آتش سوزی؛ کابوس جنگل های لرستان

آتش سوزی؛ کابوس جنگل های لرستان 10خرداد-96

خرم آباد- ایرنا - فصل گرما که می رسد آتش سوزی در جنگل ها به دغدغه ای برای محیط بانان و دوستداران و فعالان محیط زیست در لرستان تبدیل می شود.

امسال نیز هنوز تابستان نرسیده آتش در جنگل های بلوران لرستان شعله ور شد؛ آتشی که حالا دیگر سال هاست بر جان جنگل های بلوط افتاده و هرساله درختان، ایستاده در آن تن به سوختن می دهند.
آتشی که سه روز به جان جنگل های بلوران کوهدشت لرستان افتاد، مصداقی از کابوس هر ساله ای است که امسال هم تکرار شد ؛ آتشی که به رغم مهار آن اما بنا به گفته مسئولان منابع طبیعی، از نقطه ای دیگر از سرگرفته می شد تا نهایت شب گذشته خاموش شد.
افراد محلی که در صحنه آتش سوزی های اخیر جنگل های کوهدشت حاضر بودند معتقدند آتش به رغم اینکه با حضور نیروهای منابع طبیعی مهار می شود اما شبانه با علت هایی که ممکن است ریشه در اختلافات و درگیری های محلی داشته باشد بطور عمدی دوباره جان می گیرد.
کارکنان منابع طبیعی که از مرکز استان به محل آتش سوزی در شهرستان کوهدشت اعزام شده اند نیز می گویند با اینکه تا پاسی از شب توانسته بودند آتش جنگل را مهار کنند و با استقرار دیده بانی در محل به فاصله کمی در ساعات آغازین صبح گزارش هایی مبنی بر آتش سوزی در بخش های دیگری از همان منطقه گزارش شده بود.
بنا بر بررسی های صورت گرفته گفته می شود بیش از 95 درصد آتش سوزی هایی که در جنگل های لرستان رخ می دهد عمدی است و درصد ناچیزی از آنها مربوط به سهل انگاری و یا شدت حرارت در منطقه رخ می دهد.
همچنین بنا بر اظهار فعالان محیط زیست و مسئولان منابع طبیعی طی سه سال اخیر جنگل های منطقه لرستان بیشترین درصد را از نظر تخریب چه بر اثر آتش سوزی ها، سوزاندن برای گرم کردن و یا اجرای طرح های عمرانی داشته اند.
 
رئیس اداره منابع طبیعی کوهدشت در مورد آتش سوزی اخیر جنگل های کوهدشت لرستان گفت: با توجه به شیب بسیار بالای این منطقه جنگلی و صعب العبور بودن که برخی قسمت ها تا 90 درجه هم می رسد گاه سقوط کنده از ارتفاع به سمت پایین منجر به آتش سوزی در ارتفاعات پایین تر هم می شد.
صمیمی عبدولی در گفت و گو با ایرنا افزود: افزود:علت بیشتر آتش سوزی های جنگل ها در لرستان بر اثر عوامل انسانی و عمدی رخ می دهد که در این آتش سوزی هم احتمال همان عمدی بودن وجود دارد.

***
تشکیل ستاد پیشگیری از حریق
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان می گوید؛ باید با نظارت جامع بر اکیپ های اطفای حریق و دیده بان ها و حضور به موقع و سریع در محل، سطوح آتش سوزی را کاهش داد.
شیرزاد نجفی افزود: در همین زمینه جلسات پیشگیری از وقوع و اطفای حریق از جنگلها و مراتع در مرکز استان و شهرستان هایی همچون پلدختر برگزار شده است تا برای آتش سوزی های احتمالی آمادگی لازم وجود داشته باشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان اظهار کرد: ستاد پیشگیری از وقوع و اطفای حریق منابع طبیعی استان برای مقابله با عوامل ایجاد حریق های احتمالی در مراتع و جنگل های استان تشکیل شده که در این ستاد همه پاسگاهها و نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی در استان در زمان وقوع حریق وارد عملیات خواهند شد.
نجفی با تاکید بر مدیریت بحران به هنگام وقوع آتش سوزی گفت: اقدامات موثر در زمان وقوع آتش سوزی ، همچون استقرار دیده بان و کشیک های شبانه روزی با نظارت دقیق بر عرصه منابع طبیعی ، شناسایی و رصد مناطق بحرانی ، تجهیز نیروهای یگان حفاظت ، هماهنگی با ارتش و سایر یگان های امداد رسان در دستور کار قرار دارد.

