12 مورد عادت‌هايي كه دندان هايتان را نابود مي‌كند.18مهر-92
قطعا شما هم نمي‌خواهيد دندان‌هاي‌تان را از دست بدهيد، اما شايد
بعضي عادت‌‌هاي‌تان ممكن است دندان‌هاي‌تان را نابود كند، پس اين عادت‌ها را
بشناسيد. بعيد است كسي را پيدا كنيد كه هيچ عادت بدي نداشته باشد. اين عادت
بد مي‌تواند نمود بيروني داشته باشد يا نداشته باشد اما هرچه باشد به هرحال عادت
خوبي نيست. برخي از اين عادات هم به خودي خود شايد بد نباشند اما وقتي بخش خاصي از
بدن هدف آنها باشد آن وقت ماجرا تفاوت خواهد كرد. عاداتي وجود دارند كه مي‌توانند
براي دهان و دندان‌هاي شما به‌شدت مضر باشند. اگر شما هم چنين عادت‌هايي داريد
بهتر است هر چه زودتر آنها را كنار بگذاريد تا آسيب بيشتري به دندان‌هاي‌تان وارد
نشود.
1- جويدن يخ
يخ ماده‌اي طبيعي است و قند هم ندارد. خنك است و در گرماي تابستان حس
خوبي دارد بنابراين خيلي‌ها فكر مي‌كنند خوردن يخ ضرري ندارد اما واقعيت اين است كه
جويدن و خردكردن تكه‌هاي سخت و يخ‌زده مي‌تواند باعث ترك خوردن يا لب پرشدن دندان‌هاي
شما شود. اگر اين عادت عجيب و مضر شما ادامه يابد مي‌تواند باعث تحريك عصب دندان
شده و به دندان درد منتهي شود. در اين حالت خوردن غذاهاي داغ يا سرد مي‌تواند باعث
ايجاد دردي تيز و شديد و فوري يا حتي دردي طولاني‌مدت و تاخيري شود بنابراين دفعه
بعد به‌جاي يخ بهتر است آدامس بجويد.
2- ورزش بدون حفاظ دندان
اين نكته‌اي است كه بسياري از ورزشكاران نسبت به آن بي‌توجه هستند.
در ورزش‌هاي رزمي يا ورزش‌هايي كه در آن تماس فيزيكي بالايي وجود دارد مثل
بسكتبال، فوتبال، هاكي و… بايد حتما از يك حفاظ دنداني (mouth guard) استفاده شود. جنس اين حفاظ چيزي شبيه پلاستيك نرم است و دندان‌هاي
جلويي فك بالا را در برابر ضربه محافظت مي‌كند. بدون استفاده از اين حفاظ امكان
ضربه خوردن و آسيب ديدن عصب، لق شدن، شكستن يا حتي خارج شدن كامل دندان وجود دارد
و نمونه چنين اتفاقاتي بارها و بارها در ميادين ورزشي رخ داده است. براي ساخت يك
حفاظ دنداني مي‌توانيد از نمونه‌هاي موجود در بازار استفاده كرده يا به يك
دندانپزشك مراجعه كنيد.
3- شيرخوردن شبانه كودكان
عادت دادن نوزاد به خوردن شير شبانه مي‌تواند اثرات وخيمي روي سلامت
دندان‌ها داشته باشد. مادر موقع خوابيدن كودك از سينه يا شيشه به او شير مي‌دهد و
نوزاد در همان حالت مي‌خوابد. در نتيجه، تجمع شير در اطراف دندان‌ها موجب ايجاد
پوسيدگي‌هاي بسيار شديدي مي‌شود. حال تصور كنيد براي يك كودك شيرخواره چطور بايد
درمان‌هاي دندانپزشكي را انجام داد؟! در چنين شرايطي تنها راه درمان زير بي‌هوشي
است. در نتيجه اكيدا توصيه مي‌شود به كودك بالاي يك سال بلافاصله قبل از خواب به
هيچ وجه به كودك شير ندهيد چرا كه از اين سن به بعد شير شبانه ديگر كمكي به سلامت
كودك نكرده و صرفا يك عادت است.
