کارشناسان
در گفتگو با فرارو عبور بیکاری از مرز بحران را بررسی می‌کنند.8آبان - 92
فرارو- یک استاد دانشگاه با بیان اینکه نرخ 45 درصد
بیکاری برای کشور یک فاجعه است گفت: «افزایش بیکاری موجب افزایش آمار طلاق در
جامعه می شود و جرم و جنایت، اعتیاد، فحشا و روسپی گری را افزایش می دهد.»وزیر اقتصاد با بیان اینکه نرخ بیکاری در ایران به
مرحله بحرانی رسیده است گفت: هم‌اکنون ۳.۵ میلیون بیکار و ۵ میلیون دانشجو داریم که در سال‌های آینده فارغ‌التحصیل خواهند شد؛
بنابراین باید منتظر ورود آنها به بازار کار باشیم؛ برای سال‌های آینده باید ۸.۵ میلیون شغل ایجاد شود تا بتوانیم پاسخگوی تقاضا
باشیم.طیب نیا افزوده است: سالانه نه تنها شغلی ایجاد نکرده ایم که ۲۰۰ هزار شغل را هم از دست داده ایم و نرخ اشتغال ما
منفی است. متأسفانه نرخ بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان حدود ۴۵ درصد است و این مسئله شرایط را حساس‌تر می‌کند و از
طرف دیگر اقتصاد با رکود و تورم مواجه است به طوری که در ۱۲ماه منتهی به شهریور نرخ تورم به عدد بی‌سابقه ۴۰ درصد رسیده است.وی به دیگر بحران های اقتصادی ایران هم اشاره کرده و
از جمله نقدینگی کشور را ۶۰۰ هزار میلیارد و بدهی دولت به بانک ها را ۷۵ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است.
تنش زدایی خارجی، راهبرد اصلی برای کاهش بیکاری.
کمال اطهاری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «اکنون گردابی اقتصاد ایران را در برگرفته و
در چنین شرایطی نمی توان به عقب بازگشت. در این شرایط وام های زودبازده (که در
واقع زود زیان ده بودند) نیز قابل استفاده نیست چون اشتغال پایدار ایجاد نمی کنند.»وی ادامه داد: «به نظر من راهبرد اصلی برای کاهش
نرخ بیکاری و ایجاد اشتغال در کشور به موفقیت دولت در تنش زدایی خارجی برمی گردد.
تنش زدایی خارجی می تواند هم منابع دولتی را غنی کند و هم بخش خصوصی از سرمایه
گذاری مستقیم خارجی بهره مند شود که با ورود فناوری جدید اشتغال پایدار ایجاد می
شود.»وی
افزود: «اگر این راهبرد با موفقیت انجام شود آنگاه می توان درباره راهکارهای کاهش
نرخ بیکاری اندیشه های دیگری کرد. به طور مثال مناطق آزاد قطب های صنعتی اصلی
هستند و می توان با فعال کردن این مناطق اقدام به ایجاد شغل کرد.»این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: «در هشت سال
گذشته یکی از اولین کارهایی که می توانست در مناطق آزاد کشور صورت بگیرد تقسیم کار
میان این مناطق بود که اصلا صورت نگرفت. دوم پیوند آن با سرزمین مادر به صورت
برنامه های تعاملی و آمایشی بود که باز هم صورت نگرفت و در عوض مناطق آزاد ایران
در بهترین حالت تبدیل به سرپُل واردات شدند.»وی ادامه داد: «اکنون از مناطق آزاد با عنوان قطب های صنعتی نوین
یاد می شود؛ چون این مناطق می توانند جذب مستقیم سرمایه و فناوری کنند و از آنجا
که سیستم قطب های صنعتی کشور جایگزینی واردات بوده اکنون عقب مانده هستند و مستقیم
نمی توانند جذب فناوری کنند و باید از طریق مناطق آزاد اقدام به این کار کنند.»اطهاری گفت: «موضوع دیگر کشاورزی است که کشاورزی
ایران عقب مانده است و آب زیادی استفاده می کند و بازدهی کمی دارد. لذا اگر
راندمان آبیاری بالا برود اشتغال جنبی بیشتری تولید می شود.»وی ادامه داد: «از آنجا که تنوع محصولات کشاورزی
ایران زیاد است با اصلاح سیستم آبیاری مسلما اشتغال در خود بخش کشاورزی افزایش
پیدا نمی کند اما می توان به کشورهایی که دچار کم آبی هستند اقدام به صادرات مواد
فرآوری کرد.»وی تصریح کرد: «لذا راه اندازی سیستم آبیاری اشتغال زا است چون نیازند تولید و فناوری
نوین و غیره است.»اطهاری در پایان تاکید کرد: «اما در مجموع باید گفت اگر آن راهبرد
اصلی (تنش زدایی) انجام نشود کشور دارای منابعی نخواهد بود که بتواند آن را تخصیص
دهد.»
