نقش
طبیعت بر گلیم عشایر12فروردین-96
تهران- ایرنا- هنر
گلیم بافی و قالی بافی در تار و پود ایرانیان جاری است اما چند سالی است نقش های
بومی این هنر که نشات گرفته از طبیعت و زیستمندان موجود در آن است رو به فراموشی
گذاشته و برخی از دوستداران طبیعت در صدد احیای آن برآمده اند.
دو تا گلی، سه تا آبی، چهار جای خالی، پنج تا سبز، یک خالی، دو زرد اینها
صدای نقشه خوان هنر ایرانی یعنی فرش یا گلیم است که در گذشته ای نه چندان دور در
فضای کارگاه قالی بافی و گلیم بافی طنین انداز بوده است اما اکنون چند سالی است
دیگر صدای تق و تق شانه آهنی بر گیسوان تار و پود دار قالی بی رمق شده و به شماره
افتاده است.
زمانی تعدادی بافنده با صدای یک نقشه خوان با گره زدن، به نقش ها جان می
دادند اما امروزه دیگر از آن رونق و نقش های خیره کننده خبری نیست و همه چیز به
دست فراموشی سپرده شده در حالی که هر منطقه ای نقش مخصوص به خود داشته است.
گلیم یکی از انواع صنایع دستی ایرانی است که بیشتر از موی بز و پشم گوسفند
بافته می شود، در گذشته از گلیم معمولا برای پوشاندن زمین، دیوار و یا رواندازی
برای حیوانات باربر استفاده می شد اما امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه های
شهری نیز کاربرد یافته است.
هنر گلیم بافی همچون فرشبافی از جمله صنایع دستی رایج در ایران است که
امروزه در برخی نواحی دیده می شود اما نقش های بومی و نحوه بافت سنتی آن به روبه
فراموشی گذاشته است.
در ایران انواع گلیم بافته می شود که گلیم ایل شاهسون، لری، هرسین، بلوچ،
خمسه، سنه، قشقایی، افشار، زرند و ترکمنی از رایج ترین آنها است، البته برخی دستخوش
تحول و دگرگونی و حتی برخی نقش های بومی به خاطره ها پیوسته اند.
اما در این میان هستند افرادی که به فکر احیای این ترنم دلنشین و نقشه های
سنتی بر دل قالی باشند که پروین دره شوری یکی از این افراد است که بعد از سالها
تلاش موفق به جمع آوری نقش های بومی گلیم میان عشایر قشقایی شد و با کمک سازمان
ملل کتاب خود با عنوان ' نگاره های قشقایی ' را به چاپ رساند، کار تهیه این کتاب
در قالب طرح ' بازتاب طبیعت در نگاره های بومی از هرمزگان تا فارس ' انجام شده است.
دره شوری گرد آورنده کتاب نگاره های قشقایی در گفت و گو با خبرنگار علمی
ایرنا گفت: عشایر به دلیل وابستگی زندگی خود به طبیعت هم به طور مستقیم از آن
تاثیر می گیرند و هم بر آن تاثیر می گذارند، لذا تخریب طبیعت بیش از هر گروه دیگری
بر زندگی عشایری تاثیر گذار بوده است، به طوری که اکنون این شیوه زندگی مولد کاملا
در معرض نابودی قرار گرفته است.
وی افزود: با این حال عشایر درک عمیقی از طبیعت دارند و دانش بومی آنها
حاصل هزاران سال زیست در عرصه های طبیعی است، منبع ارزشمندی از دانسته ها است که
در حفظ و احیای منابع طبیعی می تواند به کار گرفته شود.
وی اظهار کرد: در این روزگار با سکونت در حاشیه شهرها و روستاها، بسیاری از
فعالیت های تولیدی متوقف شده بود لذا در شیوه جدید زندگی از نقش زنان در همه امور
کاسته شده است با این حال به نظر می رسید با مختصری تشویق و راهنمایی و کمک مالی
بتوان به اشتغال زایی و احیای نقش مولد زنان عشایری کمک کرد که می تواند به حفظ
محیط زیست منطقه نیز کمک کند.
دره شوری گفت: من از دوران کودکی به قالی بافی و گلیم بافی علاقه مند بودم
و همیشه به نقش ها و نوع بافت ها دقت می کردم اما چند سالی است این هنر در میان
زنان عشایر کمرنگ شده و حتی نقش هایی که بومی عشایر قشقایی بود نیز به فراموشی
سپرده شد از این رو به فکر احیای این نقش ها افتادم.
