اوین نامه ی کیهان 23 مهر -96
گزارش خبري –
تحليلي اوین نامه کیهان كيهان
حالا كه به حرف منتقدان برجام رسيديد مسير را عوض كنيد
اوین نامه ی کیهان سربازجو شریعت نداری برای
اینکه ثابت کند که پس از رئیس جمهور شدن
روحانی در 24 خرداد- 92 درست یک روز بعد
مورخ 25 خرداد -92 همچون پاسداران به جای تبریک گفتن به روحانی سیاست
انتقادو تخریب و حاشیه پردازی همراه باانتقاد ازروحانی را دردستور کار قرار
خود داد تااینکه پس از برجام بطور ربست یادداشت های روز اوین نامه اش تاحال علیه مخالفت
با برجام تهیه وتنظیم و بازتابد اده شده است .البته این سیاست شامل حال تیتر های صفحه اول اوین نامه و ستون
گفت وشنود لمپنی و خبرهای ویژه اوین نامه
اش می شده است تااینکه اکنون از موضع چماق و طلبکاری گزارش تحلیلی
بازتاب داده است حالا كه به حرف منتقدان برجام رسيديد مسير
را عوض كنيد . یعنی برجام را لغو کنید و پاسداران
را حمایت وتقویت کنید تا به سلاح هسته ای دست یابد.
بهرحال
چون سربازجو شریعت نداری نماینده ویژه خامنه ای در اوین نامه ی کیهان و عضو
اطلاعات پاسداران است اثبات شد که می بایست ترامپ اعلام می کرد که پاسداران یک
ارگان تروریست است نه اینکه حواله به
خزانه داری آمریکا می داد تا اقدام کند.
سرويس
سياسي- روند منفعلانه دولت در واکنش به گستاخي آمريکا، تنها و تنها به تشديد تحريم
ها و وقيح تر شدن طرف مقابل منتهي مي شود. بنابراين لازم و ضروري است که دولت براي
يکبار هم که شده شجاعانه به ميدان آمده و با اجراي بندهاي 36 و 37 برجام و عمل به
29 شرط ابلاغي، مسير مواجهه با شيطان بزرگ را تغيير دهد.
آقاي روحاني ديروز (شنبه) در ديدار سفير جديد جمهوري چک گفت: «تا وقتي طرف هاي مقابل به برجام پايبند باشند، به آن پايبند خواهيم بود».
اين اظهارنظر به اين معني است که تاکنون طرفين برجام- از جمله آمريکا- به توافق پايبند بوده اند، و اگر در آينده يکي از طرفين، به برجام پايبند نباشد، ايران هم ديگر پايبند نيست!
اما آيا اين اظهارنظر با واقعيت مسئله مطابقت دارد؟! به اين اظهارنظرها توجه کنيد:
- برجام تاکنون تقريباً هيچ دستاورد اقتصادي براي تهران در بر نداشته است. (سيف، رئيس بانک مرکزي)
- حداقل از نظر علمي 40 سال استاد دانشگاه هستم، لذا اين را مي توانم بگويم . هم اکنون و پس از پيش آمدن قضاياي رواديد تعداد زيادي از دانشمندان اروپايي که مقداري احتياط مي کنند از آمدن به ايران استنکاف دارند. به قول دانشگاهي ها اين يعني وضعيت آنها پيش از برجام بهتر از پس از برجام بوده است. (صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي)
- براي ارتباط با بانک هاي بزرگ جهاني دچار مشکل هستيم و آنها با ما کار جدي نمي کنند. انتظار ما اين بود که بعد از برجام ما بتوانيم با بانک هاي بزرگ هم کار کنيم اما به دلايل مختلف ما هنوز نتوانسته ايم با اين بانک ها کار کنيم.(طيب نيا، وزير اقتصاد دولت يازدهم)
- 8 ماه پس از اجراي برجام، به خاطر مجازات هاي آمريکا، هيچ يک از بانک هاي بزرگ اروپايي کار با ايران را شروع نکرده است. (ظريف، وزير امور خارجه)
- تحريم ها روي کاغذ برداشته شده اما هنوز عملا همه آنها برداشته نشده که مقداري به دليل شرايط است و مقداري به دليل شيطنت آنها و ايرادات زيادي هست که ما هم اعتراضات مفصلي به طرف مقابل کرده ايم. (عراقچي،رئيس ستاد پيگيري برجام)
- بعد از گذشت يک سال از اجراي برجام هنوز براي جذب فاينانس موفق نشده ايم. (جهانگيري، معاون اول دولت)
- آمريکا در ظاهر وانمود مي کند به وظيفه اش عمل کرده است اما در خفا و پشت پرده نه تنها کاري انجام نداد بلکه سعي کرد همه چيز را به بن بست بکشاند. (صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي)
- به اعتقاد ما حرکت هايي که در طول يک سال ونيم گذشته چه توسط دولت قبلي آمريکا و چه توسط دولت جديد آن صورت مي گيرد، در موارد بسياري بر خلاف تعهدات آمريکا در اجراي برجام است.(عراقچي،رئيس ستاد پيگيري برجام)
- آيا آمريکا آماده است به متن برجام پايبند باشد، روحش به کنار. تاکنون واشنگتن هر دو را زير پا گذاشته است. (ظريف، وزير خارجه)
- آمريکايي ها به بهانه هاي مختلف به دنبال اعمال يک سري تحريم هاي جديد هستند که با هيچ منطق و روح و متن برجام هم سازگار نبوده و در تعارض است. (روحاني، رئيس جمهور)
- [22 ماه پس از امضاي برجام[ بانک هاي خارجي با ايران تعامل مي کنند و ما کم تر ناگزير مي شويم که پول خود را با چمدان حمل ونقل کنيم.(ظريف،وزير خارجه)» و...
