملکرد او را در این سمت چطور ارزیابی می‌کنید؟ اخباری که درباره ارتقای خانم افخم از سمت سخنگوی وزارت امور خارجه به سفیر جمهوری اسلامی ایران شنیده می‌شود درصورت درست‌بودن به‌خوبی نشان‌دهنده موفقیت الگویی است که او در وزارت امور خارجه به نمایش گذاشت و درستی انتخاب ظریف را در گماردن یک زن به سمت سخنگویی وزارت خارجه نشان می‌دهد. خانم افخم در دوره تصدی این سمت نشان داد که در ایفای وظایف سخنگویی و توجیه سیاست‌ها و عملکرد وزارت امور خارجه در حوزه‌های مختلف کم از مردان سلف خود که این سمت را پذیرا شده بودند، ندارد. فکر می‌کنید که این موفقیت علاوه بر افخم به ظریف و به‌طور کلی‌تر دولت یازدهم نیز تعلق دارد؟ ظریف جرئت کرد و چنین سمتی را به او سپرد و افخم نیز در دو سال گذشته توانست به‌خوبی این نقش را ایفا کند و نشان دهد که چنانچه به زنان فرصت رشد در دستگاه اداری و اجرائی کشور داده شود، می‌توانند براساس مهارت‌هایی که کسب کرده‌اند همانند دیگر افراد در ایفای این وظایف توانمند ظاهر شوند.
درواقع این ناباوری نسبت به توانمندی زنان میراث قرن‌ها عدم حضور زنان در حوزه‌های مختلف فعالیت‌های اجتماعی است که جز با ارائه الگوهای موفق در پرتو شکل‌گیری اراده سیاسی رهبران حوزه‌های اجرائی، امکان اصلاح پیدا نمی‌کند. بنابراین به نظر می‌رسد که افخم در این مدت نشان داد زنان می‌توانند همانند دیگران در همه حوزه‌های فعالیت اجتماعی متناسب با توانمندی‌های خود وظایفشان را انجام دهند و اگر امکان رشد آنان در وزارت امورخارجه نیز مانند دیگر دستگاه‌ها فراهم شود، هیچ منعی به لحاظ توانمندی‌های انسانی در جامعه زنان وجود ندارد و همه وظایف محوله به‌خوبی ایفا خواهد شد. این تجربه راهگشای حضور زنان در مشاغل دیپلماتیک خواهد بود؟
بله، به نظر می‌رسد که این انتصاب می‌تواند راهگشای فعالیت‌ها و حضور زنان در عرصه‌های دیگر مانند وزارت امورخارجه و دیگر دستگاه‌ها و نهادها باشد چراکه اگر این اراده وجود داشته باشد و اجرائی شود، بدون‌شک و با توجه به تجربه دهه‌های گذشته، زنان ایرانی در حوزه‌های مختلف با همه محدودیت‌ها می‌توانند مهارت‌ها و صلاحیت‌های خود را به فعلیت برسانند. زنان آمادگی پذیرش مسئولیت‌های مختلف تا بالاترین سطوح را به دست آورده‌اند و نباید از این فرصت و این ظرفیت غفلت شود. قرارگرفتن یک خانم در جایگاه سخنگوی وزارت امور خارجه حتما بازتاب مثبتی داشته است و احتمالا زمینه‌ساز گسترش حضور زنان در این عرصه نیز باشد اما در جامعه زنان برخی این انتقاد را به دولت یازدهم وارد می‌دانند که می‌توانست وزرای زن معرفی کند و سهم بیشتری از دولت را به آنها بدهد. این گروه از آنجایی که سخنگو تنها بیان‌کننده مواضع رسمی سازمان متبوع خود است، این سمت را یک سمتی نمایشی می‌دانند. دراین‌باره نظرتان چیست؟ حضور افخم در پست سخنگویی وزارت امورخارجه به هیچ‌وجه پاسخ‌گوی مطالبه جامعه زنان از رئیس‌جمهور در سپردن پست‌های بالای اجرائی در حد وزارت مانند معاونت‌های ریاست‌جمهوری نیست. در واقع این سمت به هیچ‌وجه با انتظارات ما برابری نمی‌کند اما در جایگاه خود فی‌نفسه تجربه موفقی بود و با درنظرگرفتن همه انتقادها، ناباوری‌ها و نگرانی‌ها افخم نشان داد که یک زن نیز می‌تواند این وظیفه را به‌خوبی ایفا کند.البته این کارکرد می‌تواند زمینه‌ساز سپردن مسئولیت‌های گوناگون در دستگاه دیپلماسی به زنان باشد تا چهره زن‌ستیزی که از کشور و نظام ترسیم شده و رقیبان و دشمنان بر آن اصرار می‌ورزند، اصلاح شود. ظریف به تقاضای جامعه زنان از دولت روحانی به این شکل پاسخ داد و البته این می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای انتخاب زنان به‌عنوان سفرا و در پست‌های بالای سیاسی در دستگاه دیپلماسی و نیز نمایندگی‌های گوناگون کشور در نهادهای بین‌المللی تا نشان دهد که زنان ایرانی با استفاده از فرصت‌های ایجادشده در عرصه‌های مختلف، چگونه شایستگی خود را می‌توانند به نمایش گذارند.فکر می‌کنید سفیرشدن افخم و مردبودن سخنگوی بعدی وزارت خارجه، به‌عنوان عدم موفقیت زنان در این عرصه تعبیر می‌شود؟ انتخاب یک مرد به جای افخم ضرورتا به معنی ناکامی و عدم موفقیت این تجربه به حساب نمی‌آید چراکه در همه پست‌های اداری و اجرائی کشور، مرتب افراد جابه‌جا می‌شوند. آنچه مهم است این است که ملاک جنسیتی از ارزش‌گذاری توانمندی افراد کنار گذاشته شود و معیارهای علمی و فنی مبنای قضاوت در مورد صلاحیت حرفه‌ای شود. اگر در دستگاه دیپلماسی زنان در مسیر رشد و ارتقای اداری قرار گرفته باشند و ما شاهد بهبود موقعیت زنان در دستگاه اداری و اجرائی کشور به‌ویژه در دستگاه دیپلماسی باشیم، صرفا جابه‌جاشدن افخم با یک مرد به عنوان موفق‌نبودن این تجربه به شمار نمی‌آید.احمد شیرزاد، نماینده پیشین مجلس: بیش از یک سخنگو بود