***
استاندارد دیدبان جنگل ؛ یکنفر به ازای هر 13هزار هکتار
مدیرکل منابع طبیعی لرستان اظهار کرد: لرستان با یک میلیون و 217هزارهکتار جنگل به طور شبانه روزی باید توسط نیروهای محافظت و جنگل بانی برای پیشگیری از آتش سوزی مورد محافظت قرار گیرند.
نجفی یادآور شد: بنا بر استاندارهای جهانی برای محافظت از هر یکهزار هکتار جنگل باید یک نیروی انسانی باشد در حالی که این الگو در کشور بصورت یک تن به ازای هر 13 هزار هکتار و در لرستان نیز بصورت یک نیرو به ازای هر 27 هزار هکتار است.
مدیرکل منابع طبیعی لرستان با اشاره به اینکه میزان برداشت از جنگل های زاگرس بیشتر از رویش در آنهاست گفت: سرانه رویش در جنگل های بلوط زاگرس به ازای هر هکتار یک مترمکعب است در حالیکه سرانه میزان استفاده یک خانوار عشایری از جنگل ها 36 متر مکعب در هر هکتار است.
به گفته وی آتش سوزی های عمدی و غیرعمدی جنگل ها یکی از چالش های مهم این استان است و سالانه به صورت میانگین 2 هزار هکتار از جنگل های استان دچار حریق می شود.
نجفی گفت:در سال 95 برای اولین بار در مقایسه با سال های گذشته میزان آتش سوزی های جنگل های لرستان کاهش یافت به طوری که تنها در 880 هکتار از اراضی جنگلی آتش سوزی رخ داد در حالی که طی سال های گذشته میزان حریق جنگل ها بیشتر از این میزان بوده است.
به گفته وی در راستای حفاظت از جنگل های استان به عنوان مهمترین سرمایه ها و منابع طبیعی اقدامات زیادی انجام شده از جمله اینکه در سال گذشته تعداد 400 دیده بان حفاظتی در نقاط حساس جنگلی از افراد بومی ، محلی و عشایر منطقه به کار گرفته شد.

***
تلفن رایگان 1504؛ امداد جنگل و مرتع
مراد زارعی کارشناس منابع طبیعی لرستان نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: با توجه به پوشش گیاهی انبوهی که امسال در استان بر اثر بارش های خوب در سال جاری زراعی وجود دارد لذا با خشک شدن این پوشش کفی ، ریسک آتش سوزی جنگل و مراتع هم بیشتر است.
مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی لرستان افزود: هر چند بیشتر آتش سوزی ها در جنگل ها و مراتع استان عمدی است اما شهروندان به هنگام طبیعت گردی نهایت توجه در حفاظت از مراتع و جنگل ها را داشته باشند و از روشن کردن آتش در نزدیکی تنه های درختان و جاهایی که انبوه گیاهان خشک شده وجود دارد پرهیز کنند.
زارعی گفت: تلفن رایگان 1504 پل ارتباطی مردم با مسئولین منابع طبیعی است که در صورت مشاهده هرگونه آتش سوزی در مراتع و جنگل ها در هر نقطه از استان با تماس با آن می توانند در حفاظت از پوشش مرتعی و جنگلی استان مشارکت داشته باشند.

***
در 10 سال اخیر بیش از 95 درصد آتش سوزی جنگل های لرستان عمدی بوده است
مظفر افشار معروف به پدر بلوط ایران نیز در این زمینه در گفت و گو با ایرنا گفت: آتش سوزی های فصل تابستان معضل دیگری است که هرسال گریبان گیر جنگل های لرستان می شود.
به گفته وی بررسی علل آتش سوزی هایی که طی 10 سال اخیر در جنگل های لرستان رخ داده ، نشان می دهد 95 درصد این اتفاقات عمدی و تنها پنج درصد غیرعمدی و به صورت خطایی سهوی از جانب عابران و یا گردشگران بوده است.
پدر بلوط ایران گفت: برای بررسی این موضوع در گرم ترین روزهای سال شیشه های مختلفی در مجاورت با علف های خشک قرار داده شد تا مشخص شود آیا این مجاورت منجر به ایجاد شعله و آتش سوزی می شود یا خیر؟
وی افزود: در هیچ کدام از این موارد آتشی رخ نداد و در واقع درجه گرمای لرستان در حدی نیست که مجاورت شیشه و علف خشک به آتش سوزی جنگل منجر شود.
وی اظهار کرد: آتش سوزی های عمدی به این صورت است که در مواردی کشاورزان برای تبدیل جنگل ها به اراضی کشاورزی و یا مواجه نشدن با پیگردهای قانونی در خصوص تهیه زغال از جنگل به صورت عمدی به سوزاندن جنگل ها اقدام می کنند.
افشار یادآور شد: برخی از آتش سوزی های عمدی ریشه در اختلافات محلی دارند و متاسفانه دامدار یا کشاورز به این موضوع که درخت و جنگل ریه زمین و سرمایه طبیعی ارزشمندی است فکر نمی کند و به صرف داشتن یک اختلاف محلی اقدام به سوزاندن جنگل ها می کند.