آيا مجموعه اين اظهارات به معني پايبندي آمريکا به برجام است؟! آيا تاکنون برجام به صورت فاحش توسط آمريکا نقض نشده است؟!
اين موارد که همگي مربوط به اظهارات مقامات دولت است، دقيقا نکات و مواردي است که منتقدان دلسوز برجام از نخستين روزهاي مذاکره به آن اشاره کرده و نسبت به عواقب آن به دولت هشدار دادند.
نقض صريح بندهاي برجام
بند 25 برجام تاکيد دارد که: چنانچه قانوني در سطح ايالتي يا محلي در ايالات متحده مانع از اجراي لغو تحريم هاي مشخص شده در اين برجام شود، ايالات متحده، با در نظر گرفتن تمامي اختيارات موجود، گامهاي مقتضي را به منظور تحقق اجراي مزبور اتخاذ خواهد نمود. ايالات متحده به طور فعال، مقامات در سطح ايالتي يا محلي را تشويق خواهد کرد که تغييرات در سياست ايالات متحده منعکس شده در لغو تحريم هاي وفق اين برجام را در نظر داشته و از اقداماتي که با اين تغيير در سياست همخواني ندارد خودداري نمايند.
در بند 26 برجام آمده است: «ايالات متحده، با حسن نيت، نهايت تلاش خود را براي دوام برجام و پيشگيري از ايجاد تداخل در تحقق بهره مند شدن ايران از لغو تحريم هاي مشخص شده در پيوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ايالات متحده، در چارچوب اختيارات قانوني رئيس جمهور و کنگره، از بازگرداندن يا تحميل مجدد تحريم هاي مشخص شده در پيوست 2 که اعمال آنها را وفق اين توافق متوقف کرده است، خودداري مي نمايد، فارغ از فرآيند حل و فصل اختلافات پيش بيني شده در اين توافق».
بند ۲۷ برجام نيز تصريح دارد که گروه 1+5 به منظور تضمين شفافيت و کارآمدي در ارتباط با لغو تحريم ها وفق اين برجام، تدابير اداري و آئين نامه هاي اجرايي کافي را تمهيد خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و همچنين ايالات متحده دستورالعمل هاي مرتبط را صادر خواهند نمود و درخصوص جزئيات تحريم ها يا اقدامات محدوديت سازي که به موجب اين برجام لغو شده اند، بيانيه هايي را که در دسترس عموم باشد، منتشر خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و ايالات متحده متعهد هستند که درخصوص محتواي اين دستورالعمل ها يا بيانيه ها با ايران به صورت منظم و بنا به اقتضاء مشورت نمايند.
در بند 28 برجام آمده است: گروه 1+5 و ايران متعهد هستند که اين برجام را با حسن نيت و در فضايي سازنده، برمبناي احترام متقابل اجرا نمايند و از هرگونه اقدام مغاير با نص، روح و نيت اين برجام که اجراي موفقيت آميز آن را مختل سازد، خودداري کنند. مقامات ارشد دولتي در گروه 1+5 و ايران تمام تلاش خود را براي اجراي موفقيت آميز اين برجام، از جمله در بيانات عمومي خود، به کار خواهند بست. گروه 1+5 کليه اقدامات لازم را براي لغو تحريم ها به نحو مقتضي به عمل خواهند آورد، و از تحميل مقررات آئين نامه اي استثنائي يا تبعيض آميز و الزامات شکلي به جاي تحريم ها و اقدامات محدوديت ساز تحت پوشش اين برجام، خودداري مي ورزند.
بند 29 نيز تصريح دارد: اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و همچنين ايالات متحده، منطبق با قوانين خود، از هرگونه سياست با هدف خاص تاثيرگذاري خصمانه و مستقيم بر عادي سازي تجارت و روابط اقتصادي با ايران، در تعارض با تعهدات شان مبني بر عدم اخلال در اجراي موفقيت آميز اين برجام خودداري خواهند کرد.
سنگ اندازي در اجراي برجام
با مروري کوتاه بر رفتار آمريکا در پسابرجام- چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ- به سادگي پي مي بريم که بندهاي برجام به صورت فاحش نقض شده است. اقداماتي همچون غارت 2 ميليارد دلاري اموال ايران، تمديد قانون تحريمي آيسا، تمديد وضعيت اضطراري عليه ايران، استمرار تحريم سوئيفت، قانون محدودي ويزا و قانون سياه چاله تحريم و... از مصاديق نقض فاحش برجام از سوي آمريکاست.
بلومبرگ-ارديبهشت 95- در گزارشي با عنوان «مديران اجرايي نيز در مورد رفع تحريم هاي ايران گيج شده اند» به تحقيق و بررسي در زمينه نگراني شرکت هاي اروپايي براي ورود به بازار تهران اشاره کرد و نوشت: «نيمي از کمپاني هاي بين المللي به شدت مشتاق اند تا با ايران وارد تجارت شوند و تحقيقات نشان داده است که تنها کمپاني هاي خارجي به علت اينکه همچنان تحريم هاي ايران به طور کامل برداشته نشده است، عقب کشيده اند».
همچنين روزنامه «نيويورک تايمز»-فروردين 96- در گزارشي با اشاره به تداوم هراس شرکت هاي بين المللي از معامله با ايران به دليل تحريم هاي پابرجا مانده آمريکا،تصريح کرد:«حتي مشتاق ترين سرمايه گذاران خارجي در ايران آهسته گام برمي دارند». «آسوشيتدپرس» نيز در ماه هاي گذشته در گزارشي نوشت:«شرکت ها و بانک هاي بين المللي از وزارت خزانه داري آمريکا خواسته اند با صدور يک دستورالعمل مکتوب به تشريح قواعد و قوانين تعامل با ايران بپردازد وليکن دولت آمريکا به عمد از صدور هر گونه سند مکتوب در اين باره امتناع کرده است بنابراين شرکت هايي که قصد ورود به ايران را دارند فعلاً در اين باره دست نگه داشته اند».