قرار است مرضیه افخم بعد از دو سال سخنگویی وزارت خارجه، به‌عنوان سفیر راهی مالزی شود، عملکرد او را در این مدت چطور ارزیابی می‌کنید؟ فکر می‌کنم که مجموعا در این سمت خیلی موفق بود. خانم افخم جزء کهنه‌کاران وزارت خارجه است و سال‌ها تجربه دیپلماتیک و فعالیت در وزارت خارجه داشته است و انصافا در موضع سخنگویی که کار سختی است، نیز خیلی خوب عمل کرد. چرا کار سختی است؟
به‌دلیل اینکه به سیاست‌های کلی نظام مربوط است و حتی یک جمله موضع‌گیری اشتباه می‌تواند بازتاب‌های منفی در خارج از کشور داشته باشد. به همین خاطر هرکس که در این سمت باشد، وقتی بخواهد موضع رسمی دولت را اعلام کند بدنش می‌لرزد.
گاهی تصور می‌شود که این شغل اهمیت چندانی ندارد زیرا آنچه سخنگو می‌گوید صرفا مواضع سازمان متبوعش است و او در اتخاذ تصمیمات نقشی ندارد. البته ممکن است که برخی هم در چنین سمتی نهایت احتیاط را به خرج دهند و هیچ حرفی نزنند. به عبارتی خبرنگاران را دست خالی بفرستند و به گفتن جملات کلی بسنده کنند. از این لحاظ سخنگوی خوب کسی است که هم حرف بزند، اطلاعات بدهد و خبرنگار را دست خالی روانه نکند و هم همه جوانب احتیاط را رعایت کند و موضع صریح نظام را به‌درستی اعلام کند. شما فکر می‌کنید افخم در این سمت غیر از محکوم‌کردن و تکذیب‌کردن، خوب عمل کرد؟ منظورم این است که ریزه‌کاری‌هایی که به آن اشاره کردید در دوره سخنگویی افخم چطور پرداخته شده است؟ وظیفه سخنگو همین است. او نباید از خودش تحلیل سیاسی بگوید. این اشتباه را نکنیم. زمانی ممکن است که کسی را به رسانه‌ای دعوت کنیم و بخواهیم با او بحث کنیم یا تحلیل کند بنابراین وظیفه او ارائه تحلیل است اما وظیفه سخنگو این نیست. سخنگو وظیفه دارد که مواضع رسمی دولت‌ها را اعلام کند، به همین دلیل طبیعی است که تکذیب‌کردن‌ها و تأییدکردن‌ها یا محکوم‌کردن‌ها بخشی از این وظیفه است. من فکر می‌کنم خانم افخم بیش از اینکه یک پیام‌رسان باشد و مواضع را اعلام کند، در این سمت ظاهر شد و به نظرم خانم موفقی بود و امیدوارم که در سمت سفارت نیز موفق عمل کند. زمانی که او منصوب شد برخی می‌گفتند که سخنگویی وزارت خارجه یک سمت نمایشی و به عبارتی ویترین است، زیرا دولت می‌توانست زنان را در بخش‌های دیگری به کار گیرد که در تصمیم‌گیری‌های کلان نقش مهم‌تری داشته باشند. نظر شما در این باره چیست؟ با این بخش که توقع بیشتری بود موافق هستم. ای کاش که اراده جدی‌تری وجود داشت تا نقش‌های بیشتر و بهتری به خانم‌ها داده شود و ای کاش که حساسیت‌ها کمتر بود و دولت در این زمینه با دست بازتر عمل می‌کرد، اما با اینکه سخنگویی وزارت خارجه یک سمت نمایشی است؛ موافق نیستم، زیرا سمت خیلی حساسی است. از سوی دیگر فکر می‌کنم بعضی وقت‌ها برخی از منتقدان که به ظاهر طرفدار حقوق خانم‌ها هستند، کم‌لطفی می‌کنند؛ یعنی اگر سمتی داده شود که نمود و جلوه نداشته باشد، می‌گویند اینکه معلوم نشد. وقتی هم که جلوه داشته باشد، می‌گویند ویترین بوده است. به نظرم این رویکرد درستی نیست و دادن سخنگویی وزارت خارجه به‌عنوان سمتی که هم جلوه مشارکت زنان را داشته باشد و هم اهمیت داشته باشد؛ به یک خانم دارای اهمیت بود. البته اصلا کافی نیست و حتما باید سمت‌های بیشتری به زنان اختصاص یابد. جامعه زنان نیز خواستار همین است، برای تحقق این امر چه چیزی نیاز داریم؟ به نظرم، زمان آن رسیده تا در بدنه مدیریتی دولتی، شهامت بیشتری برای انتصاب مدیران خانم وجود داشته باشد. مثلا در معاونت‌های وزرا، مدیران کل و حتی استانداری‌ها لازم است که زنان بیشتری به کار گرفته شوند. ما اکنون می‌توانیم استانداران خانم داشته باشیم، اما تنها چند فرماندار زن داریم، در حالی که پتانسیل‌ها بیش از اینهاست. نیاز به شهامت بیشتر داریم و فراموش نکنید که حضور زنان در بدنه و رأس نهادهای دولتی به یک میزان دارای اهمیت است. فرض کنید که یک خانم وزیر شود اما زیرمجموعه او خالی از حضور زنان باشد، روشن است که پاسخ مناسب به مطالبات زنان داده نمی‌شود. یکی از حوزه‌هایی که کمتر در دسترس زنان قرار می‌گیرد، مشاغل دیپلماتیک است. فکر می‌کنید حضور افخم در سمت سخنگویی وزارت خارجه توانست زمینه‌ساز حضور بیشتر زنان در این بخش باشد؟ خیر، قطعا حضور یک سخنگو یا بعدا سفیرکردن او کافی نیست و خیلی‌خیلی کم است. باید بیش از اینها کار شود، زیرا به صرف افزایش تعداد زنان در این حوزه‌ها نمی‌توان کار به کسی که تجربه و سابقه کافی و لازم را ندارد، سپرد. برای بسترسازی در جهت استفاده از زنان در مشاغل دیپلماتیک و دیگر عرصه‌ها باید از همان ابتدای گزینش نیروها به زنان بیشتر توجه کرد. به عبارت دیگر باید به زنانی که با قابلیت‌های مختلف از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند، فرصت داد و فکر می‌کنم که شاهد این جایگزینی در زمینه‌های مختلف هستیم.
رئیس مجلس گفت: در حال حاضر مهمترین مسئله اجرای برجام است، لذا توصیه می‌شود ستاد قوی‌ای مشتمل بر بخش فنی، اقتصادی و حقوقی و با استفاده از کارشناسان و حتی دریافت نقطه‌نظرات منتقدان تشکیل شود.به گزارش خبرگزاری مهر، علی لاریجانی عصر امروز دوشنبه در همایش سفرا و روسای دفاتر و نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور که در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌الملل وزارت امور خارجه برگزار شد، ضمن تشکر از وزیر امور خارجه و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به خاطر مذاکرات سخت و نفس‌گیر در دو سال اخیر گفت: در طول مدت ۲ سال گذشته از نزدیک شاهد زحمات تیم مذاکره‌کننده بوده‌ام و این تیم با توانمندی وزیر امور خارجه نهایتاً توانستند خواسته‌های کشور در این مساله را تا حد قابل قبولی محقق سازند.رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: باید توجه داشت در موضوع هسته‌ای ایران همیشه طرفدار مذاکره با طرف مقابل بوده است، لکن طرف مقابل که ظاهراً موافق مذاکره بوده است اما در عمل بر زورگویی تاکید داشته و البته گاه در داخل کشور نیز دیدگاه‌های غلطی به کار برده شده که طرف مقابل از آنها سوءاستفاده کرده است.وی افزود: در این دوره و با تغییراتی که در ذهنیت طرف مقابل به وجود آمده بود، مسائل از طریق مذاکره حل شد و ظرفیت در طرف مقابل و در داخل کشور نیز ایجاد شد.لاریجانی بیان کرد: مذاکرات اصلی از اواخر دولت قبل چندان پیش نمی‌رفت و روزنه‌ای ایجاد شده بود که البته بسیاری از مسائل سیاسی بغرنج از طریق همین روزنه‌ها شروع می‌شود اما مذاکرات در دولت فعلی به خوبی مسائل را پیش برد.وی گفت: نگرانی که در مسیر این دو سال دیده شده و در حال حاضر هم وجود دارد این است که آیا امکانات فنی مورد عقب‌نشینی واقع نمی‌شود؟ و یا دستاوردهایمان را از دست نمی‌دهیم؟ این مباحث که البته هنوز هم در ذهن برخی هست، باید از طریق مولفه‌های بخش فنی مورد بررسی قرار گیرد؛ در حقیقت تعاملات با فکر و اندیشه انجام گرفته و این به معنای ضربه به بخش فنی نیست.وی تصریح کرد: اینکه در فوردو چه تعداد سانتریفیوژ باشد مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ مباحثی در متن توافق انجام شده که در موارد مختلف اعم از آر‌اِن‌دی یا تعداد سانتریفیوژها یا رآکتور آب سنگین اراک ساعت‌ها مورد بحث قرار گرفته و با توجه به شرایط کشور و نیازهای آینده‌نگرانه فنی بررسی و نهایی شده است.رئیس مجلس شورای اسلامی یادآور شد: البته در مقابل خواسته‌هایی نیز چون رفع تحریم‌ها و ساماندهی روابط اقتصادی داشته‌ایم که در مجموع این سند این ظرفیت را به‌وجود آورد و اجازه نداد حرکت فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای ما نیز لطمه بخورد که البته برخی توجهی به این ریزه‌کاری‌ها در این سند ندارند.لاریجانی گفت: در مجلس و شورای عالی امنیت ملی این سند با دقت مورد واکاوی قرار گرفت که در آخر هم با تدبیر مقام معظم رهبری و نامه ایشان، ساختاری برای اجرا پیدا کرد. البته برخی معتقد بودند طرح برجام باید رد شود، چرا که منافع ما را حفظ نکرده است، اما باید توجه داشت که ۲ سال مذاکرات بر مبنای چارچوب‌هایی که مطرح شد، همخوانی دارد و این طرح برای پیش‌بینی آن ضروری است؛ بنابراین مسیر غلطی را دنبال می‌کردند. برخی نیز معتقد بودند که طرح به کلی نباید نوشته می‌شد. اما از آنجایی که یک مرجع در کشور ضروری بود، راهی که انتخاب شد این بود که چارچوبی برای اجرای سند در نظر گرفته شود، لذا تصمیم عاقلانه‌ای در کشور گرفته شد.