4- ساييدن دندان‌ها
ساييدن دندان‌ها روي هم در زمان خواب و به طور ناخودآگاه همان دندان
قروچه است ولي در حالت بيداري هم مي‌تواند اتفاق بيفتد. فرد موقعي كه استرس دارد
يا در حال انجام كاري با تمركز بالاست بدون فكر دندان‌هايش را روي هم ساييده يا
فشار مي‌دهد و متاسفانه به همين دليل ناخودآگاه بودن كنترل آن سخت است. درمان اين
مشكل كار ساده و زمانبري است. در طول روز بايد از خوردن غذاهاي سخت و جويدن آدامس
خودداري كرده و با مشورت دندانپزشك موقع خواب از نايت گارد استفاده كنيد.
5-آب نبات دشمن
اصولا آب نبات خوراكي محبوبي است ولي فكر نكنيد چيز مفيدي هم هست.
حتي آب‌نبات‌هاي سرماخوردگي كه در داروخانه‌ها فروخته مي‌شوند هم از برخي جهات مضر
هستند. بسياري از آب‌نبات‌ها مملو از شكر هستند و مي‌توانند باعث پوسيدگي دندان‌ها
شوند. از طرف ديگر داخل آب نبات ماده‌اي شيرين و چسبناك وجود دارد كه در اطراف
دندان‌ها چسبيده و به اين راحتي پاك نمي‌شود. در نتيجه احتمال پوسيدگي دنداني
افزايش مي‌يابد. علاوه بر همه اينها آب نبات خوردني سفت و سختي است و برخي افراد
كه حوصله مكيدن آن را ندارند ترجيح مي‌دهند آب‌نبات را با دندان خرد كنند و با اين
حال احتمال دارد دندان‌هاي ترميم شده يا ديواره‌هاي ضعيف دچار شكستگي يا ترك
خوردگي شوند.
6- خوردن پاستيل
همه خوردني‌هاي شيرين كه حاوي شكر هستند مي‌توانند باعث پوسيدگي
دندان‌ها شوند اما هرچه اين مواد چسبناك‌تر باشند سخت‌تر از روي دندان‌ها جدا شده
و به دليل تماس بيشتر خطر پوسيدگي را افزايش مي‌دهند. يكي از آنها همين پاستيل‌هاي
خوشمزه و خوش آب و رنگي است كه همه دوست دارند. اگر هيچ جور نمي‌توانيد از خوردن
آنها دست بكشيد بهترين راه خوردن آنها همراه با غذاست چون موقع خوردن غذا به دليل
تحرك فيزيكي بيشتر زبان و ترشح بيشتر بزاق امكان پاك شدن بقاياي پاستيل از روي
دندان‌ها بيشتر است.
7- نوشابه‌هاي گازدار
درباره ضررهاي تغذيه‌اي نوشابه آنقدر صحبت شده كه شايد همه آنها را
از حفظ باشند. نوشابه به دليل حجم بالاي فسفر باعث دفع كلسيم از بدن و در درازمدت
عامل پوكي استخوان خواهد بود. از سوي ديگر قند بالاي اين نوشابه‌ها مي‌تواند باعث
چاقي و پوسيدگي دندان‌ها شود. گرچه انواع بدون قند اين نوشابه‌ها هم در دسترس است
و خطر پوسيدگي ديگر وجود ندارد اما وجود اسيد فسفريك در آنها مي‌تواند باعث آسيب
زدن به ميناي دندان‌ها شود.
8- بريدن با دندان
عجله داريد و قيچي و چاقويي هم در دسترس نيست تا مثلا پاكت كوچك سس
يا ادامه نوار چسب را با آن ببريد، پس با دندان آن را گرفته و لبه‌اش را پاره مي‌كنيد.
قطعا براي‌تان اتفاق افتاده، درست است؟ شايد بگوييد خطري ندارد. متاسفانه بايد گفت
استفاده از دندان‌ها براي بريدن بسته‌هاي پلاستيكي مي‌تواند باعث ترك خوردن يا حتي
لب پر شدن دندان‌ها شود چون برخلاف تصور نيروي بسيار زيادي را به دندان‌هاي ظريف
جلويي وارد مي‌كند. به جاي اين كار تنبلي را كنار بگذاريد و برويد سراغ قيچي يا
چاقو. دندان فقط براي غذاخوردن است نه كار ديگر!
