تهران دیگر درختان قدیمی ومیوه ای و انار ندارد
درعوض هوای آلوده و برجک ها دارد.5
دی -92
ترکیب و تلفیق صنعت مداحی ومرثیه ونوحه خوانی وچاپلوسی با بساز وبفروشی
وغارتگری و بلند مرتبه سازی دو روی یک سکه اند و طوری در هم عجین شده که تفکیک پذیر نیست چون اولی ریشه ی فرهنگ را
زده است چون عوامفریبی ودین فروشی وتعزیه ومداحی را جایگزین هنر و دین وابزار قدرت
وثروت وبقای حکومت غارتگران متحجر حاکم کرده است . و دومی دشمن محیط زیست و قاتل
در ختان قدیمی ومیوه ای شده است .چون باغات میوه ای و درختان تنومند قدیمی در
تهران واطراف آن قطع و زمین بایر و سپس بلند
مرتبه سازی می شوند تا شهروندان تهرانی نه جیب شان زده و خالی شود که آلوده ترین هوا را استشمام کنند وسالانه 10 هزار
نفر مرگ ومیر دهند . بهر حال آنقدر گند این موضوع در آمده است که روزنامه حامی
دولت ورئیس جمهر سخت شاکی شده است.
روزگاري تهران به درختهاي چنار و انارش معروف بود و الان به دود و
دمش آنقدر حرف از چنارهاي تهران شده است و از اين درخت تناور به عنوان شناسنامه
تهران ياد كردهاند كه ارزشمند است و البته بيراه هم گفته نشده است. دو محله
پاچنار، هفت چنار و حتي چنارهاي امامزاده صالح و يحيي با قدمت بالايشان سندي بر
ارزشمندي اين درخت است و ديگر جاي شك باقي نميگذارد. اما فراموش نكنيم كه ديگر در
اين روزها درختهاي پربار خرمالو و انار تهران از قلم افتاده است. ميوههايي كه
شايد ديگر پيرهاي هر خانواده مزه و طعم خرمالو و انار ناباش را در ياد و خاطرشان
داشته باشند. پاييز تهران در سالهاي قبل از دود و دمها و آلودگيهايش خيلي زيبا
بود. آنقدر كه خيليها شال و كلاه ميكردند و براي گردشهاي پاييزي سري به تهران
ميزدند، اما در اين سالها كافي است روزي تعطيل شود تمام تهرانيها فرصت را غنيمت
ميشمارند از اين شهر سياه متواري ميشوند تا حداقل يك روز هم كه شده هواي تازه
مهمان ريه هايشان كنند. اين روزها فصل خوردن ميوههاي پاييزي مثل انار و خرمالوست.
با وجود اينكه بازار پر است از انارهاي شيرين و آب دار، اما از ميوههاي اصيل
تهراني ديگر خبري نيست. شايد باورش براي شما سخت باشد كه تهران روزي روزگاري
انارستانهايي داشته كه طعم و مزهاش را هيچ كجاي ايران حتي ساوه و يزد نميتوانست
داشته باشد. ولي ديگر جز ياد كردن از اين انارها كاري از دستمان برنمي آيد. شايد
بايد دل خوش باشيم به خرمالوهايي كه هنوز هم باغاتي از آنها در كن باقي مانده است
و به ياد انارهايي كه ديگر در يادها و خاطرها باقي مانده، قدر انار ساوه و يزد را
بدانيم.
همه جاي تهران درخت انار و خرمالو فراوان قابل كشت بود و به وفور
ديده ميشد. از نواحي شمالي تهران، روستاها و حومههاي شميرانات گرفته تا نواحي
جنوبي مثل افسريه، تير دوقلو، نواحي بازار، امامزاده حسن و... علاوه بر آن باغات
مهم انار در محلههاي نارمك و نياوران قرار داشت كه هنوز مناطقي از آنها به باغ
اناري معروف است. ده كن، باغ اناري يا باغ اناري تهرانپارس و مجيدآباد از جمله
مناطقي است كه در گذشته داراي انارستان بودهاند. البته اطراف و خارج از تهران هم
داراي انارستانهايي بوده كه امروزه از آنها چيزي باقي نمانده. جاي شكرش باقي است
كه فعلا در ارتفاعات البرز و كن و سولقان باغهاي خرمالو وجود دارد. اين باغهاي
خرمالو علاوه بر مناطق كن در مناطق ديگري همچون دارآباد، نياوران، قيطريه، تجريش
و... نيز وجود داشته كه متاسفانه در حال حاضر از بين رفتهاند. اما بهطور كلي
اهميت تهران بدان اندازه بوده كه در متون تاريخي چند بار قيد شده "همان طور
كه زبان براي دهان لازم است خوردن خرمالوي كن هم براي بدن لازم و ضروري است."
در سالهاي گذشته تهران، روز به روز بزرگتر شد و جايي براي باغهاي انارش باقي
نگذاشت و به مرور زمان كم كم تمام باغات تهران به خانه، كوچه و اتوبان تبديل شد.
پدربزرگها بيشتر از همه يادشان است كه تهران بيشتر از اينكه شبيه شهر باشد، باغ
بود باغهايي كه در دل خود محلههايي را به وجود آورده بود و جوييهاي آبي كه از
وسط محله ميگذشت و ديگر الان پاركهاي بزرگ شهر هم نميتوانند يادآور باغهاي
گذشته پايتخت باشند.
* ردپاي انار تهران در تاريخ
باغهاي انار تا پهلوي دوم هم وجود داشت. در اطراف حصار ناصري تهران
باغات زيادي از ميوههايي مثل انار، خرمالو، توت و انجير ديده ميشد كه به مرور
تخريب شدند. داخل تهران ديگر خبري از باغهاي سرسبز و پر از ميوه نيست و تنها باغ
ميوههايي در تهران باقي مانده كه در اختيار سفارت خانه قرار دارد. در تعريف از
انار معروف تهران خاطرات زيادي وجود دارد. خاطراتي كه خواندن و وصف شان بيشتر از
هميشه معلوم ميكند كه اين پايتخت بيسر و ته در گذر از دوران سنتي خود چه ميوه
با ارزشي را براي هميشه از دست داده است. ناصرالدين شاه در سفرنامه خراسان خود نقل
ميكند كه وقتي انار سمنان را ميخورد ميگويد: "انار خوبي است اما انار
تهران به غايت بهتر است." همينطور بسياري از شرق شناساني كه براي بازديد از
تهران ميآمدند تهران را از طريق درختان پربار انارش ميشناختند اما متاسفانه
امروزه از آنها خبري نيست. در گذشته انار تهران هميشه در مقام مقايسه گذاشته ميشد.در حال حاضر همه انار خوب را براي شهرهايي مثل يزد و ساوه ميدانند و همه در
تبليغات انار خوبشان روي كاغذ و مقوا نوشتهاند انار دانه سياه ساوه، انار شيرين
يزد در حالي كه خيليها بيخبر از اين هستند كه انار مرغوب همان اناري بوده كه
براي توسعه پايتختشان درختش را از ريشه بريدهاند و به جاي آن تيربرق نصب و خيابان
كشي كردهاند.