گلستان ایمن نیست

 گلستان ایمن نیست    مهر-97
گرگان - ایرنا - بر پایه آمار تاریخ گذشته های دور و نزدیک، گلستان همواره در برابر بروز حوادث قهری آسیب پذیر بوده و این استان در بین سایر استانهای ایران نیز به لحاظ زیرساخت های ایمنی همچنان ضعیف است.
هفتم مهر روز ملی ایمنی و آتش نشانی فرصتی فراهم کرد تا با واکاوی آسیب پذیری استان گلستان به بررسی چرایی آن پرداخته و برای رفع مشکل راهکار ارایه کرد.
به گزارش ایرنا استان مرزی گلستان به لحاظ موقعیت جغرافیایی خاص آبستن حوادثی همچون سیل، زلزله، آتش سوزی جنگل، لغزش زمین و حتی انفجار معادن و نظایر آن است.
به گواه آمار رسمی استانداری گلستان این خطه شمالی با اقلیم متنوع اعم از ساحل دریا، جنگل، کوهستان، دشت و بیابان طی 30 سال گذشته بیش از 110 سیل مخرب را تجربه کرده و در سال های اخیر نیز افزون بر یک هزار زمین لرزه را به خود دیده است.
همچنین وقوع صدها آتش سوزی در عرصه های جنگلی و مرتعی گلستان علاوه بر تخریب جدی محیط زیست لطمات جبران ناپذیری به بخش های مختلف استان وارد کرد.
به این اتفاقات قهری باید حوادث مختلف را نیز اضافه کرد که فقط یک نمونه آن جان باختن 42 کارگر در جریان انفجار سال گذشته معدن زغال سنگ آزادشهر واقع در شرق استان گلستان است.
*
سیل خیزی تهدید ظرفیت های گلستان
اکنون سیل خطر اصلی برای مردم و توسعه گلستان به شمار می رود و باید در پیش آگاهی دادن به مردم و مشارکت آنها برای پیشگیری از بروز خسارت ناشی از این حادثه طبیعی بیش از گذشته سرمایه گذاری شود.
در گلستان حدود 40 رودخانه وجود دارد که در چهار حوضه بزرگ اترک، گرگان رود، قره سو و خلیج گرگان توزیع و شبکه جریان آب های سطحی را تشکیل می دهد و در بروز سیلاب بیشتر این رودخانه ها طغیان داشته و تهدیدی برای ساکنان حاشیه آن و زیرساخت ها و زمین های کشاورزی به شمار می رود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان معتقد است: اجرای طرح های آبخیزداری راهکاری موثر برای مهار سیلاب ها بوده و تکمیل زیرساخت های مرتبط با آن در این استان نیازمند اعتبار ویژه است.
ابوطالب قزلسفلو اظهار کرد: یکی از راه حل های جلوگیری از بروز خسارت سیل در گلستان، احداث طرح هایی مانند سد سرشاخه گیر، سازه سنگی و اجرای طرح های آبخیزداری است.
وی ابراز داشت: در کنار اجرای طرح های پیشگیرانه باید عوامل اصلی بروز سیل های مخرب گلستان را شناسایی و برای حل و برطرف کردن آن هم برنامه ریزی کرد.
مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران هم اظهار کرد: طرح جامع سیل گلستان به طور کامل تدوین و 950 نقطه سیل خیز استان شناسایی شده است.
محمد حاج رسولی ها گفت: همه ساله در فصل تابستان شاهد وقوع سیل در گلستان هستیم و امیدواریم با مساعدت مجلس و دولت و تخصیص اعتبارات ویژه علاوه بر مهار آثار مخرب آن بتوان آب را هم ذخیره سازی کرد.
*
گسل در گلستان
گسل فراوان در استان گلستان زنگ خطر زلزله های آتی را در استان جدی کرده است که باید اقدام های پیشگیرانه و ایجاد زیرساخت های لازم به منظور آمادگی در زمان بروز بحران توسط دستگاه های مرتبط پیگیری شود.
این در حالیست که هنوز پهنه بندی زلزله در استان گلستان انجام نشده است.
رییس پروژههای عمرانی و امور فنی پژوهشکده بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله معتقد است؛ وجود گسل فراوان و فعال در استان گلستان و مناطق همجوار آن زنگ خطری برای زمین لرزه های شدید است.