فايننشال تايمز نيز-تير 96- در گزارشي با اشاره به تداوم تحريم هاي آمريکا عليه ايران بعداز برجام نوشت:«تلاش هاي آمريکا براي بيرون نگه داشتن ايران از سيستم بانکي بين المللي عملا همان تاثير پاره کردن برجام را دارد».
فصل مشترک تحليل هاي رسانه هاي خارجي مويد اين موضوع است که شرکت هاي خارجي مشتاق معامله با ايران با ثبات و قدرتمند هستند و مسئله آنها در شرايط فعلي مواجهه با تهديدهاي علني آمريکا- برخلاف تعهد صريح در برجام- است.
ادعاي شکاف ميان اروپا و آمريکا
از صحبت هاي مقامات ارشد دولت و جنجال رسانه اي روزنامه هاي زنجيره اي مشخص است که بعد از دلسردي از دلخوشي به آمريکا، اکنون فصل دلخوشي به اروپا رسيده و دولت بر خلاف گذشته، اکنون رويکرد ادامه راه با اروپا را در پيش گرفته است!
اروپايي ها هم راه را خوب ياد گرفته اند و در حال اجراي بازي پليس خوب،پليس بد هستند.از يکسو از برجام دفاع کرده و در اقدامي مزورانه پوستر «آري به برجام» در سفارت خود در تهران نصب مي کنند و از سوي ديگر در اظهاراتي گستاخانه به توانايي موشکي ايران و قدرت منطقه اي کشورمان حمله کرده و براي فشار بر ايران به آمريکا تضمين مي دهند!
روزنامه ديلي ميل به نقل از رئيس جمهور آمريکا نوشت: «رئيس جمهور فرانسه زنگ زد و با من صحبت کرد. من به او گفتم: «ببين امانوئل! آنها همين حالا پول زيادي به رنو داده اند. پولشان را بگير و لذت ببر»!
در روزهاي گذشته، «بوريس جانسون» وزير خارجه انگليس پس از ديدار با «علي اکبر صالحي» رئيس سازمان انرژي اتمي گفت:«با صالحي گفت وگو کردم. انگليس تلاش مي کند تا توافق هسته اي را حفظ کند اما ايران هم بايد به سهم خود عمل کرده و نقش منطقه اي اخلالگرانه خود را کاهش دهد».
همچنين در روزهاي گذشته، «پيتر ويتيگ» سفير آلمان در واشنگتن در مصاحبه با « ان پي آر» اعلام کرد: «آلمان نگراني هاي مشترکي با دولت آمريکا درباره فعاليت هاي منطقه اي و برنامه موشکي ايران دارد.آنگلا مرکل در ديدار با ترامپ اين نکته را به صراحت اعلام کرد که ما نگراني هاي مشترکي با آمريکا درباره فعاليت هاي مخرب ايران در منطقه، آزمايش هاي موشکي اين کشور و نقض حقوق بشر و غيره داريم و مي توانيم درباره آنها بحث کنيم.من فکر مي کنم ما بايد با همکاري يکديگر جلوي اين چالش هاي ايران را بگيريم، اما بر اساس نگاه داشتن توافق هسته اي».
«امانوئل ماکرون» رئيس جمهور فرانسه نيز-شهريور 96- گفت: «با توجه به تحولات وضعيت منطقه و فشار فزاينده اي که ايران به منطقه وارد مي کند و با توجه به فعاليت رو به گسترش ايران در زمينه موشک هاي بالستيک، بايد براي محدود کردن فعاليت موشکي ايران و تمديد محدوديت هاي برجام بر غني سازي ايران براي دوران پس از سال 2025، با اين کشور گفت وگو کرد.برجام بايد حفظ شود، اما در عين حال بايد در زمينه تمديد محدوديت هاي برجامي، مسائل موشکي و منطقه اي با ايران گفت وگو کرد».
در حال حاضر برنامه اصلي آمريکا و متحدان اروپايي اين کشور اين است که ايران را به مسيري هدايت کنند که آن سرش برجامي ديگر است. برجامي که هدف از آن تعميم «اقدامات نقد در مقابل وعده هاي نسيه» در ديگر مولفه هاي قدرت ايران است.
اما عليرغم اظهارات صريح مقامات اروپايي، برخي از مقامات ارشد دولت و روزنامه هاي زنجيره اي مدعي اصلاحات با جنجال رسانه اي تلاش کردند تا اينگونه القاء کنند که به واسطه برجام ميان اروپا و آمريکا شکاف ايجاد شده است.
لازم به ذکر است که کشورهاي اروپايي عضو 1+5 تاکنون نه تنها به هيچ عنوان اعتراض ايران نسبت به نقض برجام از سوي آمريکا را نپذيرفته اند، بلکه صريحاً از تحريم هاي ضدايراني هم حمايت کرده اند. براي نمونه، «زيگمار گابريل» وزير امور خارجه آلمان-بهمن ۹۵- در اظهارنظري گستاخانه از رويکرد آمريکا در قبال ايران حمايت کرده و تحريم هاي جديد تصويب شده عليه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزيابي کرد.کميسيون مشترک برجام نيز تاکنون حداقل در سه جلسه، شکايت ايران درخصوص نقض برجام از سوي آمريکا را وارد ندانسته و مدعي شده است که آمريکا به تعهدات خود در برجام عمل کرده است.