***
آتش بر؛ راهکاری موثر در مهار آتش جنگل ها
پدر بلوط ایران گفت: در چنین شرایطی که کمبود تجهیزات و اعتبارت وجود دارد ، یکی از راهکارهای عملی استفاده از آتش برها است.
وی گفت: بعد از فصل برداشت محصول که معمولا در اواسط خرداد است حطر آتش سوزی های جنگل ها هم بالا می رود برای کاهش ابعاد آتش سوزی یکی از موثرترین راهکارهای عملی و در عین حال ارزان قیمت به ایجاد آتش برها است.
افشار با اشاره به اینکه بهترین زمان برای ایجاد آتش برها زمان سرسبزی علف ها و خیسی زمین است گفت: در این روش می توان در دل جنگل ها، جاده ها و برش هایی به عرض 2 متر ایجاد کرد تا هنگام آتش سوزی از سرایت آتش به نقاط دیگر جلوگیری و آتش در همان بخش متمرکز شود.
وی افزود: ایجاد آتش برها اگر زمانی باشد که علف ها خشک شده اند ، با ریختن بذر خشک شده آنها بر زمین ، میزان رویش آنها در سال بعد را بیشتر می کند پس بهتر است بعنوان یک روش پیشگیری از مدت ها قبل از فصل برداشت محصول انجام شود.
این فعال محیط زیست اظهار کرد: در عین حالی که درخواست تجهیزات کافی برای مهار آتش سوزی جنگل ها یک مطالبه اصلی به شمار می رود باید یادآور شد که رفع مشکل آتش سوزی جنگل ها نیازمند تجهیزات و اعتبارات خاصی است تا مانع از تخریب جنگل های زاگرس بعنوان ریه های سبز کشور شد.
وی افزود: اگر روند تخریبی که در جنگل های زاگرس وجود دارد به همین سرعت ادامه باید در زمانی نه چندان دور این منطقه انبوه از جنگل تبدیل به جایی همچون سیستان و بلوچستان می شود ، پس چاره ای نیست جز اینکه همه قدم جلو بگذارند و راهکار عملی برای حفظ این سرمایه طبیعی ارائه دهند.
پدر بلوط ایران با اشاره به کمبود تجهیزات و نیروی انسانی لازم برای رفع این مشکل گفت: در آتش سوزی اخیر منطقه بلوران کوهدشت لرستان ، درختان در ابعاد وسیعی سوختند علی رغم بکارگیری تمام توان تجهیزاتی و نیروی انسانی ، مسئولین و انجمن های فعال محیط زیست مهار آتش سه روز بطور انجامید.
وی اظهار کرد: اقداماتی همچون در نظر گرفتن مبالغی برای افراد محلی برای جلوگیری از آتش سوزی در مراتع و جنگل ها و یا پرداخت مبالغی مشخص برای کسانی که به موقع اقدام به خاموش کردن شعله های آتش می کنند، می تواند مانع گسترش آتش در جنگل ها شود.
افشار گفت: یکی دیگر از راهکارهای عملی ، با هماهنگی فرمانداری ها و شوراهای روستا، از موتورسواران روستاهایی که در دل جنگل ها زندگی می کنند بهره گرفته شود و در ازای کاری که انجام می دهند چه بصورت محافظت از جنگل ها و چه مهار آتش در منطقه ای خاص مبلغی به آنها پرداخت شود.
این فعال محیط زیست افزود: استفاده از نیروهای محلی سرعت عمل در مهار آتش را بیشتر می کند اما واقعیت این است که در بسیاری موارد نیروهای محلی وارد عمل می شوند بدون کمترین تجهیزاتی کفش و لباس آنها هم آسیب می بیند اما از آنها حمایتی نمی شود و آنها هم انگیزه ای برای مهار آتش در مواقع بعدی ندارند.
پدر بلوط ایران با اشاره به وجود 2 میلیون و 200 هزار هکتار مرتع و جنگل در لرستان گفت: از این میزان یک میلیون و 200 هزار هکتار جنگل به ویژه جنگل بلوط است که در سال 1393 میزان 12 هزار هکتار از این سرمایه بر اثر آتش سوزی، تخریب های ناشی از راهسازی و توسعه و سایر عوامل تخریب کننده از بین رفت و در سال 1394 نیز 9 هزار هکتار بر اثر عوامل مختلف تخریب شد.
به گفته وی طی سال های 93 تا 95 یعنی درطول سه سال گذشته لرستان در منطقه زاگرس بیشترین میزان تخریب جنگل ها را به دلایل مختلف از جمله آتش سوزی ، بریدن و سوزاندن و یا اجرای طرح های توسعه ای و عمرانی داشته است و استان های ایلام و کردستان در رتبه های بعدی قرار داشته اند.
1920/6060
خبرنگار:مهری میر دریکوند**انتشاردهنده:محمد علیدوستی