مرتضی بسطامی می گوید: گلستان در گستره زمینساختی (خاوری) و کپهداغ ( واقع در استان خراسان شمالی) لرزهخیز بوده و آبستن زمینلرزههای مخرب و بزرگ با دوره بازگشت بلندمدت هست.
وی اضافه کرد: شهرهای گرگان، بندرگز، کردکوی، علیآبادکتول، آققلا، آزادشهر، گنبدکاووس از مناطق لرزهخیز استان گلستان است که با افزایش ایستگاههای لرزهنگاری باند پهن باید مورد رصد و بررسی بیشتر قرار گیرد.
به گفته وی؛ بهرهبرداری از ایستگاههای لرزهنگاری باند پهن موجود و توسعه به سایر نقاط استان گلستان امری ضروری و اجتنابناپذیر است.
بسطامی افزود: علاوه بر آن نصب و راهاندازی شبکههای لرزهنگاری موقت متراکم در گسترهسدها، زونهای لرزهخیز و گسلهای مهم استان به منظور بررسی دقیقتر وضعیت لرزهخیزی منطقه توصیه میشود.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان هم می گوید: با توجه به مطالعات امکانسنجی و مکانیابی احداث ایستگاه لرزهنگاری باند پهن در استان توسط پژوهشکده بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله کشور، محل احداث ایستگاه در علیآبادکتول تعیین و مصوب شد.
مجتبی جمالی تصریح کرد: در صورت تامین زیرساختهای ایستگاه، واگذاری زمین و احداث ابنیه مورد نیاز توسط استان، پژوهشگاه متعهد شده که نسبت به تجهیز آن با اعتباری بر 3 میلیارد ریال اقدام کند.
به گزارش ایرنا ایستگاه لرزه نگاری باند پهن علی آبادکتول دومین مورد در گلستان است و پیش از این ایستگاه باند پهن در شهرستان مراوهتپه در منتهی الیه شرق استان به سال 1385 احداث شده است.
براساس اعلام دفتر مدیریت بحران استانداری گلستان 10 زمینلرزه تاریخی مخرب، 580 زمینلرزه دستگاهی و وجود گسلهای فراوان و فعال در این استان و مناطق همجوار آن نشاندهنده لرزهخیز بودن منطقه و پیرامون آن است.
*
آتش در عرصه های منابع طبیعی
آتش معضل دیگر در تهدید بخشی از 452 هزار هکتار عرصه جنگلی و 862 هزار هکتار مراتع گلستان به شمار می رود که همه ساله بخشی از این عرصه های با ارزش گرفتار آتش می شود و ضرورت دارد حمایت های بیش از گذشته از دستگاه مرتبط در اجرای طرح های پیشگیری و تقویت تجهیزات برای مقابله صورت گیرد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان در این پیوند می گوید: اکنون کمبود نیروهای ویژه و توانمند برای مقابله با آتش سوزی در شرایط سخت به لحاظ بالا بودن جمعیت پیر و مسن نیروهای منابع طبیعی که بخش اعظمی از پرسنل ادارات شهرستانی را به خود اختصاص داده از مشکلات این اداره کل است.
ابوطالب قزلسفلو به خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش آتش سوزی ها در گلستان که موجب گردیده حداقل در هشت ماه از سال استان درگیر آتش سوزی در عرصه های ملی باشد، استقرار دایمی امکانات هوایی شامل بالگرد و هواپیمای اطفای حریق به صورت ثابت در استان گلستان ضروریست.
وی ایجاد حریق به علت اختلافات قومی و قبیله ای برخی بهره برداران به ویژه در مراتع، اهتمام نداشتن ویژه برخی دستگاه های عضو کارگروه حریق در برخی شهرستان ها را از دیگر مشکلات به منظور مقابله با پیشگیری از آتش سوزی در عرصه منابع طبیعی استان گلستان برشمرد.
قزلسفلو گفت: کمبود اعتبار در بخش هزینه های جاری، جدیت نداشتن در برخورد قانونی برخی دستگاه های متولی با متخلفان آتش زدن پسماندها و آلودگی های زیست محیطی و نداشن آگاهی برخی کشاورزان و جوامع محلی در آتش نزدن پسماندهای کشاورزی به ویژه در فصل تابستان که عمده حریق های حادث شده در عرصه های طبیعی به علت سوزاندن بقایای کشاورزی و سرایت آتش از زمین های کشاورزی به جنگل از مشکلات دیگر در حفاظت از عرصه های منابع طبیعی استان است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان تهیه طرح جامع حریق و شناسایی مناطق بحرانی و مستعد وقوع آتش در سطح استان و تهیه نقشه پهنه بندی حریق در برخی از نقاط استان، احداث آتش بُر حد فاصل جنگل با اراضی کشاورزی و مرمت جاده های جنگلی به طول 880 کیلومتر با وجود این که مرز مشترک جنکل با مستثنیات در استان 6 هزار و 800 کیلومتر می باشد را از اقدام های این اداره کل برای پیشگیری و مقابله با آتش سوزی برشمرد.
