نشست بی برگشت زمین

 نشست بی برگشت زمین 8 آبان – 96
بیرجند- ایرنا- قهر طبیعت و خشکسالی های پیاپی در خراسان جنوبی موجب فرونشست زمین در دشت های این استان شده است که اگر به موقع تدبیر و مدیریت نشود بدون شک ما را متحمل آسیب های غیر قابل برگشتی خواهد کرد.
به گزارش ایرنا، فرونشست زمین می تواند در اثر پدیده های طبیعی زمین شناسی مانند زمین لرزه، انحلال سنگ های گچی، نمکی یا آهکی، آب شدن یخ ها و تراکم نهشته ها، حرکت های آرام پوسته و خروج گدازه از پوسته جامد زمین یا فعالیت های انسانی مانند معدنکاری، برداشت سیالات زیرزمینی مانند آبهای زیرزمینی، نفت یا گاز ایجاد شود، اما به گفته کارشناسان کاهش شدید سطح آب های زیرزمینی مهم ترین دلیل فرونشست زمین در خراسان جنوبی است.
وسعت زیاد و وابستگی مردم این استان به کشاورزی و از طرفی آبیاری های غیر استاندارد، منجر به اضافه برداشت آب از سطح آب های زیر زمینی شده است.
هر چند از ابتدای دولت تدبیر و امید اقدام های شایسته ای در حوزه کشاورزی و آبیاری نوین انجام شده اما با توجه به قهر طبیعت و کاهش بارش باران در این استان، نیاز به نگاه ویژه و کمک های ملی برای اعطای تسهیلات ارزان قیمت به کشاورزان برای جلوگیری از اضافه برداشت آب و توسعه آبیاری نوین است.
پدیده فرونشست زمین چند سالی است که در خراسان جنوبی مشاهده شده اما آنچه مسلم است تا قبل از اینکه زمین در شهرها و روستاها دهان باز کند و جان، مال و زیر ساخت ها را به خطر اندازد باید تدبیری اندیشیده شود.
به نظر می رسد فرهنگ سازی جلوگیری از برداشت بی رویه و مدیریت در استفاده استاندارد از منابع آب یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از این زلزله خاموش خواهد بود، که امید است مردم در کنار مسئولان توجه به این فرهنگ را در اولویت قرار دهند.

**
فرونشست زمین، پیام نابودی سفره آب زیر زمینی
مدیر عامل شرکت سهامی آب منطقه ای خراسان جنوبی، در این ارتباط به خبرنگار ایرنا، گفت: فرونشست زمین پیام نابودی سفره آب زیرزمینی و وقوع زلزله ای خاموش را به همراه دارد، که در صورت تداوم، این زلزله تا نابودی سفره آب زیرزمینی و ممات منطقه به کار خود ادامه خواهد داد.
حسین امامی، ادامه داد: برداشت بی رویه آب زیرزمینی درسال های گذشته و خشکسالی های پیاپی منجر به افت شدید سطح آب زیرزمینی شد که اعمال سربار ناشی از این افت منجر به فرونشست دشت های استان شده است.
وی اضافه کرد: تبعات ناشی از این امر در قالب بروز درز و شکاف در برخی از دشت های استان و به خصوص در دشت های سرایان و فردوس نمود بیشتری پیدا کرده است.
وی تصریح کرد: این شرکت در ارتباط با طرح تعادل بخشی برای جلوگیری از اضافه برداشت چاه های مجاز نسبت به استقرار و تقویت گروه های گشت و بازرسی منابع آب استان، برگزاری مستمر جلسات اطلاع رسانی و فرهنگ سازی، تجهیز همه چاه های کشاورزی به کنتورهای حجمی و هوشمند برای کنترل میزان برداشت آب زیرزمینی اقدام و به موازات آن نیز اقدامات لازم در خصوص انجام مطالعات تعیین سقف کف شکنی در دشت های بیرجند، سرایان و خضری را انجام داده است.
امامی تاکید کرد: در همین ارتباط برای تحقق راهکار عملی موضوع، نه تنها باید مانع از افت آب زیرزمینی شد بلکه باید برای به تعادل رسیدن منابع آب زیرزمینی افت سال های گذشته را نیز جبران کرد.
به گفته وی به همین منظور مقدمات اجرای بند سه مصوبات پانزدهمین جلسه شورای عالی آب کشور در رابطه با ضرورت اعمال آب قابل برنامه ریزی نیز در دست اقدام است، زیرا برای حفظ شرایط موجود و به تعادل رساندن آبخوان های تحت پوشش، چاره ای جز اقدامات عاجل در راستای طرح احیاء و تعادل بخشی منابع آب کشور نیست.

