جدال نخیلات
خوزستان با شوری آب و گرد و غبار 8 آبان - 96
اهواز -
ایرنا - در دهه های گذشته تغییر اقلیم و دستکاری مکرر انسان در طبیعت سبب بروز
مشکلات بسیاری برای معیشت کشاورزان و نخلداران خوزستان شده است.
62 درصد کل
تولیدات باغی در خوزستان خرما است و سالانه 190 هزار تن خرما در این استان تولید
می شود که به گفته مسئولان جهادکشاورزی، خوزستان نخستین صادر کننده خرمای کشور و
دومین استان تولیدکننده این محصول است.
در سال‌های اخیر عملکرد بیشتر نخیلات پایین دست به دلیل شوری زیاد آب متوقف و یا با کاهش شدید رو به رو شده، از سویی پدیده گرد و غبار تاثیرات سویی بر محصولات کشاورزی داشته است به گونه ای که ذرات گرد و غبار با نفوذ به روزنه های برگ خرما و انسداد آن لایه عایقی بر سطح گل و کلاله نخل تشکیل داده، و مانع جوانه‌زنی دانه گرده می شود و در نتیجه میزان تشکیل میوه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
براساس برآورد سازمان جهاد کشاورزی خوزستان پارسال 400 هزار اصله نخل در زمین های حاشیه رودخانه اروندرود به دلیل کاهش آورد آب رودخانه کارون خشک شد. پساب هدایت شده طرح های نیشکر به سوی تالاب شادگان، به نخلستان‌ها و رودخانه‌های این منطقه هم نفوذ کرده و این مساله باعث آلودگی و بارور نشدن نخلستان در سطح گسترده و زمین‌های کشاورزی شده است.
** نخیلات خرمشهر ، آبادان و شادگان در خطر هستند
رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان در گفت و گو با ایرنا اظهارکرد: معضل گرد و غبار و کیفیت پایین آب در چند سال گذشته تأثیرات منفی بسیاری بر روی عملکرد و کیفیت این محصول داشته که در نهایت بازار پسندی آن را کاهش داده، ضمن اینکه این معضل سبب تجمع آفات در نخیلات شده است.
کیخسرو چنگلوائی با اشاره به اینکه 43هزار هکتار از زمین های خوزستان زیر کشت نخیلات است اظهار کرد: از این مقدار بالغ بر 31هزار هکتار دارای نخیلات بارور هستند که قسمت عمده آنها در شهرستان های خرمشهر، آبادان، شادگان، بهبهان و ماهشهر متمرکز هستند.
وی با بیان اینکه سالانه حدود 190 هزار تن خرما از نخیلات خوزستان برداشت می شود، افزود: 68درصد تولید مربوط به خرمای استعمران است که ارزش صادراتی دارد.
رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان کیفیت پایین آب را از عوامل تأثیرگذار بر خرمای خوزستان دانست و گفت: در شهرستان هایی مانند خرمشهر، آبادان و شادگان که در پایین دست رودخانه هستند این امر مشهودتر است. در بازه زمانی که نخلیلات به شدت به آب نیاز دارند کمبود آب و کاهش کیفیت آن وجود دارد.
چنگلوائی با اشاره به اینکه اقداماتی در جهت کاهش این معضل آغاز شده، خاطر نشان کرد: قرار است مؤسسه جهاد نصر در یک پروژه پنج متر مکعب آب بر ثانیه از رودخانه کارون به رودخانه جراحی منتقل کند که با انجام این پروژه مشکلات نخلداران شادگانی به طور کامل رفع خواهد شد.
وی در ادامه درباره احیای نخیلات خوزستان نیز گفت: بخشی از نخیلات خوزستان پیر و کم بازده هستند ضمن آنکه در برخی دیگر به دلیل رعایت نشدن فواصل استاندارد، امکان استفاده از ماشین آلات کشاورزی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه از اعتبارات ملی و استانی مبلغی با عنوان یارانه در اختیار نخلداران قرار می گیرد یادآور شد: سالیانه حدود 700 هزار هکتار عملیات احیای نخلستان ها در خوزستان صورت می گیرد.
