در صورت تداوم تحریم‌ها در چه شرایطی قرار خواهیم گرفت؟/ وزیر امور خارجه دولت سیزدهم باید حامی دیپلماسی باشد۱۰-مرداد-۱۴۰۰
تحلیل‌گر سیاست خارجی گفت: در دوران بایدن، تحریم‌ها بصورت سخت‌گیرانه اعمال نشده و در نتیجه ایران توانست با برخی اغماض‌ها مباحثی همچون صدور نفت و دور زدن تحریم‌ها را پیش ببرد و اگر تحریم‌ها تشدید شود، سوال این است که ما در چه در شرایطی قرار خواهیم گرفت؟ آیا به یک مواجهه نظامی نزدیک نمی‌شویم و تاثیر این موضوع بر فضای روانی کشور چگونه است؟
کوروش احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در خصوص اظهارات نماینده کشورمان نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین مبنی بر اینکه آمریکا می‌خواهد توافق هسته‌ای را برای موضوعات موشکی و منطقه‌ای گروگان بگیرد و در پاسخ به این سوال که با توجه به این سخنان و همچنین اظهارات پیشین مقامات ایالات متحده، آیا با عدم موافقت ایران با ادامه مذاکرات در خصوص مسائل مورد نظر غرب، روند احیای برجام با بن‌بست مواجه خواهد شد، گفت: مطلبی که آقای غریب‌آبادی مطرح کرده است قطعا براساس اطلاعاتی است که ایشان دارد و با توجه به حضور او در مذاکرات باید آن را جدی گرفت. اما همزمان برای اظهارنظر لازم است که اطلاعات دقیق‌تری داشته باشیم. مثلا جزئیات و جمله‌بندی احتمالی فرمول پیشنهادی از سوی آمریکا برای درج در متن توافق مهم است و اینکه آیا آمریکا خواستار دادن تعهدی در این مورد از سوی ایران شده است.
وی افزود: اگر تنها خواسته شده باشد تا صرفا عبارتی کلی در مورد انجام مذاکراتی در خصوص سایر مسائل در آینده در توافق بیاید، یک بحث است و اگر مثلا خواسته شده باشد که خروجی مذاکرات آتی هم ذکر شود، بحث دیگری است. طبیعی است که ایران یا هیچ کشور دیگری نتواند تعهدی راجع به مذاکره خاصی و خروجی خاصی برای آن مذاکره را بپذیرد. اما ممکن است پذیرش تعبیرات عام و کلی که کشدار و قابل تفسیر و تعبیر باشند، برای نجات برجام قابل بررسی باشد.
وی ادامه داد: خواست آمریکا برای آنکه مذاکرات احیای برجام به پایه‌ای برای مذاکره در خصوص سایر مسائل تبدیل شود، پیش از این نیز بارها از سوی بایدن و همکاران او مطرح شده است. این موضوع اولین بار در مقاله معروف جو بایدن در سی ان ان مورخ ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰ مطرح شده بود اما تا کنون همواره جمهوری اسلامی ایران این پیشنهاد را رد کرده است.
این تحلیل‌گر سیاست خارجی در خصوص راه‌های احتمالی حصول توافق در صورت پافشاری طرفین بر مواضع پیشین خود نیز گفت: باید بررسی شود که آیا راهی وجود دارد که در صورت لزوم برای نجات برجام این قید بصورت کلی و مبهم در توافق احتمالی احیای برجام ذکر شود و مذاکرات به بن بست نرسد. در مذاکرات دیپلماتیک اگر اراده برای نیل به نتیجه‌ای و در اینجا مشخصا احیای توافق هسته‌ای وجود داشته باشد، همیشه امکان رسیدن به یک فرمول و جمله‌بندی مورد توافق که به اندازه کافی مبهم و کشدار باشد، وجود دارد. در واقع، این قبیل فرمول‌ها و جمله‌بندی‌ها به طرفین امکان می‌دهد تا ضمن عبور از یک مقطع مهم به نحوی مرضی الطرفین، هر یک در آینده امکان این را داشته باشند تا با تاکید بر تفسیر و فهم خاص خود از فرمول و جمله‌بندی مذکور، مواضع خاص خود را پی بگیرند. به عبارت دیگر گاه یک ابهام سازنده می‌تواند در این قبیل موارد راهگشا باشد.
احمدی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص اظهارات اخیر مقامات فرانسه، آلمان و آمریکا با مضمون فشار بر ایران برای بازگشت هرچه سریع‌تر پای میز مذاکره و همچنین عواقب توقف این مذاکرات از سوی ایران، گفت: صحبت‌ها و ابراز نگرانی طرف‌های غربی بیشتر به موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران مربوط می‌شود، به این معنا که در حالی که مذاکرات وین به تعویق افتاده همزمان فعالیت‌های هسته‌ای ایران ادامه یافته و هر روز زمان گریز هسته‌ای ایران کاهش می‌یابد.
وی افزود: طبیعتا اگر مذاکرات با بن‌بست مواجه شود، مهم‌ترین مشکل برای ما این است که تحریم‌ها ادامه می یابد و اکنون هم آمریکا دارد از تشدید آن صحبت می‌کند. یک نکته قابل توجه بعد از شروع به کار بایدن این بود که آیا دولت جدید ایالات متحده تحریم‌ها را بصورت سخت‌گیرانه اعمال می‌کند یا خیر.
احمدی افزود: برخی معتقدند که دولت بایدن طی ۶ ماه گذشته تحریم‌ها را بصورت سخت‌گیرانه اعمال نکرده و در نتیجه ایران توانسته با استفاده از برخی اغماض‌ها اموری همچون صدور نفت و دور زدن تحریم‌ها را تا حدودی پیش ببرد. سوال این است که با توجه به روند مذاکرات وضعیت از این نظر چگونه خواهد بود و ما در چه در شرایطی قرار خواهیم گرفت؟ آیا آمریکا خواهد کوشید تا تحریم‌های قبلی را سختگیرانه‌تر اعمال کند؟ تحریم‌های جدیدی وضع می‌کند؟ آیا در چنین شرایطی ریسک یک برخورد نظامی ناخواسته تشدید نخواهد شد؟ و تاثیرات روانی چنین وضعیتی بر فضای کسب و کار و شاخص‌هایی مثل تورم در کشور چگونه خواهد بود؟
این کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به گمانه‌زنی‌های اخیر در خصوص سکاندار دستگاه دیپلماسی در دولت سیزدهم با توجه به اهمیت این وزارت خارجه در پیشبرد تلاش برای رفع تحریم‌ها و همچنین حفظ دستاورد وزارت امور خارجه در خروج کشور از انزوای سیاسی، وزیر امور خارجه آینده باید واجد چه ویژگی‌هایی باشد، گفت: به هر صورت هر کس که وزیر خارجه می‌شود باید تمرکز او در وزارت امور خارجه بر تقویت بعد دیپلماتیک کار باشد. کسانی که در راس این وزارتخانه قرار می گیرند باید اشراف دیپلماتیک داشته باشند و از این زاویه به مسائل نگاه کنند. چرا که برای پرداختن به ابعاد دیگر سایر دستگاه‌ها و افراد وجود دارند. وزارت امور خارجه باید نماینده و مدافع دیپلماسی در هیات دولت باشد و طریق دیپلماتیک را برای حل مسائل توصیه کند و پیش ببرد. اگر وزیر امور خارجه قائل به اصالت و اولویت دیپلماسی نباشد، کشور و ساختار دستگاه دیپلماسی لطمه شدید خواهند خورد.