خروج از برجام
روزنامه هاي زنجيره اي مدعي اصلاحات اينگونه القاء مي کنند که هدف اصلي آمريکا، عصباني کردن ايران و در نهايت ترغيب تهران به خروج از توافق هسته اي است. حال سوال اين است که مگر ديگر اعضاء 1+5 و به خصوص آمريکا طبق تعهدات در برجام مانده اند؟!
برجام در حال حاضر توافقي يکطرفه است که امتيازاتش براي آمريکا و محدوديت هايش هم براي ايران است. به طور خلاصه برجام عبارت است از «اقدامات نقد ايران در مقابل وعده هاي نسيه آمريکا». هدف آمريکا نيز استمرار اين روند و دائمي کردن محدوديت هاي برجام و تعميم آن به ديگر مولفه هاي قدرت ايران است.
حال سوالي که در افکار عمومي ايجاد مي شود اين است که آيا مي توانيم به استناد نقض فاحش توافق توسط ديگر اعضاء از برجام خارج شويم. پاسخ مثبت است.
در بند 36 برجام- که مربوط به بخش سازوکار حل و فصل اختلافات است- آمده است: «چنانچه ايران معتقد باشد که هر يک يا کليه گروه 1+5 تعهدات خود را رعايت ننموده اند، ايران مي تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کميسيون مشترک ارجاع نمايد؛ به همين ترتيب، چنانچه هر يک از اعضاي گروه 1+5 معتقد باشد که ايران تعهدات خود را رعايت نکرده است، هر يک از دولت هاي گروه 1+5 مي تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کميسيون مشترک 15 روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فيصله دهد، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. متعاقب بررسي کميسيون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پايبندي فيصله نيافته است، مي تواند موضوع را به وزيران امور خارجه ارجاع دهد. وزيران 15 روز فرصت خواهند داشت تا موضوع را فيصله دهند، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. پس از بررسي کميسيون مشترک - همزمان با (يا به جاي) بررسي در سطح وزيران - خواه عضو شاکي يا عضوي که اجراي تکاليف اش موضوع بوده است مي تواند درخواست نمايد که موضوع توسط يک هيات مشورتي که متشکل از سه عضو خواهد بود (يکي از سوي هر يک از طرف هاي درگير در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسي شود. هيات مشورتي مي بايست نظريه غيرالزام آوري را درخصوص موضوع پايبندي ظرف 15 روز ارائه نمايد. چنانچه، متعاقب اين فرايند 30 روزه موضوع فيصله نيابد، کميسيون مشترک در کمتر از 5 روز نظريه هيات مشورتي را با هدف فيصله موضوع بررسي خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضايت طرف شاکي فيصله نيافته باشد، و چنانچه طرف شاکي معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پايبندي اساسي» مي باشد، آنگاه آن طرف مي تواند موضوع فيصله نيافته را به عنوان مبناي توقف کلي و يا جزئي اجراي تعهدات اش وفق برجام قلمداد کرده و يا به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ابلاغ نمايد که معتقد است موضوع مصداق «عدم پايبندي اساسي» بشمار مي آيد».
همچنين در بند 37 برجام آمده است: «متعاقب دريافت ابلاغ طرف شاکي، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضيحي از تلاش هاي توام با حسن نيت آن طرف براي طي فرآيند حل و فصل اختلاف پيش بيني شده در برجام، شوراي امنيت سازمان ملل متحد مي بايست منطبق با رويه هاي خود درخصوص قطعنامه اي براي تداوم لغو تحريم ها راي گيري نمايد. چنانچه قطعنامه فوق الذکر ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ به تصويب نرسد، سپس مفاد قطعنامه هاي سابق شوراي امنيت سازمان ملل متحد مجددا اعمال خواهند شد، مگر اينکه شوراي امنيت سازمان ملل متحد به نحو ديگري تصميم گيري نمايد. در چنين صورتي، اين مفاد درخصوص قراردادهايي که بين هر طرف و ايران يا افراد و نهادهاي ايراني قبل از تاريخ اعمال آنها امضا شده باشد، داراي اثر عطف به ماسبق ندارد مشروط به اينکه فعاليت هاي صورت گرفته وفق اجراي اين قراردادها منطبق با اين برجام و قطعنامه هاي قبلي و فعلي شوراي امنيت باشد. شوراي امنيت سازمان ملل متحد، با ابراز نيت خود براي تصميم گيري مبتني بر ممانعت از اجراي دوباره و خودکار تدابير در صورتي که ظرف اين مدت موضوعي که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، ديدگاه هاي طرف هاي اختلاف و هرگونه نظريه صادره توسط هيات مشورتي را ملحوظ خواهد داشت. ايران بيان داشته است که چنانچه تحريم ها جزئا يا کلا مجددا اعمال شوند، ايران اين امر را به منزله زمينه اي براي توقف کلي يا جزئي تعهدات خود وفق اين برجام قلمداد خواهد نمود».
مسير را عوض کنيد
اظهارات گستاخانه و لفاظي هاي احمقانه ترامپ در سخنراني جمعه شب، نه امري غيرقابل پيش بيني بود و نه اتفاقي تازه. در ساليان اخير به دفعات از اين قبيل اظهارات سخيف از سوي مقامات آمريکايي بيان شده است.
حال با واکنش هايي از قبيل «تا وقتي طرف هاي مقابل به برجام پايبند باشند، به آن پايبند خواهيم بود»، و دعوت طرف مقابل به مطالعه تاريخ و جغرافيا، نمي شود طرف بدعهد و گستاخ را سر عقل آورد.
فلسفه اصلي اقدام متقابل، تاثيرگذاري بر رفتار طرف مقابل و وادار کردن آن به عقب نشيني و يا حداقل منصرف کردن طرف مقابل از زياده خواهي هاي بيشتر است. اما متاسفانه اين رويکرد تاکنون از سوي دولت آقاي روحاني مشاهده نشده است.