** زهاب نیشکر و طرح های انتقال آب عامل خشکی نخیلات
یک استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اینکه احداث سد در بالادست رودخانه ها یکی از عوامل شوری زمین هاست است اظهار کرد: پس از خشک شدن رودخانه هایی همچون جراحی و زهره و ضربه مهلکی که به نخیلات شادگان وارد شد، زهاب طرح های شرکت نیشکر را برای آبیاری این نخیلات در تالاب شادگان رها سازی کردند.
حیدرعلی کشکولی با بیان اینکه زهاب های نیشکر باعث افزایش شوری آب وخشک شدن تالاب ها شده است افزود: اکنون شرایط برای نخیلات شادگان به حدی بحرانی شده که سهمیه بندی آب تنها راه نجات آنها است.
** کاهش 50 درصدی نخیلات شادگان
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان شادگان نیز در این باره گفت: آمارها نشان می دهد در سال 1368 حدود پنج میلیون اصله درخت نخل در شادگان داشتیم که اکنون به کمتر از 2 میلیون رسیده است.
هوشنگ مقامسی، گردو غبار، بی آبی، خشک شدن تالاب ها و شوری آب را از عوامل نابودی نخیلات برشمرد و افزود: تالاب شادگان دور تا دور شهرستان را فرا گرفته بود که پس از خشک شدن این تالاب در سال های گذشته باید منتظر توفان های نمکی در شهرستان های اهواز، خرمشهر، آبادان و شادگان بود.
وی با تاکید بر اینکه بسیاری از زمین های این شهرستان بایر شده اند یادآور شد: در نتیجه تغییر اقلیم و البته دستکاری بی شمار انسان در طبیعت تعداد نخیلات شهرستان شادگان به کمتر از 50درصد رسیده است.
مقامسی گفت: شهرستان شادگان روزی بزرگترین تولیدکننده خرما در کشور بود اما با ادامه این روند تا چند سال دیگر خرمای مورد نیاز مردم این شهرستان نیز باید وارد شود.
وی با اشاره به اینکه در گذشته خرمای استعمران شادگان به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شد گفت: هم اکنون به دلیل کیفیت پایین خرمای شادگان تقاضا برای صادرات نیز وجود ندارد.
** بیشترین تاثیر گردو غبار بر نخیلات در زمان تلقیح است
یک نخلدار شهرستان حمیدیه نیز با اشاره به اینکه گردو غبار و شوری آب تاثیر مستقیمی بر کیفیت و کمیت محصول خرمای ما داشته اند اظهار کرد: بیشترین تاثیر گردو غبار در زمان تلقیح خرما است که سبب کاهش کیفیت آن می شود.
سید محمد هاشمی با اشاره به سابقه 40 ساله خود در نخلداری و تولید خرما ادامه داد: 10 سال پیش از هر اصله نخل حدود 130 کیلوگرم خرما برداشت می کردیم اما اکنون به 50 کیلوگرم رسیده است.
وی درخصوص کاهش کیفیت محصولات نیز گفت: زمانی که خرما روی درخت است دچار آفت شده، برگ های آن زرد و میوه درخت نیز کوچک و خشک می شود که تمام این عوامل از میزان بازار پسندی آن می کاهد.
** خشک شدن نخیلات ضربه مهلکی به معیشت مردم زده است
نخلدار و فعال محیط زیست شادگانی با بیان اینکه کل مساحت نخیلات شادگان 12هزار هکتار است گفت: در سال های گذشته نخلستان های بسیاری همچون سوده، جهانگیری، بوزی و... در این شهرستان از بین رفته اند.