وی تاکید کرد: در حال حاضر مهمترین مسئله اجرای برجام است، هرچند بار سنگینی بر وزارت خارجه می‌افزاید، لذا توصیه می‌شود ستاد قوی‌ای مشتمل بر بخش فنی، اقتصادی و حقوقی و با استفاده از کارشناسان و حتی دریافت نقطه‌نظرات منتقدان تشکیل شود. در واقع ریزه‌کاری‌هایی در اجرای برجام وجود دارد، که مسیر ذکرشده باید دنبال شود.رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان با اشاره به فرمایشات روز گذشته مقام معظم رهبری درخصوص راهبردهای کشور در سیاست خارجه گفت: اهداف جمهوری اسلامی در این بخش دائمی و منطبق بر قانون اساسی است. اما منهای وجه قانونی و دینی در سیاست خارجه، از نظر تحلیلی باید شرایط را مورد بررسی قرار داد.وی ادامه داد: در زمان پیروزی انقلاب اسلامی که دنیا دوقطبی بود، حتی برخی از دوستان در منطقه برای سر دادن شعار "نه غربی، نه شرقی" به ما خرده می‌گرفتند. اما جمهوری اسلامی ایران راه سومی را (نه شرقی، نه غربی) به سختی دنبال کرد و در آن به پیروزی نیز رسید. از همین روز امروزه که قطب‌بندی‌های دوگانه و قطب‌بندی یک‌گانه‌ای که مدتی حاکم بود، از بین رفته است، شرایط فعلی باید بررسی و قطب‌های تاثیرگذار شناسایی شوند.
وی با اشاره به اینکه آمریکا در عراق و افغانستان نتوانست راهبردهای خود را پیش ببرد، گفت: کشورهای اروپایی نیز به دلیل مشکلات داخلی و خارجی دیگر قطبی محسوب نمی‌شوند، لذا وضع امروز ما نسبت به گذشته بهتر است و نقش‌آفرینی ایران برای پیشرفت و پیشبرد اهدافش آسانتر است. در واقع وقتی شرایط اینگونه دیده می‌شود، ظرفیت وزارت امور خارجه برای ترسیم مدل‌های پیشبرد اهداف می‌تواند موثر واقع شود.لاریجانی یادآور شد: بدون طراحی و ابتکار عمل وقتی در منطقه ثبات نباشد، بیشترین ضرر را خواهیم کرد. لذا همانگونه که مقامات روسیه معتقدند از مدل مذاکرات هسته‌ای برای پیشرفت مسائل دیگر کشورشان باید استفاده کنند، ما نیز باید به سایر ظرفیت‌ها توجه کنیم.رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: توجه به این موضوع در صحنه بین‌الملل در زمانی که ایران هم کشوری مورد قبول و مسئولیت‌پذیر در منطقه شناخته شده و بسیاری نیز به این موضوع توجه پیدا کرده‌اند، زمینه را برای حضور ایران و ساماندهی مدلی برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای بیش از گذشته مطرح می‌کند، لذا وزارت امور خارجه باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشد.وی تاکید کرد: در شرایطی که بحران‌های منطقه‌ای افزایش یافته است، تدبیر برای ترسیم مدل ضروری است.لاریجانی با اشاره به اینکه شرایط منطقه‌ای در مجموع بهم ریختگی امنیتی را ایجاد کرده است، گفت: برخی به دلیل روحیه جنگ‌طلبانه و از سوی دیگر به دلیل قدرت‌هایی چون تروریست‌ها، شرایط منطقه را بحرانی کرده‌اند. روند جریان‌های تروریستی در دو دهه اخیر جهشی است و در گذشته اگر کشورهایی چون افغانستان درگیر جنگ بودند، امروزه قدرت پیدا کرده‌اند و به لحاظ کمی و کیفی رشد کرده‌اند.رئیس قوه مقننه کشورمان تصریح کرد: به نظر می‌رسد ماجرای تروریسم با رفتارهای ائتلاف‌گونه و سایر نگاه‌هایی که شکل گرفته است به سادگی در منطقه حل نمی‌شود.وی تصریح کرد: در منطقه که سیاست‌های مختلف و متضاد به‌وجود آمده است، دورنما نشان می‌دهد این برهم‌ریختگی منطقه‌ای ظرف چند سال دیگر به راحتی حل نمی‌شود. البته کشور ایران از تمام ظرفیت خود برای کمک به عراق و سوریه استفاه کرده است. در این میان باید به این سوال پاسخ داده شود که برهم‌ریختگی امنیتی صرفاً با رفتار نظامی قابل حل است یا نه؟ که بعید به نظر می‌رسد رفتارهای نظامی بتواند مسائل را حل کند، چرا که در این صورت بسیار پرهزینه است. در واقع مجموع تلاش‌ها در منطقه نشان نمی‌دهد که راه‌حل نظامی به سادگی به نتیجه برسد، لذا باید راه‌حل‌های سیاسی دنبال شود.لاریجانی با اشاره به کنفرانس اخیر در روسیه گفت: ایران همیشه به دنبال راه‌حل‌های سیاسی بوده منتها برخی از کشورها نظرات متفاوتی چون به‌کارگیری راهکارهای نظامی داشته‌اند. با این حال از امهات وزارت امور خارجه است که با استفاده از تجربه‌های مناسب سیاست‌ها را به نتیجه برساند.رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: استفاده از دیپلماسی بسیار اهمیت دارد، چرا که این نگرانی وجود دارد که شرایط منطقه، امت اسلامی را فلج کند. بهم‌ریختگی امت اسلامی در منطقه موجب خوشایندی رژیم صهیونیستی خواهد شد و جدایی از آن، این بهم‌ریختگی منطقه‌ای به لحاظ امنیتی در همه کشورها سرریز شده است.وی ضمن تاکید بر اینکه اختلافات فرقه‌ای را نباید ساده انگاشت، گفت: گروه‌های تروریستی در تلاش هستند تا مشکلات منطقه‌ای را ناشی از اختلافات فرقه‌ای جلوه دهند و این در حالی است که باید روشن و ثابت شود که مباحث شیعه و سنی، پایه‌ای برای اختلافات پیش‌آمده و مسائل تروریستی منطقه ندارد. این نگرش‌ها فتنه بزرگی را ایجاد خواهد کرد، لذا دیپلمات‌های ما نباید اجازه دهند از این ماجراها سوءاستفاده شود.لاریجانی استفاده از دیپلماسی در حوزه اقتصادی را یکی دیگر از نکات مهم در حوزه سیاست خارجه قلمداد کرد و گفت: در یک ارزیابی کلی از وضعیت کشور در حوزه‌های مختلف، شرایط عادی یا رو به خوب بوده است، اما در حوزه اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی هم که گاهاً با یکدیگر مرتبط هستند، آسیب‌پذیر هستیم. در مقایسه اقتصادی ایران در ماه‌های پایانی برنامه پنجم توسعه و ماه‌های پایانی برنامه چهارم توسعه، ۴ تحول چشمگیر در محیط بیرونی مشاهده می‌شود که در توانمندی اقتصادی تاثیر داشته است.رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان با اشاره به آشفتگی در منطقه گفت: این آشفتگی روند شکننده‌ای در مسائل اقتصادی به جا گذاشته است. ضمن آنکه تحریم‌های اقتصادی، مدیریت اقتصاد کشور را با مشکلات ساختاری مواجه کرده است. به‌عنوان نمونه تورم را به مرز ۴۰ درصد هم رساند. البته تلنگرهایی هم به مدیریت اقتصادی مسئولان کشور زد. سقوط قیمت جهانی نفت نیز سومین عاملی است که حدود ۶۰ درصد کاهش یافت و بر روی قیمت طلا و فلزات اساسی کشور تاثیر گذاشت.لاریجانی با اشاره به چهارمین تحول اثرگذار تصریح کرد: رکود اقتصادی درخصوص واحد پولی یورو که هر چند گفته شده تا سال ۲۰۱۵ بهبود خواهد یافت، با توجه به شرایط بحرانی منطقه اتفاق نخواهد افتاد ولی البته در مورد تحریم‌ها شرایط امکان دارد تغییر کند.وی در ادامه افزود: در محیط داخلی نیز با مشکلاتی مواجه بودیم که نخستین آن، نقص در میزان سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که در شرایط فعلی اگر ۲.۵ میلیون نفر بیکار داشته باشیم، با روند فعلی تا سال ۱۴۰۰ این میزان بیکار به ۵ میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند.رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وضعیت فعلی دولت نیز دومین مشکل داخلی کشور است. در حقیقت تمام منابع کشور با ۷۵ میلیون نفر جمعیت صرف دولت فربه‌ای می‌شود که وضع را بدتر از گذشته کرده است. در واقع دولت باید کوچک و چابک شود و بیشتر کارها نیز به بخش‌های خصوصی واگذار شود.لاریجانی سومین مشکل داخلی را مردمی‌نشدن اقتصاد دانست و گفت: اقتصاد صرفاً دولتی و عدم واگذاری امور به بخش خصوصی، مشکلاتی را به‌وجود آورده است. در این سال‌ها واگذاری‌ها تنها میان سازمان‌ها و یا نهایتاً بخش عمومی بوده است، لذا رقابت اقتصادی را ایجاد نکرده است.وی چهارمین مشکل بخش داخلی را محیط کسب کار عنوان کرد و افزود: مجموع قوانین و شرایط برای سهل شدن فضای کسب و کار و افزایش انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌ها نشده است. متاسفانه ایران در ایجاد بستر مناسب برای کسب و کار در سال ۲۰۱۵ رتبه ۱۱۵ را کسب کرده است. در مورد شروع کسب کار نیز رتبه ۸۲ و مدت‌زمان ایجاد کسب و کار سرمایه‌گذاری در کشور ما ۱۵ روز است، در حالی که در برخی کشورهای منطقه این مدت‌زمان ۴۸ ساعت است.رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان تصریح کرد: رتبه ایران در اخذ مجوز ساخت و ساز در دنیا ۹۸ است و مدت روزی که می‌تواند این مجوز را اخذ کند، ۹۷ روز است. در حقیقت سازوکارهای قدیمی و دستورالعمل‌های سختگیرانه در محیط کسب و کار ایران حاکم است.