با توجه به اظهارات اخير مقامات آمريکايي درخصوص محتواي سخنراني ترامپ، انتظار افکار عمومي اين بود که دولت و به خصوص دستگاه ديپلماسي، بسته اي اجرايي و عملياتي براي اين روز آماده کند. اما با کمال تعجب،مقامات ارشد دولت کلاس درس تاريخ و جغرافيا برگزار کرده و واکنش ايران را در همين سطح تقليل دادند.
اين روند تنها و تنها به تشديد تحريم ها و گستاخ تر شدن طرف مقابل منتهي مي شود. بنابراين لازم و ضروري است که دولت براي يک بار هم که شده شجاعانه به ميدان آمده و با اجراي بندهاي 36 و 37 برجام و عمل به 29 شرط ابلاغي، مسير مواجهه با شيطان بزرگ را تغيير دهد.
آقاي روحاني ديروز (شنبه) در ديدار سفير جديد جمهوري چک گفت: «تا وقتي طرف هاي مقابل به برجام پايبند باشند، به آن پايبند خواهيم بود».
اين اظهارنظر به اين معني است که تاکنون طرفين برجام- از جمله آمريکا- به توافق پايبند بوده اند، و اگر در آينده يکي از طرفين، به برجام پايبند نباشد، ايران هم ديگر پايبند نيست!
اما آيا اين اظهارنظر با واقعيت مسئله مطابقت دارد؟! به اين اظهارنظرها توجه کنيد:
- برجام تاکنون تقريباً هيچ دستاورد اقتصادي براي تهران در بر نداشته است. (سيف، رئيس بانک مرکزي)
- حداقل از نظر علمي 40 سال استاد دانشگاه هستم، لذا اين را مي توانم بگويم . هم اکنون و پس از پيش آمدن قضاياي رواديد تعداد زيادي از دانشمندان اروپايي که مقداري احتياط مي کنند از آمدن به ايران استنکاف دارند. به قول دانشگاهي ها اين يعني وضعيت آنها پيش از برجام بهتر از پس از برجام بوده است. (صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي)
- براي ارتباط با بانک هاي بزرگ جهاني دچار مشکل هستيم و آنها با ما کار جدي نمي کنند. انتظار ما اين بود که بعد از برجام ما بتوانيم با بانک هاي بزرگ هم کار کنيم اما به دلايل مختلف ما هنوز نتوانسته ايم با اين بانک ها کار کنيم.(طيب نيا، وزير اقتصاد دولت يازدهم)
- 8 ماه پس از اجراي برجام، به خاطر مجازات هاي آمريکا، هيچ يک از بانک هاي بزرگ اروپايي کار با ايران را شروع نکرده است. (ظريف، وزير امور خارجه)
- تحريم ها روي کاغذ برداشته شده اما هنوز عملا همه آنها برداشته نشده که مقداري به دليل شرايط است و مقداري به دليل شيطنت آنها و ايرادات زيادي هست که ما هم اعتراضات مفصلي به طرف مقابل کرده ايم. (عراقچي،رئيس ستاد پيگيري برجام)
- بعد از گذشت يک سال از اجراي برجام هنوز براي جذب فاينانس موفق نشده ايم. (جهانگيري، معاون اول دولت)
- آمريکا در ظاهر وانمود مي کند به وظيفه اش عمل کرده است اما در خفا و پشت پرده نه تنها کاري انجام نداد بلکه سعي کرد همه چيز را به بن بست بکشاند. (صالحي، رئيس سازمان انرژي اتمي)
- به اعتقاد ما حرکت هايي که در طول يک سال ونيم گذشته چه توسط دولت قبلي آمريکا و چه توسط دولت جديد آن صورت مي گيرد، در موارد بسياري بر خلاف تعهدات آمريکا در اجراي برجام است.(عراقچي،رئيس ستاد پيگيري برجام)
- آيا آمريکا آماده است به متن برجام پايبند باشد، روحش به کنار. تاکنون واشنگتن هر دو را زير پا گذاشته است. (ظريف، وزير خارجه)
- آمريکايي ها به بهانه هاي مختلف به دنبال اعمال يک سري تحريم هاي جديد هستند که با هيچ منطق و روح و متن برجام هم سازگار نبوده و در تعارض است. (روحاني، رئيس جمهور)
- [22 ماه پس از امضاي برجام[ بانک هاي خارجي با ايران تعامل مي کنند و ما کم تر ناگزير مي شويم که پول خود را با چمدان حمل ونقل کنيم.(ظريف،وزير خارجه)» و...
آيا مجموعه اين اظهارات به معني پايبندي آمريکا به برجام است؟! آيا تاکنون برجام به صورت فاحش توسط آمريکا نقض نشده است؟!
اين موارد که همگي مربوط به اظهارات مقامات دولت است، دقيقا نکات و مواردي است که منتقدان دلسوز برجام از نخستين روزهاي مذاکره به آن اشاره کرده و نسبت به عواقب آن به دولت هشدار دادند.
نقض صريح بندهاي برجام
بند 25 برجام تاکيد دارد که: چنانچه قانوني در سطح ايالتي يا محلي در ايالات متحده مانع از اجراي لغو تحريم هاي مشخص شده در اين برجام شود، ايالات متحده، با در نظر گرفتن تمامي اختيارات موجود، گامهاي مقتضي را به منظور تحقق اجراي مزبور اتخاذ خواهد نمود. ايالات متحده به طور فعال، مقامات در سطح ايالتي يا محلي را تشويق خواهد کرد که تغييرات در سياست ايالات متحده منعکس شده در لغو تحريم هاي وفق اين برجام را در نظر داشته و از اقداماتي که با اين تغيير در سياست همخواني ندارد خودداري نمايند.