فیصل عامری خشک شدن این نخلستان ها را یک ضربه مهلک بر پیکره اقتصادی نخلداران عنوان کرد و افزود: احداث سدهای متعدد در بالادست، ساخت بندهایی همچون بند جایزان، رامشیر و شادگان، تبدیل زمین های دیم به آبی و نرسیدن حق آبه زمین ها عامل خشکی نخیلات است.
وی با اشاره به اینکه زهاب نیشکر با EC (هدایت الکتریکی آب) 16 هزار میلی موس بر سانتیمتر وارد تالاب شادگان می شود گفت: تالاب و نخیلات شادگان از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و هرگونه آسیب به تالاب در نهایت باعث از بین رفتن نخیلات خواهد شد.
عامری با بیان اشاره به اینکه احداث سد کارون سه و چهار، سد شهید عباسپور و گتوند علیا سبب کاهش حق آبه تالاب شادگان شده است افزود: همچنین ایجاد طرح های توسعه نیشکر در 70 هزار هکتار از زمین های خوزستان همگی از عوامل بوجود آمدن سونامی نمک در تالاب شادگان هستند.
وی گفت: حق آبه تالاب شادگان جای خود را به پساب های کشاورزی، پساب های بیمارستانی، زهاب نیشکر و پساب های شیلات داده است.
این نخلدار خوزستانی ادامه داد: این پساب ها با سرعت پنج مترمکعب بر ثانیه با نیترات هزار و 400 و شوری 15 تا 20 هزار میکروموس بر سانتیمتر وارد تالاب شادگان می شود در حالیکه میزان استاندارد نیترات در آب حدود 10 است.
عامری یادآورشد: مجموعه ای از این عوامل سبب شده تا نخلستان هایی که در گذشته 100تن خرمای مرغوب تولید می کردند امروز سقف خرمای تولیدی آنها به 2 تن خرمای کم کیفیت برسد.
50 درصد صادرات خرمای کشور از خوزستان است و وقوع هر پدیده و مشکلی در روند تولید این علاوه بر ایجاد خلل در معیشت کشاورزان خوزستانی، تبعات ملی نیز به دنبال دارد که لازم است بیش از پیش برای حل مشکلات بخش کشاورزی به ویژه تولید خرما این محصول استراتژیک، تدابیری اندیشید.
6037
گزارش از: ندا رضاپور ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی
در سال‌های اخیر عملکرد بیشتر نخیلات پایین دست به دلیل شوری زیاد آب متوقف و یا با کاهش شدید رو به رو شده، از سویی پدیده گرد و غبار تاثیرات سویی بر محصولات کشاورزی داشته است به گونه ای که ذرات گرد و غبار با نفوذ به روزنه های برگ خرما و انسداد آن لایه عایقی بر سطح گل و کلاله نخل تشکیل داده، و مانع جوانه‌زنی دانه گرده می شود و در نتیجه میزان تشکیل میوه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
براساس برآورد سازمان جهاد کشاورزی خوزستان پارسال 400 هزار اصله نخل در زمین های حاشیه رودخانه اروندرود به دلیل کاهش آورد آب رودخانه کارون خشک شد. پساب هدایت شده طرح های نیشکر به سوی تالاب شادگان، به نخلستان‌ها و رودخانه‌های این منطقه هم نفوذ کرده و این مساله باعث آلودگی و بارور نشدن نخلستان در سطح گسترده و زمین‌های کشاورزی شده است.
** نخیلات خرمشهر ، آبادان و شادگان در خطر هستند
رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان در گفت و گو با ایرنا اظهارکرد: معضل گرد و غبار و کیفیت پایین آب در چند سال گذشته تأثیرات منفی بسیاری بر روی عملکرد و کیفیت این محصول داشته که در نهایت بازار پسندی آن را کاهش داده، ضمن اینکه این معضل سبب تجمع آفات در نخیلات شده است.
کیخسرو چنگلوائی با اشاره به اینکه 43هزار هکتار از زمین های خوزستان زیر کشت نخیلات است اظهار کرد: از این مقدار بالغ بر 31هزار هکتار دارای نخیلات بارور هستند که قسمت عمده آنها در شهرستان های خرمشهر، آبادان، شادگان، بهبهان و ماهشهر متمرکز هستند.