شادی از جامعه بیکار رخت برمی بندد.
اما دکتر امان الله قرایی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه درباره
تبعات اجتماعی افزایش بیکاریدر گفتگو با فرارو گفت: «از نظر پروفسور نُورکس دو نوع بیکاری وجود دارد. یکی بیکاری پنهان است و
دیگری بیکاری آشکار است و آنچه که وزیر اقتصاد صحبت کردند و آمار دادند درباره
بیکاری آشکار است.»وی ادامه داد: «بیکاری پنهان به مواردی مانند دست فروشی در خیابان ها
و مترو، سیگار فروشی و کوپن فروشی اطلاق می شود که در واقع اینها هم بیکار هستند؛
چون اگر این افراد از چرخه تولید کنار گذاشته شوند صدمه ای به تولید وارد نمی شود.»این استاد دانشگاه با بیان اینکه نرخ 45 درصد بیکاری
برای کشور یک فاجعه است گفت: «افزایش بیکاری موجب افزایش آمار طلاق در جامعه می
شود و جرم و جنایت، اعتیاد، فحشا و روسپی گری را افزایش می دهد.»وی ادامه داد: «افزایش بیکاری موجب افزایش فرار
دختران و به تاخیر افتادن سن ازدواج می شود.»وی افزود: «صرف نظر از بعد اقتصادی همچون افزایش
شکاف طبقاتی، ابعاد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و روانی افزایش نرخ بیکاری نیز قابل
توجه است. وقتی جامعه بیکار است غم افزایش پیدا می کند و شادی از جامعه رخت برمی
بندد و همچنین عدم اعتماد در جامعه افزایش پیدا می کند. لذا باید گفت بیکاری ام
الفساد است.»قرایی مقدم گفت: «از سوی دیگر وقتی جامعه دچار بیکاری شود بدبینی
سیاسی ایجاد می شود و ضربه این اتفاق به حکومت وارد می شود. اکنون بحران های جهانی در کشورهایی مانند اسپانیا،
پرتغال، یونان ناشی از بیکاری است که منجر به بحران سیاسی شده است. برای کسی که
بیکار است فرقی نمی کند که کشته شود یا زندگی وی از بین برود.»این جامعه شناس اظهار کرد: «مسئله بیکاری مسئله
دیگری را به دنبال خود دارد که مسئولان بدان توجه ندارند و آن این است که به قول
آلفرد سُوِی جمعیت شناس فرانسوی، وقتی فردی مدرک لیسانس یا کارشناسی ارشد اخذ می
کند باید هزینه سرانه فرد را برای وی مشخص کرد.»وی ادامه داد: «یعنی جامعه ایران برای این فرد از
بدو تولد تا زمان اخذ مدرک دانشگاهی حدود 100 میلیون تومان خرج کرده است که به آن
هزینه سرانه فرد گفته می شود. حال وقتی فرد پس از اخذ مدرک دانشگاهی بیکار باشد به
این معناست که آن 100 میلیون تومان را دور ریخته ایم.»
