ایران تحت فشار چهار
صفحه/اراک روی گسل زلزله 5 دی – 96
یک زمین شناس با اشاره به اینکه هیچ نقطه ای از کشور در مقابل زلزله امن
نیست، گفت: صفحه عربستان سالانه سه سانتیمتر ایران را به سمت شمال فشرده و هدایت
می کند.
دکتر فریدون قدیمی در گفت و گو با ایسنا، عنوان کرد: ایران از نظر وقوع
زلزله هیچ گاه در نقطه امن قرار نداشته است و بواسطه جغرافیای خود هر لحظه امکان
وقوع زلزله در هر نقطه ای از کشور وجود دارد، در واقع هیچ نقطه ای از ایران در
مقابل زلزله امن نیست.
وی با تاکید بر اینکه زلزله یک واقعه زمین شناختی و زمین ساختی است و به
هیچ عنوان نمی توان زمان وقوع آن را پیش بینی کرد، افزود: زلزله حاصل حرکت صفحات و
گسل های زمین است و ایران بواسطه شرایط جغرافیایی و منطقه ای خود تحت فشار بسیار
بالایی از جانب صفحات زمین قرار دارد.
قدیمی تصریح کرد: ایران سالانه به صورت متوسط 3 سانتیمتر فشرده می شود و
این امر به دلیل فشار صفحات مجاور است. در حال حاضر ایران از چهار طرف (صفحه
عربستان، صفحه عمان، صفحه هیمالیا و صفحه خزر) تحت فشار است و در مقابل این فشارها
مقاومت می کند. درست زمانی که فشارها بیش از حد توان باشد شکستگی صفحات رخ داده و
حرکت گسل ها زلزله را ایجاد می کند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بیشترین فشار از سمت صفحه عربستان به ایران
وارد می شود که حتی زلزله غرب کشور ناشی از این فشار و شکستگی صفحات زمین بود،
افزود: ایران در حال حاضر به مانند یک کشتی است که بر روی گوشته و ماده مذاب شناور
است و بواسطه فشار صفحه عربستان سالانه دو تا سه سانتیمتر به سمت شمال یا
شمال شرق سوق داده می شود و درست در مقابل این فشار و در نتیجه مقاومت موجود در
مقابل این فشار، شاهد فشردگی ایران هستیم.
استادیار دانشگاه صنعتی اراک بیان کرد: با شکستن یک صفحه و حرکت گسل ها
زلزله ایجاد می شود و همین زلزله به صورت جانبی به گسل های دیگر منتقل و فعالسازی
آنها را منجر می شود که در نتیجه آن به صورت سلسله وار زلزله رخ می دهد.
وی با اشاره به قرار گرفتن کشور بر روی کمربند دوم زلزله خیزی جهان و زلزله
خیز بودن همه نقاط ایران از جمله استان مرکزی بویژه اراک گفت: در اراک دو گسل بزرگ
تلخاب و تبرته وجود دارد که در سال های گذشته فعالیت این دو گسل تلفات و خسارات
بالایی را به همراه داشته است. این گسل ها هر لحظه ممکن است فعال شوند و البته
امکانی جهت پیش بینی فعال شدن آنها وجود ندارد.
قدیمی عنوان کرد: سه سال پیش بیش از 90 زلزله کوچک در اراک واقع شد که
کانون آن شهر داوودآباد و گسل تبرته بوده است. ممکن است با فعالسازی مجدد این گسل
زلزله بزرگی حادث شود که البته زمان و مکان آنرا نمی توان پیش بینی کرد، حتی ممکن
است فعالیت مجدد گسل ها در کشور به فعالسازی این دو گسل اراک منتهی شود بر همین
اساس هیچ نقطه ای از ایران در مقابل زلزله امن نیست.
وی در خصوص اثرات کاهش سطح آب های زیرزمینی بر وقوع زلزله گفت: این بحث
تنها در حد فرضیه و تئوری مطرح است و تاکنون به نتیجه دقیق و شفافی نرسیده است.
البته افت شدید و ناگهانی آب سفره های زیرزمینی منجر به فرونشست زمین و زلزله های
القایی می شود، اما نمی توان صراحتا گفت که افت سطح آب های زیرزمینی عامل وقوع
زلزله است.
عضو هیات علمی دانشگاه اراک اظهار کرد: عمده زلزله های واقع شده در کشور در
مناطق کوهستانی و کوه ها و در عمق 17 کیلومتری زمین بوده است و نمی توان آنها را
به افت سطح آب های زیرزمینی نسبت داد.