لاریجانی افزود: رتبه ایران در دسترسی به انرژی برق در حالی که کشوری پرازمنابع است، ۹۴ و همچنین در بخش حمایت از سرمایه‌گذاری خرد رتبه ۱۴۹ را دارد. در سهولت پرداخت مالیات نیز رتبه ایران ۱۲۲ است. در واقع میانگین وزنی برای مولفه‌های کسب و کار از بهار سال ۹۰ تا ۹۴ بدین شرح است: در بهار ۹۰ در حدود ۶.۱۱، در بهار ۹۱ حدود ۵.۸۲، در بهار ۹۲ حدود ۵.۹۷، در زمستان ۹۳ حدود ۶.۱ و در بهار سال جاری نیز ۵.۸۷ است. در واقع قوانین خارج از رکود تصویب شده اما اجرایی نشده و جریان اقتصادی در ایران فوران نداشته است؛ لذا سنگ و مانعی چون تحریم نیز به دلیل وجود اشکالات ساختاری چندان تاثیرگذار نبوده است.وی در ادامه یادآور شد: بحران‌ها و چالش‌های دیگری نیز در کشور همانند بحران آب وجود دارد که وزارت امور خارجه باید آنها را جدی بگیرد. در حقیقت استفاده از دانش فنی باید واقع‌بینانه دیده شود و از دیگران نیز استفاده کنند.وی ادامه داد: در چالش‌ها به بی‌انضباطی‌های بخش‌های مختلف که اخیراً نیز زیاد شده است، باید توجه کرده و به ظرفیت‌هایی چون منابع انسانی، نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده برای برنامه‌ریزی و ورود به سرمایه‌گذاری و فناوری توجه کرد.لاریجانی تصریح کرد: در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی و زیرساختی چون آب، برق، گاز، مخابرات و... انجام گرفته است؛ لذا وزارت امور خارجه باید مسائل اقتصادی کشور را نیز در اولویت قرار دهد. ما کشوری نفتی و گازی هستیم که باید برای سرمایه‌گذاری سایر کشورها نیز ایجاد انگیزه کنیم.رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزارت خارجه برای توسعه اقتصادی باید به مسائل اقتصاد مقاومتی نیز توجه کرده و اولویت‌هایی را در نظر بگیرد.وی با اشاره به اولین اولویت گفت: در واردات تکنولوژی‌های مهم برخی کشورها محصولات مصرفی را وارد خواهند کرد و این در حالی است که باید با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌های داخلی از واردات محصولات مصرفی جلوگیری شود.لاریجانی دومین اولویت وزارت امور خارجه را سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در حوزه نفت و گاز دانست و تصریح کرد: سازوکارها و ترتیبات سرمایه‌گذاری به شکلی باید سهل و آسان شود که سرمایه‌گذاران خارجی به سرمایه‌گذاری در ایران ترغیب شوند.وی بهره‌جویی از انرژی و دیپلماسی را سومین اولویت وزارت امور خارجه دانست و گفت: انرژی همیشه عاملی مهم برای پیشبرد اهداف بوده است، لذا به بهره‌گیری انرژی از طریق دیپلماسی باید توجه کرد.رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان فراهم کردن سازوکارهای صادراتی را چهارمین اولویت وزارت امور خارجه دانست و گفت: وزارت امور خارجه با توجه ویژه به بُعد اقتصادی شرایط صادرات که با حساسیت‌های بسیار مواجه است، را باید فراهم کند. شهید مطهری هم اذعان داشتند که اگر کشوری اقتصاد سالم نداشته باشد به آرمان‌های متعالی دست نخواهد یافت. این سخن شهید مطهری درست است و برای تثبیت آرمان‌های کشور تقویت بُعد اقتصادی در سیاست‌های وزارت امور خارجه ضروری است.
وی با اشاره به اینکه آمریکا در عراق و افغانستان نتوانست راهبردهای خود را پیش ببرد، گفت: کشورهای اروپایی نیز به دلیل مشکلات داخلی و خارجی دیگر قطبی محسوب نمی‌شوند، لذا وضع امروز ما نسبت به گذشته بهتر است و نقش‌آفرینی ایران برای پیشرفت و پیشبرد اهدافش آسانتر است. در واقع وقتی شرایط اینگونه دیده می‌شود، ظرفیت وزارت امور خارجه برای ترسیم مدل‌های پیشبرد اهداف می‌تواند موثر واقع شود.لاریجانی یادآور شد: بدون طراحی و ابتکار عمل وقتی در منطقه ثبات نباشد، بیشترین ضرر را خواهیم کرد. لذا همانگونه که مقامات روسیه معتقدند از مدل مذاکرات هسته‌ای برای پیشرفت مسائل دیگر کشورشان باید استفاده کنند، ما نیز باید به سایر ظرفیت‌ها توجه کنیم.رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: توجه به این موضوع در صحنه بین‌الملل در زمانی که ایران هم کشوری مورد قبول و مسئولیت‌پذیر در منطقه شناخته شده و بسیاری نیز به این موضوع توجه پیدا کرده‌اند، زمینه را برای حضور ایران و ساماندهی مدلی برای حل و فصل مسائل منطقه‌ای بیش از گذشته مطرح می‌کند، لذا وزارت امور خارجه باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشته باشد.وی تاکید کرد: در شرایطی که بحران‌های منطقه‌ای افزایش یافته است، تدبیر برای ترسیم مدل ضروری است.