9- نوشابه‌هاي انرژي زا
قصه اين نوشابه‌ها نيز دقيقا مثل ساير خوراكي‌هاي پر از قند است.
گرچه موقع خوردن شما را حسابي سرحال مي‌آورد (كه بخش عمده‌اي به دليل حجم بالاي
گلوكز موجود در آنهاست) اما همين مقدار زياد گلوكز مي‌تواند عامل تخريب دندان‌هاي
شما هم باشد. بنابراين مصرف مداوم اين نوشابه‌ها مي‌تواند باعث پوسيدگي دندان‌ها
شود. براي تامين آب كافي حين ورزش و پس از آن كماكان آب معمولي بهترين گزينه است
كه نه كالري دارد نه شكر.
10- چيپس خوردن
شايد فكر كنيد مواد غذايي نشاسته‌اي موجب پوسيدگي دنداني نمي‌شوند
چون شيرين نيستند اما اين فكر درست نيست. باكتري‌هاي موجود در حفره دهان مي‌توانند
اين مواد غذايي را به قندهاي ساده تبديل كرده و از آنها اسيدي بسازند كه ميناي
دندان را حل مي‌كند. اسيد ايجاد شده تا 20 دقيقه مي‌تواند روي دندان تاثيرگذار
باشد و اگر ماده غذايي چسبناك باشد و دور دندان‌ها چسبيده باشد اين مدت بيشتر هم
مي‌شود. چيپس به‌خاطر ماهيت خوراكي خود به راحتي به مدت طولاني اطراف دندان‌ها
باقي مانده و مي‌تواند باعث پوسيدگي دنداني شود. در نتيجه اگر چيپس خورديد فورا
دهان خود را با مسواك و نخ دندان تميز كنيد.
11- تخمه شكستن
عادت لذت بخشي كه ترك كردن آن براي بسياري غيرممكن است به راحتي مي‌تواند
دندان‌هاي جلويي شما را به شكل باورنكردني‌اي تخريب كند. تخمه شكستن مداوم و
طولاني‌مدت آسيب‌هايي كوچك و نامحسوسي به دندان‌ها وارد مي‌كند كه در طولاني‌مدت
اثر تجمعي آنها باعث سايش شديد مينا و پريدگي لبه دندان‌ها مي‌شود. ترميم چنين
ضايعاتي كار دشوار و پرهزينه‌اي است بنابراين متاسفانه بايد گفت بهترين راه براي
پيشگيري تخمه نشكستن است. اگر هم نمي‌توانيد اين عادت را كنار بگذاريد دست كم تخمه‌هايي
با پوسته نرم‌تر بخوريد مثل تخمه كدو.
12- مداد جويدن
براي بسياري از ما اين اتفاق افتاده است يعني جويدن ته مداد يا
خودكار در زمان تمركز روي مطالعه يا انجام كار؛ نتيجه‌اش هم دقيقا شبيه جويدن يخ
است. اين عادت بسيار مخرب مي‌تواند باعث ترك خوردن يا پريدن لبه دندان شود. وقتي
موقع كار نياز به جويدن چيزي داريد آدامس‌هاي بدون قند بهترين گزينه هستند چون با
تحريك ترشح بزاق دهان، دندان‌ها را دربرابر اسيد توليد شده توسط باكتري‌ها محافظت
خواهد كرد.
13- سيگار كشيدن
درباره معايب سيگار بسيار صحبت شده كه يكي از اصلي‌ترين عوارض آن به
حفره دهان مربوط مي‌شود. دود ناشي از تدخين توتون و تنباكو مقاومت بافت‌هاي حفره
دهان را كاهش مي‌دهد، رنگ دندان‌ها را تغيير مي‌دهد، باعث تشديد التهاب لثه و
تخريب استخوان شده و در نهايت خطر ابتلا به سرطان‌هاي حفره دهان را به‌شدت افزايش
مي‌دهد بنابراين لطفا در كشيدن سيگار تجديدنظر كنيد
