وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی از پرونده هسته‌ای فاصله خواهند گرفت

 دیاکو حسینی در گفت‌وگو با ایلنا:

۱۰-شهریور-۱۴۰۰

یک تحلیل‌گر سیاست خارجی گفت: هرچند امروز ایجاد اجماع علیه ایران کار سختی به نظر می‌رسد اما اگر مسیر درستی در رابطه با احیای برجام طی نشود این استعداد افزایش خواهد یافت و حتما به نفع اسرائیل خواهد بود.

دیاکو حسینی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در این رابطه که پیش از این انتخاب حسین امیرعبداللهیان این گمانه را در اذهان به وجود آورد که پرونده هسته‌ای مجددا از دست دستگاه دیپلماسی خارج و به شورای عالی امنیت ملی محول شود و در روز یکشنبه نیز شاهد بودیم که با حکم رئیس‌جمهور، محمد اسلامی به عنوان فردی فاقد تحصیلات و تجربه مرتبط با صنعت هسته‌ای جایگزین علی‌اکبر صالحی در سازمان انرژی اتمی شد، در پاسخ به این سوال که آیا اساسا قرار است وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی از فرآیند دیپلماسی هسته‌ای خارج شوند، گفت: خیلی روشن است که آقای امیرعبداللهیان هیچ تجربه، دانش و سابقه‌ای در خصوص مذاکرات هسته‌ای ندارد و انتصاب ایشان به عنوان وزیر امور خارجه پس از آن صورت گرفت که دولت سیزدهم اولویت خود در حوزه سیاست خارجی را کشورهای همسایه عنوان کرد و از این رو روشن است که ایشان تمرکزش بر حوزه‌ای خواهد بود که در آن دانش و تجربه دارد؛ لذا به نظر می‌رسد مذاکرات هسته‌ای راه دیگری را دنبال خواهد کرد. 

وی افزود: انتصاب آقای اسلامی هم به همین ترتیب است یعنی ایشان دانش و تجربه‌ای در حوزه هسته‌ای ندارد و این نیز می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که این دو ارگان مهم دولت از مذاکرات هسته‌ای فاصله خواهند گرفت و می‌توان معانی مختلفی را از این استنباط کرد از جمله اینکه ما می‌دانیم در بحث برجام تسلط علمی و فنی آقای صالحی نقش قابل توجهی در جهت‌دهی به گفت‌وگوها داشت و اگر دیدیم برجام مانعی برای پیشرفت‌های هسته‌ای ایران ایجاد نکرد به این دلیل بود که آقای دکتر صالحی در راس سازمان به جزئیات واقف بود تا آسیبی به روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران وارد نشود.

وی ادامه داد: من فکر می‌کنم که احتمالا هدف آقای امیرعبداللهیان تثبیت جایگاه منطقه‌ای ایران و هدف اصلی آقای اسلامی تثبیت دستاوردهای هسته‌ای است و در نتیجه هر دوی این ارگان‌ها از پرونده هسته‌ای فاصله خواهند گرفت و این احتنال تقویت می‌شود که شورای عالی امنیت ملی نقش قوی‌تری را در مذاکرات احیای برجام ایفا کند.   

این تحلیل‌گر سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که همانطور که اشاره شد تجربه و دانش وزیر امو خارجه در حوزه منطقه است و خود ایشان نیز در نخستین توئیت پس از کسب رای اعتماد از مجلس بر اولویت خود که همسایگان هستند تاکید کردند، با این حال مساله قابل تامل این است که آیا اساسا در حالی که مساله هسته‌ای ایران و رابطه با غرب در هاله‌ای از ابهام است، می‌توان سیاست تنش‌زدایی با همسایگان را پیش برد، گفت: معتقد هستم پیش از حل و فصل مشکلات و موضوعات بین ایران و غرب، به ویژه مساله هسته‌ای این امکان بسیار ضعیف است که بتوانیم به روابط‌مان چه با کشورهای همسایه و چه سایر کشورها آن طور که شایسته است، سامان بدهیم و این دو موضوع کاملا به هم مرتبط هستند همان گونه که بدون ارتباط سازنده با کشورهای همسایه و حل اختلافات پراکنده که بین آن‌ها و ایران وجود دارد، امکان دستیابی مناسب به وضعیت بدون تنش بین ایران و غرب و خصوصا ایالات متحده نیست. در نتیجه این موارد باید بصورت موازی و همزمان با هم به جلو حرکت کنند. 

وی ادامه داد: در عین حال من فکر می‌کنم این استنباط طی سال‌های اخیر ایجاد شده بود که دولت ایران بیش از حد بر روی موضوع هسته‌ای و برجام تمرکز کرده بود و بنابراین برخی جنبه‌های دیگر سیاست خارجی مغفول مانده بود؛ بنابراین فکر می‌کنم این تقسیم کار احتمالا صورت گرفته که دولت و ارگان‌های دولتی، متمرکز بر آن ابعاد مغفول مانده در روابط خارجی باشند و شورای عالی امنیت ملی به طور تخصصی روی موضوع هسته‌ای کار کند که می‌تواند مزایایی هم داشته باشد از جمله اینکه موضوع هسته‌ای را از مجادلات سیاست داخلی ایران دور کند و اجماع ملی را می‌تواند حول آن ایجاد کند.     

حسینی همچنین در خصوص سفر اخیر نخست وزیر رژیم صهیونیستی به ایالات متحده و ارائه طرحی به جو بایدن موسوم به «مثله شدن» برای مقابله با ایران، در پاسخ به این سوال که تا چه میزان فاصله ایجاد شده در مذاکرات احیای برجام فضا را برای نقش آفرینی اسرائیل مهیا کرده است، گفت: علیرغم تغییرهایی که در دولت‌های اسرائیل اتفاق می‌افتد، اما مساله مشترک میان آن‌ها موضوع مقابله با جمهوری اسلامی ایران است؛ بنابراین آن‌ها همه تلاش خود را انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که ایران همواره به عنوان تهدید اسرائیل در دنیا شناخته شود تا بتوانند حرکت و اجماعی بین‌المللی را علیه تهران ساماندهی کنند و این هدف برای دولت جدید اسرائیل هم تغییری نکرده و می‌خواهند به برنامه هسته‌ای ایران به عنوان تهدیدی بالقوه علیه خودشان ضربه بزنند. 

وی افزود: البته دولت اسرائیل به خوبی می‌داند که دولت آقای بایدن هیچ اشتیاقی به افزایش تنش با ایران ندارد چه آنکه بخواهد وارد عملیات نظامی با کشورمان شود؛ بنابراین با این واقع‌بینی فکر می‌کنم آن‌ها تلاش می‌کنند خودشان را با این واقعیت انطباق دهند که ممکن است دولت بایدن به برجام برگردد ولی در عین حال استقبال خواهند کرد اگر در این مسیر اخلالی ایجاد شود و به آن‌ها این اطمینان را بدهد که ایران از هر نوع توافقی با آمریکا دور خواهد ماند و تنش‌های بین‌المللی حول آن افزایش خواهد یافت. هرچند امروز ایجاد اجماع علیه ایران کار سختی به نظر می‌رسد اما اگر مسیر درستی در رابطه با احیای برجام طی نشود، این استعداد افزایش خواهد یافت و حتما به نفع اسرائیل خواهد بود.