لاریجانی با اشاره به اینکه شرایط منطقه‌ای در مجموع بهم ریختگی امنیتی را ایجاد کرده است، گفت: برخی به دلیل روحیه جنگ‌طلبانه و از سوی دیگر به دلیل قدرت‌هایی چون تروریست‌ها، شرایط منطقه را بحرانی کرده‌اند. روند جریان‌های تروریستی در دو دهه اخیر جهشی است و در گذشته اگر کشورهایی چون افغانستان درگیر جنگ بودند، امروزه قدرت پیدا کرده‌اند و به لحاظ کمی و کیفی رشد کرده‌اند.رئیس قوه مقننه کشورمان تصریح کرد: به نظر می‌رسد ماجرای تروریسم با رفتارهای ائتلاف‌گونه و سایر نگاه‌هایی که شکل گرفته است به سادگی در منطقه حل نمی‌شود.وی تصریح کرد: در منطقه که سیاست‌های مختلف و متضاد به‌وجود آمده است، دورنما نشان می‌دهد این برهم‌ریختگی منطقه‌ای ظرف چند سال دیگر به راحتی حل نمی‌شود. البته کشور ایران از تمام ظرفیت خود برای کمک به عراق و سوریه استفاه کرده است. در این میان باید به این سوال پاسخ داده شود که برهم‌ریختگی امنیتی صرفاً با رفتار نظامی قابل حل است یا نه؟ که بعید به نظر می‌رسد رفتارهای نظامی بتواند مسائل را حل کند، چرا که در این صورت بسیار پرهزینه است. در واقع مجموع تلاش‌ها در منطقه نشان نمی‌دهد که راه‌حل نظامی به سادگی به نتیجه برسد، لذا باید راه‌حل‌های سیاسی دنبال شود.لاریجانی با اشاره به کنفرانس اخیر در روسیه گفت: ایران همیشه به دنبال راه‌حل‌های سیاسی بوده منتها برخی از کشورها نظرات متفاوتی چون به‌کارگیری راهکارهای نظامی داشته‌اند. با این حال از امهات وزارت امور خارجه است که با استفاده از تجربه‌های مناسب سیاست‌ها را به نتیجه برساند.رئیس مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: استفاده از دیپلماسی بسیار اهمیت دارد، چرا که این نگرانی وجود دارد که شرایط منطقه، امت اسلامی را فلج کند. بهم‌ریختگی امت اسلامی در منطقه موجب خوشایندی رژیم صهیونیستی خواهد شد و جدایی از آن، این بهم‌ریختگی منطقه‌ای به لحاظ امنیتی در همه کشورها سرریز شده است.وی ضمن تاکید بر اینکه اختلافات فرقه‌ای را نباید ساده انگاشت، گفت: گروه‌های تروریستی در تلاش هستند تا مشکلات منطقه‌ای را ناشی از اختلافات فرقه‌ای جلوه دهند و این در حالی است که باید روشن و ثابت شود که مباحث شیعه و سنی، پایه‌ای برای اختلافات پیش‌آمده و مسائل تروریستی منطقه ندارد. این نگرش‌ها فتنه بزرگی را ایجاد خواهد کرد، لذا دیپلمات‌های ما نباید اجازه دهند از این ماجراها سوءاستفاده شود.لاریجانی استفاده از دیپلماسی در حوزه اقتصادی را یکی دیگر از نکات مهم در حوزه سیاست خارجه قلمداد کرد و گفت: در یک ارزیابی کلی از وضعیت کشور در حوزه‌های مختلف، شرایط عادی یا رو به خوب بوده است، اما در حوزه اقتصادی و آسیب‌های اجتماعی هم که گاهاً با یکدیگر مرتبط هستند، آسیب‌پذیر هستیم. در مقایسه اقتصادی ایران در ماه‌های پایانی برنامه پنجم توسعه و ماه‌های پایانی برنامه چهارم توسعه، ۴ تحول چشمگیر در محیط بیرونی مشاهده می‌شود که در توانمندی اقتصادی تاثیر داشته است.رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان با اشاره به آشفتگی در منطقه گفت: این آشفتگی روند شکننده‌ای در مسائل اقتصادی به جا گذاشته است. ضمن آنکه تحریم‌های اقتصادی، مدیریت اقتصاد کشور را با مشکلات ساختاری مواجه کرده است. به‌عنوان نمونه تورم را به مرز ۴۰ درصد هم رساند. البته تلنگرهایی هم به مدیریت اقتصادی مسئولان کشور زد. سقوط قیمت جهانی نفت نیز سومین عاملی است که حدود ۶۰ درصد کاهش یافت و بر روی قیمت طلا و فلزات اساسی کشور تاثیر گذاشت.لاریجانی با اشاره به چهارمین تحول اثرگذار تصریح کرد: رکود اقتصادی درخصوص واحد پولی یورو که هر چند گفته شده تا سال ۲۰۱۵ بهبود خواهد یافت، با توجه به شرایط بحرانی منطقه اتفاق نخواهد افتاد ولی البته در مورد تحریم‌ها شرایط امکان دارد تغییر کند.وی در ادامه افزود: در محیط داخلی نیز با مشکلاتی مواجه بودیم که نخستین آن، نقص در میزان سرمایه‌گذاری است؛ به گونه‌ای که در شرایط فعلی اگر ۲.۵ میلیون نفر بیکار داشته باشیم، با روند فعلی تا سال ۱۴۰۰ این میزان بیکار به ۵ میلیون نفر افزایش پیدا می‌کند.رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وضعیت فعلی دولت نیز دومین مشکل داخلی کشور است. در حقیقت تمام منابع کشور با ۷۵ میلیون نفر جمعیت صرف دولت فربه‌ای می‌شود که وضع را بدتر از گذشته کرده است. در واقع دولت باید کوچک و چابک شود و بیشتر کارها نیز به بخش‌های خصوصی واگذار شود.