توقف عرضه نفت در بورس
خطايي جبران ناپذير است 12 آذر - 97
دلخوشي دوباره وزارت نفت به معافيت هاي آمريكا
دلخوشي دوباره وزارت نفت به معافيت هاي آمريكا
براساس تجربه نفت قاچاق فروشی که
از قرارگاه خاتم پاسداران از طریق بابک زنجانی در دسترس است. بنابراین راه اندازی بازار بورس نفتی برای دور زدن تحریم ها مشتری خریدار و فروشنده بازاربورس
نفتی داخلی قرارگاه خاتم پاسداران است . برای همین اخطار داده شده توقف عرضه نفت در بورس خطايي جبران ناپذير است.
توقف مجدد راهكار ضدتحريمي عرضه نفت در
بورس كه ناشي از دلخوشي به معافيت هاي موقتي آمريكا به برخي خريداران است، خطايي
استراتژيك محسوب مي شود كه وزارت نفت در حال اجراي آن است.
به گزارش خبرگزاري فارس، پس از شروع
تحريم هاي نفتي و افت ميزان صادرات نفت كشور، كارشناسان راهكار عرضه نفت در بورس و
استفاده از توانمندي بخش خصوصي براي صادرات نفت را براي مقابله با تحريم هاي آمريكا
مطرح كردند.
طرح اين راهكار ضدتحريمي در ابتدا با
مخالفت بخشي از بدنه وزارت نفت همراه شد اما سرانجام با تصويب اين موضوع در شوراي
عالي هماهنگي اقتصادي، طرح عرضه نفت در بورس در دستور كار وزارت نفت قرار گرفت و
يك ميليون بشكه نفت خام سبك ايران به صورت آزمايشي و براي بررسي ميزان توانايي بخش
خصوصي براي ورود به اين بازار و دور زدن تحريم هاي نفتي در بورس انرژي عرضه شد.
عرضه اول در تاريخ 6 آبان ماه انجام شد
كه طي آن 8 محموله 35 هزار بشكه اي (مجموعا 280 هزار بشكه) به قيمت 74/85دلار به
فروش رسيد. 20 آبان ماه موعد دومين عرضه نفت خام ايران در بورس انرژي بود. در اين
عرضه 700 هزار بشكه نفت با قيمت 64/97 دلار به فروش رسيد. به اين ترتيب با استقبال
گسترده شركت هاي خصوصي براي خريد و صادرات نفت، ايران نخستين گام براي مقابله با
تحريم هاي آمريكا را با موفقيت برداشت.
موفقيت ايران در دور زدن تحريم هاي نفتي
و جلوگيري از كاهش صادرات نفت كشور به اندازه اي حائز اهميت بود كه صداي رسانه هاي
بيگانه مانند بي بي سي فارسي، شبكه من وتو، صداي آمريكا و كانال ضدانقلاب آمدنيوز
را درآورد و اين رسانه ها با ايجاد هجمه سنگين تبليغاتي عليه اين راهكار ضدتحريمي
شائبه پراكني كرده تا اجراي اين راهكار را متوقف كنند.
در حالي كه انتظار مي رفت پس از حضور
گسترده شركت هاي خصوصي داخلي براي خريد نفت و افزودن به حجم صادراتي نفت كشور در
شرايط تحريمي، عرضه نفت در بورس در هفته هاي آينده به صورت منظم انجام شده و حتي
بر حجم نفت عرضه شده در بورس افزوده شود، اما پس از اعطاي معافيت به برخي خريداران
نفت ايران اين روند دچار توقف شده است.
احتمالا اعطاي معافيت هاي موقت به تعدادي
از خريداران نفت ايران توسط آمريكا يكي از دلايل عدم پيگيري شركت ملي نفت براي
عرضه مجدد نفت در بورس باشد. يكي از دلايل عدم پياده سازي اين روش در سال هاي قبلي
انحصارطلبي شركت ملي نفت در صادرات نفت كشور بود كه علاقه نداشت با ورود بخش خصوصي
به بازار نفت اين انحصار شكسته شود.