**
صرفه جویی 107 میلیون متر مکعب آب از سال 92 تا 95
مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای استان با بیان اینکه 107 میلیون متر مکعب آب در سال های 92 تا پایان سال 95 در استان صرفه جویی شده است، افزود: از این مقدار حدود 5.5 میلیون متر مکعب مربوط به مسدود کردن چاه های غیر مجاز و 101.5 ملیون متر مکعب مربوط به جلوگیری از اضافه برداشت از چاه های مجاز است.
به گفته وی تعداد کل چاه های فعال کشاورزی استان 2 هزار و 47 حلقه است که بر روی هزار و 667 چاه کنتور هوشمند نصب شده است.
وی در ادامه توضیح داد: در حال حاضر نصب 370 کنتور هوشمند را در دستور کار قرار دادیم که بیشترین آن مربوط به شهرستان طبس است که بر اساس بررسی های به عمل آمده 625 کنتور هوشمند دیگر بر روی چاه های غیر کشاورزی استان نصب خواهد شد.

**
تهدید فرونشست زمین برای کشاورزان
یکی از کشاورزان نمونه خراسان جنوبی هم در ارتباط با این موضوع گفت: سالهاست که در زمین های کشاورزی زحمت کشیده ام و عرق جبینم را با دستان پینه بسته ام پاک کرده ام اما وقتی به سمت مزارع کشاورزی ام می روم با دیدن ترک هایی که در زمین دیده می شود از زحمت های چندین ساله ام ناامید می شوم.
رضا عباسپور، با بیان اینکه خشکسالی های پیاپی امان کشاورزان را بریده است، افزود: بارها مقام معظم رهبری از کشاورزان و روستاییان به عنوان سرمایه های کشور یاد کرده اند اما مسئولان باید بدانند که اگر فکری به حال کشاورز و کشاورزی در این مناطق نشود، این سرمایه ها نابود خواهند شد.
به گفته وی امروزه کشاورزان نیازمند تسهیلات با بهره ارزان قیمت هستند تا بتوانند منابع آبی را مدیریت کنند و در غیر این صورت نمی توانند ببینند که زحمت های چندین ساله خود و پدرانشان به هدر برود.
وی از تهدیدی دیگر سخن گفت و افزود: فرونشست ها کم کم به سمت خانه ها و منازل مردم می رود که اگر تدبیری اندیشیده نشود زندگی مردم مرز نشین و محروم این منطقه را هم نابود خواهد کرد.
عباسپور در ادامه، کمک مسئولان و قرار گرفتن در کنار کشاورزان را تنها راه رهایی از این معضل دانست و تصریح کرد: امیدواریم رحمت الهی شامل همه مردم محروم این منطقه بشود تا از این معضل رهایی یابند.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی 23 خرداد امسال در گفت و گو با ایرنا، میانگین بارندگی سال زراعی جاری استان را 88 میلی میلی متر ذکر کرده بود و یادآور شد: این منطقه از نظر کاهش بارندگی و خشکسالی پنجمین استان کشور است.
به گفته علیرضا خندان رو، هرچند میانگین بارندگی در استان نسبت به مدت مشابه سال قبل 31 درصد افزایش دارد، اما نسبت به بلند مدت با 25 درصد کاهش رو به روست.
وی اضافه کرد: بیشترین میزان کاهش بارندگی با 50 درصد مربوط به نهبندان، 48 درصد مربوط به طبس و 40 درصد نیز مربوط به بیرجند است.
جمعیت خراسان جنوبی در سرشماری آبان ماه سال 95، 769 هزار نفر اعلام شد.
این استان با 151 هزار کیلومتر مربع مساحت پس از سیستان بلوچستان و کرمان سومین استان پهناور کشور است.
سایت ایرنا خراسان جنوبی: www.irna.ir/skhorasan
کانال تلگرام: irnabirjand@
*3215* 6054*
خبرنگار-محمدرسول ابراهیمی اسفدن* انتشار- مریم پنجابی