لاریجانی سومین مشکل داخلی را مردمی‌نشدن اقتصاد دانست و گفت: اقتصاد صرفاً دولتی و عدم واگذاری امور به بخش خصوصی، مشکلاتی را به‌وجود آورده است. در این سال‌ها واگذاری‌ها تنها میان سازمان‌ها و یا نهایتاً بخش عمومی بوده است، لذا رقابت اقتصادی را ایجاد نکرده است.وی چهارمین مشکل بخش داخلی را محیط کسب کار عنوان کرد و افزود: مجموع قوانین و شرایط برای سهل شدن فضای کسب و کار و افزایش انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌ها نشده است. متاسفانه ایران در ایجاد بستر مناسب برای کسب و کار در سال ۲۰۱۵ رتبه ۱۱۵ را کسب کرده است. در مورد شروع کسب کار نیز رتبه ۸۲ و مدت‌زمان ایجاد کسب و کار سرمایه‌گذاری در کشور ما ۱۵ روز است، در حالی که در برخی کشورهای منطقه این مدت‌زمان ۴۸ ساعت است.رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان تصریح کرد: رتبه ایران در اخذ مجوز ساخت و ساز در دنیا ۹۸ است و مدت روزی که می‌تواند این مجوز را اخذ کند، ۹۷ روز است. در حقیقت سازوکارهای قدیمی و دستورالعمل‌های سختگیرانه در محیط کسب و کار ایران حاکم است.لاریجانی افزود: رتبه ایران در دسترسی به انرژی برق در حالی که کشوری پرازمنابع است، ۹۴ و همچنین در بخش حمایت از سرمایه‌گذاری خرد رتبه ۱۴۹ را دارد. در سهولت پرداخت مالیات نیز رتبه ایران ۱۲۲ است. در واقع میانگین وزنی برای مولفه‌های کسب و کار از بهار سال ۹۰ تا ۹۴ بدین شرح است: در بهار ۹۰ در حدود ۶.۱۱، در بهار ۹۱ حدود ۵.۸۲، در بهار ۹۲ حدود ۵.۹۷، در زمستان ۹۳ حدود ۶.۱ و در بهار سال جاری نیز ۵.۸۷ است. در واقع قوانین خارج از رکود تصویب شده اما اجرایی نشده و جریان اقتصادی در ایران فوران نداشته است؛ لذا سنگ و مانعی چون تحریم نیز به دلیل وجود اشکالات ساختاری چندان تاثیرگذار نبوده است.وی در ادامه یادآور شد: بحران‌ها و چالش‌های دیگری نیز در کشور همانند بحران آب وجود دارد که وزارت امور خارجه باید آنها را جدی بگیرد. در حقیقت استفاده از دانش فنی باید واقع‌بینانه دیده شود و از دیگران نیز استفاده کنند.وی ادامه داد: در چالش‌ها به بی‌انضباطی‌های بخش‌های مختلف که اخیراً نیز زیاد شده است، باید توجه کرده و به ظرفیت‌هایی چون منابع انسانی، نیروی کار جوان و تحصیل‌کرده برای برنامه‌ریزی و ورود به سرمایه‌گذاری و فناوری توجه کرد.لاریجانی تصریح کرد: در سال‌های گذشته سرمایه‌گذاری‌های فیزیکی و زیرساختی چون آب، برق، گاز، مخابرات و... انجام گرفته است؛ لذا وزارت امور خارجه باید مسائل اقتصادی کشور را نیز در اولویت قرار دهد. ما کشوری نفتی و گازی هستیم که باید برای سرمایه‌گذاری سایر کشورها نیز ایجاد انگیزه کنیم.رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: وزارت خارجه برای توسعه اقتصادی باید به مسائل اقتصاد مقاومتی نیز توجه کرده و اولویت‌هایی را در نظر بگیرد.وی با اشاره به اولین اولویت گفت: در واردات تکنولوژی‌های مهم برخی کشورها محصولات مصرفی را وارد خواهند کرد و این در حالی است که باید با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌های داخلی از واردات محصولات مصرفی جلوگیری شود.لاریجانی دومین اولویت وزارت امور خارجه را سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی در حوزه نفت و گاز دانست و تصریح کرد: سازوکارها و ترتیبات سرمایه‌گذاری به شکلی باید سهل و آسان شود که سرمایه‌گذاران خارجی به سرمایه‌گذاری در ایران ترغیب شوند.وی بهره‌جویی از انرژی و دیپلماسی را سومین اولویت وزارت امور خارجه دانست و گفت: انرژی همیشه عاملی مهم برای پیشبرد اهداف بوده است، لذا به بهره‌گیری انرژی از طریق دیپلماسی باید توجه کرد.رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان فراهم کردن سازوکارهای صادراتی را چهارمین اولویت وزارت امور خارجه دانست و گفت: وزارت امور خارجه با توجه ویژه به بُعد اقتصادی شرایط صادرات که با حساسیت‌های بسیار مواجه است، را باید فراهم کند. شهید مطهری هم اذعان داشتند که اگر کشوری اقتصاد سالم نداشته باشد به آرمان‌های متعالی دست نخواهد یافت. این سخن شهید مطهری درست است و برای تثبیت آرمان‌های کشور تقویت بُعد اقتصادی در سیاست‌های وزارت امور خارجه ضروری است.