وی با بیان اینکه سالانه حدود 190 هزار تن خرما از نخیلات خوزستان برداشت می شود، افزود: 68درصد تولید مربوط به خرمای استعمران است که ارزش صادراتی دارد.
رییس سازمان جهادکشاورزی خوزستان کیفیت پایین آب را از عوامل تأثیرگذار بر خرمای خوزستان دانست و گفت: در شهرستان هایی مانند خرمشهر، آبادان و شادگان که در پایین دست رودخانه هستند این امر مشهودتر است. در بازه زمانی که نخلیلات به شدت به آب نیاز دارند کمبود آب و کاهش کیفیت آن وجود دارد.
چنگلوائی با اشاره به اینکه اقداماتی در جهت کاهش این معضل آغاز شده، خاطر نشان کرد: قرار است مؤسسه جهاد نصر در یک پروژه پنج متر مکعب آب بر ثانیه از رودخانه کارون به رودخانه جراحی منتقل کند که با انجام این پروژه مشکلات نخلداران شادگانی به طور کامل رفع خواهد شد.
وی در ادامه درباره احیای نخیلات خوزستان نیز گفت: بخشی از نخیلات خوزستان پیر و کم بازده هستند ضمن آنکه در برخی دیگر به دلیل رعایت نشدن فواصل استاندارد، امکان استفاده از ماشین آلات کشاورزی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه از اعتبارات ملی و استانی مبلغی با عنوان یارانه در اختیار نخلداران قرار می گیرد یادآور شد: سالیانه حدود 700 هزار هکتار عملیات احیای نخلستان ها در خوزستان صورت می گیرد.
** زهاب نیشکر و طرح های انتقال آب عامل خشکی نخیلات
یک استاد دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اینکه احداث سد در بالادست رودخانه ها یکی از عوامل شوری زمین هاست است اظهار کرد: پس از خشک شدن رودخانه هایی همچون جراحی و زهره و ضربه مهلکی که به نخیلات شادگان وارد شد، زهاب طرح های شرکت نیشکر را برای آبیاری این نخیلات در تالاب شادگان رها سازی کردند.
حیدرعلی کشکولی با بیان اینکه زهاب های نیشکر باعث افزایش شوری آب وخشک شدن تالاب ها شده است افزود: اکنون شرایط برای نخیلات شادگان به حدی بحرانی شده که سهمیه بندی آب تنها راه نجات آنها است.
** کاهش 50 درصدی نخیلات شادگان
دبیر اجرایی نظام صنفی کشاورزان شادگان نیز در این باره گفت: آمارها نشان می دهد در سال 1368 حدود پنج میلیون اصله درخت نخل در شادگان داشتیم که اکنون به کمتر از 2 میلیون رسیده است.
هوشنگ مقامسی، گردو غبار، بی آبی، خشک شدن تالاب ها و شوری آب را از عوامل نابودی نخیلات برشمرد و افزود: تالاب شادگان دور تا دور شهرستان را فرا گرفته بود که پس از خشک شدن این تالاب در سال های گذشته باید منتظر توفان های نمکی در شهرستان های اهواز، خرمشهر، آبادان و شادگان بود.
وی با تاکید بر اینکه بسیاری از زمین های این شهرستان بایر شده اند یادآور شد: در نتیجه تغییر اقلیم و البته دستکاری بی شمار انسان در طبیعت تعداد نخیلات شهرستان شادگان به کمتر از 50درصد رسیده است.
مقامسی گفت: شهرستان شادگان روزی بزرگترین تولیدکننده خرما در کشور بود اما با ادامه این روند تا چند سال دیگر خرمای مورد نیاز مردم این شهرستان نیز باید وارد شود.
