حادثه پلاسکو؛ «نوک کوه یخ» ناتوانی مدیریت بحران در تهران


عبرت‌های پلاسکو/

حادثه پلاسکو؛ «نوک کوه یخ» ناتوانی مدیریت بحران در تهران 13بهمن-95
پلاسکو
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران بعد از 9 شبانه روز عملیات آواربرداری و انجام دیوارکشی محوطه پلاسکو با تأکید بر این که در مورد این حادثه تأسف بار، پرسش هایی وجود دارد که نمی‌توان آنها را پشت دیوار کشیده شده به دور پلاسکو، پنهان نگه داشت گفت: می‌بایست از سوی مسئولان مربوطه به آنها پاسخ داده شود.
مهندس محمد حقانی در گفت‌وگو با ایسنا، در واکاوی حادثه پلاسکو ، گفت: باید در ابتدا بگویم که نگاه  سیاسی به موضوع حادثه پلاسکو، جفا به شهر و شهروندان و جفا به آتش‌نشانان شهید و ایثارگری است که این روزها، نه تنها به نماد رشادت و شجاعت، بلکه به نمادی از محرومیت و مظلومیت تبدیل شده‌اند و از این رو، به این موضوع صرفاً می‌بایست از منظر کارشناسی و با هدف بررسی حادثه مذکور به منظور جلوگیری از تکرار حوادث مشابه، نگاه شود.
وی با اعلام این که حادثه پلاسکو می‌بایست از سه زاویه جداگانه مورد آسیب شناسی قرار گیرد که شامل قبل، وقوع و بعد از بروز حادثه است، افزود: حادثه پلاسکو در واقع «نوک کوه یخ» ناتوانی مدیریت بحران در شهر تهران بود که تنها گوشه کوچکی از عدم توانایی در مدیریت بحران، آن هم در ابعاد کوچک و در ابعاد محدود تخریب یک ساختمان قدیمی را به نمایش گذاشت.
چرا بیش از 50 درصد بودجه آتش نشانی پرداخت نشد؟
دلیل بی توجهی به سازمان آتش نشانی باید روشن شود
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به این که قبل از هر چیز، دلیل کم توجهی به سازمان آتش نشانی از طریق عدم اختصاص بودجه‌های مصوب این سازمان باید روشن شود، گفت: از سال 92 تا 95، مجموعاً 492 میلیارد تومان اعتبار به منظور توسعه آتش نشانی و ارتقای تجهیزات آن از سوی شورای شهر مصوب شد که 396 میلیارد تومان آن توسط شهرداری تهران وصول شد.
حقانی با بیان اینکه از 396 میلیارد تومان وصولی شهرداری تهران بابت اعتبارات سازمان آتش‌نشانی، کمتر از 198 میلیارد تومان و به عبارتی، کمتر از 50 درصد مبلغ وصولی به این سازمان اختصاص یافت، گفت: چرا باید بیش از 50 درصد از بودجه سازمان مهم و مؤثری که مسئولیت خطیر و حساس ایمنی شهر تهران را بر عهده دارد، پرداخت نشود؟ و به جای آن، اعتبارات محدود موجود، صرف احداث پروژه بلا استفاده‌ای همچون «شهر آفتاب» شود؟
وی با تأکید بر اینکه بحث تجهیز سازمان آتش نشانی به طور دقیق در دو برنامه پنج ساله شهر تهران دیده شده و به طور مشخص، ماده 7 برنامه 5 ساله دوم، تکالیف مشخصی را برای به روز رسانی این سازمان بر عهده شهرداری تهران گذاشته است، گفت: چرا درآمد جذب شده از محل ردیف جبرانی بودجه سازمان آتش نشانی به عنوان سازمان تخصصی ارائه خدمات ایمنی به شهر تهران و شهروندان آن به این سازمان تخصیص داده نشد؟
آیا حتی یک آتش نشان شایسته مدیریت آتش نشانی وجود ندارد؟
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه سازمان آتش نشانی، یک سازمان تخصصی است که نیروهای شاغل در آن، با توجه به اهمیت تجربه و تخصص و بر اساس سلسله مراتب سازمانی، رتبه بندی می‌شوند، گفت:  پرسنل سازمان آتش نشانی همچون نیروهای مسلح، دارای درجاتی هستند که نیروهای این سازمان بر مبنای آن، از پایین‌ترین سطوح کاردانی تا بالاترین سطوح مدیریتی، درجه بندی می‌شوند.
حقانی با بیان اینکه مدیریت سازمان آتش نشانی، مسئولیتی حساس و خطیر است که باید به فردی آگاه و متخصص از دل همین سازمان سپرده شود، گفت: فردی که از بیرون سازمان آتش نشانی آمده و مدیریت این سازمان به وی سپرده می‌شود، هر قدر هم که انسان «شریف» و «خوبی» باشد اما چون از بدنه مجموعه نبوده و تخصص لازم را ندارد، نه می‌تواند اعتماد و همراهی مجموعه را جلب کند و نه می‌تواند قدرت فرماندهی مورد انتظار را اعمال کنند.
وی گفت: واقعاً در بین خانواده بزرگ آتش‌نشانی با وجود این همه نیروی مجرب و متخصص، حتی یک آتش نشان که استحقاق و شایستگی مدیریت این مجموعه را داشته باشد نیز وجود ندارد؟