در بند 26 برجام آمده است: «ايالات متحده، با حسن نيت، نهايت تلاش خود را براي دوام برجام و پيشگيري از ايجاد تداخل در تحقق بهره مند شدن ايران از لغو تحريم هاي مشخص شده در پيوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ايالات متحده، در چارچوب اختيارات قانوني رئيس جمهور و کنگره، از بازگرداندن يا تحميل مجدد تحريم هاي مشخص شده در پيوست 2 که اعمال آنها را وفق اين توافق متوقف کرده است، خودداري مي نمايد، فارغ از فرآيند حل و فصل اختلافات پيش بيني شده در اين توافق».
بند ۲۷ برجام نيز تصريح دارد که گروه 1+5 به منظور تضمين شفافيت و کارآمدي در ارتباط با لغو تحريم ها وفق اين برجام، تدابير اداري و آئين نامه هاي اجرايي کافي را تمهيد خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و همچنين ايالات متحده دستورالعمل هاي مرتبط را صادر خواهند نمود و درخصوص جزئيات تحريم ها يا اقدامات محدوديت سازي که به موجب اين برجام لغو شده اند، بيانيه هايي را که در دسترس عموم باشد، منتشر خواهند کرد. اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و ايالات متحده متعهد هستند که درخصوص محتواي اين دستورالعمل ها يا بيانيه ها با ايران به صورت منظم و بنا به اقتضاء مشورت نمايند.
در بند 28 برجام آمده است: گروه 1+5 و ايران متعهد هستند که اين برجام را با حسن نيت و در فضايي سازنده، برمبناي احترام متقابل اجرا نمايند و از هرگونه اقدام مغاير با نص، روح و نيت اين برجام که اجراي موفقيت آميز آن را مختل سازد، خودداري کنند. مقامات ارشد دولتي در گروه 1+5 و ايران تمام تلاش خود را براي اجراي موفقيت آميز اين برجام، از جمله در بيانات عمومي خود، به کار خواهند بست. گروه 1+5 کليه اقدامات لازم را براي لغو تحريم ها به نحو مقتضي به عمل خواهند آورد، و از تحميل مقررات آئين نامه اي استثنائي يا تبعيض آميز و الزامات شکلي به جاي تحريم ها و اقدامات محدوديت ساز تحت پوشش اين برجام، خودداري مي ورزند.
بند 29 نيز تصريح دارد: اتحاديه اروپايي و دولت هاي عضو و همچنين ايالات متحده، منطبق با قوانين خود، از هرگونه سياست با هدف خاص تاثيرگذاري خصمانه و مستقيم بر عادي سازي تجارت و روابط اقتصادي با ايران، در تعارض با تعهدات شان مبني بر عدم اخلال در اجراي موفقيت آميز اين برجام خودداري خواهند کرد.
سنگ اندازي در اجراي برجام
با مروري کوتاه بر رفتار آمريکا در پسابرجام- چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ- به سادگي پي مي بريم که بندهاي برجام به صورت فاحش نقض شده است. اقداماتي همچون غارت 2 ميليارد دلاري اموال ايران، تمديد قانون تحريمي آيسا، تمديد وضعيت اضطراري عليه ايران، استمرار تحريم سوئيفت، قانون محدودي ويزا و قانون سياه چاله تحريم و... از مصاديق نقض فاحش برجام از سوي آمريکاست.
بلومبرگ-ارديبهشت 95- در گزارشي با عنوان «مديران اجرايي نيز در مورد رفع تحريم هاي ايران گيج شده اند» به تحقيق و بررسي در زمينه نگراني شرکت هاي اروپايي براي ورود به بازار تهران اشاره کرد و نوشت: «نيمي از کمپاني هاي بين المللي به شدت مشتاق اند تا با ايران وارد تجارت شوند و تحقيقات نشان داده است که تنها کمپاني هاي خارجي به علت اينکه همچنان تحريم هاي ايران به طور کامل برداشته نشده است، عقب کشيده اند».
همچنين روزنامه «نيويورک تايمز»-فروردين 96- در گزارشي با اشاره به تداوم هراس شرکت هاي بين المللي از معامله با ايران به دليل تحريم هاي پابرجا مانده آمريکا،تصريح کرد:«حتي مشتاق ترين سرمايه گذاران خارجي در ايران آهسته گام برمي دارند». «آسوشيتدپرس» نيز در ماه هاي گذشته در گزارشي نوشت:«شرکت ها و بانک هاي بين المللي از وزارت خزانه داري آمريکا خواسته اند با صدور يک دستورالعمل مکتوب به تشريح قواعد و قوانين تعامل با ايران بپردازد وليکن دولت آمريکا به عمد از صدور هر گونه سند مکتوب در اين باره امتناع کرده است بنابراين شرکت هايي که قصد ورود به ايران را دارند فعلاً در اين باره دست نگه داشته اند».
فايننشال تايمز نيز-تير 96- در گزارشي با اشاره به تداوم تحريم هاي آمريکا عليه ايران بعداز برجام نوشت:«تلاش هاي آمريکا براي بيرون نگه داشتن ايران از سيستم بانکي بين المللي عملا همان تاثير پاره کردن برجام را دارد».
فصل مشترک تحليل هاي رسانه هاي خارجي مويد اين موضوع است که شرکت هاي خارجي مشتاق معامله با ايران با ثبات و قدرتمند هستند و مسئله آنها در شرايط فعلي مواجهه با تهديدهاي علني آمريکا- برخلاف تعهد صريح در برجام- است.
ادعاي شکاف ميان اروپا و آمريکا
از صحبت هاي مقامات ارشد دولت و جنجال رسانه اي روزنامه هاي زنجيره اي مشخص است که بعد از دلسردي از دلخوشي به آمريکا، اکنون فصل دلخوشي به اروپا رسيده و دولت بر خلاف گذشته، اکنون رويکرد ادامه راه با اروپا را در پيش گرفته است!