وی افزود: برای این کار ابتدا به جمع آوری نقش های گلیم در میان عشایر
مشغول شدم و حتی مجبور بودم خانه به خانه بروم تا نقشی از دید من دور نماند، ابتدا
از نقش ها عکس می گرفتم و بعد آنها را در قالب نقشه روی کاغذ پیاده می کردم.
دره شوری ادامه داد: با این کار موفق به جمع آوری نقش های بومی زیادی شدم
که با کمک سازمان ملل تعدادی از آنها را در قالب کتاب ' نگاره های قشقایی ' به چاپ
رسید و اکنون به چاپ دوم نیز رسیده است.
وی گفت: این کتاب دارای 150 صفحه است و در برخی از صفحه ها دو تا سه نقش
وجود دارد، نام بومی هر نقش نیز زیر آنها ذکر شده است، لنگک، مداخل، شیدالله و
دونابای نام بومی برخی از این نقش ها است که شامل گل، حیوان و طرح های زاویه دار است.
به گفته وی همین تعداد طرح و نقش دیگر نیز جمع آوری کرده اما بودجه ای برای
چاپ آنها ندارد.
وی تاکید کرد: هدف از این کار زنده نگه داشتن این طرح ها و نقش های بومی
عشایر قشقایی در قالی و گلیم بافی است و مورد استقبال نیز قرار گرفته است.
دره شوری گفت: البته اکنون از نقش های این کتاب برای طرح زدن بر روی سفره
های قلمکار و یا کاشی ها در اصفهان نیز استفاده می کنند اما اصل و ریشه آن بر گلیم
و قالی و عشایر قشقایی است.
رنگ های تند و شاد از ویژگی های گلیم قشقایی است اما رنگ های متضادی نیز در
کنار رنگ های قرمز و زرد به کار می رود، نقوش هندسی مانند هشت ضلعی یا ستاره هشت
پره بخش اساسی طرح های قشقایی است و نقوشی مانند تصاویر طاووس، بز و آهو نیز دیده
می شود.
کتاب نگاره های قشقایی در نخستین جشنواره تجربیات موفق سمن های محیط زیستی،
گردشگری پایدار و انجمن های دانشجویی به عنوان تجربه موفق معرفی و تقدیر شد.
علمی 9014** خبرنگار: کیمیا عبدالله پور*انتشاردهنده : امیر کاردان راد
تهران- ایرنا- هنر
گلیم بافی و قالی بافی در تار و پود ایرانیان جاری است اما چند سالی است نقش های
بومی این هنر که نشات گرفته از طبیعت و زیستمندان موجود در آن است رو به فراموشی
گذاشته و برخی از دوستداران طبیعت در صدد احیای آن برآمده اند.
زمانی تعدادی بافنده با صدای یک نقشه خوان با گره زدن، به نقش ها جان می دادند اما امروزه دیگر از آن رونق و نقش های خیره کننده خبری نیست و همه چیز به دست فراموشی سپرده شده در حالی که هر منطقه ای نقش مخصوص به خود داشته است.
گلیم یکی از انواع صنایع دستی ایرانی است که بیشتر از موی بز و پشم گوسفند بافته می شود، در گذشته از گلیم معمولا برای پوشاندن زمین، دیوار و یا رواندازی برای حیوانات باربر استفاده می شد اما امروزه به عنوان یک پوشش مدرن برای خانه های شهری نیز کاربرد یافته است.
هنر گلیم بافی همچون فرشبافی از جمله صنایع دستی رایج در ایران است که امروزه در برخی نواحی دیده می شود اما نقش های بومی و نحوه بافت سنتی آن به روبه فراموشی گذاشته است.
در ایران انواع گلیم بافته می شود که گلیم ایل شاهسون، لری، هرسین، بلوچ، خمسه، سنه، قشقایی، افشار، زرند و ترکمنی از رایج ترین آنها است، البته برخی دستخوش تحول و دگرگونی و حتی برخی نقش های بومی به خاطره ها پیوسته اند.