از همان ابتداي طرح اين راهكار در فضاي
كارشناسي و رسانه اي كشور مخالفت شركت ملي نفت ايران با اجراي اين راهكار به وضوح
قابل مشاهده بود. همچنين بررسي تجربه هاي قبلي عرضه نفت در بورس نشان مي دهد كه در
هر تجربه به بهانه هاي مختلف در مسير پياده سازي اين راهكار سنگ اندازي مي شد. در
تجربه كنوني نيز با توجه به كاهش صادرات نفت ايران وزارت نفت از روي ناچاري حاضر
به عرضه نفت در بورس شد و حال با اعطاي معافيت ها از سوي آمريكا اين روش متوقف شده
است.
به نظر مي رسد كه وزارت نفت در حال تكرار
اشتباهات گذشته است و قصد ندارد روشي را اتخاذ كند تا صادرات نفت ايران از وابستگي
به برخي مشتريان خاص نجات يابد و به راحتي قابل تحريم نباشد. توقف مجدد راهكار
ضدتحريمي عرضه نفت در بورس كه ناشي از دلخوشي به معافيت هاي موقتي آمريكا به برخي
خريداران نفتي و عدم اتكا به توانمندي شركت هاي خصوصي براي صادرات نفت عرضه شده در
بورس است، خطايي استراتژيك محسوب مي شود كه وزارت نفت در حال اجراي آن است.
گفتني است در حالي مخالفان عرضه نفت در
بورس به معافيت هاي آمريكا اميد بسته اند كه حجم و زمان اين معافيت ها بدون سقف
نيست. آمريكا به چند كشور براي مدت محدودي فرصت داده كه حجم مشخصي نفت از ايران
وارد كنند، به شرطي كه در اين مدت، كم كم واردات از ايران را به صفر برسانند.
بنابراين با اتمام دوره اين معافيت، دوباره به نقطه «چه كنم» باز خواهيم گشت!
يكي ديگر از اميدهاي اين گروه، وعده
اروپايي ها براي راه اندازي سازو كار همكاري مالي با ايران (اس پي وي) است. اين
گروه مي گويند با وجود اين سازوكار، نيازي به عرضه نفت در بورس نيست. اين ادعا در
حالي است كه اصل سازوكار مطرح شده روي هواست و هنوز كشورهاي اروپايي از ميزباني آن
فرار مي كند. حتي گفته مي شود به فرض راه افتادن اس پي وي، اين سامانه نفت را پوشش
نمي دهد.از سوي ديگر حلقه تحريم آمريكا هر روز تنگ تر مي شود و اگر امروز براي
سازوكار جايگزين فروش مستقيم نفت، مانند عرضه در بورس فكري نشود، فردا شرايط سخت
تر خواهد شد.
علاوه بر اين بخش خصوصي در تجربه اخير
توانمندي خود را براي فروش نفت نشان داده، پس مي توان به همكاري آنها تكيه نمود.
شايان ذكر است كه دولت روحاني در چند سال
اخير چندبار تجربه تلخ دست روي دست گذاشتن و اميد بستن به برجام و ورود شركت هاي
غربي ها را داشته است. به عنوان مثال وزارت نفت چند سال فاز 11 پارس جنوبي را معطل
حضور توتال نگه داشت، ولي با خروج آمريكا از برجام، اين شركت بدون پرداخت جريمه و
با دريافت بخشي از اطلاعات اين ميدان گازي از ايران رفت و حالا زنگنه از جايگزيني
شركت چيني خبر مي دهد و در برابر معطل ماندن ميدان مشترك با قطريها در اين مدت
پاسخگو نيست.
به نظر مي رسد با سياست وزارت نفت درباره
بورس انرژي، در آينده كه غربي ها فروش نفت ايران را كاهش دادند، وزارت نفت تازه به
فكر جايگزين خواهد افتاد.