اروپايي ها هم راه را خوب ياد گرفته اند و در حال اجراي بازي پليس خوب،پليس بد هستند.از يکسو از برجام دفاع کرده و در اقدامي مزورانه پوستر «آري به برجام» در سفارت خود در تهران نصب مي کنند و از سوي ديگر در اظهاراتي گستاخانه به توانايي موشکي ايران و قدرت منطقه اي کشورمان حمله کرده و براي فشار بر ايران به آمريکا تضمين مي دهند!
روزنامه ديلي ميل به نقل از رئيس جمهور آمريکا نوشت: «رئيس جمهور فرانسه زنگ زد و با من صحبت کرد. من به او گفتم: «ببين امانوئل! آنها همين حالا پول زيادي به رنو داده اند. پولشان را بگير و لذت ببر»!
در روزهاي گذشته، «بوريس جانسون» وزير خارجه انگليس پس از ديدار با «علي اکبر صالحي» رئيس سازمان انرژي اتمي گفت:«با صالحي گفت وگو کردم. انگليس تلاش مي کند تا توافق هسته اي را حفظ کند اما ايران هم بايد به سهم خود عمل کرده و نقش منطقه اي اخلالگرانه خود را کاهش دهد».
همچنين در روزهاي گذشته، «پيتر ويتيگ» سفير آلمان در واشنگتن در مصاحبه با « ان پي آر» اعلام کرد: «آلمان نگراني هاي مشترکي با دولت آمريکا درباره فعاليت هاي منطقه اي و برنامه موشکي ايران دارد.آنگلا مرکل در ديدار با ترامپ اين نکته را به صراحت اعلام کرد که ما نگراني هاي مشترکي با آمريکا درباره فعاليت هاي مخرب ايران در منطقه، آزمايش هاي موشکي اين کشور و نقض حقوق بشر و غيره داريم و مي توانيم درباره آنها بحث کنيم.من فکر مي کنم ما بايد با همکاري يکديگر جلوي اين چالش هاي ايران را بگيريم، اما بر اساس نگاه داشتن توافق هسته اي».
«امانوئل ماکرون» رئيس جمهور فرانسه نيز-شهريور 96- گفت: «با توجه به تحولات وضعيت منطقه و فشار فزاينده اي که ايران به منطقه وارد مي کند و با توجه به فعاليت رو به گسترش ايران در زمينه موشک هاي بالستيک، بايد براي محدود کردن فعاليت موشکي ايران و تمديد محدوديت هاي برجام بر غني سازي ايران براي دوران پس از سال 2025، با اين کشور گفت وگو کرد.برجام بايد حفظ شود، اما در عين حال بايد در زمينه تمديد محدوديت هاي برجامي، مسائل موشکي و منطقه اي با ايران گفت وگو کرد».
در حال حاضر برنامه اصلي آمريکا و متحدان اروپايي اين کشور اين است که ايران را به مسيري هدايت کنند که آن سرش برجامي ديگر است. برجامي که هدف از آن تعميم «اقدامات نقد در مقابل وعده هاي نسيه» در ديگر مولفه هاي قدرت ايران است.
اما عليرغم اظهارات صريح مقامات اروپايي، برخي از مقامات ارشد دولت و روزنامه هاي زنجيره اي مدعي اصلاحات با جنجال رسانه اي تلاش کردند تا اينگونه القاء کنند که به واسطه برجام ميان اروپا و آمريکا شکاف ايجاد شده است.
لازم به ذکر است که کشورهاي اروپايي عضو 1+5 تاکنون نه تنها به هيچ عنوان اعتراض ايران نسبت به نقض برجام از سوي آمريکا را نپذيرفته اند، بلکه صريحاً از تحريم هاي ضدايراني هم حمايت کرده اند. براي نمونه، «زيگمار گابريل» وزير امور خارجه آلمان-بهمن ۹۵- در اظهارنظري گستاخانه از رويکرد آمريکا در قبال ايران حمايت کرده و تحريم هاي جديد تصويب شده عليه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزيابي کرد.کميسيون مشترک برجام نيز تاکنون حداقل در سه جلسه، شکايت ايران درخصوص نقض برجام از سوي آمريکا را وارد ندانسته و مدعي شده است که آمريکا به تعهدات خود در برجام عمل کرده است.
خروج از برجام
روزنامه هاي زنجيره اي مدعي اصلاحات اينگونه القاء مي کنند که هدف اصلي آمريکا، عصباني کردن ايران و در نهايت ترغيب تهران به خروج از توافق هسته اي است. حال سوال اين است که مگر ديگر اعضاء 1+5 و به خصوص آمريکا طبق تعهدات در برجام مانده اند؟!
برجام در حال حاضر توافقي يکطرفه است که امتيازاتش براي آمريکا و محدوديت هايش هم براي ايران است. به طور خلاصه برجام عبارت است از «اقدامات نقد ايران در مقابل وعده هاي نسيه آمريکا». هدف آمريکا نيز استمرار اين روند و دائمي کردن محدوديت هاي برجام و تعميم آن به ديگر مولفه هاي قدرت ايران است.
حال سوالي که در افکار عمومي ايجاد مي شود اين است که آيا مي توانيم به استناد نقض فاحش توافق توسط ديگر اعضاء از برجام خارج شويم. پاسخ مثبت است.