چرا تجهیزات آتش نشانی ناکافی و کم است؟
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به این که واقعاً اگر سازمان آتش نشانی مجهز به تجهیزات کافی بود، دامنه آتش تا به این اندازه فراگیر می‌شد که فولاد را ذوب کند؟ گفت: اگر امکانات آتش نشانی کافی بود، نیاز نبود آنقدر دیوار شرقی ساختمان پلاسکو را آب بدهند تا در نهایت، همین آبیاری باعث سنگین شدن ساختمان و فرو ریختن آن شود.
حقانی با بیان این که در شرایطی هر روز شاهد برگزاری مراسم افتتاح ایستگاه‌های جدید آتش نشانی هستیم که تهران با این عظمت، تنها تعداد معدودی  دستگاه بالابر نسبتاً بلند دارد که البته آن هم در جریان حادثه پلاسکو آسیب دید، تصریح کرد: چرا در شهری که ده‌ها برج 80 تا 160 متری دارد و برج‌های 120 تا 240 متری در آن در دست احداث است، تجهیزات کمی وجود دارد؟
وی با تأکید بر این که تجهیزات آتش نشانی برای اطفای حریق در ساختمان 15 طبقه پلاسکو کافی نبود، اضافه کرد: اگر خدای نا کرده امروز در برج 56 طبقه بین المللی یا سایر برج های سی چهل طبقه پایتخت، آتش سوزی رخ دهد و فردا در برج در دست احداث 57 طبقه دیگری  یا سایر برج های 30_40 طبقه در دست ساخت تهران، آتش سوزی اتفاق بیفتد، چگونه می خواهند آن را اطفاء کنند؟
چرا «زمان طلایی» نجات افراد در پلاسکو از دست رفت؟
رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه عملیات آواربرداری یک ساختمان قدیمی، بدون حتی یک نفر نجات یافته از زیر آوار 9 شبانه روز طول کشید، اظهار کرد: اگر زلزله‌ای بزرگ در تهران اتفاق بیفتد و هزاران ساختمان این شهر از جمله دهها ساختمان‌ها و برج قدیمی و جدید آن که به مراتب مرتفع تر از پلاسکو هستند فرو بریزند، چه فاجعه‌ای رخ خواهد داد؟
حقانی با بیان اینکه به نظر می‌رسد «زمان طلایی» برای نجات افراد محبوس در زیر آوار در حادثه پلاسکو، موضوعی بود که در لا به لای اقدامات سراسیمه اولیه در محل حادثه از دست رفت که البته این سراسیمگی در گزارش‌های ضد و نقیض مسئولان مربوطه نیز مشخص بود، تصریح کرد: در حادثه پلاسکو، نه تنها «مدیریت بحران» دیده نشد، بلکه «بحران مدیریت» آشکار شد.
وی با تاکید بر این که در جریان عملیات آواربرداری حادثه پلاسکو، ابتدایی‌ترین کار ممکن که توزیع ماسک تنفسی استاندارد بین آتش نشانان و نیروهای امدادگر بود نیز مورد غفلت قرار گرفت، اضافه کرد: استنشاق ذرات «آزبست» موجود در محوطه پلاسکو، آثار و پیامدهای سوء و جبران ناپذیری بر سلامتی امدادگران حاضر در محل بر جای خواهد گذارد که این موضوع با گذشت زمان خود را نشان خواهد داد.
اگر شهدای آتش نشان را «شهید» ننامیم، چه کسی را «شهید» بنامیم؟
 رییس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به ایثارگری آتش نشانان و این که مسئولان مربوطه نباید خود را پشت مظلومیت این عزیزان پنهان کنند، اظهار کرد: از خود گذشتگی آتش نشانان جان بر کف، رافع مسئولیت نسبت به حادثه پلاسکو و شهدای عزیز آن نیست و مسئولان مربوطه، نباید با سپر بلا قرار دادن این عزیزان از خود رفع مسئولیت نمایند. 
حقانی با بیان این که شهید خدمت خواندن شهدای آتش نشان، به منزله محرومیت خانواده‌های داغدار این عزیزان از حداقل امتیازاتی است که ممکن است خانواده معزز شهدا از آن برخوردار باشند، گفت: اگر شهدای آتش نشان که از ارزشمندترین سرمایه زندگی‌شان یعنی جان عزیز خود برای نجات جان هموطنان خویش گذشته‌اند را «شهید» ندانیم و ننامیم، پس چه کسی را باید«شهید» بدانیم و بنامیم؟

وی در پایان با تأکید بر این که تجهیز سازمان آتش نشانی به امکانات پیشرفته و مدرن و تجهیزات متناسب با شهری با جمعیت و وسعت تهران با وجود انبوه برج های ساخته شده و در دست ساخت از اهمیت ویژه ای برخوردار است، خاطرنشان کرد: به موازات این مهم، رسیدگی به مسائل رفاهی و معیشتی نیروهای آتش نشان از ضرورت ویژه ای برخوردار است که شورای شهر در هر دو مورد، آمادگی کامل دارد تا حمایت لازم را به عمل آورد.