اما در این میان هستند افرادی که به فکر احیای این ترنم دلنشین و نقشه های سنتی بر دل قالی باشند که پروین دره شوری یکی از این افراد است که بعد از سالها تلاش موفق به جمع آوری نقش های بومی گلیم میان عشایر قشقایی شد و با کمک سازمان ملل کتاب خود با عنوان ' نگاره های قشقایی ' را به چاپ رساند، کار تهیه این کتاب در قالب طرح ' بازتاب طبیعت در نگاره های بومی از هرمزگان تا فارس ' انجام شده است.
دره شوری گرد آورنده کتاب نگاره های قشقایی در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: عشایر به دلیل وابستگی زندگی خود به طبیعت هم به طور مستقیم از آن تاثیر می گیرند و هم بر آن تاثیر می گذارند، لذا تخریب طبیعت بیش از هر گروه دیگری بر زندگی عشایری تاثیر گذار بوده است، به طوری که اکنون این شیوه زندگی مولد کاملا در معرض نابودی قرار گرفته است.
وی افزود: با این حال عشایر درک عمیقی از طبیعت دارند و دانش بومی آنها حاصل هزاران سال زیست در عرصه های طبیعی است، منبع ارزشمندی از دانسته ها است که در حفظ و احیای منابع طبیعی می تواند به کار گرفته شود.
وی اظهار کرد: در این روزگار با سکونت در حاشیه شهرها و روستاها، بسیاری از فعالیت های تولیدی متوقف شده بود لذا در شیوه جدید زندگی از نقش زنان در همه امور کاسته شده است با این حال به نظر می رسید با مختصری تشویق و راهنمایی و کمک مالی بتوان به اشتغال زایی و احیای نقش مولد زنان عشایری کمک کرد که می تواند به حفظ محیط زیست منطقه نیز کمک کند.
دره شوری گفت: من از دوران کودکی به قالی بافی و گلیم بافی علاقه مند بودم و همیشه به نقش ها و نوع بافت ها دقت می کردم اما چند سالی است این هنر در میان زنان عشایر کمرنگ شده و حتی نقش هایی که بومی عشایر قشقایی بود نیز به فراموشی سپرده شد از این رو به فکر احیای این نقش ها افتادم.
وی افزود: برای این کار ابتدا به جمع آوری نقش های گلیم در میان عشایر مشغول شدم و حتی مجبور بودم خانه به خانه بروم تا نقشی از دید من دور نماند، ابتدا از نقش ها عکس می گرفتم و بعد آنها را در قالب نقشه روی کاغذ پیاده می کردم.
دره شوری ادامه داد: با این کار موفق به جمع آوری نقش های بومی زیادی شدم که با کمک سازمان ملل تعدادی از آنها را در قالب کتاب ' نگاره های قشقایی ' به چاپ رسید و اکنون به چاپ دوم نیز رسیده است.
وی گفت: این کتاب دارای 150 صفحه است و در برخی از صفحه ها دو تا سه نقش وجود دارد، نام بومی هر نقش نیز زیر آنها ذکر شده است، لنگک، مداخل، شیدالله و دونابای نام بومی برخی از این نقش ها است که شامل گل، حیوان و طرح های زاویه دار است.
به گفته وی همین تعداد طرح و نقش دیگر نیز جمع آوری کرده اما بودجه ای برای چاپ آنها ندارد.
وی تاکید کرد: هدف از این کار زنده نگه داشتن این طرح ها و نقش های بومی عشایر قشقایی در قالی و گلیم بافی است و مورد استقبال نیز قرار گرفته است.
دره شوری گفت: البته اکنون از نقش های این کتاب برای طرح زدن بر روی سفره های قلمکار و یا کاشی ها در اصفهان نیز استفاده می کنند اما اصل و ریشه آن بر گلیم و قالی و عشایر قشقایی است.
رنگ های تند و شاد از ویژگی های گلیم قشقایی است اما رنگ های متضادی نیز در کنار رنگ های قرمز و زرد به کار می رود، نقوش هندسی مانند هشت ضلعی یا ستاره هشت پره بخش اساسی طرح های قشقایی است و نقوشی مانند تصاویر طاووس، بز و آهو نیز دیده می شود.
کتاب نگاره های قشقایی در نخستین جشنواره تجربیات موفق سمن های محیط زیستی، گردشگری پایدار و انجمن های دانشجویی به عنوان تجربه موفق معرفی و تقدیر شد.
علمی 9014** خبرنگار: کیمیا عبدالله پور*انتشاردهنده : امیر کاردان راد