وی با اشاره به اینکه در گذشته خرمای استعمران شادگان به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شد گفت: هم اکنون به دلیل کیفیت پایین خرمای شادگان تقاضا برای صادرات نیز وجود ندارد.
** بیشترین تاثیر گردو غبار بر نخیلات در زمان تلقیح است
یک نخلدار شهرستان حمیدیه نیز با اشاره به اینکه گردو غبار و شوری آب تاثیر مستقیمی بر کیفیت و کمیت محصول خرمای ما داشته اند اظهار کرد: بیشترین تاثیر گردو غبار در زمان تلقیح خرما است که سبب کاهش کیفیت آن می شود.
سید محمد هاشمی با اشاره به سابقه 40 ساله خود در نخلداری و تولید خرما ادامه داد: 10 سال پیش از هر اصله نخل حدود 130 کیلوگرم خرما برداشت می کردیم اما اکنون به 50 کیلوگرم رسیده است.
وی درخصوص کاهش کیفیت محصولات نیز گفت: زمانی که خرما روی درخت است دچار آفت شده، برگ های آن زرد و میوه درخت نیز کوچک و خشک می شود که تمام این عوامل از میزان بازار پسندی آن می کاهد.
** خشک شدن نخیلات ضربه مهلکی به معیشت مردم زده است
نخلدار و فعال محیط زیست شادگانی با بیان اینکه کل مساحت نخیلات شادگان 12هزار هکتار است گفت: در سال های گذشته نخلستان های بسیاری همچون سوده، جهانگیری، بوزی و... در این شهرستان از بین رفته اند.
فیصل عامری خشک شدن این نخلستان ها را یک ضربه مهلک بر پیکره اقتصادی نخلداران عنوان کرد و افزود: احداث سدهای متعدد در بالادست، ساخت بندهایی همچون بند جایزان، رامشیر و شادگان، تبدیل زمین های دیم به آبی و نرسیدن حق آبه زمین ها عامل خشکی نخیلات است.
وی با اشاره به اینکه زهاب نیشکر با EC (هدایت الکتریکی آب) 16 هزار میلی موس بر سانتیمتر وارد تالاب شادگان می شود گفت: تالاب و نخیلات شادگان از دیرباز ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و هرگونه آسیب به تالاب در نهایت باعث از بین رفتن نخیلات خواهد شد.
عامری با بیان اشاره به اینکه احداث سد کارون سه و چهار، سد شهید عباسپور و گتوند علیا سبب کاهش حق آبه تالاب شادگان شده است افزود: همچنین ایجاد طرح های توسعه نیشکر در 70 هزار هکتار از زمین های خوزستان همگی از عوامل بوجود آمدن سونامی نمک در تالاب شادگان هستند.
وی گفت: حق آبه تالاب شادگان جای خود را به پساب های کشاورزی، پساب های بیمارستانی، زهاب نیشکر و پساب های شیلات داده است.
این نخلدار خوزستانی ادامه داد: این پساب ها با سرعت پنج مترمکعب بر ثانیه با نیترات هزار و 400 و شوری 15 تا 20 هزار میکروموس بر سانتیمتر وارد تالاب شادگان می شود در حالیکه میزان استاندارد نیترات در آب حدود 10 است.
عامری یادآورشد: مجموعه ای از این عوامل سبب شده تا نخلستان هایی که در گذشته 100تن خرمای مرغوب تولید می کردند امروز سقف خرمای تولیدی آنها به 2 تن خرمای کم کیفیت برسد.
50 درصد صادرات خرمای کشور از خوزستان است و وقوع هر پدیده و مشکلی در روند تولید این علاوه بر ایجاد خلل در معیشت کشاورزان خوزستانی، تبعات ملی نیز به دنبال دارد که لازم است بیش از پیش برای حل مشکلات بخش کشاورزی به ویژه تولید خرما این محصول استراتژیک، تدابیری اندیشید.
6037
گزارش از: ندا رضاپور ** انتشار دهنده: عبدالحمید راجی