در بند 36 برجام- که مربوط به بخش سازوکار حل و فصل اختلافات است- آمده است: «چنانچه ايران معتقد باشد که هر يک يا کليه گروه 1+5 تعهدات خود را رعايت ننموده اند، ايران مي تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کميسيون مشترک ارجاع نمايد؛ به همين ترتيب، چنانچه هر يک از اعضاي گروه 1+5 معتقد باشد که ايران تعهدات خود را رعايت نکرده است، هر يک از دولت هاي گروه 1+5 مي تواند اقدام مشابه به عمل آورد. کميسيون مشترک 15 روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فيصله دهد، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. متعاقب بررسي کميسيون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پايبندي فيصله نيافته است، مي تواند موضوع را به وزيران امور خارجه ارجاع دهد. وزيران 15 روز فرصت خواهند داشت تا موضوع را فيصله دهند، مگر اينکه اين زمان با اجماع تمديد شود. پس از بررسي کميسيون مشترک - همزمان با (يا به جاي) بررسي در سطح وزيران - خواه عضو شاکي يا عضوي که اجراي تکاليف اش موضوع بوده است مي تواند درخواست نمايد که موضوع توسط يک هيات مشورتي که متشکل از سه عضو خواهد بود (يکي از سوي هر يک از طرف هاي درگير در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسي شود. هيات مشورتي مي بايست نظريه غيرالزام آوري را درخصوص موضوع پايبندي ظرف 15 روز ارائه نمايد. چنانچه، متعاقب اين فرايند 30 روزه موضوع فيصله نيابد، کميسيون مشترک در کمتر از 5 روز نظريه هيات مشورتي را با هدف فيصله موضوع بررسي خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحو مورد رضايت طرف شاکي فيصله نيافته باشد، و چنانچه طرف شاکي معتقد باشد که موضوع، مصداق «عدم پايبندي اساسي» مي باشد، آنگاه آن طرف مي تواند موضوع فيصله نيافته را به عنوان مبناي توقف کلي و يا جزئي اجراي تعهدات اش وفق برجام قلمداد کرده و يا به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ابلاغ نمايد که معتقد است موضوع مصداق «عدم پايبندي اساسي» بشمار مي آيد».
همچنين در بند 37 برجام آمده است: «متعاقب دريافت ابلاغ طرف شاکي، به نحو مشروح در فوق، به همراه توضيحي از تلاش هاي توام با حسن نيت آن طرف براي طي فرآيند حل و فصل اختلاف پيش بيني شده در برجام، شوراي امنيت سازمان ملل متحد مي بايست منطبق با رويه هاي خود درخصوص قطعنامه اي براي تداوم لغو تحريم ها راي گيري نمايد. چنانچه قطعنامه فوق الذکر ظرف 30 روز از تاريخ ابلاغ به تصويب نرسد، سپس مفاد قطعنامه هاي سابق شوراي امنيت سازمان ملل متحد مجددا اعمال خواهند شد، مگر اينکه شوراي امنيت سازمان ملل متحد به نحو ديگري تصميم گيري نمايد. در چنين صورتي، اين مفاد درخصوص قراردادهايي که بين هر طرف و ايران يا افراد و نهادهاي ايراني قبل از تاريخ اعمال آنها امضا شده باشد، داراي اثر عطف به ماسبق ندارد مشروط به اينکه فعاليت هاي صورت گرفته وفق اجراي اين قراردادها منطبق با اين برجام و قطعنامه هاي قبلي و فعلي شوراي امنيت باشد. شوراي امنيت سازمان ملل متحد، با ابراز نيت خود براي تصميم گيري مبتني بر ممانعت از اجراي دوباره و خودکار تدابير در صورتي که ظرف اين مدت موضوعي که موجب ابلاغ فوق شده است حل و فصل شده باشد، ديدگاه هاي طرف هاي اختلاف و هرگونه نظريه صادره توسط هيات مشورتي را ملحوظ خواهد داشت. ايران بيان داشته است که چنانچه تحريم ها جزئا يا کلا مجددا اعمال شوند، ايران اين امر را به منزله زمينه اي براي توقف کلي يا جزئي تعهدات خود وفق اين برجام قلمداد خواهد نمود».
مسير را عوض کنيد
اظهارات گستاخانه و لفاظي هاي احمقانه ترامپ در سخنراني جمعه شب، نه امري غيرقابل پيش بيني بود و نه اتفاقي تازه. در ساليان اخير به دفعات از اين قبيل اظهارات سخيف از سوي مقامات آمريکايي بيان شده است.
حال با واکنش هايي از قبيل «تا وقتي طرف هاي مقابل به برجام پايبند باشند، به آن پايبند خواهيم بود»، و دعوت طرف مقابل به مطالعه تاريخ و جغرافيا، نمي شود طرف بدعهد و گستاخ را سر عقل آورد.
فلسفه اصلي اقدام متقابل، تاثيرگذاري بر رفتار طرف مقابل و وادار کردن آن به عقب نشيني و يا حداقل منصرف کردن طرف مقابل از زياده خواهي هاي بيشتر است. اما متاسفانه اين رويکرد تاکنون از سوي دولت آقاي روحاني مشاهده نشده است.
با توجه به اظهارات اخير مقامات آمريکايي درخصوص محتواي سخنراني ترامپ، انتظار افکار عمومي اين بود که دولت و به خصوص دستگاه ديپلماسي، بسته اي اجرايي و عملياتي براي اين روز آماده کند. اما با کمال تعجب،مقامات ارشد دولت کلاس درس تاريخ و جغرافيا برگزار کرده و واکنش ايران را در همين سطح تقليل دادند.
اين روند تنها و تنها به تشديد تحريم ها و گستاخ تر شدن طرف مقابل منتهي مي شود. بنابراين لازم و ضروري است که دولت براي يک بار هم که شده شجاعانه به ميدان آمده و با اجراي بندهاي 36 و 37 برجام و عمل به 29 شرط ابلاغي، مسير مواجهه با شيطان بزرگ را تغيير دهد.