وی افزود: بکارگیری 80 دیده بان حریق و قُرقبان فصلی، برپایی کلاس های آموزش اطفای حریق برای جوامع محلی، همیاران طبیعت و دهیاران به ویژه در مناطق بحرانی و مستعد آتش، ارتباط موثر با سازمان هواشناسی و برگزاری کلاس های آموزشی برای پرسنل حفاظتی و عضویت آن ها در سامانه تهک هواشناسی کاربردی با محوریت حریق، سیل و تغییرات آب و هوایی ، خرید و در شرف نصب دوربین های شناسایی و پایش آتش و بهره گیری از بالگرد جهت اطفای حریق از دیگر اقدام های اداره کل منابع طبیعی گلستان است.
قزلسفلو با یادآوری کمبودهای موجود در عین حال به خرید تجهیزات از محل ماده 36 (اسناد خزانه) شامل پهپاد، تراکتور، بیل بکهو، ادوات شخم شامل گاوآهن و نهر کن، تانکر 2500 لیتری مجهز به پمپ اطفای حریق، خودروی کمکدار ، موتور سیکلت، تجهیزات رادیویی، تجهیزات اداری ورایانه ای ،دمنده و تجهیزات انفرادی در راستای تجهیز کردن پایگاه های اطفای حریق هم اشاره کرد.
*
ضرورت تقویت آتش نشانی
تقویت و ایجاد زیرساخت های آتش نشانی در شهرها و روستاهای گلستان همراه با سرمایه گذاری توسعه ای استان از ضروریاتی است که باید بیش از گذشته توسط دستگاه های مرتبط توجه و عملیاتی شود.
سکونت بیش از 50 درصد جمعیت یک میلیون و 869 هزار نفری استان در مناطق شهری، پراکندگی روستاهای این خطه، ویژگی های طبیعی و جغرافیایی گلستان و قرار گرفتن در تیررس بلایای طبیعی و در مقابل حوادث قهری بویژه سیل و زلزله، آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی و آسیب پذیری آن و فراهم بودن زمینه توسعه صنایع تبدیلی، ایجاد ایستگاه های آتش نشانی و تقویت تجهیزات و تربیت نیروی آتش نشان و آموزش ساکنان شهری و روستایی را برای دستگاه های مرتبط دوچندان می کند.
یک کارشناس حوزه مدیریت بحران در استان گلستان می گوید: باید سرمایه گذاری در حوزه پیشگیری و مقابله با حوادث از جمله آتش سوزی در استان در اولویت قرار گیرد.
صادقعلی مقدم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در استان گلستان کمبود تجهیزات و نیروی انسانی آتش نشان در مناطق شهری و روستایی وجود دارد ولی همراه با نگاه برای تقویت حوزه زیرساختی آن، باید سرمایه گذاری در حوزه آموزش پررنگ تر پیگیری شود.
وی گفت: نگاه به سرمایه گذاری در حوزه آموزش در مناطق روستایی استان گلستان که کمتر از امکانات و تجهیزات آتش نشانی به نسبت مناطق شهری برخوردارند باید پررنگ دیده شود.
به گفته وی تعدادی از دهیاری های گلستان به خودرو آتش نشانی مجهز شده اند ولی از نیروی انسانی متخصص برای استفاده در مواقع بروز حوادث برخوردار نیستند.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی شهرداری گرگان هم گفت: امروز سرمایه گذاری در حوزه پیشگیری از آتش و استفاده از سامانه های اعلان حریق برای ساختمان بلند مرتبه شهری بسیار الزامی است.
مهدی قره قاشی به خبرنگار ایرنا افزود: طی دو سال اخیر برای ساخت ساختمان های بیش از پنج طبقه نصب اعلان حریق ضروری شده است و دریافت پایان کار ساختمان از شهرداری گرگان منوط به نصب آن است.
به گفته وی در شهر گرگان به عنوان مرکز استان گلستان با جمعیت 380 هزار نفر (فقط در حوزه خدمات شهرداری) اکنون 6 ایستگاه آتش نشانی وجود دارد که با در نظر گرفتن تجهیزات آنها؛ کافی نیستند.
وی همچنین برپایی دوره های آموزشی را یک اولویت دیگر این سازمان برشمرد و گفت: سالانه 20 هزار نفر از شهروندان گرگان دوره های آموزشی سازمان آتش نشانی گرگان را فرا می گیرند که برگزاری این دوره ها برای اقشار مختلف از جمله زنان خانه دار، دانش آموزان، کارمندان، بسیجیان و تاکسی داران تدارک دیده می شود.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی شهرداری گنبدکاووس هم گفت که تجهیز هرچه بیشتر ایستگاه های آتش نشانی در شهرهای استان گلستان جزو ضروریات محسوب می شود چراکه امکانات به جز در شهر گرگان پاسخگوی اطفای حریق بویژه در ساختمان های بالای سه طبقه نیست.
سید سجاد حسینی بر تجهیز ایستگاه های آتش نشانی در تمام شهرهای استان گلستان تاکید کرد و افزود: شهرداری گنبد سال قبل برای خرید نردبان 6 میلیارد و 130 میلیون ریال و و خرید خودرو سه میلیارد و 500 میلیون ریال با شرکت داخلی قرار داد بست.
به گفته وی تامین اعتبار خرید نردبان و خودرو آتش نشانی برای شهر گنبد از عهده شهرداری و حتی منابع استانی خارج است.
وی افزود: اکنون شهر گنبد سه ایستگاه آتش نشانی در حال بهره برداری دارد و قرار است ایستگاه چهارم در آینده نزدیک بهره برداری شود.
مدیرکل دفترامور شهری و شوراهای استانداری گلستان هم گفت : اکنون 30 ایستگاه آتش نشانی در شهرداری های استان علاوه بر به کارگیری 298 نیروی آتش نشان از یک هزار و 150 داوطلب فعال هم استفاده می کنند.
به گفته طیبه خلیلی 12 ایستگاه آتش نشانی در دست ساخت توسط شهرداری های استان گلستان وجود دارد که ساخت هفت ایستگاه دارای 60 درصد پیشرفت فیزیکی بوده و بقیه در مرحله تکمیل قرار دارند.
معاون امور عمرانی استانداری گلستان هم گفت: با توجه به وجود حدود یک هزار و 200 روستا و 33 نقطه شهری در استان لازم است سرمایه گذاری در تجهیز امکانات آتش نشانی با جدیت بیشتری صورت گیرد.
میرمحمد غراوی افزود: اکنون در مناطق روستایی استان گلستان 37 دستگاه خودرو سنگین و سبک آتش نشانی در اختیار دهیاران روستاهای بزرگ قرار گرفته است که در به کار گیری این خودروها از 31 راننده ، 37 نفر داوطلب آتش نشان رسمی و 22 سرباز استفاده می شود.
وی بدون اشاره به تعداد سرباز وظیفه آتش نشان روستایی در استان گلستان افزود: امسال جذب سرباز برای به کارگیری در حوزه آتش نشانی روستایی بیشتر خواهد شد.
به گزارش ایرنا باوجود برخی اقدامات انجام شده و تلاش های صورت گرفته به اذعان کارشناسان همچنان استان گلستان به لحاظ ضریب ایمنی در تمام حوزه ها آسیب پذیر است همچنانکه علی مقدم مدیرکل کنونی دفتر فنی استانداری که پیش از این مدیرکل دفتر مدیریت بحران استان بود می گوید؛ حتی تجهیزات بیمارستانهای گلستان به دلیل فیکس نبودن در مواقع زلزله زیر 6 ریشتر هم آسیب پذیر است و از این مشکلات ریز و درشت در سطح منطقه زیاد وجود داشته و دارد.
شماری از اساتید دانشگاه و اهالی فن نیز بر اجرای پهنه بندی زلزله در گلستان، خرید تجهیزات مدرن مهار آتش، اجرای طرحهای آبخیزداری و مهار روان آبها، افزایش دوره های آموزشی، استفاده از جوامع محلی و تشکل های مردم نهاد و از همه مهمتر تدوین طرح جامع و سند مقابله با حوادث استان تاکید دارند.